- Trang Chủ
- Tài chính - Ngân hàng
- luận văn: Các giải pháp nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất kinh doanh và hạ thấp giá thành sản phẩm của công ty cổ phần Giầy Hưng Yên
Xem mẫu
- LU N VĂN T T NGHI P
TÀI: “Các gi i pháp nh m ti t ki m
chi phí s n xu t kinh doanh và h th p
giá thành s n ph m c a công ty c ph n
Gi y Hưng Yên.”
1
- L I NÓI U
Trong năm 2006 v a qua t nư c ta có m t s ki n kinh t quan tr ng
thu hút s quan tâm c a m i t ng l p dân cư c bi t là các doanh nghi p. ó
là ta ã k t thúc vòng àm phán song phương v i M v vi c gia nh p WTO.
ây v a là cơ h i v a là thách th c i v i doanh nghi p nh t là các doanh
nghi p v a và nh . Các doanh nghi p ph i có nh ng chi n lư c m c tiêu gì
t n t i trong môi trư ng c nh tranh gay g t này khi hàng hoá c a các nư c
b n vào nư c ta cũng s không b ánh thu ?
t o ra l i nhu n, doanh nghi p có hai cách l a ch n: M t là tăng
doanh thu t các ngu n. Theo cách này doanh nghi p ph i tăng giá bán các
thành ph m, tăng lư ng thành ph m bán ra. Hai là
doanh nghi p ph i ti t ki m trong s n xu t kinh doanh nh m gi m chi
phí s n xu t kinh doanh, t ó h giá thành s n ph m. Trên th c t vi c tăng
giá bán ph thu c vào các i u ki n khách quan trên th trư ng. Doanh nghi p
cũng không th tăng giá bán quá nhi u. Như v y doanh nghi p s m t kh
năng c nh tranh, m t th ph n. Như v y tăng l i nhu n doanh nghi p c n
ti t ki m chi phí t i a mà v n t o ra s n ph m có ch t lư ng cao. Có th nói
r ng chi phí và ti t ki m chi phí trong s n xu t kinh doanh là m t v n quan
tr ng hàng u, bu c m i doanh nghi p, m i b ph n trong doanh nghi p
ph i quan tâm. chi m ư c m t v trí nh t nh và ng v ng trên th
trư ng thì các doanh nghi p nói chung và công ty c ph n Gi y Hưng Yên
nói riêng ph i không ng ng i m i, t hoàn thi n cơ ch qu n lý kinh t cho
phù h p v i cơ ch qu n lý kinh t c at Nhà nư c. V i vai trò là m t công c
c l c c a qu n lý kinh doanh, k toán tài chính cũng ph i i m i theo. c
bi t vi c i m i hoàn thi n công tác th c hi n chi phí s n xu t kinh doanh và
giá thành s n ph m là yêu c u c p bách .
Nh n th c ư c ý nghĩa v n trên , qua quá trinh th c t p t i công ty
TNHH Gi y Hưng Yên v i quá trình tìm hi u lý lu n cũng như th c ti n công
2
- tác k toán tài chính t i công ty ư c s hư ng d n nhi t tình c a TS. Lê Th
Kim Nhung cùng v i s giúp c a các anh ch trong phòng k toán tài chính
c a công ty C ph n Gi y Hưng Yên ã giúp em th c hi n bài chuyên v i
tài: "Các gi i pháp nh m ti t ki m chi phí s n xu t kinh doanh và h
th p giá thành s n ph m c a công ty c ph n Gi y Hưng Yên. Em hy v ng
bài chuyên s góp ph n hoàn thi n hơn n a tình hình t ch c th c hi n chi
phí s n xu t kinh doanh và tính giá thành s n ph m làm cơ s cho vi c tăng
cư ng hi u qu s n xu t kinh doanh t i công ty.
tài ngoài ph n m u và k t lu n g m có 3 chương
Chương I: Nh ng v n lý lu n cơ b n v chi phí s n xu t kinh doanh,
giá thành s n ph m và các gi i pháp ti t ki m chi phí s n xu t kinh doanh
trong doanh nghi p s n xu t
Chương II: Tình hình s d ng và qu n lý chi phí s n xu t kinh doanh
t i công ty C ph n Gi y Hưng Yên
Chương III: M t s gi i pháp ti t ki m chi phí s n xu t kinh doanh t i
công ty C ph n Gi y Hưng Yên.
