Xem mẫu

  1. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp …………..o0o………….. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần phát triển Thăng Long 1
  2. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Lêi më ®Çu Để quản lý một cách có hiệu quả đối với các hoạt động sản xuất kinh doanh hay sản xuất dịch vụ của một doanh nghiệp nói riêng, một nền kinh tế quốc dân của một nước nói chung đ ều cần phải sử dụng các công cụ quản lý khác nhau và một trong những công cụ quản lý không thể thiếu được đ ó là kế toán. Trong đó hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm giữ một vai trò rất quan trọng trong công tác kế toán của doanh nghiệp. Vì đối với các doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế thị trường có sự điều tiết và cạnh tranh quyết liệt, khi quyết đ ịnh lựa chọn phương án sản xuất một loại sản phẩm nào đó đều cần phải tính đến lượng chi phí bỏ ra để sản xuất và lợi nhuận thu đ ược khi tiêu thụ. Điều đó có nghĩa doanh nghiệp phải tập hợp đầy đủ và chính xác chi phí sản xuất. Giá thành sản phẩm là chỉ tiêu chất lượng quan trọng phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sản xuất. Giá thành sản phẩm thấp hay cao, giảm hay tăng thể hiện kết quả của việc quản lý vật tư, lao động, tiền vốn. Điều này phụ thuộc vào quá trình tập hợp chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Chính vì thế kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là hai quá trình liên tục, mật thiết với nhau. Thông qua chỉ tiêu về chi phí và giá thành sản phẩm các nhà quản lý sẽ biết được nguyên nhân gây biến động chi phí và giá thành là do đâu và từ đó tìm ra biện pháp khắc phục. Việc phấn đấu tiết kiệm chi phí sản xuất và hạ giá thành sản phẩm là một trong những mục tiêu quan trọng không những của mọi doanh nghiệp mà còn là vấn đề quan tâm của toàn x• hội. 2
  3. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Công ty cổ phần phát triển Thăng Long là một doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hoạt động trong lĩnh vực phát thanh truyền hình. Sản phẩm của công ty rất đa dạng và phong phú cả về quy cách, chủng loại, mẫu m• và chất lượng sản phẩm. Công ty đ• xác định được quy trình hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm khá hoàn chỉnh. Tuy nhiên, qua thời gian thực tập tại công ty, được tiếp xúc trực tiếp với công tác kế toán ở công ty, thấy được tầm quan trọng của chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, để hiểu sâu sắc hơn về nội dung này nên em đ• lựa chọn đề tài: "Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần phát triển Thăng Long". Néi dung cña chuyªn ®Ò gåm ba phÇn: PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn Th¨ng Long. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn gãp phÇn hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn Th¨ng Long. 3
  4. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp PhÇn I lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh 1.1. Lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: 1.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt: 1.1.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt: - Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SXKD mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét kú kinh doanh. Nh­ vËy, chØ ®­îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú h¹ch to¸n. - Ng­îc l¹i, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t­, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp bÊt kÓ nã ®­îc dïng vµo môc ®Ých g×. Tæng sè chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong kú cña DN bao gåm chi tiªu cho qu¸ tr×nh cung cÊp, qu¸ tr×nh SXKD vµ chi tiªu cho qu¸ tr×nh tiªu thô. Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nh­ng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ. Chi phÝ vµ chi tiªu kh«ng nh÷ng kh¸c nhau vÒ l­îng mµ cßn kh¸c nhau vÒ thêi gian, cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nh­ng tÝnh vµo 4
