Xem mẫu
- 1 2
B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Công trình ñư c hoàn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG Đ I H C ĐÀ N NG
---------------------------- ----------------------------
Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS. TS LÊ KIM HÙNG
PHAN CÔNG TÁM
NGHIÊN C U ĐÁNH GIÁ M C GI M PHÁT TH I Ph n bi n 1: PGS. TS NGÔ VĂN DƯ NG
KHÍ CO2 DO V N HÀNH CÁC NHÀ MÁY TH Y ĐI N
TRONG TH TRƯ NG PHÁT ĐI N C NH TRANH Ph n bi n 2: TS. LÊ K
Chuyên ngành: M ng và H th ng ñi n
Lu n văn ñã ñư c b o v t i H i ñ ng b o v ch m Lu n văn
Mã s : 60.52.50
t t nghi p Th c sĩ k thu t, h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 15
tháng 1 năm 2012.
TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ K THU T
Có th tìm hi u lu n văn t i:
- Trung tâm thông tin H c li u - Đ i h c Đà N ng
Đà N ng - Năm 2011
- Thư vi n trư ng Đ i h c Bách Khoa - Đ i h c Đà N ng
- 3 4
v y ng v i m i ñơn v ñi n năng (MWh) ñư c s n xu t t ngu n
M Đ U
th y ñi n s góp ph n gi m ñư c m t lư ng khí CO2 nào ñó. Do v y
1. LÝ DO CH N Đ TÀI
m c ñ gi m phát th i khí CO2 hay nói cách khác H s phát th i c a
Trong nh ng năm g n ñây, v n ñ hi u ng nhà kính ñang
HTĐ (t n CO2/MWh) ph thu c s n lư ng ñi n ñư c s n xu t t các
gây nh ng bi n ñ i to l n v khí h u ñã nh hư ng nghiêm tr ng và
nhà máy th y ñi n.
tác ñ ng ñ n m i m t trong ñ i s ng xã h i loài ngư i. V i m c tiêu
Hi n nay, m c dù ñã có nhi u d án th y ñi n tham gia cơ
gi m lư ng khí th i ñiôxit cacbon và các ch t gây hi u ng nhà kính,
ch CDM t i Vi t Nam ñư c các t ch c nư c ngoài mua ch ng
các nư c có n n công nghiêp phát tri n cam k t t năm 2008-2012 s
nh n CERs, tuy nhiên vi c tính toán xác ñ nh h s phát th i cơ s
ph i c t gi m lu ng khí th i CO2 xu ng m c 5,2% so v i năm 1990.
(Baseline) hay còn g i là ñư ng phát th i tham chi u (Reference
Đi u 12 c a ngh ñ nh thư Kyoto cho phép các t ch c, doanh nghi p
Emission Level) làm cơ s tính toán xác ñ nh t ng lư ng gi m phát
cá nhân các nư c có n n công nghi p phát tri n ñ u tư vào các d
th i khí CO2 c a m t nhà máy tham gia cơ ch phát tri n s ch cho
án nh m gi m kh năng phát th i khí gây hi u ng nhà kính các
ñ n nay v n chưa có m t nghiên c u bài b n nào hư ng d n mang
nư c ñang phát tri n ñ nh n ñư c tín d ng dư i d ng “Ch ng ch
tính th ng nh t trong toàn qu c và cơ s d li u ñ tin tư ng ñ ki m
gi m phát th i”, vi t t t là CERs, ñóng góp cho m c tiêu gi m phát
tra, tính toán h s phát th i cơ s cho HTĐ Vi t Nam. Đi u này th t
th i c a qu c gia ñó.
s gây khó khăn cho các t ch c cá nhân trong quá trình chu n b ,
Vi t Nam các ho t ñ ng theo Cơ ch phát tri n s ch
th m ñ nh h sơ thi t k tài li u d án (CDM-PDD) thúc ñ y quá
(CDM) ñã và ñang ñư c thúc ñ y m nh m . Lĩnh v c năng lư ng
trình tham gia cơ ch phát tri n s ch ñang nh n ñư c nhi u s quan
ñư c ñánh giá có ti m năng r t l n trong vi c tri n khai các d án
tâm.
theo cơ ch CDM, ñ c bi t là các d án ñ u tư thu ñi n ñư c ñánh
V i các lý do trên, ñ tài lu n văn s ñi sâu nghiên c u
giá có ti m năng nh t.
l a ch n phương pháp, xây d ng cơ s d li u và tính toán H s
D án CDM cho các d án th y ñi n ñư c xây d ng trên cơ
phát th i cơ s cho HTĐ Vi t Nam t o ñi u ki n thu n l i cho
s lý lu n: Thông thư ng ñi n năng ñư c s n xu t t h th ng h n
vi c th c hi n các d án th y ñi n theo cơ ch CDM. Qua ñó d
h p g m các nhà máy nhi t ñi n, th y ñi n, diesel, tuabin khí và các
báo h s phát khí th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam giai ño n 2011-
d ng năng lư ng khác… khi ñó HTĐ phát th i m t lư ng khí gây
2020.
hi u ng nhà kính nh t ñ nh. Nhưng n u ch s n xu t ñi n t th y
ñi n thu n túy thì s không phát th i khí gây hi u ng nhà kính. Như
- 5 6
2. Đ I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U - K t qu nghiên c u là căn c ñ ñ xu t trong quá trình
Đ i tư ng nghiên c u c a ñ tài: HTĐ Vi t Nam và v n ñ ñàm phán ký k t h p ñ ng mua bán CERs.
phát th i khí CO2 c a các nhà máy ñi n. 5. B C C C A LU N VĂN
Ph m vi nghiên c u c a ñ tài: Đ tài t p trung nghiên c u Ngoài ph n m ñ u, k t lu n và ki n ngh , b c c lu n văn
tính toán H s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam. g m có 4 chương:
3. M C TIÊU VÀ NHI M V NGHIÊN C U Chương 1: T ng quan v cơ ch phát tri n s ch CDM.
V i ñ i tư ng và ph m vi nghiên c u c a ñ tài nêu ph n Chương 2: Công c tính toán H s phát th i cơ s cho m t
2, m c tiêu và nhi m v nghiên c u ñư c ñ t ra như sau: HTĐ.
