Xem mẫu
- Luận văn tốt nghiệp
Đề tài
giải pháp nâng cao hiệu quả
tín dụng trung- dài hạn tại Ngân Hàng
Đầu tư và phát triển Việt Nam
- Lêi nãi ®Çu
Trong nh÷ng n¨m võa qua, ViÖt Nam ®· ph¶i ®èi mÆt víi biÕt bao khã
kh¨n, thö th¸ch: ¶nh h-ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu
vùc; nh÷ng thiªn tai nÆng nÒ liªn tiÕp x¶y ra. V-ît lªn trªn mäi khã kh¨n thö
th¸ch ®ã, ViÖt Nam vÉn hoµn thµnh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc,
ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, v÷ng b-íc ®-a ViÖt Nam trë thµnh con rång Ch©u
¸.
Cïng víi sù t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ, nhu
cÇu vèn ®· vµ ®ang lµ mét nhu cÇu v« cïng cÊp thiÕt cho viÖc x©y dùng c¬ së
h¹ tÇng, trang thiÕt bÞ còng nh- chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. TÝn dông trung -
dµi h¹n lµ c«ng cô ®¾c lùc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã.
HÖ thèng NHTM ViÖt Nam chiÕm mét vÞ trÝ chiÕn l-îc trong viÖc ®¸p
øng nhu cÇu vèn ®èi víi nÒn kinh tÕ. NhËn thÊy tÇm quan träng cña tÝn dông
trung- dµi h¹n ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, c¸c NHTM còng ®ang
triÓn khai nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó cã nh÷ng b-íc chuyÓn dÞch vÒ c¬ cÊu tÝn dông,
t¨ng dÇn tû träng cho vay trung- d¯i h³n víi ph¬ng ch©m: “§Çu t chiÒu s©u
cho DN còng chÝnh l¯ ®Çu t cho t¬ng lai cña ng¯nh NH”. ViÖc ph²t triÓn tÝn
dông NH kh«ng nh÷ng chØ mang l¹i lîi Ých cho toµn bé nÒn kinh tÕ mµ nã cßn
trùc tiÕp mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho ngµnh NH.
Tuy nhiªn, thùc tÕ ho¹t ®éng tÝn dông trung-dµi h¹n cßn ®ang gÆp nhiÒu
khã kh¨n, næi cém vÉn lµ vÊn ®Ò hiÖu qu¶ tÝn dông trung - dµi h¹n cßn thÊp rñi
ro cao, d- nî tÝn dông trung- dµi h¹n trong c¸c NHTM vÉn th-êng chiÕm tû lÖ
kh«ng cao l¾m so víi yªu cÇu. §iÒu ®ã nãi lªn r»ng vèn ®Çu t- cho chiÒu s© u
ch-a ®¸p øng ®-îc ®ßi hái bøc thiÕt ngµy cµng t¨ng cña nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra,
tû lÖ nî qu¸ h¹n cßn cao cho vay ra nh-ng kh«ng thu håi ®-îc c¶ gèc vµ l·i
nªn ®· ¶nh h-ëng kh«ng nhá tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ cña hÖ
thèng NH nãi riªng.
ChÝnh v× vËy vÊn ®Ò hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n ®ang lµ mét vÊn ®Ò
®-îc mäi ng-êi trong vµ ngoµi ngµnh quan t©m, gi¶i quyÕt. Vµ ®©y còng ®ang
1
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- lµ ®Ò tµi cña nhiÒu cuéc trao ®æi, th¶o luËn t¹i c¸c héi th¶o, diÔn ®µn nghiªn
cøu.
NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng vµ ý nghÜa lín lao cña vÊn ®Ò trªn, víi
nh÷ng kiÕn thøc ®· ®-îc häc tËp, nghiªn cøu t¹i tr-êng vµ sau mét thêi gian
thùc tËp t¹i NH§T PTVN- mét NH gi÷ vai trß chñ lùc trong cho vay trung -
dµi h¹n phôc vô ®Çu t- ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc, thÊy r»ng nh÷ng vÊn ®Ò cßn
tån t¹i trong tÝn dông trung- dµi h¹n nªn em ®· chän ®Ò tµi: “gi¶i ph¸p
n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n t¹i Ng©n
H¯ng ®Çu t v¯ ph¸t triÓn viÖt nam” ®Ó thùc hiÖn kho¸ luËn
tèt nghiÖp. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, kho¸ luËn gåm ba ch-¬ng:
Ch-¬ng 1: TÝn dông vµ hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n cña
NHTM trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng.
Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông trung- dµi h¹n
t¹i Ng©n Hµng §Çu T- vµ Ph¸t TriÓn ViÖt Nam.
Ch-¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶
tÝn dông trung- dµi h¹n t¹i NH §Çu T- vµ Ph¸t TriÓn ViÖt Nam.
Víi nh÷ng g× thÓ hiÖn trong bµi kho¸ luËn, em hy väng sÏ ®ãng gãp mét
sè ý kiÕn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông nãi chung vµ hiÖu qu¶ tÝn dông
trung- dµi h¹n ®èi víi NH§T PTVN nãi riªng. Tuy nhiªn, tr×nh ®é còng
nh- thêi gian nghiªn cøu cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái
nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em rÊt mong nhËn ®-îc sù chØ b¶o vµ ý kiÕn ®ãng gãp
cña ThÇy C« gi¸o, c¸c C« Chó, Anh ChÞ ë phßng tÝn dông vµ bÊt cø ai qu an
t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy ®Ó kho¸ luËn cña em ®-îc hoµn thiÖn vµ s©u s¾c h¬n.
Qua ®©y, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n toµn thÓ c¸n bé gi¸o viªn Khoa Tµi
ChÝnh NH ®· chuyÒn ®¹t cho em nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vµ v« cïng quan
träng vÒ Tµi ChÝnh vµ NH. Em xin ch©n thµnh göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c nhÊt ®Õn
thÇy gi¸o- TiÕn sÜ NguyÔn DuÖ, ng-êi ®· trùc tiÕp h-íng dÉn chØ b¶o ®Ó em cã
thÓ hoµn thµnh ®-îc bµi viÕt nµy. Em còng xin c¶m ¬n c¸c c¸n bé cña NH§T
PTVN ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho em trong thêi gian thùc tËp t¹i NH.
2
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- Ch-¬ng 1
TÝn dông vµ hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n cña
Ng©n Hµng th-¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝn dông trung- dµi h¹n
Kh¸i niÖm tÝn dông trung- dµi h¹n
Trong nÒn kinh tÕ, nhu cÇu tÝn dông trung- dµi h¹n th-êng xuyªn ph¸t
sinh, bëi c¸c DN lu«n ph¶i t×m c¸ch ph¸t triÓn më réng s¶n xuÊt, ®æi míi kü
thuËt, tin häc... §Ó cñng cè vµ t¨ng c-êng søc c¹nh tranh cña DN trªn thÞ
tr-êng. Muèn lµm ®-îc ®iÒu nµy, ®ßi hái DN ph¶i cã mét khèi l-îng vèn lín
víi mét thêi gian dµi. ChÝnh v× vËy, c¸c DN th-êng t×m ®Õn víi c¸c NHTM
nhê sù gióp ®ì vµ c¸c NHTM cho c¸c DN vay khèi l-îng vèn lín víi thêi
gian dµi b»ng h×nh thøc tÝn dông trung- dµi h¹n.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM, tÝn dông trung h¹n ®-îc hiÓu lµ
lo¹i tÝn dông cã thêi gian hoµn vèn tõ 1 ®Õn 5 n¨m, ®-îc sö dông ®Ó thùc hiÖn
c¸c dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ ®êi sèng. TÝn
dông NH trung h¹n ®-îc cÊp cho kh¸ch hµng ®Ó më réng c¶i t¹o, kh«i phôc,
hoµn thiÖn, hîp lý ho¸ quy tr×nh c«ng nghÖ, quy tr×nh s¶n xuÊt.