  5. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp chi phÝ kú sau vµ cã nh÷ng kho¶n tÝnh vµo chi phÝ kú nµy nh­ng thùc tÕ ch­a chi tiªu. Së dÜ cã sù kh¸c biÖt gi÷a chi tiªu vµ chi phÝ trong c¸c DN lµ do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vËn ®éng vµ ph­¬ng thøc chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n chóng. 1.1.1.2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt: a) Ph©n lo¹i CPSX theo néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. Toµn bé CPSX ®­îc chia ra c¸c yÕu tè chi phÝ nh­ sau:  Chi phÝ nguyªn vËt liÖu.  Chi phÝ nh©n c«ng.  Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.  Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.  Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông cho biÕt doanh nghiÖp ®· chØ ra nh÷ng yÕu tè chi phÝ nµo, kÕt cÊu vµ tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ ®Ó tõ ®ã ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n CPSX. Trªn c¬ së c¸c yÕu tè chi phÝ ®· tËp hîp ®­îc ®Ó lËp b¸o c¸o CPSX theo yÕu tè b. Ph©n lo¹i CPSX theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ. C¸ch ph©n lo¹i nµy còng cßn gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc. Toµn bé chi phÝ ®­îc chia ra thµnh c¸c kho¶n môc:  Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.  Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.  Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Ngoµi ra khi tÝnh chØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé th× chØ tiªu gi¸ thµnh cßn bao gåm kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý CPSX theo ®Þnh møc, nã cung cÊp sè liÖu ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n 5
  6. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp phÈm. Nã dïng ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh vµ lµ tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp CPSX ®Þnh møc vµ lËp gi¸ thµnh cho kú sau. 1.1.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm: 1.1.2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra tÝnh cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm hoÆc lµ c«ng viÖc lao vô s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l­îng toµn bé ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp trong ®ã ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông vËt t­, tµi s¶n, tiÒn vèn, c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m ®¹t ®­îc môc ®Ých lµ s¶n xuÊt ®­îc nhiÒu s¶n phÈm nh­ng tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.1.2.2 . Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm: a) Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: §­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Th­êng c¨n cø vµo c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh ®Ó tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ chØ tiªu ®­îc x¸c ®Þnh sau khi ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. b.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (Gi¸ thµnh c«ng x­ëng): Bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp(CPNVLTT), chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT) vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung(CPSXC) tÝnh trªn s¶n phÈm ®· hoµn thµnh Gi¸ thµnh tiªu thô(Gi¸ thµnh toµn bé): Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý DN tÝnh cho s¶n phÈm ®ã. 6
  7. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 1.1.3. Sù cÇn thiÕt vµ nhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. HiÖn nay, cïng víi chÊt l­îng vµ mÉu m· s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n ®­îc coi lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. PhÊn ®Êu c¶i tiÕn mÉu m·, h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng vµ th«ng qua ®ã n©ng c¸o hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD) cña doanh nghiÖp. V× vËy h¬n bao giê hÕt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t ®­îc th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÕ to¸n chÝnh x¸c chi phÝ ph¸t sinh kh«ng chØ lµ viÖc tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ trung thùc vÒ mÆt l­îng hao phÝ mµ c¶ viÖc tÝnh to¸n gi¸ trÞ thùc tÕ chi phÝ ë thêi ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. KÕ to¸n chÝnh x¸c chi phÝ ®ßi hái ph¶i tæ chøc viÖc ghi chÐp tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh tõng lo¹i chi phÝ theo ®óng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ vµ ®èi t­îng chÞu chi phÝ. Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. TÝnh ®óng gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ h¹ch to¸n ®óng néi dung kinh tÕ cña chi phÝ ®· hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. Muèn vËy ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, vËn dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý vµ gi¸ thµnh tÝnh trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n tËp hîp CPSX mét c¸ch chÝnh x¸c. TÝnh ®ñ gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n ®Çy ®ñ mäi hao phÝ ®· bá ra trªn tinh thÇn h¹ch to¸n kinh doanh, lo¹i bá mäi yÕu tè bao cÊp ®Ó tÝnh ®ñ ®Çu vµo theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. TÝnh ®ñ còng ®ßi hái ph¶i lo¹i bá nh÷ng chi phÝ kh«ng liªn quan ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm nh­ c¸c lo¹i chi phÝ mang tÝnh chÊt tiªu cùc, l·ng phÝ kh«ng hîp lý, nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i ®­îc quy tr¸ch nhiÖm râ rµng. ChÝnh tõ ý nghÜa ®ã mµ nhiÖm vô ®Æt ra cho c«ng t¸c h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ: 7