3
- CHƯƠNG 1
NH NG V N LÝ LU N CƠ B N V CHI PHÍ S N
XU T KINH DOANH, GIÁ THÀNH S N PH M VÀ CÁC
GI I PHÁP NH M TI T KI M CHI PHÍ S N XU T KINH
DOANH TRONG DOANH NGHI P S N XU T.
I. KHÁI NI M, N I DUNG, PH M VI VÀ PHÂN LO I CHI PHÍ S N
XU T KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHI P S N XU T.
1. Khái ni m, n i dung v chi phí trong doanh nghi p s n xu t.
Ho t ng kinh doanh ch y u c a các doanh nghi p s n xu t là t ch c s n
xu t s n ph m và tiêu th s n ph m ó trên th trư ng nh m thu ư c l i nhu n.
ti n hành các ho t ng kinh t , doanh nghi p c n huy ng và t ch c s d ng các
ngu n l c: v t tư, ti n v n, lao ng và các y u t liên quan khác ph c v cho quá
trình s n xu t kinh doanh.
Quá trình ho t ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p g n li n v i quá
trình chi tr và tiêu phí các ngu n l c ó, t t c các kho n chi tr và các phí t n v
v t tư, ti n v n, lao ng và các y u t khác ã tiêu dùng cho ho t ng kinh t
trong m t th i kỳ nh t nh ư c g i là chi phí c a doanh nghi p.
Chi phí c a doanh nghi p phát sinh hàng ngày, hàng gi a d ng và ph c t p
ph thu c vào tính ch t, c i m, quy mô các ho t ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p.
Trong i u ki n c a n n kinh t th trư ng do m i y u t c a quá trình s n
xu t kinh doanh u ư c bi u hi n thông qua ch tiêu giá tr , nên có th hi u: “Chi
phí c a doanh nghi p là bi u hi n b ng ti n c a các phí t n v v t ch t, v lao ng
và ti n v n liên quan ph c v tr c ti p ho c gián ti p cho ho t ng s n xu t kinh
doanh c a doanh nghi p trong m t th i kỳ nh t nh”.
Các chi phí mà doanh nghi p b ra trong kỳ trư c h t là các kho n chi phí
huy ng các y u t u vào ph c v cho quá trình kinh doanh trong doanh nghi p
như: tr lãi ti n vay, tr ti n thuê các tài s n... Trong quá trình s n xu t s n ph m
doanh nghi p ph i b ra các chi phí v các lo i v t tư, nguyên nhiên v t li u, hao
4
- mòn máy móc, thi t b , nhà xư ng, các công c d ng c ph c v cho quá trình s n
xu t s n ph m c a doanh nghi p. Ngoài ra doanh nghi p còn ph i tr lương cho
công nhân tr c ti p s n xu t.
Sau khi s n xu t s n ph m doanh nghi p ti n hành tiêu th s n ph m ó trên
th trư ng thu l i nhu n. Quá trình tiêu th cũng òi h i doanh nghi p ph i b ra
nh ng kho n chi phí nh t nh bao g m: chi phí bao gói s n ph m, v n chuy n, b o
qu n s n ph m. ây g i là chi phí tiêu th tr c ti p. gi i thi u r ng rãi s n ph m
cho ngư i tiêu dùng như hư ng d n ngư i tiêu dùng, i u tra kh o sát th trư ng
nh m có nh ng quy t nh i v i vi c s n xu t kinh doanh, doanh nghi p ph i b
ra các chi phí v nghiên c u th trư ng, ti p th qu ng cáo, gi i thi u s n ph m hay
b o hành s n ph m. ó g i là chi phí tiêu th gián ti p. C chi phí tiêu th gián ti p
và chi phí tiêu th tr c ti p g i chung là chi phí tiêu th hay chi phí lưu thông s n
ph m.
Cu i cùng là chi phí liên quan n qu n lý doanh nghi p như : chi phí qu n
lý hành chính, qu n lý kinh doanh, các kho n phí, l phí, thu ph i n p khâu mua
hàng hoá, d ch v (không k thu giá tr gia tăng ư c kh u tr i v i doanh
nghi p n p VAT theo phương pháp kh u tr ), chi phí s d ng t và chi phí khác.
Như v y t góc c a doanh nghi p chi phí bao g m các b ph n: chi phí
s n xu t s n ph m, chi phí tiêu th s n ph m và các chi phí khác liên quan n các
ho t ng kinh t c a doanh nghi p trong m t th i kỳ c th .