TÝn dông NH dµi h¹n lµ lo¹i tÝn dông cã thêi gian hoµn vèn trªn 5 n¨m,
®-îc sö dông ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh,
dÞch vô vµ ®êi sèng. H×nh thøc tÝn dông nµy ®-îc NHTM cÊp cho kh¸ch hµng
nh»m hç trî viÖc x©y dùng míi, më réng hoÆc hoµn thiÖn quy tr×nh c«ng
nghÖ, quy tr×nh s¶n xuÊt.
§èi víi ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay, nhu cÇu vèn trung -dµi
h¹n rÊt lín, trong khi c¸c DN ch-a cã nhiÒu thêi gian ®Ó tÝch luü vèn vµ ch-a
tÝch luü ®-îc nhiÒu. §ång thêi viÖc ®Çu t- trùc tiÕp cña c«ng chóng qua viÖc
mua tr¸i phiÕu, cæ phiÕu do c¸c DN ph¸t hµnh cßn lµ mét vÊn ®Ò rÊt h¹n chÕ.
Cho nªn trong thùc tiÔn nhu cÇu vÒ vèn trung- dµi h¹n cña c¸c DN chñ yÕu
®-îc ®¸p øng bëi vèn tù cã cu¶ DN vµ ®a phÇn cßn l¹i b»ng sù tµi trî cña hÖ
thèng NHTM th«ng qua tÝn dông trung- dµi h¹n.
3
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- 1. 1. 2. C¸c lo¹i h×nh tÝn dông trung- dµi h¹n
TÝn dông trung- dµi h¹n lµ mét nghiÖp vô ®ang ®-îc tån t¹i cïng víi
nghiÖp vô trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NH. Ngµy nay, trong ®iÒu kiÖn
ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, khoa häc kü thuËt kh«ng ngõng ph¸t
triÓn, do ®ã nghiÖp vô tÝn dông trung- dµi h¹n ®ßi hái ph¸t triÓn theo gãp phÇn
quan träng trong viÖc ®æi míi hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ s¶n
xuÊt cho c¸c ngµnh kinh tÕ cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ. NghiÖp vô tÝn dông
trung- dµi h¹n cña c¸c NH trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· triÓn khai theo c¸c
h×nh thøc sau:
Cho vay theo dù ¸n
§©y lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông dùa trªn c¬ së dù ¸n sau khi ®· xem xÐt
kh¼ng ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶, tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ®ã. Do vËy, c«ng viÖc cña NH
kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ cho vay mµ cßn thÈm ®Þnh l¹i c¸c vÊn ®Ò: Chi phÝ s¶n
xuÊt , gi¸ thµnh thÞ tr-êng tiªu thô, quy tr×nh c«ng nghÖ. Bëi v× viÖc cÊp quyÕt
®Þnh mét kho¶n tÝn dông sÏ dµng buéc NH víi ng-êi vay mét k ho¶ng thêi
gian qu¸ dµi 3 ®Õn 5 n¨m hoÆc 7 n¨m tuú theo tõng dù ¸n cho nªn cÇn ph¶i
nghiªn cøu mét c¸ch nghiªm tóc vµ xem xÐt kü c¸c rñi ro x¶y ra. H×nh thøc
cho vay theo dù ¸n gåm:
TÝn dông hîp vèn (Cho vay ®ång tµi trî):
Trong ho¹t ®éng thùc tiÔn cña c¸c NHTM trong lÜnh vùc tÝn dông, kh«ng
Ýt c¸c tr-êng hîp møc cho vay hoÆc møc rñi ro mµ b¶n th©n mét NH kh«ng
thÓ ®¶m ®-¬ng næi, do ®ã dÉn ®Õn sù liªn kÕt phèi hîp gi÷a c¸c NH cïng
tham gia tµi trî cho mét dù ¸n.
Cho vay ®ång tµi trî lµ qu¸ tr×nh cho vay cñ a mét nhãm tæ chøc tÝn dông
cho mét dù ¸n do mét tæ chøc tÝn dông lµm ®Çu mèi, phèi hîp víi c¸c bªn tµi
trî ®Ó thùc hiÖn, nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña DN vµ tæ chøc tÝn dông.
Quan hÖ tÝn dông d-íi h×nh thøc ®ång tµi trî gåm hai bªn tham gia: Bªn
®ång tµi trî vµ bªn nhËn tµi trî
- Bªn ®ång tµi trî: Tèi thiÓu ph¶i cã tõ hai NH thµnh viªn trë lªn, mçi
NH thµnh viªn lµ mét tæ chøc tÝn dông hoÆc nhiÒu khi còng cã thÓ lµ mét chi
4
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- nh¸nh cña mét tæ chøc tÝn dông ®-îc uû quyÒn. C¸c NH thµnh viªn sÏ bµn b¹c
cïng nhau chän ra mét tæ chøc tÝn dông lµm ®Çu mèi. Nh×n chung, mäi quan
hÖ vÒ tÝn dông gi÷a bªn ®ång tµi trî vµ bªn nhËn tµi trî ®Òu ®-îc thùc hiÖn
th«ng qua tæ chøc tÝn dông lµm ®Çu mèi.
- Bªn nhËn tµi trî: Th-êng lµ mét ph¸p nh©n hoÆc c¸ nh©n cã nhu cÇu
vay vèn ®Çu t- cho dù ¸n.
TÝn dông trùc tiÕp
§©y lµ h×nh thøc tÝn dông trung- dµi h¹n phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng. NHTM tiÕn hµnh mäi ho¹t ®éng vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi tõng
dù ¸n ®Çu t- cña kh¸ch hµng mµ hä ®· lùa chän ®Ó tµi trî. Thùc tÕ cho thÊy
viÖc lùa chän dù ¸n tèt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt cña h×nh thøc tÝn dông nµy.
TÝn dông tuÇn hoµn
TÝn dông tuÇn hoµn ®-îc coi lµ tÝn dông trung - dµi h¹n khi thêi h¹n cña
hîp ®ång ®-îc kÐo dµi tõ mét ®Õn vµi n¨m vµ ng-êi vay rót tiÒn ra khi cÇn vµ
®-îc tr¶ nî khi cã nguån, trong thêi gian hîp ®ång cã hiÖu lùc.
Trong c¸c DN cæ phÇn khi cã nhu cÇu vÒ vèn trung - dµi h¹n, DN cã thÓ
ra t¨ng viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu, nh-ng còng cã thÓ vay NH d-íi h×nh thøc tÝn
dông tuÇn hoµn, sau ®ã sö dông phÇn lîi nhuËn tÝnh tr¶ cho cæ ®«ng ®Ó tr¶ nî,
®ång thêi t¨ng vèn gãp cña cæ ®«ng lªn.
Thùc chÊt ®©y lµ mét h×nh thøc c¶i biÕn c¬ cÊu tµi chÝnh cña DN, chuyÓn
nî vay NH thµnh vèn trung- dµi h¹n.
DN vay vèn còng cã thÓ yªu cÇu NH chuyÓn tÝn dông tuÇn hoµn thµnh tÝn
dông trung- dµi h¹n vµ thËm chÝ cã thÓ ra h¹n kÐo dµi nhiÒu n¨m víi ®iÒu kiÖn
cã tµi kho¶n ®¶m b¶o cho kho¶n vay mét c¸ch ch¾c ch¾n. ViÖc chuyÓn ®æi
nµy th-êng ®-îc diÔn ra vµo cuèi giai ®o¹n cña hîp ®ång vµ ®iÒu ®ã cßn p hô
thuéc vµo møc ®é thùc hiÖn hîp ®ång vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña kh¸ch hµng
vay vèn.