- Nghiên c u l a ch n phương pháp và xây d ng cơ s d Chương 3: Tính toán H s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t
li u ph c v tính toán H s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam. Nam giai ño n 2007-2010.
- Tính toán H s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam năm Chương 4: D báo H s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam
2007, 2008, 2009 và 2010. giai ño n 2011-2020.
- D báo h s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam giai ño n CHƯƠNG 1
2011-2020. T NG QUAN V CƠ CH PHÁT TRI N S CH
4. Ý NGHĨA KHOA H C VÀ TÍNH TH C TI N C A 1.1. T NG QUAN
Đ TÀI 1.1.1. Bi n ñ i khí h u toàn c u
- Vi c nghiên c u l a ch n phương pháp tính toán H s K t cu c cách m ng công nghi p ñ n nay, các ho t ñ ng
phát th i cơ s HTĐ Vi t Nam s t o ñi u ki n thu n l i các Ch ñ u c a con ngư i ñã phát th i ra nhi u lo i khí nhà kính (KNK) như ñi-
tư và các ñơn v tư v n trong quá trình l p Tài li u thi t k d án ô-xít cac-bon (CO2), meetan (CH4), ô - xít ni - tơ (N2O) và m t s
CDM cho các d án th y ñi n ñ trình các cơ quan liên quan phê lo i khí công nghi p khác nh hư ng x u ñ n khí h u toàn c u. Vi c
duy t ñăng ký tham gia d án CDM. tăng n ng ñ KNK d n ñ n tăng nhi t ñ trung bình trên Trái ñ t,
- Quá trình nghiên c u s thu th p s li u cho phép xây d ng hi n tư ng này ñư c g i là s m lên toàn c u, và nhi u bi n ñ i
cơ s d li u ñ y ñ ñ ph c v nhu c u tính toán h s phát th i c a khác c a h th ng khí h u. Trong th k trư c, nhi t ñ trung bình
HTĐ cho năm hi n t i và có th c p nh t ñ s d ng tính toán cho toàn c u tăng 0.7OC. Bi n ñ i khí h u có nh hư ng ñ n nhi u v n
giai ño n ti p theo. ñ , bao g m kinh t qu c dân, phát tri n xã h i cũng như b o v sinh
- 7 8
thái và môi trư ng, năng lư ng và tài nguyên nư c, an ninh lương ñ i. Toàn b các nư c này cam k t trong th i kỳ cam k t ñ u tiên
th c và s c kh e c a con ngư i. Bi n ñ i khí h u cũng liên quan ch t (2008-2012) trung bình m i năm s gi m t ng phát th i c a h xu ng
ch ñ n s phát tri n c a xã h i loài ngư i. Bi n ñ i khí h u do con th p hơn 5,2% so v i m c phát th i c a năm 1990.
ngư i gây ra s d n ñ n nh ng h u qu nghiêm tr ng như m c nư c Ngoài vi c thông qua KP, các Bên tham gia Công ư c còn
bi n dâng cao, bão xu t hi n thư ng xuyên hơn cùng v i xoáy thu n, ñ ng ý ñưa ra ba “Cơ ch m m d o”, bao g m cơ ch Đ ng th c hi n
lũ l t, h n hán gây nhi u thi t n ng n v ngư i và tài s n. (Joint Implementation – JI), Cơ ch phát tri n s ch (CDM) và Mua
Bi n ñ i khí h u và nh ng tác ñ ng tiêu c c c a nó là m i bán phát th i (Emission trading – ET). KP có hi u l c t ngày
quan tâm chung c a nhân lo i và là m t trong nh ng v n ñ gây ra 16/2/2005.
nhi u tranh lu n nh t trong ñàm phán qu c t . 1.1.3.1, 1.1.3.2 Cơ ch ñ ng th c hi n, Mua bán phát th i.
1.1.2. Công ư c khung c a liên hi p qu c v Bi n ñ i khí 1.1.4 Cơ ch phát tri n s ch (CDM)
h u (UNFCCC) CDM là m t trong 3 cơ ch ñư c ñ ra b i KP như ñã nêu
Đ ñ i phó v i thách th c v môi trư ng toàn c u, t i H i trên. Cơ ch này cho phép các Bên thu c Ph l c I (các nư c ñư c
ngh thư ng ñ nh Trái ñ t năm 1992 t ch c t i Ri-Ô-d -gia-nê-rơ, ñ u tư) có ñư c các m c gi m phát th i ñư c ch ng nh n t vi c
Braxin, hơn 180 nư c ñã thông qua UNFCCC. Các Bên c a Công th c hi n các d án gi m phát th i KNK các Bên không thu c Ph
ư c ñã nh t trí quy t tâm s gi n ñ nh n ng ñ KNK trong khí l c I (các nư c ch nhà). M c gi m cácbon ñư c ch ng nh n do các
quy n m c có th ngăn ng a ñư c s can thi p nguy hi m c a con d án CDM t o ra, ñư c g i là ñơn v gi m phát th i ñư c ch ng
ngư i ñ i v i h th ng khí h u. nh n (CERs).