Chi phí trong kỳ c a doanh nghi p phát sinh hàng ngày, hàng gi , a d ng và
ph c t p tác ng n nhi u m t ho t ng kinh t c a doanh nghi p. Tuỳ thu c
vào m c tiêu qu n lý chi phí ngư i ta có th chia chi phí trong kỳ c a doanh nghi p
thành nh ng b ph n khác nhau.
- Theo lo i hình ho t ng thì chi phí c a doanh nghi p bao g m 2 b ph n
cơ b n:
- Chi phí s n xu t kinh doanh (SXKD): chi phí SXKD mà bi u hi n b ng
ti n c a các chi phí v v t ch t, v lao ng và v ti n v n liên quan, ph c v tr c
ti p ho c gián ti p cho ho t ng SXKD thông thư ng c a doanh nghi p trong m t
th i kỳ nh t nh. ây là b ph n chi phí g n li n v i quá trình mua bán hàng hoá,
cung c p d ch v và ho t ng tài chính c a doanh nghi p. B ph n chi phí này bao
5
- g m giá v n c a hàng hoá, chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p, chi phí
tr lãi ti n vay và các chi phí liên quan n ho t ng s d ng tài s n sinh l i khác
c a doanh nghi p trong kỳ… ây là b ph n chi m t tr ng l n nh t trong t ng chi
phí c a doanh nghi p trong kỳ. Doanh nghi p c n ph i t ch c qu n lý t t, ph n
u gi m chi phí, h th p giá thành c a s n ph m tăng s c c nh tranh c a doanh
nghi p.
- Chi phí khác là các chi phí phát sinh ngoài các chi phí SXKD c a doanh
nghi p ã nêu trên như: chi phí v thanh lý như ng bán tài s n c nh, các kho n
ti n ph t v vi ph m h p ng kinh t , vi ph m lu t…. ây là nh ng kho n chi phí
phát sinh không thư ng xuyên trong kỳ, doanh nghi p khó có th lư ng hoá ư c.
Tuy v y doanh nghi p cũng c n ph i qu n lý t t b ph n này nh m gi m chi phí c n
thi t tăng cư ng l i nhu n cho doanh nghi p.
2. Ph m vi c a chi phí s n xu t kinh doanh :
* Ý nghĩa c a vi c xác nh ph m vi chi phí SXKD:
Chi phí SXKD là m t b ph n chi m t tr ng l n trong t ng chi phí c a m t
kỳ h ch toán c a doanh nghi p ph c v ho t ng SXKD c a doanh nghi p trong
th i kỳ ó. Xác nh úng n ph m vi chi phí SXKD c a doanh nghi p có ý nghĩa
quan tr ng không ch v i công tác tài chính c a doanh nghi p mà còn i v i công
tác qu n lý Nhà nư c v kinh t .
- i v i doanh nghi p: Vi c xác nh úng ph m vi chi phí SXKD là căn c
quan tr ng doanh nghi p ti n hành công tác k ho ch hoá chi phí, t p h p và
h ch toán các chi phí phát sinh trong kỳ vào t ng chi phí SXKD m t cách chính
xác, trên cơ s ó xác nh l i nhu n và các ch tiêu tài chính khác như:
+ Làm cơ s t p h p các chi phí phát sinh trong kỳ c a doanh nghi p
thương m i vào giá thành s n ph m hàng hoá d ch v ã th c hi n kỳ, trên cơ s
ó tính toán s ph i bù p, tính toán úng n l i nhu n và k t qu kinh doanh c a
doanh nghi p.
+ Làm cơ s xác nh giá bán c nh tranh c a doanh nghi p thương m i
m r ng doanh thu, tăng s c c nh tranh c a mình trên th trư ng. M t khác xác nh
úng n ph m vi chi phí SXKD còn là căn c quan tr ng doanh nghi p ti n
6
- hành ki m tra, phân tích, ánh giá công tác qu n lý chi phí, tìm ra ư c gi i pháp
t t nh t nh m ti t ki m chi phí, tăng l i nhu n cho doanh nghi p.
- i v i Nhà nư c: Ph m vi chi phí SXKD là cơ s Nhà nư c ki m tra,
thanh tra ho t ng c a các ch th kinh doanh trong n n kinh t nói chung và các
doanh nghi p nói riêng, xác nh úng n nghĩa v tài chính và m b o quy n
bình ng c a các doanh nghi p ó là: thu thu nh p doanh nghi p, tránh th t thu
thu cho Nhà nư c. V nguyên t c chi phí SXKD ư c ghi nh n trong báo cáo k t
qu ho t ng SXKD khi các kho n này làm gi m b t l i ích kinh t trong tương lai
có liên quan n vi c gi m b t tài s n ho c tăng n ph i tr và chi phí này xác nh
m t cách áng tin c y.