TÝn dông thuª mua- dÞch vô thuª mua
5
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- TÝn dông cho thuª lµ mét kiÓu cho thuª tµi s¶n ®Ó sö dông chuyªn m«n
theo hîp ®ång. NÕu trong hîp ®ång cã kÌm theo lêi høa cña ng-êi thuª sÏ b¸n
l¹i tµi s¶n nµy, chËm nhÊt lµ khi hîp ®ång cho thuª theo gi¸ tho¶ thuËn tr-íc
th× ®ã lµ thuª tµi chÝnh. NÕu trong hîp ®ång kh«ng kÌm theo lêi høa th× ®ã gäi
lµ thuª ho¹t ®éng hay thuª ®¬n gi¶n. Tµi s¶n cho thuª bao gåm ®éng s¶n vµ
bÊt ®éng s¶n nh- nhµ cöa m¸y mãc, thiÕt bÞ v¨n phßng.
§èi víi NH- ng-êi cho thuª: §a d¹ng ho¸ viÖc sö dông vèn, më
réng d¹ng kh¸ch hµng, t¨ng thªm s¶n phÈm NH, gi¶m møc ®é rñi ro so víi
cÊp tÝn dông hoÆc b¶o l·nh. V× trong thêi gian cho thuª, NH vÉn chØ cã quyÒn
së h÷u ph¸p lý ®èi víi thiÕt bÞ thuª nªn NH cã kh¶ n¨ng nhanh chãng chiÕm
l¹i thiÕt bÞ nÕu ng-êi ®i thuª kh«ng tu©n thñ theo hîp ®ång thuª. TÝn dông
thuª mua b¶o ®¶m sö dông ®óng ®¾n sè vèn tµi trî, tû lÖ sö dông vèn cao.
§èi víi ng-êi ®i thuª: Ng-êi ®i thuª kh«ng ph¶i bá ngay mét sè tiÒn
®Ó mua s¾m thiÕt bÞ nh-ng vÉn cã thiÕt bÞ sö dông, cã thÓ tiÕp nhËn ®-îc c«ng
nghÖ tiªn tiÕn ®ång thêi h¹n chÕ ®-îc sù lçi thêi nhanh chãng cña thiÕt bÞ.
M« h×nh tÝn dông dÞch vô thuª, mua cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi sù ph¸t triÓn ®Êt
n-íc, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì c¸c DN kh«ng ®ñ vèn nh-ng vÉn cã thÓ thuª ®-îc
m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, thóc ®Èy viÖc s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng n¨ng suÊt
vµ chÊt l-îng s¶n phÈm.
1.1.2.4. NghiÖp vô ®Çu t- chøng kho¸n
§©y còng lµ nghiÖp vô sinh lêi cña NHTM, trong nghiÖp vô nµy, NH ®Çu
t- vµo hai lo¹i chøng kho¸n lµ chøng kho¸n Nhµ n-íc vµ chøng kho¸n C«ng
ty.
1. 1. 3. Vai trß cña tÝn dông trung- dµi h¹n
1.1.3.1. §èi víi c¸c DN:
C¸c DN th-êng gÆp ph¶i mét c¨n bÖnh lµ thiÕu vèn ®Æc biÖt lµ thiÕu vèn
trung- dµi h¹n ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. NÒn kinh tÕ kh«ng ngõng vËn ®éng,
hµng ho¸ s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu vµ nhu cÇu con ng-êi kh«ng ngõng n©ng
cao. Mét DN muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ph¶i biÕt n¾m b¾t nhu cÇu vµ tho¶
m·n nhu cÇu ®ã. Nh- vËy, DN ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi, m¹nh d¹n ®Çu t- ®Ó
n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, më réng s¶n xuÊt hay ®Ó x©m nhËp vµo thÞ
6
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- tr-êng míi. Tuy nhiªn, ®Ó lµm ®-îc ®iÒu nµy, cÇn huy ®éng mét khèi l-îng
vèn nhÊt ®Þnh, hoÆc DN cã thÓ tù tÝch lòy qua lîi nhuËn ®Ó l¹i nh-ng thêi gian
tÝch luü cã thÓ qu¸ l©u, lµm mÊt thêi c¬ kinh doanh. H¬n n÷a, khi chËm ®æi
míi cã nghÜa lµ lîi nhuËn kh«ng cßn. DN cã thÓ huy ®éng vèn trªn thÞ tr-êng
chøng kho¸n hoÆc vay vèn NH. §èi víi NH, viÖc vay vèn trung - dµi h¹n tõ
NH ®«i khi ®em l¹i nhiÒu thuËn lîi h¬n so víi viÖc huy ®éng vèn trªn thÞ
tr-êng chøng kho¸n. VÒ mÆt kú h¹n, DN cã thÓ vay vèn NH theo kú h¹n phï
hîp víi yªu cÇu kinh doanh. VÒ thñ tôc thêi gian th× nhanh chãng vµ Ýt phøc
t¹p, h¬n n÷a kh«ng ph¶i c«ng ty nµo còng ®-îc quyÒn b¸n tr ¸i phiÕu, cæ phiÕu
cña m×nh trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n, nhÊt lµ c«ng ty míi thµnh lËp hay qu¸
nhá, ch-a cã tiÕng t¨m. Ngoµi ra víi c¸c kho¶n vay trung - dµi h¹n t¹i NH, võa
gióp NH thùc hiÖn chiÕn l-îc kinh doanh ®em l¹i lîi tøc cho DN mµ kh«ng
gia t¨ng sù kiÓm so¸t cña ng-êi bªn ngoµi ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña
DN nh- trong tr-êng hîp ph¸t hµnh cæ phiÕu. MÆc dï, cã nhiÒu thuËn lîi nh-
vËy nh-ng l·i suÊt trung- dµi h¹n cña NH lµ chi phÝ kh¸ cao ®èi víi DN. Nã
buéc c¸c DN ph¶i nghÜ ®Õn hiÖu qu¶ ®Çu t-, doanh thu ®¹t ®-îc kh«ng chØ ®ñ
®Ó tr¶ vèn vµ l·i cho NH mµ ph¶i ®em l¹i lîi tøc cho m×nh. Do vËy, l·i suÊt tÝn
dông trung- dµi h¹n cña NH lµ ®ßn bÈy thóc ®Èy DN khai th¸c triÖt ®Ó ®ång
vèn ®Ó kinh doanh cã l·i vµ th¾ng lîi trong c¹nh tranh.
Nh- vËy, vay vèn trung- dµi h¹n tõ NH lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó c¸c
DN cã vèn cho thùc hiÖn dù ¸n cña m×nh.
1.1.3.1. §èi víi nÒn kinh tÕ
Ho¹t ®éng tÝn dông trung dµi h¹n ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho nÒn kinh tÕ
quèc d©n, ®iÒu hoµ l-îng cung cÇu vÒ vèn trong nÒn kinh tÕ. Ho¹t ® éng tÝn
dông lµm nhiÖm vô chuyÓn vèn tõ n¬i thõa vèn ®Õn n¬i thiÕu vèn, tõ nh÷ng
nhµ tiÕt kiÖm sang nhµ ®Çu t-, phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ.
Do tËp trung ®-îc vèn vµ ®iÒu hoµ cung cÇu vèn trong nÒn kinh tÕ, tÝn
dông trung- dµi h¹n gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng ®Çu t-
ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h-íng c«ng
nghiÖp- n«ng nghiÖp- dÞch vô. C¸c kho¶n cho vay cung cÊp cho c¸c ngµnh
®-îc thùc hiÖn theo c¶ chiÒu s©u vµ chiÒu réng, ®Çu t- cã träng ®iÓm, h×nh
7
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- thµnh c¸c ngµnh s¶n xuÊt mòi nhän, x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, khai th¸c
triÖt ®Ó c¸c nguån lùc, tËp trung phôc vô s¶n xuÊt. N¾m trong tay nguån vèn
lín, l©u dµi ®· thóc ®Èy tiÕn ®é ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh, c¸c dù ¸n, t¹o ®-îc
hiÖu qu¶ kinh tÕ bÒn v÷ng, l©u dµi gãp phÇn thóc ®Èy tèc ®é chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ ®· ®Þnh h-íng c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸.