Công ư c có hi u l c năm 1994. Cho ñ n nay, trên toàn th M c ñích c a CDM là h tr các nư c không ph i Ph l c I
gi i, ñã có 189 nư c ký k t Công ư c [10]. ñ t ñư c phát tri n kinh t b n v ng trong khi v n ñóng góp cho m c
1.1.3. Ngh ñ nh thư Kyoto (KP) tiêu l n lao c a Công ư c khung c a Liên h p qu c v bi n ñ i khí
Vào tháng 12/1997, KP ñã ñư c các Bên c a UNFCCC h u, ngoài ra h tr các nư c trong Ph l c I th c hi n ñư c m c tiêu
thông qua, ñánh d u m t m c quan tr ng trong nh ng c g ng c a gi m phát th i KNK c a mình.
toàn th gi i nh m b o v môi trư ng và ñ t ñư c phát tri n b n D án CDM cho các d án th y ñi n ñư c xây d ng trên cơ
v ng. KP ñ t ra m c tiêu nh m gi m phát th i nhà KNK ñ nh lư ng s lý lu n: Thông thư ng ñi n năng ñư c s n xu t t h th ng h n
ñ i v i 38 nư c phát tri n và các nư c có n n kinh t ñang chuy n h p g m các nhà máy nhi t ñi n, th y ñi n, diesel, tuabin khí và các
- 9 10
d ng năng lư ng khác… khi ñó h th ng ñi n phát th i m t lư ng khung c a Liên h p qu c v bi n ñ i khí h u và KP, ñ ng th i là cơ
khí gây hi u ng nhà kính nh t ñ nh. Nhưng n u ch s n xu t ñi n t quan ñ u m i qu c gia v CDM Vi t Nam.
th y ñi n thu n túy thì s không phát th i khí gây hi u ng nhà kính. 1.2.3, 1.2.4 Ti m năng phát tri n các d án CDM trong
Như v y ng v i m i ñơn v ñi n năng (MWh) ñư c s n xu t t ngành ñi n, Các rào c n trong quá trình th c hi n các d án CDM
ngu n th y ñi n s góp ph n gi m ñư c m t lư ng khí CO2 nào ñó. t i Vi t Nam.
Do v y m c ñ gi m phát th i khí CO2 hay nói cách khác H s phát 1.3 K T LU N
th i c a h th ng ñi n (t n CO2/MWh) ph thu c s n lư ng ñi n Đi m qua m t s thông tin và k t qu nghiên c u nh ng v n
ñư c s n xu t t các nhà máy th y ñi n. ñ có liên quan ñ n CDM, vi c gi m phát th i khí CO2 trong lĩnh v c
1.2 TÌNH HÌNH TH C HI N NGH Đ NH THƯ KYOTO ñi n và th trư ng Carbon trên th gi i & trong nư c, chúng ta nh n
VÀ CƠ CH PHÁT TRI N S CH CDM VI T NAM th y r ng:
1.2.1 Đ c ñi m - Vi t Nam là m t trong nh ng nư c có ti m năng th c hi n
1.2.2 Quá trình tham gia ho t ñ ng CDM t i Vi t Nam gi m phát th i, Vi t Nam ñã tham gia KP và hi n nay ñã và ñang
Là m t nư c ñang phát tri n và cũng không thu c di n ph i tri n khai th c hi n các d án theo CDM
c t gi m lư ng phát th i KNK, song t nh ng tính toán và d báo - Trong nư c, m c dù Vi t Nam ñã tham gia KP, là thành
trên, Vi t Nam ñã nhanh chóng phê chu n UNFCCC ngày viên c a FCPF, các B , ngành liên quan ñã vào cu c ñ xúc ti n,
16/11/1994 và KP vào ngày 25/9/2003. kh i ñ ng ti n trình này nhưng h u như ch m i d ng l i ch
Tháng 04/2007, Th tư ng Chính ph ñã ra quy t ñ nh s trương, chính sách chung.
47/2007/QĐ-TTg v vi c phê duy t K ho ch t ch c th c hi n KP - K thu t xác l p H s phát th i cơ s v n ñang b b ng
thu c Công ư c khung c a Liên H p Qu c v bi n ñ i khí h u giai trong nư c, ñành r ng ñã có nh ng h i th o v v n ñ này, tuy nhiên
ño n 2007–2010. k t qu ñ t ñư c v n chưa như mong ñ i. Chưa có b cơ s d li u
Đ c bi t, m i ñây ngày 05 tháng 12 năm 2011, Th tư ng ñ y ñ ñ th c hi n tính toán H s phát th i cơ s m t cách chính
Chính ph ñã ký quy t ñ nh s 2139/QĐ-TTg phê duy t Chi n lư c xác.
qu c gia v bi n ñ i khí h u. - V i ngành ñi n, khó khăn l n nh t là thi u cơ s th ng nh t
B Tài nguyên và Môi trư ng là cơ quan ñư c Chính ph cho lư i ñi n qu c gia do không có s li u chính th c. Các tính toán
Vi t Nam c làm cơ quan th m quy n qu c gia th c hi n Công ư c ch y u d a trên s li u c a T ng sơ ñ quy ho ch phát tri n ñi n l c
- 11 12
qu c gia, không ph i là s li u th c t , do vi c thu th p r t khó khăn.
2.2 PHƯƠNG PHÁP LU N CƠ S
Đi u này khi n các cơ quan tác nghi p, th m tra lúng túng khi th m
V i phương pháp lu n ñư c s d ng trong công c tính toán,
ñ nh các d án CDM Vi t Nam vì có nhi u các h s phát th i cơ
các d án khi tham gia cơ ch phát tri n s ch ph i áp d ng 7 bư c sau
s khác nhau.
trong quá trình tính toán:
- Các doanh nghi p trong nư c chưa tích c c tham gia th
2.2.1 Xác ñ nh HTĐ thích h p (bư c 1)
trư ng Carbon b i nhi u lí do: thi u thông tin, thi u cơ s khoa h c
2.2.2 L a ch n nhà máy ñi n trong HTĐ (bư c 2)
cũng như hành lang pháp lí, cơ ch cho ho t ñ ng này.