  8. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t­îng tËp hîp CPSX vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. - TÝnh to¸n tËp hîp ph©n bæ tõng lo¹i CPSX theo ®óng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p thÝch hîp, cung cÊp kÞp thêi th«ng tin vÒ CPSX vµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ cho s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. 1.2. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt : 1.2.1. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ phÝ s¶n xuÊt: 1.2.1.1. §èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt : - ViÖc ph©n chia qu¸ tr×nh h¹ch to¸n thµnh hai giai ®o¹n lµ do sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n CPSX- tøc lµ ®èi t­îng h¹ch to¸n CPSX - vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ - tøc lµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. X¸c ®Þnh ®èi t­îng h¹ch to¸n CPSX chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp -CPSX mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. 1.2.1.2. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: ViÖc tËp hîp CPSX ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi. Ta cã thÓ kh¸i qu¸t chung viÖc tËp hîp CPSX qua c¸c b­íc sau:  B­íc 1: TËp hîp chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng sö dông.  B­íc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cho tõng ®èi t­îng sö dông trªn c¬ së khèi l­îng lao vô phôc vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô. 8
  9. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp  B­íc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n phÈm cã liªn quan.  B­íc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú, tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. Tuú theo tõng ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ néi dung, c¸ch thøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau. 1.2.2. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theop ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. 1.2.2.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, vËt liÖu phô, nöa thµnh phÈm mua ngoµi, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. C¸c chi phÝ nµy cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ nªn cã thÓ tËp hîp theo ph­¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp c¨n cø trªn c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Õn nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó ghi theo ®óng ®èi t­îng cã liªn quan. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp th­êng bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, chi phÝ vËt liÖu phô, chi phÝ nhiªn liÖu... ®­îc xuÊt dïng trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm. §èi víi nguyªn vËt liÖu chÝnh th­êng ph©n bæ theo tiªu chuÈn chi phÝ ®Þnh møc cña nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc theo khèi l­îng s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt ra. 9
  10. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp C«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: Tû lÖ CPVL ph©n bæ cho Tæng tiªu thøc ph©n bæ = x ( hay hÖ sè ) tõng ®èi t­îng cña tõng ®èi t­îng ph©n bæ Trong ®ã: Tæng CP vËt liÖu cÇn ph©n bæ Tû lÖ(hay hÖ sè) ph©n = Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi bæ t­îng §Ó ®¶m b¶o cho viÖc tËp hîp chi phÝ ®­îc chÝnh x¸c th× chi phÝ NVLTT cßn ph¶i chó ý trõ gi¸ trÞ NVL ®· lÜnh dïng nh­ng ch­a sö dông hÕt vµ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã): CPNVL Gi¸ trÞ NVL Gi¸ trÞ NVL Gi¸ trÞ phÕ = thùc tÕ xuÊt dïng ®Ó ch­a sö dông   liÖu thu håi trong kú SXSP cuèi kú §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK621- nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®­îc më sæ chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ (ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt). Néi dung kÕt cÊu TK621:  Bªn nî : Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm  Bªn cã :  Gi¸ trÞ vËt liÖu kh«ng dïng hÕt tr¶ l¹i kho  KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT vµo TK154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm  Sè d­ : TK621 cuèi kú kh«ng cã sè d­. 10