Bªn c¹nh ®ã, c¸c kho¶n cho vay trung- dµi h¹n cã vai trß t¹o nguån vèn
®Ó thùc hiÖn x©y dùng míi, hiÖn ®¹i ho¸ tõng b-íc nÒn s¶n xuÊt trong n-íc,
thóc ®Èy s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l-îng, mÉu m·, ®a d¹ng vÒ tÝnh n¨ng cña s¶n
phÈm ®Ó tiªu thô trong n-íc vµ xuÊt khÈu. Hµng ho¸ cã tÝnh chÊt c¹nh tranh
trªn thÞ tr-êng quèc tÕ sÏ thóc ®Èy xuÊt khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho quèc gia,
c¶i thiÖn c¸n c©n th-¬ng m¹i vµ c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ.
TÝn dông trung- dµi h¹n cã vai trß trong viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch
kinh tÕ vÜ m«. NHNN lu«n qu¶n lý tÝn dông trung- dµi h¹n b»ng c¸c quy ®Þnh
vµ chÝnh s¸ch cña m×nh. NHNN ®ãng vai trß lµ ng-êi cho vay cuèi cïng trong
nÒn kinh tÕ, æn ®Þnh l-u th«ng tiÒn tÖ. Th«ng qua tÝn dông trung - dµi h¹n,
ChÝnh Phñ còng cã thÓ qu¶n lý vµ thùc hiÖn c¸c ch-¬ng tr×nh kinh tÕ lín mét
c¸ch cã hiÖu qu¶. Thùc tÕ cho thÊy, c¸c ch-¬ng tr×nh kinh tÕ lín ®Òu ®-îc cÊp
vèn th«ng qua hÖ thèng c¸c NHTM, hiÖu qu¶ ®-îc xÐt ®Õn kü h¬n vµ ChÝnh
Phñ còng qu¶n lý dÔ dµng h¬n c¸c ch-¬ng tr×nh ®Çu t- nµy. Ngoµi ra, ChÝnh
Phñ cßn cã thÓ h-íng tÝn dông trung- dµi h¹n vµo c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän,
phôc vô qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó c¸c ngµnh nµy ®i ®Çu, t¹o
®µ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ®Êt n-íc.
Ho¹t ®éng tÝn dông trung- dµi h¹n t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c quan gia
lu«n g¾n liÒn víi thÞ tr-êng thÕ giíi. TÝn dông trung- dµi h¹n ®· trë thµnh nhÞp
cÇu nèi liÒn quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia víi nhau b»ng c¸c ho¹t ®éng tÝn
dông quèc tÕ nh-: C¸c h×nh thøc tÝn dông gi÷a c¸c ChÝnh Phñ, gi÷a c¸ nh©n
víi c¸ nh©n, c¸c h×nh thøc tµi trî, cho vay kh«ng hoµn l¹i cña ChÝnh Phñ c¸c
n-íc.
1.1.3.2. §èi víi ho¹t ®éng NH
8
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- Ho¹t ®éng cña NH trong c¬ chÕ thÞ tr-êng lµ ho¹t ®éng trong m«i tr-êng
c¹nh tranh gay g¾t. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong m«i tr-êng c¹nh tranh gay g¾t
nµy ®ßi hái mçi NH ph¶i thùc sù quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh
cña chÝnh m×nh. V× vËy, ho¹t ®éng tÝn dông ®-îc xem lµ sù cÇn thiÕt ®Ó m ang
tÝnh c¹nh tranh cña NH. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vËn
®éng trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më víi nhu cÇu më réng quy m«, trang bÞ c¬
së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, tiÕn tíi ®æi míi toµn bé nÒn kinh tÕ ®· cho thÊy
nhu cÇu vèn trung- dµi h¹n lµ cÊp thiÕt vµ quan träng. Nguån vèn nµy t¹o ®iÒu
kiÖn cho c¸c DN ®æi míi kü thuËt, trang bÞ c«ng nghÖ míi, ph-¬ng ph¸p s¶n
xuÊt míi ®Ó t¹o ra hµng ho¸ míi. §©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó NH më réng ph¹m vi
ho¹t ®éng cña m×nh vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß, vÞ trÝ cña m×nh trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng.
H¬n n÷a, tÝn dông trung- dµi h¹n cßn lµ c¸ch thøc kh¶ thi ®Ó gi¶i quyÕt
nguån vèn huy ®éng cßn d- thõa t¹i mçi NH, ®ång thêi còng lµ c¸ch NH gäi
vèn tõ nÒn kinh tÕ ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho c¸c DN. V× vËy, tÝ n dông
trung- dµi h¹n cÇn ph¶i ®-îc t¨ng c-êng ®Ó c¸c NH cã thÓ tham gia nç lùc vµo
sù nghiÖp c«ng nghiÖp- ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc th«ng qua nghiÖp vô nµy.
Ngoµi ra tÝn dông trung- dµi h¹n cßn lµ mét nghiÖp vô mang l¹i lîi Ých
chñ yÕu cho NH. Bëi lÏ tÝn dông trung- dµi h¹n lµ nh÷ng kho¶n tÝn dông cã
quy m« lín, l·i suÊt cao, thêi gian dµi nªn l·i thu sÏ lín vµ æn ®Þnh. ChuyÓn tõ
nghiÖp vô cho vay ng¾n h¹n sang cho vay trung- dµi h¹n lµ sù biÕn chuyÓn cã
tÝnh chiÕn l-îc cña NH, ®ång thêi n©ng cao tÝnh c¹nh tranh trong lÜnh vùc
NH. Khi NH kh«ng ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng cho vay, ®a d¹ng ho¸ kh¸ch hµng,
thêi h¹n vay tiÒn th× NH kh«ng thÓ ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng víi
sù chÌn Ðp ®«ng ®¶o cña NH kh¸c. Quan hÖ tÝn dông trung - dµi h¹n còng cã
thÓ dÉn tíi c¸c ho¹t ®éng b¶o l·nh do NH thùc hiÖn. NH cã thÓ thùc hiÖn b¶o
l·nh vay c¸c NH kh¸c, b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång, b¶o l·nh dù thÇu vµ c¸c
h×nh thøc b¶o l·nh kh¸c cho kh¸ch hµng. C¸c h×nh thøc b¶o l·nh nµy ®em l¹i
thªm lîi nhuËn cho NH.
9
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- ChÝnh v× vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n ®ang lµ nh÷ng
vÊn ®Ò mµ c¸c NH ®Òu quan t©m nh»m ®em l¹i lîi nhuËn cho NH còng nh-
phôc vô sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc.
hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n cña NHTM trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng.
1.2. 1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n
TÝn dông trung dµi h¹n ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù
ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÐ n-íc ta, ®Æc biÖt trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp
ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Nh- ®· nãi ë phÇn trªn, tÝn dông trung d µi h¹n
kh«ng chØ t¸c ®éng tíi nÒn kinh tÕ mµ cßn t¸c ®éng tíi c¸c DN mµ h¬n c¶ lµ
tíi NH. Th«ng qua viÖc xem xÐt hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng cho vay trung - dµi
h¹n sÏ gióp cho NH cã thÓ ®¸nh gi¸ l¹i ho¹t ®éng cho vay cña m×nh ®Ó tõ ®ã
cã thÓ ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p th«ng qua nh»m kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i thiÕu
sãt vµ ®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng cho vay.
