Xem mẫu
- Chuyên t t nghi p
LU N VĂN T T NGHI P
TÀI: “M T S GI I PHÁP V ÀO
T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN
L C C A CÔNG TY
TECHOCONVINA.”
- Chuyên t t nghi p
M CL C
L I GI I THI U........................................................................................... 1
CHƯƠNG I : LÝ LU N CHUNG V ÀO T O VÀ PHÁT TRI N
NGU N NHÂN L C .................................................................................... 8
1. Ngu n nhân l c. ..................................................................................... 8
1. 1 Khái ni m và phân lo i ngu n nhân l c. ......................................... 8
1. 1. 1. Ngu n nhân l c có s n trong dân cư. .......................................... 9
1. 1. 2. Ngu n nhân l c tham gia vào ho t ng kinh t . ......................... 9
1. 1. 3 . Ngu n nhân l c d tr . ............................................................ 10
1. 2. Vai trò ngu n nhân l c Vi t Nam trong quá trình h i nh p. .......... 11
1. 2. 1 Con ngư i là ng l c c a s phát tri n. .................................... 12
1. 2. 2 Con ngư i là m c tiêu c a s phát tri n. ................................... 13
1. 2. 3 Y u t con ngư i trong phát tri n kinh t xã h i . ..................... 14
2. ào t o và phát tri n ngu n nhân l c hi n nay. .................................... 15
2. 1 ào t o ngu n nhân l c. ................................................................ 17
2. 1. 1. Khái ni m. ............................................................................... 17
2. 1. 2 Th c tr ng v i ngũ lao ng ư c ào t o vi t nam. ........ 19
2. 1. 2. 1 C u trúc i ngũ lao ng ư c ào t o. ............................. 19
2. 2. Phát tri n ngu n nhân l c. ............................................................ 22
2. 2. 1 Khái ni m. ................................................................................. 22
2. 2. 2 Hình th c ào t o và phát tri n ngu n nhân l c. ........................ 23
3. Phân lo i hình th c ào t o và phát tri n. ............................................. 23
3. 1. Phân lo i ........................................................................................ 23
3. 2. Xu hư ng ào t o và phát tri n th k 21. .................................... 27
4. N i dung ào t o và phát tri n ngu n nhân l c .................................. 28
4. 1 Nhu c u ào t o và phát tri n ngu n nhânl c. ................................ 28
4. 2 Ti n trình ào t o và phát tri n. ..................................................... 29
4. 3 Phương pháp ào t o và phát tri n ngu n nhân l c. ...................... 29
CHƯƠNG 2 : TH C TR NG V ÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N
NHÂN L C C A CÔNG TY TECHCONVINA ........................................ 34
1. Vai trò c a ngu n nhân l c i v i s phát tri n c a t ch c. .............. 34
- Chuyên t t nghi p
1. 1 Vai trò c a ngu n nhân l c i v i s tăng trư ng và phát tri n kinh
t xã h i. ............................................................................................... 34
1. 2. Vai trò c a ngu n nhân l c i v i s phát tri n c a t ch c. ....... 35
1. 2. 1. Ngu n nhân l c i v i các t ch c kinh t . ............................. 35
1. 2. 2. Th c tr ng v ngu n nhân l c c a CôngTy têchconvina. .......... 38
3. Th c tr ng v ào t o và phát tri n ngu n nhân l c. ............................ 39
3. 1 C u trúc i ngũ lao ng ư c ào t o. ........................................ 39
3. 2. V n s d ng i ngũ lao ng sau ào t o, b i dư ng. ............. 43
4. ánh giá th c tr ng ào t o và phát tri n ngu n nhân l c Vi t Nam. ... 45
4. 1 M t s c i m c a con ngư i, ngư i lao ng vi t nam . ........... 45
4. 2 ánh giá th c tr ng ngu n nhân l c v ào t o và phát tri n. ....... 47
4. 21 c trưng dân s và ngu n nhân l c Vi t nam. ......................... 47
4. 2. 2 ánh giá th c tr ng v ào t o và phát tri n. .......................... 48
CHƯƠNG 3 : M T S GI I PHÁP V ÀO T O VÀ PHÁT TRI N
NGU N NHÂN L C C A CÔNG TY TECHOCONVINA. ..................... 51
1. Phương hư ng trong th i gian t i. ...................................................... 51
2. M t s gi i pháp kh thi v ào t o và phát tri n ngu n nhân l c c a
Công Ty Techconvina. ............................................................................. 53
2. 1 Xu hư ng chung c a th trư ng. .................................................... 53
2. 2 M t s gi i pháp kh thi v ào t o và phát tri n ngu n nhân l c c a
công ty techconvina. ............................................................................. 54
3. M t s i m c n lưu ý khi áp d ng các gi i pháp trên. ......................... 64
- Chuyên t t nghi p
L I GI I THI U
Công ty C ph n u tư phát tri n k ngh và xây d ng vi t nam ư c
thành l p theo gi y phép kinh doanh s 0103006547 c a s k ho ch và u
tư c a thành ph Hà N i, l p ngày 20 tháng 01 năm 2005. T khi thành l p
n nay, công ty ã tuy n d ng nhi u cán b k thu t và công nhân ã thi
công nhi u công trình ph c t p nhóm A và B trên a bàn Thành ph Hà N i
và toàn qu c. Công ty ã xây d ng ư c t p th i ngũ có tri th c và chung
m t phương châm h p tác và cùng phát tri n. Th c hi n ư c nh ng h p
ng có quy mô l n và yêu c u ph c t p v k thu t, m thu t c a công trình,
cũng như ti n thi công ng t nghèo và c bi t nh ng d án khu Công
Nghi p mà Công Ty làm t ng th u, cho doanh nghi p ngư i ài Loan, Hàn
Qu c, Trung Qu c và Nh t B n. Công Ty ã có ti m năng cơ s v t ch t
v ng vàng, có i ngũ cán b nhân viên t trình chuyên môn k thu t
nghi p v cao, có kinh nghi m qu n lý và t ch c thi công nh ng công trình
l n.