* Xác nh ph m vi chi phí SXKD:
Yêu c u cơ b n nh t c a vi c xác nh úng n ph m vi chi phí SXKD là
ph i t p h p y , chính xác, k p th i các chi phí phát sinh trong kỳ liên quan n
ho t ng SXKD thông thư ng vào chi phí SXKD c a doanh nghi p kỳ ó. V
nguyên t c chi phí SXKD ư c bù p doanh thu c a doanh nghi p trong kỳ nên
m i chi phí phát sinh trong kỳ không ư c bù p t doanh thu c a kỳ ó u
không thu c vào chi phí SXKD.
Các chi phí phát sinh trong kỳ thu c vào chi phí SXKD trong kỳ bao g m:
- Chi phí v v t tư (nguyên li u, v t li u, ng l c…) bi u hi n b ng ti n c a
nguyên, v t li u, ng l c ã s d ng vào ho t ng SXKD thông thư ng c a
doanh nghi p trong kỳ.
- Chi phí ti n lương bao g m: toàn b ti n lương, ti n công và các kho n chi
phí có tính ch t lương tr cho ngu n lao ng.
- Các kho n trích n p theo quy nh hi n hành c a Nhà nư c như: B o hi m
xã h i, B o hi m y t , Chi phí công oàn.
- Kh u hao tài s n c nh: ó là s ti n trích kh u hao tài s n c nh c a
doanh nghi p ư c tính vào chi phí SXKD c a doanh nghi p kỳ h ch toán.
- Chi phí d ch v mua ngoài: là các chi phí ph i tr cho các t ch c, các nhân
bên ngoài doanh nghi p v các d ch v mà h cung c p theo yêu c a doanh nghi p
như: chi phí v n chuy n, ti n i n, ti n nư c, chi phí ki m toán, qu ng cáo, hoa
h ng i lý, môi gi i, u thác…
7
- - Chi phí b ng ti n khác như: thu môn bài, thu tài nguyên, chi phí ti p tân,
h i h p, i nư c ngoài.
- Chi phí d phòng: là các kho n trích d phòng gi m giá v t tư, hàng hoá,
n khó òi ư c h ch toán vào chi phí trong kỳ c a doanh nghi p theo quy nh.
- Chi phí phát sinh t các ho t ng tài chính như: chi phí tr lãi ti n vay,
thuê tài s n, mua bán ch ng khoán, liên doanh liên k t, chi t kh u thanh toán tr
cho ngư i mua khi h thanh toán ti n hàng hoá d ch v trư c h n và các chi phí
ho t ng tài chính khác.
Các chi phí không thu c ph m vi chi phí SXKD c a doanh nghi p bao g m:
- Chi phí u tư dài h n c a doanh nghi p như: chi phí xây d ng cơ b n, mua
s m tài s n c nh, ào t o dài h n, nghiên c u khoa h c, i m i công ngh , nâng
c p tài s n c nh, nhóm chi này ư c bù p t ngu n v n u tư dài h n c a
doanh nghi p, nên không ph i là chi phí c a doanh nghi p trong kỳ
- Chi phí phúc l i xã h i: Chi phí ph c v văn hoá th thao, y t v sinh, ti n
thư ng, ng h nhân o …Nh ng kho n chi này ư c bù p t ngu n v n chuyên
dùng vào các qu chuyên dùng c a doanh nghi p nên cũng không ph i là chi phí
c a doanh nghi p
- Các kho n ti n ph t do vi ph m lu t, n u do cá nhân hay t p th gây ra thì
ngư i ó ph i n p ph t, ph n còn l i ph i l y t l i nhu n sau thu bù p
- Các kho n chi vư t nh m c cho phép theo quy nh c a pháp lu t như chi
phí giao d ch, ti p khách vư t m c quy nh, …
3.Phân lo i chi phí SXKD
Phân lo i chi phí SXKD phù h p v i c i m tình hình SXKD là m c
tiêu qu n lý kinh t c a doanh nghi p s giúp cho doanh nghi p xác nh ư c xu
hư ng hình thành k t c u chi phi SXKD trong t ng th i kỳ khác nhau ng th i là
cơ s cho công tác k ho ch hoá, ki m tra, phân tích ánh giá tình hình th c hi n k
ho ch chi phi SXKD c a doanh nghi p. Nh ó mà tìm ra ư c các bi n pháp t t
nh t cho doanh nghi p
Tuỳ thu c vào c i m kinh doanh, các tiêu chu n kinh doanh khác nhau và
m c tiêu qu n lý chi phí SXKD khác nhau trên th c t cũng như trên lý thuy t có