XÐt trªn quan ®iÓm cña NH th× ho¹t ®éng tÝn dông trung - dµi h¹n ®-îc
xem lµ cã hiÖu qu¶ khi nã ®¶m b¶o ®-îc ba yÕu tè:
Kh¶ n¨ng sinh lîi cho NH
Kh¶ n¨ng thu håi c¶ gèc vµ l·i ®óng h¹n
Kh¶ n¨ng thanh kho¶nh tõ phÝa nguån.
§iÒu nµy cã nghÜa lµ c¸c NH khi tiÕn hµnh cho vay trung- dµi h¹n th×
kho¶n cho vay ®ã ph¶i ®em l¹i thu nhËp cho NH, ®¶m b¶o trang tr¶i ®-îc chi
phÝ tr¶ cho l·i suÊt huy ®éng hoÆc ®i vay, chi phÝ NH vµ rñi ro cña NH. Song
kh«ng ph¶i c¸c NH cø cho vay nhiÒu, mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn lµ cã hiÖu qu¶
cao bëi v× nÕu cho vay ra mµ kh«ng thu håi ®-îc vèn cho vay hoÆc cho vay
kh«ng c©n xøng víi nguån huy ®éng ®-îc th× sím hay muén NH còng dÔ r¬i
vµo t×nh tr¹ng thua lç, ®æ bÓ. ChÝnh v× vËy, yÕu tè hiÖu qu¶ trong kinh doanh
lµ yÕu tè quan träng vµ cÇn thiÕt ®Çu tiªn ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
NH.
1.1.4. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n.
1.1.4.1. Quy m« cho vay trung- dµi h¹n:
10
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- Quy m« cho vay trung- dµi h¹n ®-îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c chØ tiªu sau:
Doanh sè cho vay: Lµ chØ tiªu c¬ b¶n khi ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i
qu¸t vµ cã hÖ thèng ®èi víi nh÷ng kho¶n vay t¹i mét thêi ®iÓm. Khi x¸c ®Þnh
doanh sè cho vay, ch-a cã sù ®¸nh gi¸ cô thÓ vÒ chÊt l-îng vµ phÇ n rßng cña
nh÷ng kho¶n vay trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Nh-ng ®©y lµ chØ tiªu cho biÕt
kh¶ n¨ng lu©n chuyÓn sö dông vèn cña mét NH. Quy m« ®Çu t- vµ cÊp vèn tÝn
dông cña NH ®ã víi nÒn kinh tÕ quèc d©n trong mét thêi kú.
D- nî tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ: Tæng d- nî néi tÖ vµ ngo¹i tÖ thÓ
hiÖn ®-îc mèi quan hÖ tÝn dông gi÷a NH víi kh¸ch hµng, ®ång thêi lµ chØ tiªu
ph¶n ¸nh phÇn vèn ®Çu t- hiÖn ®ang cßn l¹i t¹i mét thêi ®iÓm cña NH mµ NH
®· cho vay nh-ng ch-a thu vÒ. §ång thêi chØ tiªu nµy còng ph¶n ¸nh Mèi
quan hÖ víi doanh sè cho vay (d- nî ®Çu kú + doanh sè cho vay – doanh sè
thu nî = d- nî cuèi kú), víi kh¶ n¨ng ®¸p øng nguån vèn cña c¸c NHTM ®èi
víi nhu cÇu sö dông vèn trong nÒn kinh tÕ.
1.1.4.2. HiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n
§Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n, ng-êi ta cã thÓ dïng nhiÒu
chØ tiªu kh¸c nhau. C¸c chØ tiªu nµy lµ c¸c chØ tiªu chung cho toµn bé c¸c
kho¶n tÝn dông trung- dµi h¹n t¹i NH, tøc lµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tÝn dông trung -
dµi h¹n cña mét NH.
XÐt trªn quan ®iÓm NH:
ChØ tiªu d- nî:
D- nî trung- dµi h¹n
Tæng d- nî tÝn dông
ChØ tiªu nµy cho thÊy biÕn ®éng tû träng d- nî trung - dµi h¹n trong tæng
d- nî tÝn dông cña mét NH qua c¸c thêi kú kh¸c nhau. Cã thÓ nghiªn cøu
biÕn ®éng quy m«, khèi l-îng tÝn dông trung - dµi h¹n. NÕu chØ xem xÐt tö sè,
tû lÖ nµy cµng cao chøng tá møc ®é ph¸t triÓn ngµy cµng cã uy tÝn. V× tÝn dông
trung- dµi h¹n cã rÊt nhiÒu rñi ro tiÒm Èn, thÕ mµ d- nî l¹i lín chøng tá mèi
quan hÖ kh¸ch hµng- NH lµ hoµn toµn tin cËy.
11
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- ChØ tiªu nµy còng cã thÓ dïng so s¸nh gi÷a c¸c NH kh¸c nhau ®Ó thÊy
®-îc thÕ m¹nh cña NH nµy so víi thÕ m¹nh cña NH kh¸c trong ho¹t ®éng tÝn
dông trung- dµi h¹n. Tuy nhiªn, cã thÓ coi ®©y nh- mét chØ tiªu ®Þnh l-îng ®Ó
cã thÓ thÊy râ b¶n chÊt cña tÝn dông trung- dµi h¹n cña mét NH.
ChØ tiªu sö dông vèn:
Huy ®éng vèn x 100%
Sö dông vèn
Doanh sè cho vay trung- dµi h¹n
HoÆc:
Nguån vèn trung- dµi h¹n
NH cã thÓ sö dông nguån vèn trung- dµi h¹n vµ mét phÇn nguån vèn
ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung- dµi h¹n. Cã thÓ hiÓu ®©y lµ chØ tiªu hÖ qu¶ ph¸n
¸nh hiÖu qu¶ tÝn dông. ChØ tiªu sö dông vèn cho phÐp ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶
trong ho¹t ®éng tÝn dông cña mét NH. ChØ tiªu nµy cµng lín chøng tá NH ®·
sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ nguån vèn huy ®éng ®-îc.
ChØ tiªu nî qu¸ h¹n:
Nî qu¸ h¹n trung- dµi h¹n
Tæng nî qu¸ h¹n
NH sÏ chuyÓn c¸c kho¶n vay kh«ng tr¶ ®-îc nî khi ®Õn h¹n thµnh c¸c
kho¶n nî qu¸ h¹n. Nî qu¸ h¹n cã thÓ do c¸c nguyªn nh©n chñ quan cña phÝa
DN, do c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan hoÆc do x¸c ®Þnh kh«ng hîp lý thêi h¹n
vay, ph-¬ng thøc hoµn tr¶ hay mét sè yÕu tè kh¸c cña hîp ®ång. Nî qu¸ h¹n
lµ ®iÒu kh«ng mong muèn cña NH. Nã lµm gi¶m hiÖu qu¶ tÝn dông cña NH vµ
c¸c NH lu«n cè g¾ng lµm gi¶m tû lÖ nµy.
Nî qu¸ h¹n tÝn dông trung dµi h¹n x 100%
HoÆc
Tæng d- nî tÝn dông trung- dµi h¹n
ChØ tiªu nµy cho thÊy trong 100% d- nî tÝn dông trung - dµi h¹n th× cã
bao nhiªu % lµ nî qu¸ h¹n.
12
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- ThÓ hiÖn tû lÖ nî kh«ng thanh to¸n ®óng h¹n trªn tæng d- nî. C¸c NH cã
chØ sè nµy thÊp chøng tá hiÖu qu¶ tÝn dông cao. ë c¸c n-íc cã nÒn tµi chÝnh
ph¸t triÓn, ng-êi ta quy ®Þnh c¸c NH cã tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d- nî <
5% th× ®-îc coi lµ cã chÊt l-îng tÝn dông tèt, ng-îc l¹i nÕu v-ît qu¸ 5% th×
cã dÊu hiÖu xÊu, ho¹t ®éng cña NH ®ã kh«ng an toµn, nguy c¬ rñi ro cao.