Qua th c t s n xu t kinh doanh Công Ty ã và ang ti p t c u tư m
r ng quy mô ngành ngh kinh doanh, Công ty ã m chi nhánh t i thành ph c
H Chí Minh và các Công Ty con là TECHCONVINA SMARTHOME CO.,
LTD; TECHCONVINA FACTORY CARE., LTD; TECHCONVINA
TRADING &LOGISTICS CO. , LTD.
S ki n năm 2006 Vi t Nam là thành viên th 150 c a WTO, Công ty ã
xây d ng m c tiêu chính sau ây: t p trung xây d ng chu n hoá ho t ng
c a Công Ty C ph n theo cơ ch liên k t kinh t và u tư v n, gi vai trò
lãnh o i u hành c a các ơn v tr c thu c m - con, phát huy hi u qu c a
các Công Ty liên k t, liên doanh, tăng cư ng năng l c c nh tranh trên th
trư ng và ch ng h i nh p kinh t qu c t và khu v c, t o ti n v t ch t
- Chuyên t t nghi p
n n t ng n năm ti p theo ti p theo xây d ngvà phát tri n công ty c ph n
m nh v b n lĩnh v c kinh doanh chính sau :
A. u tư, tư v n kinh doanh b t ng s n, t p trung ch y u a bàn
thành ph Hà N i, các t nh phía b c và Thành ph H Chính Minh.
B. Kinh doanh xây l p theo hư ng nhà th u chuyên nghi p, có máy
móc thi t b , ti n v n, b máy qu n lý t ch c xây d ng và công trình có ch t
lư ng cao và có k t c u ph c t p sãn xu t kinh doanh v t li u xây d ng.
C. Kinh doanh d ch v k thu t cao như :d ch v chăm sóc k thu t toàn
di n cho nhà máy, d ch v v n t i, các d ch v giám sát an ninh, nâng cao
năng su t công su t c a nhà máy, kinh doanh d ch v các khu nhà cho Thuê
và văn phòng cho thuê, kinh doanh các d ch v khác trên a bàn thành ph
Hà N i.
D. T ch c kinh doanh tài chính b ng bi n pháp, góp v n u tư kinh
doanh v i Công Ty liên doanh ho c h p tác u tư kinh doanh v i các ơn v
ngoài Công Ty. Góp v n v i các Công Ty con tr c thu c Công Ty ho c góp
v n cùng kinh doanh cho t ng h p ng c th , trên nguyên t c ôi bên cùng
có l i, nh m s d ng v n có hi u q cao nh t.
* M c tiêu c th c a Công Ty n năm 2010.
+ Gĩư v ng n nh và phát tri n b n v ng d ki n t nay n năm 2010
tăng trư ng bình quân m i năm 10 %.
+Gía tr s n lư ng năm 2010 t m c 1500 t ng.
+Gía tr doanh thu năm 2010 t m c 1495 t ng
+Lương bình quân t m c 3 tri u - 7 tri u /ngư i /tháng.
*Cơ c u s n ph m
D ki n n năm 2010 cơ c u s n ph m c a Công Ty như sau :
- S n ph m u tư kinh doanh d án và tư v n 20 % t ng giá tr s n lư ng.
- S n ph m xây d ng 60% t ng giá tr s n lư ng.
- Chuyên t t nghi p
- S n ph m kinh doanh s n xu t khác 20% t ng giá tr s n lư ng.
SƠ T CH C B MÁY QU N LÝ VÀ S N XUÂT C A CÔNG TY
H i ng qu n tr Ban ki m soát
T ng giám c
P. Giám c xây l p P. Giám c tài chính P. Giám c kinh doanh
Phòng Tài chính Cty Techconvia Phòng d án
K toán Factorry Careco. , Ltd
Cty Techconvia
Phòng xây l p Smarthomeco. , Ltd
Phòng kinh doanh
Cty Techconvia
Trading & Logistics. ,
Phòng xây l p Ltd
Cty Techconvia Văn Phòng thi t k
phòng H Chí Minh
Các t i th c hi n
- Chuyên t t nghi p
Ch t ch H i ng qu n tr c a Công Ty ông Dương Nguyên Hùng ( C
nhân kinh t ).