2.2.3 L a ch n phương pháp ñ xác ñ nh biên v n hành
Vì v y vi c ti p t c nghiên c u các phương pháp ư c tính
(bư c 3)
lư ng gi m phát th i khí CO2 trong lĩnh v c ñi n cũng như xây d ng
Vi c tính toán h s phát th i biên v n hành d a trên 4 phương
h s phát th i cơ s H th ng ñi n qu c gia h ng năm và d báo
pháp sau:
trong giai ño n ti p theo là ñi u c n thi t ñ Vi t Nam có th s m có
(a) Biên v n hành ñơn gi n; ho c
nhi u d án tham gia CDM và ñư c Qu c t công nh n trong tương
(b) Biên v n hành ñi u ch nh; ho c
tai.
(c) Phân tích d li u ñi u ph i biên v n hành; ho c
CHƯƠNG 2
CÔNG C TÍNH TOÁN H S PHÁT TH I CHO (d) Biên v n hành trung bình.
H TH NG ĐI N Nh n xét: Đ i v i phương pháp Biên v n hành ñơn gi n có
2.1. Đ NH NGHĨA, PH M VI NG D NG VÀ CÁC
THÔNG S ñi u ch nh (OMsimple adjusted.) và Phương pháp phân tích d li u ñi u ñ
2.1.1, 2.1.2 Đ nh nghĩa, Ph m vi ng d ng: (OMadjusted data) ñ u yêu c u d li u hàng gi c a h th ng ñi n. V i
2.1.3 Các thông s HTĐ Vi t Nam hi n t i cơ s d li u không ñ ñ th c hi n tính toán
Công c này cung c p các phương pháp ñ xác ñ nh các thông theo phương pháp này.
s sau: Đ i v i phương pháp Biên v n hành trung bình (OMaverage),
Thông s Đơn v Di n gi i s n lư ng ñi n thu th p tính toán bao g m t t c các nhà máy phát
EFgrid,CM,y tCO2/MWh H s phát th i Biên k t h p CO2 c a h
th ng ñi n trong năm th y; ñi n lên lư i, bao g m c các nhà máy ch y chi phí th m/các nhà
EFgrid,BM,y tCO2/MWh H s phát th i Biên xây d ng CO2 c a h máy v n hành b t bu c. Do ñó s cho ra m t k t qu h s phát th i
th ng ñi n trong năm th y;
EFgrid,OM,y tCO2/MWh H s phát th i Biên v n hành CO2 c a h biên v n hành th p, d n ñ n H s phát th i biên k t h p cũng th p,
th ng ñi n trong năm th y. ñi u này không có l i cho Vi t Nam.
- 13 14
V y ch có phương pháp biên v n hành ñơn gi n (OMsimple)
là phù h p v i d li u hi n có c a h th ng ñi n Vi t Nam. V i EFEL,m,y xác ñ nh theo công th c sau [12]:
Phương pháp biên v n hành ñơn gi n (OMsimple ) ñư c tính
=
EF CO 2 , i , y
x 3,6
(2.3)
toán b ng bình quân gia quy n lư ng phát th i CO2 trên m i MWh
EF EL , m , y
η m,y
ñi n s n xu t ra (tCO2/MWh) cho t t c các nhà máy ñi n phát lên
Trong ñó:
lư i như tr các nhà máy ph i v n hành ho c t máy thu c nhóm Thông s Đơn v Di n gi i
luôn ph i v n hành ho c v n hành v i chi phí th p. EFEL,m,y tCO2/MWh H s phát th i CO2 c a Nhà máy m
trong năm y.
2.2.4 Tính toán h s phát th i biên v n hành (bư c 4) EFCO2,i,y tCO2/GJ H s phát th i CO2 c a nhiên li u i
Tuy nhiên xét trên ñi u ki n th c t HTĐ Vi t Nam và ñi u trong năm y
ki n thu th p s li u, ñ tài l a ch n phương pháp tính biên v n hành η m, y
% Hi u su t chuy n ñ i năng lư ng trung
bình nhà máy m trong năm y.
ñơn gi n. m T t c các nhà máy c p ñi n lên lư i
2.2.4.1 Biên v n hành ñơn gi n: trong năm y, tr các nhà máy s d ng
nhiên li u r
H s phát th i biên v n hành ñơn gi n ñư c tính toán theo I G m t t c các nhiên li u hóa th ch
công th c, như sau ñây [12]: ñư c ñ t trong nhà máy m trong năm y
∑ EG x EF Y D a theo s li u th ng kê s n có 3 năm
= m
m,y EL , m , y
(2.1) g n nh t.
EF grid , OMsimple ,y
∑ EG m,y
m
Trong ñó : 2.2.4.2, 2.2.4.3, 2.2.4.4: Biên v n hành ñi u ch nh, Biên v n
Thông s Đơn v Di n gi i hành theo phương pháp phân tích d li u ñi u ñ , Biên v n trung bình.
EFGird,OMsimple ,y tCO2/MWh H s phát th i CO2, biên v n hành 2.2.5 Xác ñ nh nhóm các nhà máy tính toán biên xây d ng
trong năm y,
EG m,y MWh Là s n lư ng ñi n cung c p cho lư i (bư c 5)
c a nhà máy m trong năm y. Nhóm các nhà máy ñi n m u m ñư c s d ng ñ tính toán biên
EFEL, m,y tCO2/MWh H s phát th i CO2 c a Nhà máy m
trong năm y. xây d ng s bao g m:
m T t c nhà máy c p ñi n lên lư i ñư c i) T p h p c a 5 nhà máy ñi n ñư c xây d ng g n ñây nh t;
ch n ñ tính BM trong năm y, tr các
ii) T p h p các ngu n phát ñư c xây d ng g n ñây nh t mà
nhà máy s d ng nhiên li u giá r .
y D a theo s li u th ng kê s n có 3 ñóng góp vào h th ng ñ 20% ngu n phát.
năm g n nh t.