ChØ tiªu nî khã ®ßi :
Nî khã ®ßi trung- dµi h¹n
Tæng d- nî trung- dµi h¹n
Râ rµng tû lÖ nµy cµng cao, th× tÝn dông cã hiÖu qu¶ cµng thÊp. Nî khã
®ßi cã nguy c¬ lµm gi¶m lîi nhuËn cña NH vµ nÕu cã qu¸ nhiÒu nî khã ®ßi sÏ
cã thÓ lµm cho NH ph¸ s¶n. C¸c NH ®ang cè g¾ng gi¶m ®Õ n møc tèi ®a c¸c
kho¶n nî khã ®ßi ®Ó lµm t¨ng hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n.
ChØ tiªu lîi nhuËn:
Lîi nhuËn tõ tÝn dông trung- dµi h¹n
Tæng d- nî tÝn dông trung- dµi h¹n
Lîi nhuËn lµ chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c¸c kho¶n tÝn dông
trung- dµi h¹n bëi xÐt cho cïng môc ®Ých cña NHTM lµ lîi nhuËn, hay Ýt nhÊt
còng thu ®ñ ®Ó bï ®¾p chi phÝ bá ra.
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lêi cña tÝn dông trung - dµi h¹n, nã
nªu lªn sè l·i thu ®-îc tõ 1 ®ång d- nî trung - dµi h¹n. Nªn trong ®iÒu kiÖn thÞ
tr-êng vµ rñi ro nh- nhau th× chØ tiªu nµy cµng lín cµng cã lîi cho NH. §Æc
biÖt víi nh÷ng NH ch-a ph¸t triÓn c¸c dÞch vô NH th× thu tõ ho¹t ®éng tÝn
dông lµ chñ yÕu. Cã nghÜa lµ hiÖu qu¶ tÝn dông tèt ph¶i bao gåm c¶ c¸i mµ
kho¶n tÝn dông ®ã mang l¹i cho NH.
Hay ta xÐt ®Õn chØ tiªu:
Lîi nhuËn tÝn dông trung- dµi h¹n
13
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- Tæng lîi nhuËn
ChØ tiªu nµy cho phÐp thÊy râ h¬n vÞ trÝ cña tÝn dông trung - dµi h¹n
trong ho¹t ®éng cña NH. Thu tõ kho¶n tÝn dông cã hiÖu qu¶ cao sÏ ®ãng gãp
lín vµo thu nhËp NH. NÕu kho¶n tÝn dông cã hiÖu qu¶ kh«ng tèt th× thu kh«ng
®-îc nî gèc vµ l·i mµ cßn lµm t¨ng chi phÝ cña NH, nªn sÏ kÐo theo lîi nhuËn
gi¶m t-¬ng øng.
Tuy nhiªn, ®èi víi mét sè dù ¸n trung- dµi h¹n theo kÕ ho¹ch Nhµ n-íc
th× chØ tiªu nµy ®«i khi tá ra kh«ng ®Çy ®ñ ®Ó ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tÝn dông.
V× môc tiªu kinh tÕ- x· héi hay chiÕn l-îc ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng
nghiÖp mòi nhän, nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ, th× ®«i khi môc tiªu lîi
nhuËn kh«ng ph¶i lµ hµng ®Çu. Lóc nµy lîi nhuËn kh«ng ph¶n ¸nh thùc chÊt
cña kho¶n tÝn dông. V× vËy, khi dïng c¸c chØ tiªu nµy ®Ó ph©n tÝch chóng ta
ph¶i xem xÐt tæng hîp c¸c môc tiªu cña dù ¸n vay vèn trung- dµi h¹n.
XÐt trªn quan ®iÓm kh¸ch hµng
Kh¸ch hµng lµ ng-êi trùc tiÕp qu¶n lý, sö dông vèn trung- dµi h¹n, ®èi
víi kh¸ch hµng th× chÊt l-îng tÝn dông biÓu hiÖn ë mét sè chØ tiªu nh- sau:
- Doanh thu t¨ng tõ dù ¸n
Lîi nhuËn t¨ng tõ dù ¸n
Lao ®éng t¨ng tõ dù ¸n
Cã thÓ nãi, mét kho¶n tÝn dông tèt ®èi víi NH còng chÝnh lµ kho¶n tÝn
dông tèt ®èi víi DN. Tõ nguån vèn vay NH mµ DN thay ®æi c¬ chÕ míi, më
réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, lµm t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn cña DN. Nh-
vËy, môc tiªu cña DN kh«ng chØ lµ cho vay thu mµ cßn th«ng qua nguån vèn
trung- dµi h¹n ®Ó kÝch thÝch ho¹t ®éng cña DN, t¹o c¬ së cho sù ph¸t triÓn nÒn
kinh tÕ. DN lµm ¨n co¸ hiÖu qu¶, cã l·i l¹i tiÕp tôc ®Çu t- vµo dù ¸n míi, l¹i
xuÊt hiÖn nhu cÇu tÝn dông míi. Cã thÓ thÊy sù b-íc song hµnh trªn lé tr×nh
kinh tÕ gi÷a NH vµ DN d-íi sù t¸c ®éng qua l¹i cã hiÖu qu¶; chØ tiªu t¨ng lao
®éng tõ dù ¸n ®¸ng quan t©m nhÊt lµ trong hoµn c¶nh nÒn kinh tÕ n-íc ta hiÖn
nay, tû lÖ thÊt nghiÖp t¨ng gÇn 7% th× mét dù ¸n ®Çu t- sÏ gi¶i quyÕt vÒ khã
14
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- kh¨n, vÒ c«ng viÖc lµm cho DN vµ cho x· héi, ®ã còng lµ mét kho¶n tÝn dông
cã hiÖu qu¶.
Nh- vËy, khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n, ta kh«ng thÓ c¨n
cø vµo mét chØ tiªu cô thÓ mµ ph¶i xem xÐt mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu ë trªn ®Ó
ph©n tÝch c¶ hai mÆt ®Þnh l-îng vµ ®Þnh tÝnh, c¶ vÒ lîi nhuËn thuÇn tuý vµ lîi
Ých x· héi, c¶ trªn quan ®iÓm cña kh¸ch hµng vµ quan ®iÓm cña NH. Cã nh-
vËy viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông míi thùc sù kh¸ch quan, chÝnh
x¸c ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng ®Ó tõ ®ã ph©n tÝch nguyªn nh©n, t×m ra gi¶i
ph¸p, th¸o gì khã kh¨n mét c¸ch hiÖu qu¶.
1. 2. 3. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi hiÖu qu¶ tÝn dông trung dµi h¹n
cña NHTM
Ho¹t ®éng tÝn dông trung- dµi h¹n cña c¸c NHTM ®-îc thùc hiÖn d-íi
h×nh thøc sau:
Cho vay theo dù ¸n (Cho vay trùc tiÕp): Lµ h×nh thøc cho vay trùc
tiÕp b»ng ®ång vèn cña NH ®èi víi c¸c dù ¸n.
Cho vay gi¸n tiÕp: Lµ h×nh thøc cho vay th«ng qua ho¹t ®éng cho
thuª m¸y mãc, thiÕt bÞ c¸c ®éng s¶n kh¸c phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh
doanh ®-îc tæ chøc tÝn dông mua theo yªu cÇu cña bªn mua.
MÆt kh¸c, ®©y lµ mét ho¹t ®éng tÝn dông cßn rÊt míi ®èi víi DN ®i thuª.