Công Ty hi n có s lư ng cán b công nhân viên là 1018 ngư i, cùng v i s
phát c a công ty v quy mô, trong nhưng năm t i Công Ty có nhu c u l n v
ngu n nhân l c, có ch t lư ng áp ng nhu c u phát tri n.
- Chuyên t t nghi p
CHƯƠNG I : LÝ LU N CHUNG V ÀO T O VÀ PHÁT TRI N
NGU N NHÂN L C
1. Ngu n nhân l c.
1. 1 Khái ni m và phân lo i ngu n nhân l c.
Ngu n nhân l c v I tư cách là nơi cung c p s c lao ng cho xã h I, nó
bao g m toàn b dân cư có c ó th phát tri n bình thư ng (không b khuy n
khuy t ho c d t t b m sinh ).
Ngu n nhân l c có th v I tư cách là m t ngu n l c cho s phát tri n
kinh t xã h I, là kh năng lao ng c a xã h I ư c hi u theo nghĩa h p hơn,
bao g m nhóm dân cư trong tu I lao ng có kh năng lao ng.
Ngu n nhân l c còn ư c hi u v I tư cách là t ng h p cá nhân nh ng con
ngư I c th tham gia vào quá trình lao ng, là t ng th các y u t th ch t
và tinh th n ư c huy ng vào quá trình lao ônghj. V I cách hi u này
ngu n nhân l c bao g ồ nh ng ngư I b t u bư c vào tư I lao ng tr
lên có tham gia vào n n s n xu t xã h I.
Các cách hi u trên ch khác nhau v vi c xác nh quy mô ngu n nhân l c,
song u có chung m t ý nghĩa là nói lên kh năng lao ng c a xã h I.
Ngu n nhân l c ư c xem xet dư I góc s lư ng và ch t lư ng. S
lư ng ư c bi u hi n thông qua các ch tiêu quy mô và t c tăng dân s .
Quy mô dân s càng l n, t c tăng dân s càng cao d n n quy mô và t c
tăng ngu n nhân l c càng l n và ngư c l I. Tuy nhiên sau th I gian
kho ng 15 năm (vì n lúc ó con ngư I m I bư c vào tu I lao ng ). v
ch t lư ng, ngu n nhân l c ư c xem xét trên các m t :tình tr ng s c kh e,
trình văn hóa, trình chuyên môn và năng l c ph m ch t. .
Cũng gi ng như các ngu n l c khác, s lư ng và c bi t là ch t lư ng
ngu n nhân l c óng vai trò h t s c quan tr ng trong vi c t o ra c a c I v t
ch t và văn hóa cho xã h I .
- Chuyên t t nghi p
Phân lo I ngu n nhân l c :tùy theo giác nguyên c u mà ngư I ta phân
lo I.
1. 1. 1. Ngu n nhân l c có s n trong dân cư.
Bao g m toàn b nh ng ngư I n m trong tu I lao ng, có kh năng
lao ng, không k n tr ng thái có làm vi c hay không làm vi c. Theo
thông kê c a liên h p qu c, kh I ni m này g I là dân cư ho t ng, có nghĩa
là nh ng ngư I có kh năng làm vi c trong dân cư tính theo tu I lao ng
quy nh.
tu I lao ng là gi I h n v nh ng i u ki n c th , tâm sinh lý xã h I,
mà con ngư I tham gia vào quá trình lao ng. Gi I h n tu I lao ng
ư c quy nh tùy thu c vào i u ki n kinh t xã h I c a t ng nư c và trong
t ng th I kỳ. Gi I h n tu I lao ng bao g m :
Gi i h n dư I :quy nh s tu I thanh niên bư c vào tu I lao ng,
nư c ta hi n nay là 15 tu I.
Gi I h n trên :quy nh tu I v hưu, nư c ta quy nh tu I này la
55 tu I i v i n và 60 tu I i v I nam.
Ngu n nhân l c có s n trong dân cư chi m m t t l tương I l n trong
dân s , thư ng t 50 % ho c hơn n a, tùy theo c i m dân s và nhân l c
t ng nư c.
Theo nh ng ngư I trong tu I t 16-60 ( I v I nam )và 16-55 ( Iv I
n ), theo quy nh Vi t Nam, u thu c vào ngu n nhân l c trong tu I
lao ng. ây là ngu n nhân l c chính có kh năng tham gia vào ho t ng
kinh t . nư c ta, theo tài li u i u tra dân s ngày 1-4-1989, ngu n này
chi m 54 % trong dân s .
1. 1. 2. Ngu n nhân l c tham gia vào ho t ng kinh t .
Nay g i là dân s ho t ng kinh t , ây là s ngư i có công ăn vi c làm,
ang ho t ng trong các ngành kinh t và văn hóa c a xã h I.
- Chuyên t t nghi p
Như v y gi a ngu n nhân l c có s n trong dân s và ngu n nhân l c tham
gia vào ho t ng kinh t có s khác nhau. S khác nhau này là do có m t b
ph n trong tu I lao ng có kh năng lao ng, nhưng vì nhi u nguyên
nhân khác nhau, chưa tham gia vào ho t ng kinh t (th t nghi p, có vi c
làm nhưng không mu n làm vi c )và ang h c t p, có ngu n thu th p khác
nhưng c n i làm,. . )Năm 1993, s ngư I không có vi c làm nư c ta chi m
7. 37 % dân s ho t ng kinh t .