- 15 16
Các bên tham gia d án nên s d ng t p h p nhóm t p các nhà EFgrid,CM,y tCO2/MWh H s phát th i CO2 c a h th ng Biên
k t h p trong năm y
máy ñi n có s n lư ng phát lên h th ng l n hơn.
TOM % Tr ng s h s phát th i biên v n hành
2.2.6 Tính toán h s phát th i biên xây d ng (bư c 6) TBM % Tr ng s h s phát th i biên xây d ng
H s phát th i biên xây d ng ñư c tính toán như sau [12]:
Các giá tr m c ñ nh sau ñây ñư c s d ng: TOM và TBM [9]:
∑ EG EFm,y
x EL , m , y
(2.12) TOM = 0.5 and TBM = 0.5 cho giai ño n ñ u.
EF = m
grid , BM , y
∑ EG
m
m,y 2.3 K T LU N
Trong ñó: Qua nghiên c u công c tính toán H s phát th i cơ s cho m t
Thông s Đơn v Di n gi i H th ng ñi n, ta nh n th y:
EFgrid,BM,y tCO2/MWh H s phát th i biên xây d ng trong
năm y - Vi c tính toán H s phát th i cơ s cho m t HTĐ nào ñó
EG m,y MWh Lư ng ñi n năng phát lên lư i c a nhà ph i ñư c xem xét k các ñi u ki n kèm theo, ñ ng th i ph i căn c
máy m trong năm y.
EFEL,m,y tCO2/MWh H s phát th i CO2 c a nhà máy m vào ngu n s li u có s n, d thu th p.
trong năm y - Phương pháp này s d ng ñ tính toán H s phát th i khí
m S nhà máy chon tính biên xây d ng
CO2 cho ph n thay th ñi n ñư c s n xu t b i các nhà máy ñi n trong
y D li u năm g n nh t mà nhà máy ñưa
vào ho t ñ ng HTĐ b ng cách tính toán biên v n hành (OM) và biên xây d ng (BM)
H s phát th i CO2 c a nhà máy m (EFEL,m,y) ñư c xác ñ nh sau tính biên k t h p.
theo như hư ng d n m c 2.2.4.1 Biên v n hành ñơn gi n (bư c 4). - Biên v n hành (OM) liên quan ñ n t t c các nhà máy ñi n
2.2.7 Tính toán h s phát th i biên k t h p (bư c 7) hi n có trong HTĐvà s n lư ng ñi n c a nhà máy ñi n hi n có s b
H s phát th i biên k t h p ñư c tính toán như sau [12]: nh hư ng b i ho t ñ ng c a nhà máy tham gia d án CDM. Trong khi
ñó, biên xây d ng (BM) ch liên quan ñ n m t nhóm các nhà máy ñi n
EFgrid,CM,y = EF grid,OM,y x TOM + EF grid,BM,y x TBM (2.13)
khi vi c xây d ng các nhà máy này s b nh hư ng b i ho t ñ ng c a
Trong ñó: nhà máy tham gia d án CDM.
Thông s Đơn v Di n gi i - B t kỳ phương pháp nào trong 4 phương pháp tính biên v n
EF grid,OM,y tCO2/MWh H s phát th i CO2 c a h th ng Biên
hành ñ u có th áp d ng, tuy nhiên v i ñi u ki n c th c a t ng
v n hành trong năm y
EF grid,BM,y tCO2/MWh H s phát th i CO2 c a h th ng Biên HTĐ s l a ch n phương pháp phù h p ñ vi c tính toán cho ra m t
xây d ng trong năm y
k t qu có l i nh t cho các bên tham gia d án.