nhi u phương phân lo i chi phí khác nhau
8
- i v i doanh nghi p s n xu t có th phân lo i chi phí SXKD theo các tiêu
chí sau:
3.1. Phân lo i chi phí SXKD
Theo tính ch t các kho n chi phí phát sinh, chi phí SXKD c a doanh nghi p
trong kỳ bao g m:
+Ti n lương, ti n công, ph c p lương… tr cho ngư i lao ng
+Ti n tr v cung c p d ch v , lao v cho các ngành kinh t khác như: Cư c
phí v n chuy n, b c d hàng hoá, ti n thuê kho bãi, i n tho i , nư c, lãi vay tr
cho các t ch c tín d ng
+ Hao phí v t tư, tài s n: chi phí kh u hao tài s n c nh, chi phí nguyên v t
li u, …
+Hao h t t nhiên c a hàng hoá: là các chi phí bi u hi n giá tr c a v t tư
hàng hoá b hao h t do i u ki n t nhiên gây ra trong quá trình v n chuy n, b o
qu n và tiêu th
+Chi phí khác bao g m: chi phí giao d ch, h i h p ti p khách, dùng văn
phòng…
Cách phân lo i này giúp doanh nghi p theo dõi và qu n lý các kho n m c chi
phí theo tính ch t c a chi phí t o i u ki n t t cho quá trình ki m soát t ng b ph n
chi phí cho doanh nghi p
3.2 Căn c vào các khâu kinh doanh c a doanh nghi p
Chi phí SXKD c a doanh nghi p ư c chia làm các b ph n ch y u sau:
+ Chi phí phát sinh khâu mua hàng hoá, d nh v bao g m các chi phí như:
Tr giá mua c a hàng hoá, d ch v mua vào, các kho n phí , l phí, thu phát sinh
khâu mua, chi phí v n chuy n t nơi mua hàng n kho c a doanh nghi p và các chi
phí khác có liên quan tính n th i i m ưa hàng hoá vào nh p kho c a doanh
nghi p. Toàn b nh ng chi phí này hình thành nên giá v n c a hàng hoá nh p kho
+ Chi phí khâu d tr : Là các chi phí phát sinh liên quan n quá trình t
ch c d tr hàng hoá trong kỳ c a doanh nghi p như: Bao bì , v t li u óng gói,
kh u hao tài s n c nh ph c v công tác d tr hàng hoá, lương c a công nhân
viên qu n lý kho và các chi phí b ng ti n khác phát sinh khâu d tr hàng hoá
9
- + Chi phí khâu tiêu th hàng hoá: Là các chi phí phát sinh liên quan n
quá trình tiêu th hàng hoá, cung c p d ch v trong kỳ như chi phí v v t ch t ti n
lương c a nhân viên bán hàng, kh u hao tài s n c nh, chi phí v n chuy n hàng
hoá t kho c a doanh nghi p n tay ngư i tiêu dùng, chi phí qu ng cáo, gi i thi u
s n ph m, chi phí b o hành, các chi phí d ch v mua ngoài khác như chi phí s a
ch a tài s n thuê ngoài, hoa h ng i lý, u thác và các chi phí khác phát sinh
khâu tiêu th ã nêu trên
Phân lo i chi phí theo khâu kinh doanh giúp doanh nghi p qu n lý chi phí
phát sinh theo t ng khâu kinh doanh c a doanh nghi p, trên cơ s ó mà ti t ki m
ư c chi phí, tăng l i nhu n cho doanh nghi p
3.3 Căn c vào cơ ch qu n lý tài chính và ch h ch toán hi n hành, chi phí
SXKD c a doanh nghi p
Cơ ch qu n lý tài chính và ch h ch toán hi n hành, chi phí SXKD c a
doanh nghi p trong kỳ ư c chia thành các kho n m c chi phí sau:
- Chi phí mua hàng hoá: Là nh ng chi phí phát sinh liên quan n s lư ng
hàng hoá mua vào nh p kho bán c a doanh nghi p trong kỳ, thu c nhóm này bao
g m tr giá mua c a hàng hoá và chi phí khác liên quan khâu mua hàng như: phí
v n chuy n, b c d , ti n thuê kho bãi, thu , l phí, chi phí b o hi m hàng hoá,
lương cán b chuyên trách khâu mua
Chi phí mua hàng hoá phát sinh i v i hàng hoá ã tiêu th trong kỳ c a
doanh nghi p g i là giá v n hàng hoá ã tiêu th .