1. 1. 3 . Ngu n nhân l c d tr .
Các ngu n nhân l c d tr trong n n kinh t bao g m nh ng ngư I trong
tu i lao ng, nhưng vì các lý do khác nhau, h chưa có công vi c làm
ngoài xã h I. S ngư I này óng vai trò c a m t ngu n d tr v nhân l c,
g m có.
- Nh ng ngư I làm công vi c n I ch trong gia ình. khi i u ki n kinh
t c a xã h I thu n l I, n u b n thân h mu n tham gia lao ng ngoài xã h I,
h có th r I b công vi c n I tr làm công vi c thích h p ngoài xã h I.
ây là ngu n nhân l c áng k và I b ph n là ph n , hàng ngày v n m
nhi m nh ng ch c năng duy trì, b o v , phát tri n gia ình v nhi u m t, ó là
nh ng ho t ng có ích và c n thi t. Công vi c n I tr gia ình a d ng, v t
v I v I ph n các nư c ch m phát tri n (do ch y u là lao ng chân
tay ), d n n năng su t lao ng th p hơn so v I nh ng công vi c tương t
ư c t chưc quy mô l n hơn, có trang b k thu t cao hơn.
- Nh ng ngư I t t nghi p các trưòng ph thông và các trư ng chuyên
nghi p ư c coi là ngu n nhân l c d tr quan tr ng và có ch t lư ng. ây là
ngu n nhân l c tu I thanh niên, có h c v n, có trình chuyên môn
(n u ư c ào t o t I các trư ng d y ngh và các trư ng trung c p, I h c ).
Tuy nhiên, khi nghiên c u ngu n nhân l c này c n ph I chia t m hơn.
- Chuyên t t nghi p
+ Ngu n nhân l c ã n tu I lao ng, t t nghi p trung h c ph thông,
không ti p t c h c nưa, mu n tìm công vi c làm.
+ Ngu n nhân l c ã n tu I lao ng, chưa h c h t trung h c ph
thông, không ti p t c h c n a, mu n tìm vi c làm.
+ Ngu n nhân l c tu I lao ng ã t t nghi p các trư ng chuyên
nghi p (trung c p, cao ng, I h c )thu c các chuyên môn khác nhau tìm
vi c làm.
- Nh ng ngư I ã hoàn thành nghĩa v quân s cũng thu c ngu n nhân
l c d tr , có kh năng tham gia vào ho t ng kinh t s ngư I, thuôc ngu n
nhân l c d tr này cũng c n phân lo I, bi t rõ có ngh hay không có
ngh , trình văn hóa, s c kh e. . t ó t o công vi c làm thích h p.
- Nh ng ngư i trong tu i lao ng ang th t nghi p (có ngh ho c
không ngh )mu n tìm vi c làm, cũng là ngu n nhân l c d tr , s n sàng
tham gia vào ho t ng kinh t .
1. 2. Vai trò ngu n nhân l c Vi t Nam trong quá trình h i nh p.
Nh ng năm 50 và 60, tăng trư ng kinh t ch y u là do công nghi p hóa,
th a v n và nghèo nàn v cơ s v t ch t là khâu ch y u ngăn c n t c tăng
trư ng kinh t . Các nghiên c u tr c lư ng g n ây cho th y ch có m t ph n
nh c a s tăng trư ng kinh t , có th ư c gi I thích b I khía c nh u vào
là ngu n v n, ph n r t quan tr ng c a s n ph m th ng dư g n li n v I ch t
lư ng l c lư ng lao ng (trình giáo d c, s c kh e và m c s ng ).
u tư cho con ngư I, nh m nâng cao ch t lư ng c a t ng cá nhân, t o ra
kh năng nâng cao ch t lư ng cu c s ng cho c xã h I, t ó nâng cao năng
su t lao ng. Garry becker Ngư I m ư c gi I thư ng Nobel kinh t năm
1992, Kh ng nh ‘không có u tư nào mang l I ngu n l I l n như u tư
vào ngu n nhân l c, c bi t là u tư cho giáo ‘.
- Chuyên t t nghi p
L ch s các n n kinh t trên th gi I cho th y không có m t nư c giàu có
nào t ư c t l tăng trư ng kinh t cao, trư c khi t ư c m c ph c p
giáo d c ph thông. Cách th c thúc y s n xu t n lư t nó thúc y c nh
tranh, là ph I tăng hi u qu giáo d c. Các nư c và các lãnh th công nghi p
hóa m I thành công nh t như Hàn Qu c Xingarpor, H ng kông và m t s
nư c khác có t l tăng trư ng kinh t nhanh nh t trong nh ng th p k 70 và
80 thư ng tm c ph c p ti u h c trư c khi các n n kinh t ó c t cánh.