- 17 18
CHƯƠNG 3 3.3.1 L a chon phương pháp tính toán biên v n hành
KH O SÁT VÀ XÁC Đ NH H S PHÁT TH I CƠ S
Theo k t qu nghiên c u Chương 2 ch có phương pháp
H TH NG ĐI N VI T NAM
3.1. T NG QUAN H TH NG ĐI N VI T NAM biên v n hành ñơn gi n (OMsimple) là phù h p v i d li u hi n có c a
3.1.1. Tình hình s n xu t ñi n h th ng ñi n Vi t Nam
3.1.1.1 Cơ c u công su t và ñi n năng s n xu t 3.3.1.2. Các thông s ñ u vào
Đ n cu i năm 2010, h th ng ñi n có t ng công su t ñ t a) S n lư ng ñi n c a t ng nhà máy ñi n phát lên lư i
ngu n ñi n là 21.542 MW, công su t kh d ng là 19.735 MW, ñi n b) T su t tiêu hao nhiên li u:
năng s n xu t toàn h th ng qu c gia 100.071 t kWh [6]. Theo nhóm nhiên li u và công ngh c a các nhà máy, t su t
3.1.1.2 Tình tr ng thi t b c a các nhà máy ñi n [3] năng lư ng ñ s n xu t m t ñơn v ñi n năng như sau:
3.1.2 Tác ñ ng môi trư ng c a các NMĐ hi n có [3] B ng 3.11 T su t tiêu hao năng lư ng c a t ng nhà máy
Su t tiêu hao năng
3.1.3 Nhu c u ñi n năng và kh năng ñáp ng [3] Ghi
STT Tên nhà máy Công ngh lư ng trung bình
chú
3.1.3.1 Đánh giá nhu c u ñi n giai ño n 2001-2009 (Kcal/KWh)
01 Ph L i 1 Than/ST 3037
Nhu c u ñi n 2001-2009 02 Ph L i 2 Than/ST 2402
80000 18.0%
03 Uông Bí Than/ST 3877
17.0%
70000 16.0% 04 Uông Bí 2(*) Than/ST 3877
N u c u ñ n(G h)
15.5%
W
14.4%
T c ñ tă g(%)
60000 13.7% 13.9% 14.0%
12.9%
50000
12.8% 12.8%
12.0% 05 Ninh Bình Than/ST 3824
n
10.0%
06 Na Dương Than/ST 2748
i
40000
8.0%
30000
6.0%
20000 Nhu c u ñi n 4.0%
07 Formosa Than/ST 2270
h
T c ñ tăng
10000
0
2.0%
0.0%
08 Cao Ng n Than/ST 2748
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 09 Th Đ c FO/ST 2694
DO/GT 3056
Hình 3.2 Nhu c u ñi n và t c ñ tăng trư ng giai ño n 2001-2009 10 C n Thơ FO/ST 2709
3.1.3.2 Tình hình tiêu th ñi n giai ño n 2001-2009 DO/GT 3056
11 Bà R a Khí/CCGT 2210
3.1.4 Tình hình tiêu th nhiên li u giai ño n 2005-2010 12 Phú M 1 Khí/CCGT 1746
[3]: 13 Phú M 2.1 Khí/CCGT 1857
14 Phú M 4 Khí/CCGT 1829
3.2.4.1, 3.2.4.2, 3.2.4.3 Tiêu th năng lư ng sơ c p, Tiêu th 15 Phú M 2.2 Khí/CCGT 1573
năng lư ng cho s n xu t ñi n, Tiêu th năng lư ng cu i cùng 16 Phú M 3 Khí/CCGT 1739
17 Vê Dan Khí/GT 2900
3.2. TÍNH H S PHÁT TH I KHÍ CO2 CƠ S CHO 18 Cà Mau Khí/GT 2583.2
19 Bourbon Khí/GT 2700
HTĐ VI T NAM
- 19 20
20 Hi p Phư c FO/ST 3232 3.3.2 Tính toán H s phát th i biên xây d ng BMaverage
21 Amatar DO/ST 3300
22 Cái Lân DO/ST 3300 H s phát th i biên xây d ng ñư c tính d a trên nhóm nhà
Ngu n: Tài li u thi t k CDM d án th y ñi n Nam Mu và Khuôi Lương ñã ñư c thông qua và máy ch n ra theo 2 cách sau:
trình UNFCCC.
Cách th nh t : T p h p 5 nhà máy xây d ng g n nh t, ho c
c) H s phát th i khí CO2 c a t ng lo i nhiên li u l y theo
Cách th hai : T p h p c a ph n công su t thêm trong h
giá tr m c ñ nh c a IPCC[10]:
th ng mà chi m 20% s n lư ng ñi n c a toàn h th ng (MWh) và
B ng 3.12 H s phát th i CO2
ñư c xây d ng g n nh t.
Hàm lư ng các bon H s phát th i
STT Lo i nhiên li u Theo khuy n cáo c a UNFCCC, ñ tài ch n cách th 2.
m c ñ nh (Kg/GJ) CO2 (Kg/TJ)
01 Khí/D u DO 20,2 74,1 Công th c tính :
02 D u FO 21,1 77,4
03 Than Antharacite 26,8 98,3 ∑ EG x EF m,y EL , m , y
EF = m
04 Than Bitum 25,8 94,6 Grid , BM , y
∑ EG m,y
05 Khí t nhiên 15,3 56,1 m
T các công th c trên, áp d ng tính toán trên ph n m m
3.3.1.3. Các bư c tính toán:
Exell ta tính ñư c k t qu như B ng 3.16.
S d ng công th c (2.1) như Chương 2 ñ tính H s phát
B ng 3.16 H s phát th i biên xây d ng c a HTĐ giai ño n 2007-2010
th i biên v n hành ñơn gi n: Thông s Đơn v 2007 2008 2009 2010
∑ EG x EF m,y EL , m , y EFBM tCO2/MWh 0,492336 0,454104 0,40159 0,366046
EF = m
grid , OMsimple ,y
∑ EG m
m,y 3.3.3 Tính toán H s phát th i cơ s (EF)
H s phát th i cơ s ñư c tính theo công th c:
V i:
EF = EF grid ,OM , y xT OM + EF grid ,MB , y xT BM
=
EF CO 2 ,i , y
x3,6 grid ,CM , y
EF EL , m , y
η Giá tr c a TOM và TBM ñư c m c ñ nh như sau :
m,y
TOM = 0,5 và TBM = 0,5 cho giai ño n tín d ng ñ u tiên.
B ng 3.14 T ng lư ng phát th i khí CO2 c a HTĐ Vi t Nam giai ño n 2007-2010
Đơn v : tCO2 T ñó ta tính ñư c k t qu như B ng 3.17.