Do vËy, d- nî tÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n ®-îc thùc hiÖn d-íi d¹ng vay
theo dù ¸n lµ phæ biÕn. §©y lµ m¶ng tÝn dông lín mµ c¸c NHTM hiÖn nay
®ang cung cÊp cho c¸c DN. V× vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ vèn trung - dµi h¹n cho
nÒn kinh tÕ lµ mét yªu cÇu ®ang ®-îc quan t©m s©u s¾c cu¶ c¸c nhµ l·nh ®¹o
nhµ n-íc kÓ c¶ nhµ qu¶n lý NH ®Òu cã quan ®iÓm chung: NÒn kinh tÕ muèn
t¨ng tr-ëng th× c¸c NHTM t×m c¸ch thay ®æi c¬ cÊu tÝn dông, gia t¨ng tû träng
tÝn dông trung- dµi h¹n.
Nh- vËy, ®Ó ®¹t ®-îc mét tû träng d- nî trung - dµi h¹n bao nhiªu lµ hîp
lý. §iÒu ®ã phô thuéc m«i tr-êng vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi NH, trªn c¬ së
®ã c¸c NHTM x©y dùng cho m×nh mét chiÕn l-îc tÝn dông riªng ®Ó ®-a ra
quy ®Þnh møc ®é nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông trung - dµi h¹n.
C¸c nh©n tè tõ phÝa NH
15
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t-:
Khi ®Õn vay vèn trung- dµi h¹n, NH th-êng ph¶i mang ®Õn mét dù ¸n
®Çu t-. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t- gióp NH xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn c¸c mÆt
cña dù ¸n ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n vµ ®ång thêi quyÕt ®Þnh cho vay.
Còng tõ viÖc thÈm ®Þnh NH cã thÓ t- vÊn, gióp ®ì cho chñ ®Çu t- söa ®æi
nh÷ng ®iÓm kh«ng hîp lý trong dù ¸n ®Ó cã thÓ thùc hiÖn dù ¸n hiªô qu¶ h¬n
vµ NH cã thÓ cho vay ®-îc.
ThÈm ®Þnh lµ mét c«ng viÖc ®ßi hái nhiÒu thêi gian vµ kü thuËt tÝnh
to¸n riªng. NÕu viÖc thÈm ®Þnh kh«ng ®-îc tiÕn hµnh chÆt chÏ th× kh¶ n¨ng
x¶y ra rñi ro ®èi víi NH sÏ rÊt lín vµ kho¶n cho vay ch¾c ch¾n sÏ cã hiÖu qu¶
kh«ng cao.
§Ó t×m ®-îc nhiÒu dù ¸n cã hiÖu qu¶ cao, c¸c NH ph¶i cã ®Çy ®ñ th«ng
tin vÒ dù ¸n vµ c¸c lÜnh vùc cã liªn quan. Khi ®· cã dù ¸n, NH còng ph¶i cã
®Çy ®ñ th«ng tin ®Ó thÈm ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n v× DN khi mang dù ¸n
®Õn NH chØ muèn ®-îc NH chÊp nhËn vµ hä còng cã mét sè lý do kh¸c nhau
®Ó lËp mét dù ¸n thiÕu chÝnh x¸c. Khi cho vay, NH còng lu«n cÇn th«ng tin vÒ
t×nh h×nh thùc hiÖn dù ¸n, vÒ thÞ tr-êng vµ c¸c th«ng tin kh¸c ®Ó cã thÓ ph¶n
øng kÞp thêi tr-íc nh÷ng ®ét biÕn cã thÓ x¶y ra. Nh- vËy, th«ng tin tÝn dông lµ
mét yÕu tè hÕt søc quan träng. Th«ng tin cµng kÞp thêi, chÝnh x¸c th× c¸c rñi
ro cµng ®-îc h¹n chÕ vµ ngµy cµng cã kh¶ n¨ng n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông.
Kh¶ n¨ng chuyªn m«n vµ kinh nghiÖm cña c¸n bé tÝn dông:
TÝn dông trung- dµi h¹n lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô phøc t¹p nhÊt
trong c¸c kh©u nghiÖp vô cña NH, nã ®ßi hái ng-êi c¸n bé tÝn dông ph¶i n¾m
®-îc ®Æc thï cña mçi ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh, am hiÓu vÒ ph¸p luËt, n¾m
b¾t ®-îc th«ng tin thÞ tr-êng vµ ®iÒu quan träng ph¶i biÕt thÈm ®Þnh dù ¸n, cã
nh- vËy th× míi cã thÓ lµm tèt ®-îc nghiÖp vô nµy. V× lÏ ®ã mµ NH gÆp
kh«ng Ýt khã kh¨n bëi mçi ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu cã chØ tiªu ® Þnh
møc kinh tÕ vµ nh÷ng yÕu tè t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸c nhau. Mµ thùc
tÕ tr×nh ®é NH nãi riªng vµ c¸n bé tÝn dông nãi chung vÉn cßn thiÕu bÊt cËp,
ch-a ®¸p øng ®-îc yªu cÇu ngµy cµng ph¸t triÓn cao cña c«ng viÖc. Do vËy,
16
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cÊp tÝn dông kÐm hiÖu qu¶, mÆc dï c¸c NH ®· cã nh÷ng
nh©n viªn cã nhiÒu kinh nghiÖm trong cho vay ng¾n h¹n.
TÝn dông trung- dµi h¹n ®-îc t×m kiÕm, thÈm ®Þnh vµ quyÕt ®Þnh cho
vay ®Òu cã vai trß quan träng cña c¸n bé tÝn dông. Dùa vµo mèi quan hÖ vµ
c¸c th«ng tin cã ®-îc, c¸n bé tÝn dôngt×m ®Õn dù ¸n, ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vay
cña chñ ®Çu t-. §Ó cã thÓ cho vay, c¸n bé tÝn dông cã thÓ tiÕp thÈm ®Þnh dù ¸n
hoÆc cã thÓ nhê phßng thÈm ®Þnh hç trî. Dï cã phßng thÈm ®Þnh nh-ng vai
trß vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé tÝn dông cã thÓ trùc tiÕp thÈm ®Þnh lµ rÊt quan
träng. C¸n bé tÝn dông lµ ng-êi theo s¸t dù ¸n, ph¸t hiÖn kÞp thêi th«ng tin vµ
lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh cña kho¶n vay. HiÖn nay, ngoµi tr×nh ®é vµ
kinh nghiÖm, ng-êi ta th-êng hay ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò ®¹o ®øc cñ a c¸n bé tÝn
dông. Cho vay lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p liªn quan ®Õn tµi chÝnh vµ kh«ng
ph¶i ai còng cã thÓ kh«ng dao ®éng tr-íc nh÷ng c¸m dç. Khi ®· cã nh÷ng sai
ph¹m cña c¸n bé tÝn dông th× hËu qu¶ th-êng rÊt lín ®èi víi NH vµ ®èi víi
nÒn kinh tÕ.
ChÝnh s¸ch tÝn dông cña NH:
§èi víi mçi NH vµ trong tõng thêi kú th-êng cã nh÷ng chÝnh s¸ch kh¸c
nhau. ChÝnh s¸ch tÝn dông cña NH ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn sè l-îng c¸c
kho¶n cho vay, quy m« cña tõng kho¶n vay, c¸c kho¶n ®¶m b¶o vµ nhiÒu yÕu
tè kh¸c. ChÝnh s¸ch tÝn dông cña NH kh«ng nh÷ng phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo
chÝnh s¸ch cña ChÝnh Phñ vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý. ChÝnh s¸ch tÝn dông t¹o ra
sù qu¶n h-íng dÉn cÇn thiÕt cho c¸c nh©n viªn tÝn dông vµ râ rµng cã ¶nh
h-ëng m¹nh ®Õn hiÖu qu¶ tÝn dông.