M c dù v y, các nghiên c u cũng cho th y thành công c a Nh t b n và Hàn
Qu c trong kinh t không ch do ph n ông dân cư có h c v n cao mà do các
chính sách kinh t , trình qu n lý hi n I c a h , m t ph n l n là ngu n
nhân l c ch t lư ng cao.
T I sao ngu n nhân l c l I có tác d ng l n n như v yh ?
B I l ngu n nhân l c là ngu n l c con ngư I và là m t trong nhưng
ngu n l c quan tr ng nh t c a s phát tri n kinh t xã h I. Vai trò ó b t
ngu n t vai trò c a y u t con ngư I.
1. 2. 1 Con ngư i là ng l c c a s phát tri n.
B t c m t s phát tri n nào cũng u ph i có m t ng l c thúc y.
Phát tri n kinh t xã h i ư c d a trên nhi u ngu n l c : nhân l c (ngu n l c
con ngư i ) V t l c (Ngu n l c v t ch t, công c lao ng i tư ng lao
ng, tài nguyên thiên nhiên ), Tài l c (ngu n l c v tài chính ti n t ) vv
song ch có ngu n l c con ngư i m i t o ra ng l c c a s phát tri n , nh ng
ngu n l c khác mu n phát huy ư c ư c tác d ng ch có th thông qua
ngu n l c con ngư i. T xa xưa cong ngư i b ng ng l c lao ng và ngu n
l c do chính b n thân mình tao ra, s n xu t ra s n ph m thoã mãn nhu c u
c a b n thân mình. S n xu t ngày càng phát tri n, phân công lao ng ngày
càng cao, h p tác ngày càng ch t ch , t o cơ h i chuy n d n ho t ng c a
con ngư i do máy móc thi t b th c hi n (các ng cơ phát l c ), làm thay i
- Chuyên t t nghi p
tính ch t c a lao ng t lao ng th công sang lao ng cơ khí và lao ng
trí tu . Nhưng ngay c khi t ư c ti n b khoa h c k thu t hi n i như
hi n nay thì cũng không th tách r i ngu n l c con ngư i b i l :
-Chính con ngư i ã t o ra nh ng máy móc thi t b ó, i u ó th hi n
m c hi u bi t và ch ng t nhiên c a con ngư i.
- Ngay c i v i máy móc thi t b hi n i, n u thi u s i u khi n, ki m
tra c a con ngư i (t c là tác ng c a con ngư i )thì chúng ch là v t ch t.
Ch có tác ng c a con ngư i m i phát ng chúng và ưa chúng vào ho t
ng.
Vì v y, n u xem xet ngu n l c là T ng Th các năng l c (cơ năng và trí
năng )c a con ngư i ư c huy ng vào quá trình s n xu t, thì năng l c ó là
n i l c c a con ngư i.
1. 2. 2 Con ngư i là m c tiêu c a s phát tri n.
Ph át tri n kinh t xã h i suy cho cùng là nh m m c tiêu ph c v con ngư i,
làm cho cu c s ng ngày càng t t hơn, xã h i ngày càng văn minh. Nói khác
i, con ngư ilà l c lư ng ti u dùng c a c i v t ch t và tinh th n c a xã h i, và
như v y nó th hi n rõ nét m i quan h gi a s n xu t và tiêu dùng. M c dù s
phát tri n c a s n xu t quy t nh m c tiêu dùng, song nhu c u tiêu dùng
c a con ngư i tác ng m nh m t i s n xu t, nh hư ng phát tri n c a s n
xu t thông quan h cung c u hàng hoá trên th trư ng. N u trên th trư ng nhu
c u tiêu dùng c a m t hàng hoá nào ó tăng lên, l p t c thu hút lao ng c n
thi t s n xu t ra hàng hoá ó và ngươic l i .
Nhu c u c a con ngư i vô cùng phong phú và a d ng và thư ng xuyên
tăng lên, nó bao g m nhu c u v v t ch t, nhu c u v tinh th n. V s lư ng
và ch ng lo i hàng hoá càng ngày càng phong phú và a d ng, i u ó tác
ng t i quá trình phát tri n kinh t xã h i.
- Chuyên t t nghi p
1. 2. 3 Y u t con ngư i trong phát tri n kinh t xã h i .
Con ngư i không ch là m c tiêu, ng l c c a s phát tri n, th hi n m c
ch ng thiên nhiên, bi n thiên nhiên ph c v cho con ngư i, mà còn t o
ra nh ng i u ki n hoàn thi n chính b n thân con ngư i .
L ch s phát tri n c a loài ngư i ã ch ng minh r ng tr i qua quá trình lao
ng hàng tri u năm m i ch thành con ngư i ngày nay và trong quá trình ó,
m i giai o n phát tri n c a con ngư i l i làm tăng thêm s c m nh ch ng
thiên nhiên, tăng thêm ng l c cho s phát tri n kinh t xã h i.