  11. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp S¬ ®å 1.1: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp TK 152 TK152 TK621 NVL xuÊt dïng trùc tiÕp NVL kh«ng dïng hÕt tr¶ l¹i ®Ó s¶n xuÊt nhËp kho TK154 TK 111,112, 331 Gi¸ trÞ NVL mua ngoµi KÕt chuyÓn CPNVLTT ®Ó dïng tÝnh gi¸ thµnh SP dïng trùc tiÕp sx TK1331 ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ cña VL mua ngoµi 1.2.2.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ kho¶n thï lao lao ®éng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô nh­ tiÒn l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l­¬ng. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh­: tiÒn l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l­¬ng. Ngoµi ra chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü 11
  12. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp BHXH, BHYT, KPC§ do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®­îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l­¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Trong h¹ch to¸n, kÕ to¸n sö dông TK622- CPNCTT ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nh©n c«ng cña ng­êi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm. Néi dung kÕt cÊu TK622:  Bªn nî : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm  Bªn cã : KÕt chuyÓn CPNCTT vµo TK154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.  Sè d­ : TK622 cuèi kú kh«ng cã sè d­. S¬ ®å 1.2: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 334 TK154 TK622 TiÒn l­¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp TK 338 C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ®­îc tÝnh vµo K/chuyÓn CP nh©n c«ng TT chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm TK 335 TrÝch tr­íc tiÒn l­¬ng cu¶ c«ng nh©n sx vµo chi phÝ 12
  13. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 1.2.2.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt chung gåm chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng, chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ c«ng cô s¶n xuÊt, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627- CPSXC, më chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô. * Néi dung kÕt cÊu TK 627: - Bªn nî: Chi phÝ SXC thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. - Bªn cã: KÕt chuyÓn chi phÝ SXC vµo TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ lao vô dÞch vô. TK 627 cuèi kú kh«ng cã sè d­. TK 627 ®­îc chi tiÕt thµnh 6 TK cÊp 2: + TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng + TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu xuÊt dïng chung cho ph©n x­ëng + TK 6273: Chi phÝ c«ng cô dông cô xuÊt dïng cho ph©n x­ëng + TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§ t¹i ph©n x­ëng +TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng SXKD cña ph©n x­ëng + TK 6278: Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cña ph©n x­ëng. TK 627 cuèi kú ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng lo¹i s¶n phÈm mµ ng­êi ta th­êng chän tiªu thøc ph©n bæ lµ ph©n bæ theo chi phÝ ®Þnh møc giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ ph©n bæ theo tiÒn l­¬ng trùc tiÕp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm. 13
  14. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp * Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: Trong kú tËp hîp chi phÝ tõ TK liªn quan vµo bªn nî TK627. Cuèi kú ph©n ra c¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ vµ nh÷ng TK liªn quan, cßn l¹i ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng ®èi t­îng kÕt chuyÓn vµo TK 154 (doanh nghiÖp ¸p dông PPKKTX) hay vµo TK 631 (doanh nghiÖp ¸p dông PPKK§K S¬ ®å 1.3: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊtChung TK 111, 112, 152 TK 338,334 TK 627 TK111, 112,152 TËp hîp cp nh©n viªn px C¸c kho¶n ghi gi¶m CPSX TK 152 TËp hîp CPVL TK 154(chi tiÕt..) TK153 TËp hîp CP CCDC K/ chuyÓn (ph©n bæ) CPSX vµo ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh TK 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 331 CP dÞch vô mua ngoµi TK111,112 CP kh¸c b»ng tiÒn 1.2.2.4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt : 14