Năm 2005 2006 2007 2008 2009 2010
B ng 3.17 H s phát th i cơ s c a HTĐ giai ño n 2007-2010
T ng lư ng phát th i tCO2) 23.626 25.672 28.484 29.883 33.993 44.675
Thông s Đơn v 2007 2008 2009 2010
B ng 3.15 H s phát th i biên v n hành EFOM c a HTĐ giai ño n 2007-2010 EFOM tCO2/MWh 0,649481 0,645695 0,644713 0,651639
Thông s Đơn v 2007 2008 2009 2010 EFBM tCO2/MWh 0,492336 0,454104 0,40159 0,366046
EFOM tCO2/MWh 0,649481 0,645695 0,644713 0,651639 EFCM tCO2/MWh 0,570909 0,549899 0,523151 0,508843
- 21 22
3.3 K T LU N 4.2 K HO CH XÂY D NG NGU N GIAI ĐO N 2011
- H s phát th i khí CO2 ñư ng cơ s c a H th ng ñi n – 2015 [3]
Vi t Nam giai ño n 2007-2010 có xu th gi m d n do H s phát th i 4.2.1 D ki n các NMĐ ñưa vào v n hành giai ño n 2011-
Biên xây d ng BM gi m nhanh hơn so v i h s phát th i biên v n 2015 [3]
hành OM. C th EFBM t 0,4923 năm 2007 gi m xu ng 0,366046 4.2.2, 4.2.3 Nhu c u ph t i cơ s , Nhu c u ph t i cao
vào năm 2010, trong khi ñó EFOM h u như không có thay ñ i nhi u Chương trình phát tri n ngu n ñi n giai ño n 2011- 2015,
dao ñ ng quanh m c 0,64, riêng năm tăng lên 0,6516. ñ n 2015 ñ i v i phương án ph t i cơ s , ñi n s n xu t là 194 TWh
Nguyên nhân chính là: và phương án ph t i cao là 211 TWh.
+ Trong giai ño n v a qua t năm 2005-2009 nhi u nhà th y 4.2.3 Nhu c u nhiên li u cho s n xu t ñi n
ñi n ñi vào ho t ñ ng, s n lư ng ñi n do các nhà máy th y ñi n c p 4.3 K HO CH XÂY D NG NGU N GIAI ĐO N 2016
cho HTĐ ti p t c tăng. - 2020 [3]
+ Lư ng ñi n nh p kh u (mua t Trung Qu c) liên t c tăng 4.3.1, 4.3.2 Phương án ph t i cơ s (PA2- ch n), Phương
qua các năm cũng góp ph n ñáng k làm gi m h s phát th i biên án ph t i cao
xây d ng. Chương trình phát tri n ngu n ñi n giai ño n 2016 -2020,
- Quá trình tính toán H s phát th i cơ s c a h th ng ñi n ñ n năm 2020 v i phương án ph t i cơ s , Đi n s n xu t là 329
ph i mang tính k th a liên t c, s li u c p nh t chính xác h ng năm. TWh và v i phương án ph t i cao, Đi n s n xu t là 362 TWh.
CHƯƠNG 4 4.3.3 Nhu c u nhiên li u cho s n xu t ñi n
D BÁO H S PHÁT TH I CƠ S C A H TH NG ĐI N 4.4 D BÁO H S PHÁT TH I CƠ S C A HTĐ
VI T NAM GIAI ĐO N 2011-2020 VI T NAM GIAI ĐO N 2011-2020
4.1 T NG QUAN V CUNG C U NĂNG LƯ NG GIAI 4.4.1 Phương pháp tính toán:
ĐO N 2011-2020 [3] Tương t như phương pháp ñã l a ch n Chương 3, chương
4.1.1, 4.1.2 Ti m năng và kh năng cung c p các d ng này cũng s áp phương pháp tính toán biên v n hành ñơn gi n và tính
năng lư ng sơ c p, Kh năng trao ñ i năng lư ng v i các nư c toán biên xây d ng d a trên t p h p các nhà máy m i ñưa vào v n
trong khu v c hành chi m 20% s n lư ng toàn h th ng.
- 23 24
Hình 4.1 Di n bi n H s phát th i cơ s HTĐ Vi t Nam giai ño n 2011-2020
4.4.2 Các thông s ñ u vào 0,90
0,80
Các th ng s ñ u vào ph c v quá trình tính toán g m: 0,70
0,60
0,50
- S n lư ng ñi n c a t ng nhà máy ñư c huy ñ ng theo năm, 0,40
0,30
Series1
0,20
l y theo k ch b n ñã l a ch n theo quy ho ch VII. 0,10
0,00
E C
F M E C
F M E C
F M E C
F M E C
F M E C
F M E C
F M E C
F M E C
F M E C
F M
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
- T su t tiêu hao nhiên li u trung bình, ñ i v i các nhà máy
ñã ñưa vào v n hành trư c 2010, s d ng s li u ñã tính toán 4.5 K T LU N
chương 3. Đ i v i các nhà máy d ki n s xây d ng trong tương lai, gian ño n 2011-2020, theo Quy ho ch phát tri n ñi n l c
s d ng t su t tiêu hao nhiên c a nhà máy có cùng công ngh ñưa Vi t Nam (Sơ ñ VII) k ch b n cơ s , b t ñ u t năm 2012 H s
vào v n hành m i nh t. phát th i ñư ng cơ s c a h th ng ñi n có chi u hư ng tăng lên do
4.4.3 K t qu tính toán d ki n giai ño n này hàng lo t các nhà máy nhi t ñi n ch y d u-
S d ng ph n m m Exell, ta tính ñư c k t qu th hi n khí, nhi t ñi n than mi n B c và mi n Nam ñưa vào v n hành c p
b ng 4.24 và 4.25. ñi n cho h th ng vì v y s báo ñ ng m c phát th i khí CO2 trong
tương lai s ngày càng cao lên.
Năm 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
T ng K T LU N VÀ KI N NGH
lư ng phát 49.098 57.382 67.873 82.496 100.082 124.379 145.907 166.181 188.648 209.072
th i KtCO2
Bi n ñ i khí h u gây “Hi u ng nhà kính” mà h u qu c a nó
là s “ m d n lên” c a trái ñ t ñang là v n ñ th i s r t nóng và tr
B ng 4.24 T ng lư ng phát th i khí CO2 c a HTĐ Vi t Nam giai ño n 2007-2010
thành m i quan tâm hàng ñ u c a nhân lo i. Ngày càng nhi u các d
S
TT
Thông
s
Năm/ñơn
v 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 án tham gia Cơ ch Phát tri n s ch ñã và ñang ñư c tri n khai r m r .