Ti m năng kinh t c a m t t nư c ph thu c vào trình khoa h c và
công ngh c a ngh c a nư c ó. Trình khoa h c và công ngh l i ph
thu c vào các i u ki n giáo d c. ã có nhi u bài h c th t b i khi m t nư c
s d ng công ngh ngo i nh p tiên ti n khi ti m l c khoa h c công ngh
trong nư c còn y u. S y u th hi n thi u chuyên gia gi i v khoa h c
côngn gh và qu n lý, thi u i ngũ k thu t viên, công nhân làng ngh và ó
không th ng d ng các công ngh m i. Không có s l a ch n nào khác, ho c
là ào t o ngu n nhân l c quý giá cho t nư c phát tri n ho c ph i ch u t t
h u so v i các nư c khác .
Như v y cách m ng và khoa h c công ngh hi n i không ch nh m bi n
i cơ s v t ch k thu t c a n n s n xu t nh trong th i kỳ cách m ng công
nghi p. Cu c cách m ng ó mang n i dung m i trên cơ s các quan h s n
xu t, khoa h c và công ngh . Nh ng phát minh khoa h c th i kỳ này ngay
l p t c ư c ng d ng vào s n xu t và làm xu t hi n m t h th ng s n xu t
linh ho t kh năng làm thay i nhanh chóng quá trình s n xu t Cu c cách
mang công ngh t o ra hàm lư ng thông tin và trí tu trong t ng chí phí s n
xu t cao. Y u t m i xu t hi n và ch thành y u t c t lõi c a c h th ng s n
xu t hi n i, chính là thông tin và trí th c. Các s li u th ng kê năm 1990
ph n ánh ph n óng góp c a thông tin và trí th c, tri th c trong thu nh p qu c
- Chuyên t t nghi p
dân c a Hoa Kỳ là 47. 4 %; Anh là 45. 8 %; Pháp là 45. 1 %; c là 40 %.
Trí tu ch thành ng l c cho s phát tri n c a nhân lo i, thúc y s ti n b
sâu và r ng c a xã h i trên n n t ng khoa h c và công ngh cao, t o ra b c
tăng trư ng kinh t m i, hi m th y so v i trư c ây.
2. ào t o và phát tri n ngu n nhân l c hi n nay.
Giáo d c, ào t o và phát tri n năng l c con ngư i lao ng có nh hư ng
vô cùng l n n s phát tri n kinh t , xã h i c a m t qu c gia và có kh năng
c nh tranh qu c t c a các doanh nghi p. Giáo d c, ào t o là cơ s n n t ng
trong s c m nh c a Anh trong cu c cách m ng công nghi p l n th nh t; là
ngu n g c thành công c a m trong cu c cách m ng công nghi p l n th 2 v
là ưu th c a nh t b n trong cu c cách m ng k thu t cao c p l n th ba. Nhu
c u ào t o và phát tri n nhân l c trong các t ch c tăng nhanh cùng v i s
phát tri n h p tác và c nh tranh qu c t , công ngh tiên ti n và các áp l c
kinh t xã h i. ào t o ư c xem như là y u t cơ b n nh m áp ng các m c
tiêu chi n lư c c a t ch c. Gìơ ây ch t lư ng nhân viên ã ch thành m t
trong nh ng l i th c nh trong quan trong nh t c a các doanh nghi p trên th
gi i, th c t ã ch ng minh r ng u tư vào ngu n l c có th mang l i hi u
qu cao hơn h n so v i u tư k thu t công ngh và các y u t khác c a quá
trình s n xu t kinh doanh. ó là lý do vì sao các nhà lãnh o doanh nghi p
giàu kinh nghi m c a M Nh t u chú tr ng hàng u n công tác ào t o,
phát tri n ngu n nhân l c.
Vi t Nam nơi trình văn hoá giáo d c chung c a ngư i lao ng còn
th p, nhu c u ào t o và nâng cao trình làng ngh cho ngư i lao ng càng
ch nên quan tr ng và c n thi t hơn n a. Hi n nay, vi t nam ch có 18 % lao
ng ã qua ào t o, thêm vào ó cơ c u ào t o còn b t h p lý. T l lao
ng có trình cao ng i h c /trung h c chuyên nghi p /công nhân k
thu t thay i theo hư ng b t l i 1 /2. 25/7. 1 (năm 1979 ) n 1 /1. 6/3. 6
- Chuyên t t nghi p
(năm 1995 )và 1 3. 33 /4. 17 (năm 2000 ). C nư c ch có 900 ngàn công
nhân k thu t làng ngh ư c ào t o chính quy theo h chu n qu c gia,
trong ó ch có 8 % công nhân k thu t làng ngh b c cao. Trung bình th i
gian ư c ào t o ngh bình quân cho m t lao ng vi t nam la 0. 22 năm.
i u này ã tr c ti p nh hư ng n năng su t, ch t lư ng, kh năng sáng
t o, i m i c a ngư i lao ng trong các doanh nghi p.
Trong các t ch c v n ào t o và phát tri n ư c áp d ng nh m, tr c
ti p nhân viên th c hi n công vi c t t hơn , c bi t là khi nhân viên th c hi n
công vi c không áp ng ư c các tiêu chu n m u, ho c khi nhân viên nh n
công vi c m i.
-C p nh p các k năng m i cho nhân viên, giúp h có th áp d ng thành
công các thay i công ngh , k thu t trong doanh nghi p.