  15. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Sau khi ®· tËp hîp chi phÝ nh­ lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung th× cuèi kú h¹ch to¸n (th¸ng, quý) ph¶i kÕt chuyÓn vµo bªn nî cña TK154 ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. TK 154 ph¶i ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. * Néi dung kÕt cÊu TK 154:  Bªn nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong kú (CPNVLTT, CPNCTT, CPSXC)  Bªn cã:  C¸c kho¶n chi phÝ ®­îc gi¶m nh­ lµ phÕ liÖu thu håi hoÆc s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc  Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh ®· nhËp kho  Sè d­: (Bªn nî) Ph¶n ¸nh chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm cßn dë dang ch­a hoµn thµnh S¬ ®å 1.4: S¬ ®å tæng hîp kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt TK 154(chi tiÕt...) TK 621 TK 152,111 xxx C¸c kho¶n ghi gi¶m K/chuyÓn CPNVLTT CPSX TK 155 TK 622 NhËp kho K/chuyÓn CPNCTT TK 157 TK627 Tæng gi¸ thµnh Göi b¸n sx thùc tÕ cña sp K/chuyÓn CPSXC hoµn thµnh TK 632 Tiªu thô ngay xxx 15
  16. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 1.2.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: Theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× kÕ to¸n sö dông TK 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. KÕ to¸n vÉn sö dông c¸c TK621, 622, 627 ®Ó tËp hîp chi phÝ vµ TK 154 nh­ng TK 154 chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè d­ ®Çu kú vµ cuèi kú. Bªn nî TK 631 tËp hîp c¸c chi phÝ NVLTT, CPNCTT, CPSXC vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú chuyÓn sang. Cuèi kú sau khi ®· kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú th× kÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú tõ TK 631 sang TK 154. Vµ trªn c¬ së sè d­ ®Çu kú céng chi phÝ tËp hîp ®­îc trong kú trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë kiÓm kª cuèi kú th× sÏ tÝnh ®­îc gi¸ thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho. * Néi dung kÕt cÊu TK 631: - Bªn nî: Gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú, c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong kú (CPNVLTT, CPNCTT, CPSXC) - Bªn cã: + KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë kiÓm kª cuèi kú + Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp TK 631 cuèi kú kh«ng cã sè d­. S¬ ®å 1.5: S¬ ®å h¹ch to¸n CPSX theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú TK 154 TK 631 TK 154 K/chuyÓn gi¸ trÞ sp lµm K /chuyÓn gi¸ trÞ sp dë dang ®Çu kú dë kiÓm kª cuèi kú TK 632 TK 621 K/chuyÓn CPNVTT TK622 G i¸ thµnh thùc tÕ sp ®· hoµn thµnh K/chuyÓn CPNCTT nhËp kho TK 627 K/ chuyÓn CPSX chung 16
  17. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 1.2.4. KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang: 1.2.4.1. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh: S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm ch­a kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn, cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. Tuú theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong sè c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang sau:  Víi b¸n thµnh phÈm: Cã thÓ tÝnh theo chi phÝ thùc tÕ hoÆc kÕ ho¹ch. Víi s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o dë dang: Cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p: Trong tr­êng hîp doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã chi phÝ NVLTT chiÕm tû träng lín vµ chñ yÕu trong gi¸ thµnh cña s¶n phÈm vµ s¶n phÈm lµm dë nhá, kh«ng chªnh lÖch nhiÒu gi÷a c¸c kú th× doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, chi phÝ lµm dë cuèi kú chØ tÝnh chi phÝ NVLTT hay chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp, cßn c¸c chi phÝ kh¸c tÝnh hÕt cho thµnh phÈm. Chi phÝ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: CPSP lµm dë Chi phÝ nguyªn ®Çu kú + vËt liÖu trùc tiÕp Sè l­îng (kho¶n môc ph¸t sinh CPSP lµm SP dë NVLTT) = x dë cuèi kú dang cuèi Sè l­îng SP kú Sè l­îng SP lµm hoµn thµnh + dë cuèi kú trong kú 17
  18. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Tr­êng hîp doanh nghiÖp chØ tÝnh cho s¶n phÈm lµm dë cuèi kú phÇn chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp th× cÇn tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt kho¶n môc chi phÝ NVLTT thµnh chi phÝ NVL chÝnh vµ c¸c chi phÝ NVL trùc tiÕp kh¸c. NÕu quy tr×nh cña doanh nghiÖp lµ phøc t¹p, chÕ biÕn kiÓu liªn tôc, qua nhiÒu giai ®o¹n th× s¶n phÈm dë cuèi kú ë giai ®o¹n ®Çu tÝnh theo NVLTT, cßn c¸c giai ®o¹n tiÕp theo tÝnh theo gi¸ trÞ cña b¸n thµnh phÈm cña giai ®o¹n tr­íc chuyÓn sang, coi ®ã lµ NVLTT cña giai ®o¹n tiÕp theo. 1.2.4.2. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo s¶n l­îng ­íc tÝnh t­¬ng ®­¬ng : Theo ph­¬ng ph¸p nµy c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vµ sè l­îng s¶n phÈm dë dang ®Ó quy s¶n phÈm dë dang thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Tiªu chuÈn quy ®æi th­êng dùa vµo giê c«ng hoÆc tiÒn l­¬ng ®Þnh møc. §Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc ®¸nh gi¸, ph­¬ng ph¸p nµy chØ nªn ¸p dông ®Ó tÝnh c¸c chi phÝ chÕ biÕn ( CPNCTT, CPSXC) cßn c¸c chi phÝ NVL chÝnh ph¶i x¸c ®Þnh theo sè thùc tÕ ®· dïng. Toµn bé gi¸ trÞ VL chÝnh Sè l­îng xuÊt dïng Gi¸ trÞ NVL SP dë dang cuèi chÝnh n»m trong = x Sè l­îng kú(kh«ng quy Sè l­îng sp dë dang thµnh + ®æi) dë dang phÈm 1.2.4.3. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo 50% chi phÝ chÕ biÕn Thùc chÊt ®©y lµ mét d¹ng cña ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh theo s¶n l­îng hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng trong ®ã gi¶ ®Þnh s¶n phÈm dë dang ®· hoµn thµnh ë møc ®é 50% so víi thµnh phÈm: Gi¸ trÞ sp dë dang Gi¸ trÞ NVL chÝnh n»m 50% chi phÝ = + ch­a hoµn thµnh trong sp dë dang chÕ biÕn 18
  19. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 1.2.4.4. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo ®Þnh møc : Ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm æn ®Þnh, ®· x©y dùng ®­îc c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt t­¬ng ®èi hîp lý vµ c¸c ®Þnh møc ®· thùc hiÖn cã nÒ nÕp th­êng xuyªn, viÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã tr×nh ®é nghiÖp vô v÷ng vµng, chÕ ®é h¹ch to¸n ban ®Çu cã nÒ nÕp chÆt chÏ. §Æc ®iÓm næi bËt cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ thùc hiÖn ®­îc viÖc kiÓm tra th­êng xuyªn, kÞp thêi viÖc thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®Ó ph¸t hiÖn ra c¸c kho¶n chi phÝ v­ît ®Þnh møc (lµ nh÷ng chi phÝ chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ®· ®Ò ra) * Néi dung chñ yÕu cña ph­¬ng ph¸p nµy:  C¨n cø vµo ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ dù to¸n chi phÝ ®· ®­îc duyÖt ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh ®Þnh møc cña s¶n phÈm.  Ph¶i h¹ch to¸n riªng chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi ®Þnh møc vµ sè chªnh lÖch tho¸t ly ®Þnh møc.  Khi cã thay ®æi ®Þnh møc ph¶i tÝnh l¹i gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ sè chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc cña s¶n phÈm lµm dë. Trªn c¬ së cña gi¸ thµnh ®Þnh møc sè chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc, sè chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc sÏ tÝnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh Chªnh lÖch do Chªnh lÖch do Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n = x thay ®æi ®Þnh x tho¸t ly ®Þnh ®Þnh møc phÈm møc møc 1.2.5. H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt : 1.2.5.1. ThiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng: 19
  20. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp S¶n phÈm háng lµ nh÷ng s¶n phÈm kh«ng ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ ®Æc ®iÓm kü thuËt vÒ s¶n xuÊt s¶n phÈm nh­ mÉu m·, kÝch cì, c¸ch l¾p r¸p, mµu s¾c cña s¶n phÈm... Tuú theo møc ®é h­ háng cña s¶n phÈm mµ s¶n phÈm háng chia ra lµm hai lo¹i kh¸c nhau:  S¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®­îc: Lµ nh÷ng s¶n phÈm háng mµ vÒ mÆt kü thuËt cã thÓ söa ch÷a ®­îc, chi phÝ vÒ söa ch÷a mÆc dï cã bá ra nh­ng vÉn cßn lîi Ých kinh tÕ.  S¶n phÈm háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®­îc: Lµ nh÷ng s¶n phÈm háng vÒ mÆt kü thuËt kh«ng söa ch÷a ®­îc, kh«ng kh«i phôc l¹i ®­îc gi¸ trÞ sö dông ban ®Çu cña s¶n phÈm vµ chi phÝ söa ch÷a bá ra kh«ng mang l¹i lîi Ých kinh tÕ. HiÖn nay trong mét sè doanh nghiÖp ë n­íc ta cã quy ®Þnh s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc vµ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc. §èi víi s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc th­êng ®­îc quy ®Þnh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh vµ nh÷ng chi phÝ ®èi víi s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc ®­îc coi nh­ lµ chi phÝ chÝnh phÈm. Cßn ®èi víi chi phÝ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc lµ nh÷ng s¶n phÈm háng ngoµi dù kiÕn, ngoµi nh÷ng quy ®Þnh do nh÷ng nguyªn nh©n bÊt th­êng kh«ng l­êng tr­íc ®­îc vµ khi ®· ®­îc x¸c ®Þnh vµ cã ý kiÕn gi¶i quyÕt th× xem nh­ ®ã lµ mét kho¶n chi phÝ vÒ thiÖt h¹i nh÷ng tæn thÊt bÊt th­êng.  §èi víi s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc th× chi phÝ ®ã vÉn tÝnh vµo chi phÝ chung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Cßn ®èi víi s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc th× ph¶i h¹ch to¸n riªng vµo TK 154 vµ ®­îc chi tiÕt theo s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc. 20
nguon tai.lieu . vn