ChÝnh s¸ch l·i suÊt:
NHTM lµ ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian thùc hiÖn ®i vay ®Ó cho vay víi
l·i suÊt cao h¬n. Nguån vèn ho¹t ®éng cña c¸c NHTM chñ yÕu b»ng vèn huy
®éng, khi huy ®éng vµo ph¶i tr¶ l·i suÊt cho ng-êi göi tiÒn, vµ khi cho vay hä
sÏ thu ®-îc l·i suÊt cho vay. Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng th× l·i suÊt lu«n biÕn
®éng, phô thuéc vµo cung- cÇu trªn thÞ tr-êng. Do ®ã, ph¶i cã mét chÝnh s¸ch
l·i suÊt phï hîp lµm c¬ së cho NH n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông trung - dµi h¹n
tøc lµ ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y:
17
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- B¶o vÖ lîi Ých cña ng-êi göi tiÒn, ngoµi tiÒn l·i cßn cã c¸c lîi Ých
kh¸c nh- sù an toµn, thanh to¸n lîi nhuËn.
L·i suÊt cho vay ph¶i bï ®¾p ®-îc chi phÝ vÒ huy ®éng vèn chi phÝ
vÒ nghiÖp kinh doanh cña NH cã dù phßng bï ®¾p rñi ro vµ b¶o ®¶m møc thu
nhËp rßng hîp lý cho NH.
L·i suÊt ph¶i d-îc thay ®æi theo cung- cÇu thÞ tr-êng nh-ng sù biÕn
®éng cña nã lu«n trong giíi h¹n.
L·i suÊt cho vay ph¶i phï hîp víi ®èi t-îng cña tÝn dông cã nghÜa lµ
l·i suÊt cho vay dµi h¬n ph¶i lín h¬n l·i suÊt ng¾n h¹n bëi cho vay dµi h¹n cã
møc ®é rñi ro cao h¬n.
C«ng t¸c tæ chøc cho vay cña NH:
Tæ chøc cho vay cña NH tuú thuéc vµo nhiÒu yªó tè nh- quy m« NH,
quy m« c¸c kho¶n tÝn dông hay c¸c lo¹i cho vay. Nh©n viªn tÝn dông th-êng
tiÕp sóc trùc tiÕp víi ng-êi vay, nhËn ®¬n xin vay, pháng vÊn ng-êi vay, quyÕt
®Þnh xem xÐt ®¬n xin vay vµ thu thËp th«ng tin tõ phÝa kh¸ch hµng. T¹i c¸c
NH nhá, c¸c c¸n bé tÝn dông cho vay trung- dµi h¹n cã thÓ ®-îc s¾p xÕp kÕt
hîp víi c¸c lo¹i cho vay kh¸c hay cã thÓ lµ víi c¸c nhiÖm vô kh¸c. Mçi nh©n
viªn cã nh÷ng møc ph¸n quyÕt nhÊt ®Þnh. T¹i c¸c NH cã quy m« võa, cã
nhiÒu uû quyÒn vµ chuyªn m«n trong ho¹t ®éng cho vay h¬n. Cã thÓ cã mét
uû ban cho vay ®Ó xö lý c¸c yªu cÇu xin vay lín ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh.
Tæ chøc cho vay t¹i NH lín th-êng ®-îc chuyªn m«n ho ¸ thµnh c¸c bé phËn
phô tr¸ch c¸c lo¹i cho vay kh¸c nhau. C«ng t¸c thu thËp xö lý th«ng tin còng
®-îc thùc hiÖn mét c¸ch cã hÖ thèng vµ t¹o nhiÒu thuËn lîi cho c¸n bé tÝn
dông. T¹i c¸c NH chi nh¸nh, c«ng t¸c tæ chøc cho vay vÒ c¬ b¶n còng gièng
nh- t¹i c¸c NHTW, nhÊt lµ c¸c chi nh¸nh lín chØ kh¸c lµ cã c¸c møc ph¸n
quyÕt dµnh cho gi¸m ®èc chi nh¸nh vµ mçi chi nh¸nh cã thÓ ®-îc chuyªn
m«n ho¸ theo ®Þa bµn hoÆc ®èi t-îng cho vay. C¸ch tæ chøc cho vay t¹i c¸c
chi nh¸nh còng cã thÓ phô thuéc nhiÒu vµo c¸ch tæ chøc cña NH cÊp Trung
-¬ng.
18
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
- Nh- vËy, cã thÓ thÊy c«ng t¸c tæ chøc cho vay cã thÓ hç trî ®¾c lùc cho
nh©n viªn tÝn dông vµ c«ng t¸c nµy ¶nh h-ëng quan träng ®Õn hiÖu qu¶ tÝn
dông.
Kh¶ n¨ng vÒ nguån vèn trung- dµi h¹n:
Nguån vèn cho vay b»ng tiÒn lµ c¬ së ®Ó NH ho¹t ®éng tÝn dông. Quy m«
vµ c¬ cÊu vèn quyÕt ®Þnh lùa chän c¸c h×nh thøc ®Çu t-, nguyªn t¾c c¬ b¶n mµ
NH lu«n tu©n thñ trong khi cho vay lµ: ChØ ®-îc phÐp cho vay trung - dµi h¹n
khi cã nguån vèn trung- dµi h¹n. V× ®Çu t- trung- dµi h¹n lµ ®Çu t- cho t-¬ng
lai, song c¸c NH ph¶i tÝnh to¸n vµ chÊp nhËn rñi ro theo quy m« cña tõng
kho¶n ®Çu t-.
NÕu NH l¹m dông mét l-îng lín nguån vèn ng¾n h¹n qu¸ quy ®Þnh cho
phÐp ®Ó cho vay trung- dµi h¹n th× cã thÓ x¶y ra t×nh tr¹ng: NH kh«ng thanh
to¸n kÞp thêicho nh÷ng kho¶n huy ®éng ng¾n h¹n trong khi c¸c kho¶n vay
trung- dµi h¹n ch-a ®Õn h¹n vµ göi tiÒn míi th× ch-a huy ®éng ®-îc.
Thùc tÕ c¸c NHTM trong giai ®o¹n hiÖn nay vÒ huy ®éng nguån vèn nµy
lµ hÕt søc nan gi¶i. ChÝnh v× lÏ ®ã, ®Ó thùc hiÖn chiÕn l-îc ®a d¹ng ho¸, ®a
ph-¬ng ho¸ c¸c ph-¬ng thøc, gi¶i ph¸p huy ®éng vèn tõ mäi nguån, kÓ c¶
n-íc ngoµi, NH ph¶i t¹o ®-îc c¬ cÊu hîp lý.
Tõ kinh nghiÖm vµ thùc tÕ, NHNN ®· cho phÐp c¸c NHTM ®-îc dïng
20% vèn ng¾n h¹n ®Ó ®Çu t- cho c¸c dù ¸n vay trung - dµi h¹n. TÊt c¶ v× sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc mµ §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII
®· ®Ò ra vµ ChÝnh Phñ ®É cho phÐp c¸c NHTM tiÕp tôc chuyÓn vèn ng¾n h¹n
cho vay trung- dµi h¹n theo kÕ ho¹ch Nhµ n-íc (V¨n b¶n sè 6213/ KTTH
ngµy 07/12/1996).
C¸c nh©n tè tõ phÝa ng-êi xin vay
C¸c DN khi ®Õn vay ®Òu ph¶i tÝnh ®Õn chÊt l-îng hiÖu qu¶ sö dông vèn
vay. NÕu hä thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ dù ¸n vµ cã lîi nhuËn th× cã thÓ lµm t¨ng
hiÖu qu¶ cña kho¶n vay. Tuy nhiªn, rÊt cã thÓ trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, chñ ®Çu
t- m¾c ph¶i nh÷ng sai sãt nhÊt ®Þnh, dÉn tíi thiÖt h¹i cho b¶n th©n hä vµ thiÖt
h¹i cho NH ®Ó kiÕm lîi riªng. NH chØ cã thÓ gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro nµy b»ng
19
Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng
nguon tai.lieu . vn