- Gi i quy t các v n t ch c ào t o và phát tri n có th giúp nhà qu n
tr gi i quy t các v n v mâu thu n, xung t gi a các cá nhân, gi a công
oàn v i các nhà qu n tr , ra các chính sách v qu n lý ngu n nhân l c c a
doanh nghi p có hi u qu .
- Hư ng d n công vi c cho nhân viên m i, nhân viên m i g p nhi u khó
khăn, b ng trong nh ng ngày u làm vi c trong t ch c, doanh nghi p và
các chương trình nh hư ng công vi c i v i nhân viên m i s giúp h mau
chóng thích ng vóí môi trư ng lam vi c m i c a doanh nghi p.
- Chu n b ngũ cán b qu n lý, chuyên môn k c n, ào t o và phát
tri n giúp cho nhân viên có nh ng k năng c n thi t cho các cơ h i thăng ti n
và thay th cho các cán b qu n lý, chuyên môn khi c n thi t.
-Thoã mãn nhu c u phát tri n cho nhân viên, oc trang b nh ng k năng
chuyên môn c n thi t s kích thích nhân viên th c hiên công vi c t t hơn, t
ư c nhi u thành tích t t hơn, mu n ư c trao nh ng nhi m v có thách th c
cao hơn.
- Chuyên t t nghi p
2. 1 ào t o ngu n nhân l c.
2. 1. 1. Khái ni m.
ào t o là quá trình h c t p làm cho ngư i lao ng có th th c hiên ch c
năng, nhi m v có hi u qu trong công tác c a h .
ào t o Nguônf Nhân L c là quá trình trang b ki n th c nh t nh v
chuyên môn nghi p v cho ngư i lao ng, h có th m nhi m m t công
vi c nh t nh.
ào t o ngu n nhân l c bao g m các n i dung sau :
- ào t o ki n thưc ph thông (Giáo d c ph thông )
- ào t o ki n th c chuyên nghi p (Giáo d c chuyên nghi p ), trang b
ki n th c ư c ào t o ư c chia ra :
+ ào t o m i, ư c áp d ng v i nh ng ngư i chưa có ngh .
+ ào t o l i. ào t o nh ng ngư i ã có ngh song vì lý do nào ó ngh
c a h không phù h p n a.
+ ào t o nâng cao trình làng ngh , nh m b i dư ng nâng cao kiêns
th c và kinh nghi m lam vi c ngư i lao ng có th m nhi m nh ng
công vi c ph c t p hơn.
Trình làng ngh c a ngu n nhân l c th hi n m t ch t lư ng c a
s c lao ng, nó b i u hi n s hi u bi t v lý thuy t và k thu t c a s n
xu t và k năng lao ng hoàn thành nh ng côngvi c có trình ph c t p
nh t nh, thu c m t ngh nghi p, môt chuyên môn nào ó. Trình làng
ngh có liên quan ch t ch v i lao ng ph c t p. Lao ng có ch tlư ng làng
ngh la lao ng cao hơn, là lao ng ph c t p hơn trong m t ơn v th i
gian. lao ng làng ngh thư ng t o ta m t s n lư ng hi u qu hơn lao ng
gi n ơn. Trình làng ngh bi u hi n tiêu chu n k thu t và tiêu chu n
nghi p v viên ch c nhà nư c t c là tiêu chu n v trình h c v n , chính tr
t ch c qu n lý … m nhi n các ch c v ư c giao ( i v i cán b
- Chuyên t t nghi p
chuyên môn ). t t i trình làng ngh ó, trư ic h t ph i ư c ào t o
ngh cho ngu n nhân l c, t c là giáo d c s n xu t cho ngư i lao ng h
n m v ng m t ngh , m t chuyên môn, bao g m nh ng ngư i ã có ngh có
chuyên môn hay h c làm ngh có chuyên môn khác. Cùng v i ào t o,
năng cao năng su t lao ng c n ph i quan tâm t i trình làng ngh cho
ngu n nhân l c t c là giáo d c, b i dư ng cho h nh ng hi u bi t thêm
nh ng ki n th c kinh nghi m s n xu t và nâng cao làm vi c trong gi i h n
ngh , chuyên môn h ang m nhi m.
ào t o và nâng cao trình làng ngh ph thu c vào nhi u y u t
:s u tư c a nhà nư c, trình văn hoá c a nhân dân, trang b cơ s v t
ch t c a nhà trư ng.
ào t o và nâng cao trình làng ngh cho ngu n nhân l c có
hi u qu c n phân bi t s khác nhau gi a ngh và chuyên môn.
Ngh la m t hình th c phân công lao ng, nó òi h i ki n thưc t ng
h p và thói quen th c hành hoàn thành nh ng công vi c nh t nh, như
ngh m c ngh c khí vv…
Chuyên môn la m t hình th c phân công lao ng sâu s c hơn do s
chia nh c a ngh . Do ó nó òi h i ki n th c lý thuy t và thói quen trong
ph m vi h p và sâu hơn. M t ngh thư ng có nhi u chuyên môn, như ngh
m c có m c m u, m c làm nhà, ngh cơ khí có ti n phay bào ….