H s
phát
th i Lư ng phát th i ti t gi m ph i ñư c tính toán d a trên phương pháp
1 biên tCO2/MWh 0,6288 0,6571 0,6882 0,7101 0,7416 0,7772 0,8108 0,8330 0,8416 0,8379
v n
hành
OM
lu n và phương án tính toán ñư c Công Ư c Khung Liên Hi p Qu c
H s
phát
th i
v Bi n ñ i khí h u phê chu n. Vi c xác ñ nh các mô hình phân tích
2 biên tCO2/MWh 0,5639 0,5700 0,7269 0,6704 0,6867 0,7500 0,8371 0,8371 0,8372 0,7937
xây
d ng ñ tính toán h s phát th i ngành ñi n c a Vi t Nam là v n ñ còn
BM
H s
phát
th i
m i chưa ñư c nghiên c u nhi u. Hi u rõ s c n thi t và yêu c u
3 biên tCO2/MWh 0,5964 0,6136 0,7076 0,6903 0,7141 0,7636 0,8240 0,8350 0,8394 0,8158
k t
h p
quan tr ng như trên ñ tài ñã t p trung nghiên c u các v n ñ quan
CM
tr ng như sau:
B ng 4.25 H s phát th i OM, BM và CM c a HTĐ giai ño n 2011-2020
- 25 26
1./ Đã nghiên c u các phương pháp và k thu t xác l p H s trên th trư ng, ñây là y u t quan tr ng góp ph n gi m lư ng phát
phát th i cơ s cho m t H th ng ñi n. th i khí CO2 trong lương lai.
2./ Phân tích các ñi u ki n, s li u th ng kê h ng năm c a Ki n ngh
Trung tâm Đi u ñ HTĐ Vi t Nam và kh năng thu th p s li u th c Xu t phát t nh ng k t qu nghiên c u c a ñ tài, xin ñưa ra
t , ñ tài ñ xu t phương pháp tính H s phát th i cơ s cho HTĐ m t s ki n ngh ñ n các t ch c, các ngành ch c năng có liên quan
Vi t Nam ñơn gi n, d th c hi n. như sau:
K t qu c th giai ño n 2007-2010 như sau: - V m t th trư ng, Vi t Nam vi c mua bán Carbon thông
qua gi m phát th i khí nhà kính t các d án phát tri n ñi n s d ng
Th/s Đơn v 2007 2008 2009 2010
EFCM tCO2/MWh 0,570909 0,549899 0,523151 0,508843 ngu n năng lư ng s ch, ñ c bi t là các d án th y ñi n còn khá m i
3./ Các t ch c cá nhân liên quan có th tham kh o và s m , nhi u cơ quan qu n lý nhà nư c, các c p chính quy n ñ a
d ng khi th c hi n các th t c thi t k tài li u d án th y ñi n tham phương, ñ c bi t là các nhà doanh nghi p, ch ñ u tư và ngư i dân
gia cơ ch phát tri n s ch cũng như trong quá trình ñàm phán ký k t còn có quá ít lư ng thông tin v th trư ng này, do v y ñã ñ n lúc
h p ñ ng mua bán tín ch Cacbon. Nhà nư c ph i ph bi n r ng rãi hơn, cung c p nhi u thông tin hơn
trong xã h i ñ h có th ti p c n.
4./ Trên cơ s s li u ñã th ng kê và phương pháp tính c a
- C n nhanh chóng xây d ng cơ ch chính sách và gi i pháp
ñ tài, c n c p nh t h ng năm ñ tính toán áp d ng cho các d án
qu n lý ñ thu hút các ngu n l c tham gia ñ u tư các d án phát tri n
ñăng ký CDM theo t ng th i ñi m l p h sơ và ñ trình lên cơ quan
năng lư ng s ch. T o ñi u ki n thu n l i h tr pháp lý t i ña cho
ch c năng. các t ch c và cá nhân khi tham gia tư v n, l p tài li u thi t k d án
5./ gian ño n 2011-2020, theo k ch b n cơ s (Quy ho ch cơ ch phát tri n s ch. Vi c ch m tr , th ñ ng c a các cơ quan
VII), H s phát th i ñư ng cơ s HTĐ có xu th tăng tr l i. Do b t chuyên ngành và chính quy n ñ a phương ñã và ñang ñánh m t cơ
ñ u t năm 2012 hàng lo t các nhà máy nhi t ñi n ch y d u- khí, h i thu ngu n ngo i t l n t các nư c phát tri n trong mua bán tín
nhi t ñi n than mi n B c và mi n Nam ñưa vào v n hành, báo ñ ng ch Carbon.
- C n phân công m t cơ quan chuyên ngành, ch trì trong
m c phát th i khi CO2 trong tương lai s ngày càng cao lên.
vi c thu th p, c p nh t s li u ñ t o cơ s d li u ñ y ñ , tính toán
6./ Trong th trư ng phát ñi n c nh tranh, giá bán ñi n th p là
và cho k t qu th ng nh t trên toàn qu c. H ng năm, sau khi t ng k t
l i th c nh tranh quan tr ng c a các nhà máy. V i nhà máy th y
công tác v n hành h th ng ñi n công b h s phát th i ñư ng cơ s
ñi n vi c tham gia thành công d án CDM, s t o ñư c ngu n thu t h th ng ñi n qu c gia ñ các t ch c, cá nhân áp d ng m t cách
vi c bán CERs, góp ph n h giá thành s n xu t, tăng tính c nh tranh th ng nh t.
nguon tai.lieu . vn