- Chi phí bán hàng là toàn b nh ng chi phí phát sinh t ho t ng ph c v
bán hàng hoá, d ch v c a doanh nghi p trong kỳ như:
+ Chi phí v v t tư (nguyên, nhiên v t li u) ph c v quá trình s n xu t, d
tr , b o qu n, tiêu th s n ph m, d ch v c a doanh nghi p trong kỳ.
+ Chi phí d ng c , dùng ph c v quá trình tiêu th hàng hoá, d ch v như:
d ng c dùng, phương ti n làm, phương ti n tính toán…
+ Chi phí kh u hao tài s n c nh b ph n b o qu n và tiêu th hàng hoá
như: kho tàng, c a hàng, phương ti n v n chuy n, b c d hàng hoá.
10
- + Chi phí d ch v mua ngoài: chi phí s a ch a tài s n c nh thuê ngoài, ti n
thuê kho bãi, v n chuy n, b c d hàng hoá tiêu th , hoa h ng i lý bán hàng,
hoa h ng u thác xu t kh u.
+ Các chi phí khác.
- Chi phí qu n lý doanh nghi p là t t c các chi phí phát sinh b máy qu n
lý chung c a doanh nghi p bao g m:
+ Chi phí nhân viên qu n lý.
+ Chi phí dùng văn phòng.
+ Chi phí kh u hao tài s n c nh b ph n qu n lý doanh nghi p.
+ Thu , phí, l phí.
+ Chi phí b ng ti n khác.
Chi phí qu n lý doanh nghi p là b ph n chi phí gián ti p c a chi phí SXKD.
T tr ng c a b ph n này trong t ng chi phí SXKD c a doanh nghi p ph thu c
vào c i m ho t ng SXKD và trình t ch c qu n lý ho t ng SXKD c a
doanh nghi p.
- Chi phí ho t ng tài chính: là các chi phí phát sinh có liên quan và ph c v
cho vi c u tư v n ra ngoài doanh nghi p nh m tìm ki m l i nhu n.
Cách phân lo i này giúp doanh nghi p t ch c t t quá trình h ch toán chi phí
c a doanh nghi p phù h p v i ch h ch toán k toán và ki m toán hi n hành c a
Nhà nư c, thu n l i cho vi c ki m soát chi phí phát sinh t ng khâu SXKD c a
doanh nghi p trong kỳ, tính toán các ch tiêu tài chính quan tr ng ư c d dàng,
phát hi n ư c ưu, như c i m c a công tác qu n lý chi phí trong t ng khâu kinh
doanh và b ph n chi phí ho t ng tài chính riêng bi t.
3.4. Phân lo i chi phí SXKD theo tính ch t bi n i c a chi phí so v i s bi n i
c a doanh thu.
Chi phí SXKD c a doanh nghi p ư c chia thành 2 lo i:
- Chi phí c nh là b ph n chi phí phát sinh trong kỳ không thay i khi
doanh thu thay i, b t bu c doanh nghi p ph i thanh toán, th m chí c khi doanh
nghi p không có doanh thu trong kỳ. Thu c lo i này bao g m: chi phí thuê văn
phòng, máy móc, thi t b , lãi vay ph i tr , lương cán b gián ti p, kh u hao
TSC …
11
- - Chi phí bi n i là nh ng chi phí thay i khi doanh thu c a doanh nghi p
thay i như:
+ Chi phí nguyên, nhiên v t li u dùng cho s n xu t s n ph m.
+ Chi phí bao bì, v t li u óng gói.
+ Lương tr theo s n ph m.
Theo nh nghĩa thì chi phí bi n ib t u b ng s 0 khi doanh thu b ng 0
và nó s tăng lên khi doanh thu tăng lên. i u áng chú ý là t ng chi phí b ng chi
phí c nh + chi phí bi n i, nên m c tăng c a t ng chi phí SXKD khi doanh thu
tăng lên úng b ng m c tăng c a chi phí bi n i (vì chi phí c nh không thay
i). i u này r t quan tr ng i v i vi c ra quy t nh s n xu t, quy t nh u tư
c a doanh nghi p.