Vi c ào t o và nâng cao trình làng ngh cho ngu n nhân l c là c n
thi t, vì hàng năm thanh niên bư c vào tu i lao ng nhưng chưa oc ào
taongh , m t chuyên môn nào ó, ngoài trình ph thông. Không nh ng
v y nên kinh t m c a, nhi u thành ph n kinh t ho t ng, cơ c u công
ngh thay i,. s n xu t ngày càng phát tri n. . Trong i u ki n cu c cách
m ng ang phát tri m m nh m như hi n nay, phân công lao ng ngày càng
sâu s c, nhi u ngh , nhi u chuyên môn cũ thay th , chuyên môn mói ra i.
- Chuyên t t nghi p
T ó òi h i trình làng ngh c a ngu n nhân l c c n ph i ư c ào t o,
nâng cao hơn cho phù h p v i yêu c u c a s n xu t. ào t o và nâng cao làng
ngh cho ngu n nhân l c c n ph i h p ch t ch t giáo d c ph thông, trư ng
d y ngh , trungh c chuyên nghi p,. và i h c cao ng v các m t. ng
th i ph i có nh ng cơ c u thích h p v i nh ng bi n pháp khác nhau ào
t o và nâng cao làng ngh cho công nhân k thu t v cán b chuyên môn v
xác nh nhu c u, hình th c và hi u q a c a nó, Chúng ta ang bư c vào th i
kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá c a t nư c, song do nhi u nguyên nhân
ch t lư ng ngu n nhân l c m c th p. B i v y ào t o và phát tri n
ngu n nhân l c ph i dùng vào m c tiêu :”nâng cao u tư ào t o nhân l c và
b i dư ng nhân tài “như ng ta ã xác nh
2. 1. 2 Th c tr ng v i ngũ lao ng ư c ào t o vi t nam.
2. 1. 2. 1 C u trúc i ngũ lao ng ư c ào t o.
Theo s li u th ng kê 1986-1991 c a T ng c c Th ng kê. hi n nay
Vi t nam có kho ng 3101 xý nghi p công nghi p qu c doanh, 32709 cơ s
công nghi p ngoài qu c doanh , 36 nông trư ng qu c doanh, 30577 cơ s ăn
công c ng. Riêng ngành kinh doanh thương nghi p, ăn u ng và d ch v có
891 000 ngư i lao ng. N u ch tính riêng các ơn v kinh t qu c doanh
thu c nhà nư c và a phương có quy mô v a và l n và nh ng ngành kinh t
k thu t ch yêu cũng có én 1 v n xý nghi p công ty, … duy trì phát tri n
s lư ng l n các cơ s kinh doanh nêu trên trong i u ki n kinh t th trư ng
như hi n nay. công tác b i dư ng và ào t o các lo i hình lao ng óng vai
trò c c kỳ quan tr ng.
Riêng trong h th ng giáo d c qu c doanh hiên nay có trên 100
trư ng i h c và cao ng trên 500 trung h c và chuyên nghi p, 300 trung
tâm d y ngh quân huy n, hàng ch c ngàn trư ng ph thông các c p, trong ó
có kho ng hàng tri u giáo viên. Ngoài ra còn có m t l c lư ng ông oc a
- Chuyên t t nghi p
các nhà qu n lý, nghiên c u, l c lư ng chính trong công cu c i m i. Tuy
nhiên i ngũ này còn b t c p trư c tình hình m i, vì h u ư c ào t o ra
ph c v cho n n s n xu t kinh doanh bao c p v i trình l c h u. Chính
b n thân h c n ư c b i dư ng ho c ào t o l i có kh năng ph c v các
nhi m v chính tr t ra.
Qua s li u i u tra dân s cho th y vi t nam có trên 30 tri u lao ng
ang h c ng trong lĩnh v c kinh t xã h i. trong ó ch m i có kho ng 12
% ư c ào t o v i c u trúc và trình như sau :
- Trên ai h c 0. 3 %
- i h c, cao ng 20. 1 %
- Trung h c chuyên nghi p 35. 8 %
- Côngn hân k thu t có b ng 24. 4 %
- Công nhân k thu t ckhông b ng 19. 4 %
Tính bình quân có 89 ngư i có trình t cao ng ch lên và 1. 3
ngư i có trình trên i h c trong 1 v n dân.
So v i s nư c trên th gi i :t l trên ây còn th p.
M t khác t l gi a công nhân /trung h c chuyên nghi p / i h c l i
m t cân b ng nghiêm tr ng :t l ó la 2. 3 /1. 75 /1.
Nhìn chung ây là i ngũ lao ng tr , i b phân ư c ào t o sau
cách màng,. , tu i i ph n l n t p trung trong kho ng 25 -40 tu i và m t cân
i nghiêm tr ng và càng m t cân i/
Theo s li u th ng kê c a trung tâm thông tin giáo d c c a b giáo
d c và ào t o thì s lư ng tuy n sinh vào i h c và trung h c chuyên
nghi p và d y nghê trong 5 năm g n ây ã ch thành m t hình chóp ngư c :
C ông nhân Trung h c chuyên nghi p i h c v à Cao ng
0. 6 0. 83 1
nguon tai.lieu . vn