Ngoài nh ng cách phân lo i như trên, có th ti n hành phân lo i chi phí
SXKD theo nh ng tiêu th c khác như: phân lo i chi phí SXKD thành chi phí tr c
ti p, chi phí gián ti p; chi phí nh m c, chi phí th c t , chi phí theo nhóm m t hàng
hoá kinh doanh.
Phân lo i chi phí SXKD có ý nghĩa l n i v i vi c qu n lý chi phí tăng hi u
qu s d ng các ngu n l c c a doanh nghi p, ti t ki m chi phí SXKD, tăng ư c
l i nhu n và hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p. Phân lo i chi phí SXKD phù
h p v i m c tiêu qu n lý và c i m ho t ng kinh doanh c a doanh nghi p, còn
giúp doanh nghi p hình thành ư c k t c u chi phí t i ưu, ph c v t t công tác k
ho ch hoá chi phí SXKD c a doanh nghi p.
II. GIÁ THÀNH S N PH M:
Nghiên c u chi phí cho ta bi t ư c t ng chi phí c a doanh nghi p trong m t
th i kỳ h ch toán c th , t ó tính ư c l i nhu n c a doanh nghi p trong kỳ. Tuy
nhiên l i không cho ta bi t chi phí cho t ng lo i s n ph m, d ch v c th c a doanh
nghi p. Nh ng i u này r t quan tr ng i v i các quy t nh u tư, quy t nh l a
ch n m t hàng kinh doanh, l a ch n chi n lư c bán hàng c a doanh nghi p. Nh m
phát huy m i ti m năng c a doanh nghi p, tăng doanh thu, tăng l i nhu n cho
doanh nghi p, m t ch tiêu tài chính quan tr ng có cùng b n ch t v i ch tiêu chi phí
s giúp doanh nghi p gi i quy t ư c nh ng v n trên, ó là ch tiêu giá thành s n
ph m, d ch v c a doanh nghi p.
12
- 1. Khái ni m giá thành s n ph m:
Giá thành s n ph m, d ch v c a doanh nghi p là toàn b chi phí mà doanh
nghi p ã b ra hoàn thành vi c s n xu t và tiêu th m t kh i lư ng s n ph m
d ch v nh t nh.
Giá thành s n ph m, d ch v (g i t t là giá thành) c a doanh nghi p th hi n
chi phí cá bi t c a doanh nghi p hoàn thành vi c s n xu t và tiêu th m t lo i
s n ph m , d ch v c th .
Cùng m t lo i s n ph m, d ch v gi ng nhau doanh nghi p nào có trình t
ch c qu n lý SXKD t t hơn, s d ng trình công ngh cao hơn thì giá thành c a
doanh nghi p ó th p hơn. Nghĩa là giá thành ph n ánh ch t lư ng và trình
SXKD c a doanh nghi p.
Trong n n kinh t th trư ng, c nh tranh di n ra gay g t doanh nghi p nào có
ch t lư ng hàng hoá t t hơn, giá thành th p hơn s có s c c nh tranh cao hơn và
chi m ư c th ph n cao hơn, m b o cho doanh nghi p phát tri n t t, ngư c l i
thì doanh nghi p s g p khó khăn, th m chí d n n phá s n. Do giá thành ư c
nh nghĩa t khái ni m chi phí, nên gi a chúng có m i liên h m t thi t v i nhau,
ng th i cũng có s khác nhau v quan i m xem xét trong m i quan h v i các
y u t khác nhau c a quá trình SXKD trong doanh nghi p.
- Giá thành và chi phí u ư c bi u hi n b ng ti n c a các phí t n v ngu n
l c c a doanh nghi p trong quá trình SXKD. Tuy nhiên giá thành ch bi u hi n phí
t n c a ngu n l c ã tiêu dùng hoàn thành vi c s n xu t ho c tiêu th m t kh i
lư ng s n ph m, d ch v nh t nh, trong khi chi phí l i bi u hi n phí t n c a ngu n
l c trong m t th i kỳ h ch toán c a doanh nghi p bao g m c các chi phí liên quan
n hàng hoá t n kho u kỳ, cu i kỳ c a doanh nghi p.
- Chi phí c a doanh nghi p trong kỳ là cơ s t p h p, tính giá thành c a
s n ph m, d ch v , s ti t ki m hay lãng phí chi phí c a doanh nghi p nh hư ng
tr c ti p n giá thành. Vì v y qu n lý giá thành luôn luôn g n v i qu n lý chi phí
c a doanh nghi p.
2. Phân lo i giá thành s n ph m.
Giá thành c a doanh nghi p ư c xem xét trên nhi u góc khác nhau.
nâng cao hi u qu công tác qu n lý giá thành c n thi t ph i phân lo i giá thành:
13
- 2.1. Phân lo i giá thành theo các giai o n c a quá trình SXKD trong doanh
nghi p.
Giá thành có hai lo i:
* Giá thành s n xu t s n ph m:
- Giá thành s n xu t s n ph m là toàn b chi phí c a doanh nghi p hoàn
thành vi c s n xu t m t kh i lư ng s n ph m nh t nh. Giá thành s n xu t s n
ph m có th ư c tính cho m t ơn v s n ph m hoàn thành ho c cho m t kh i
lư ng s n ph m ã hoàn thành.
- Giá thành ơn v s n xu t là toàn b chi phí c a doanh nghi p hoàn
thành vi c s n xu t m t ơn v s n ph m c th .
- Giá thành s n xu t s n ph m bao g m:
+ Chi phí nhân công tr c ti p và chi phí nguyên v t li u tr c ti p như: chi
phí ti n lương, ti n công, các kho n ph c p có tính ch t lương tr cho công nhân
tr c ti p s n xu t ra s n ph m ó, các nguyên nhiên li u, v t li u s d ng tr c ti p
t o ra s n ph m ó.
+ Chi phí s n xu t chung là các chi phí chung phát sinh phân xư ng, b
ph n s n xu t s n ph m c a doanh nghi p như: ti n lương và ph c p có tính ch t
lương, chi phí v v t li u, công c , d ng c dùng cho s n xu t, chi phí kh u hao
TSC , chi phí d ch v mua ngoài và các chi phí khác liên quan n b ph n s n
xu t s n ph m.
* Giá thành toàn b c a s n ph m, d ch v ã tiêu th :
Giá thành toàn b c a s n ph m, d ch v ã tiêu th trong kỳ bao g m:
- Giá thành s n xu t.
- Chi phí bán hàng.
- Chi phí qu n lý doanh nghi p.
+ Chi phí bán hàng là toàn b các chi phí phát sinh t ho t ng tiêu th s n
ph m, d ch v (k c chi phí b o hành s n ph m).
+ Chi phí qu n lý doanh nghi p là toàn b các chi phí ph c v b máy qu n
lý i u khi n doanh nghi p và các chi phí khác liên quan n qu n lý doanh nghi p.
Giá thành toàn b c a doanh nghi p ư c tính cho m t ơn v s n ph m,
d ch v ã tiêu th ư c g i là giá thành ơn v c a s n ph m, d ch v ã tiêu th .
14
- 2.2. Theo ngu n g c s li u chi phí t ng h p giá thành.
Giá thành s n ph m, d ch v bao g m ba lo i:
- Giá thành nh m c: là giá thành s n ph m, d ch v ư c t ng h p căn c
vào các nh m c chi phí hi n hành do doanh nghi p ho c cơ quan qu n lý quy t
nh. Nó là m t công c quan tr ng giúp doanh nghi p qu n lý giá thành c a mình
t ư c m c tiêu ti t ki m chi phí, h giá thành s n ph m, d ch v c a doanh
nghi p.
- Giá thành k ho ch: ư c tính căn c vào k ho ch doanh thu, k ho ch s n
lư ng và k ho ch chi phí SXKD c a doanh nghi p. Giá thành k ho ch là m t
công c quan tr ng doanh nghi p ki m tra quá trình th c hi n k ho ch giá thành
c a mình.
- Giá thành th c t : là lo i giá thành ư c t p h p tính toán căn c vào s
li u phát sinh th c t v chi phí SXKD trong kỳ c a doanh nghi p và s lư ng th c
t s n ph m, d ch v th c hi n ư c trong kỳ c a doanh nghi p ó. Giá thành
th c t ư c s d ng phân tích, so sánh, ánh giá tình hình th c hi n k ho ch
giá thành c a doanh nghi p trong kỳ h ch toán c th , làm cơ s cho vi c ho ch
nh chính sách tiêu th s n ph m c a doanh nghi p.
Phương pháp xác nh giá thành s n ph m.
2.3. Xác nh giá thành s n xu t c a s n ph m.
Có nhi u phương pháp khác nhau tính giá thành c a doanh nghi p. Dư i
ây là m t s phương pháp thư ng ư c s d ng t i các doanh nghi p tính giá
thành s n xu t c a s n ph m.
* Phương pháp tr c ti p (gi n ơn):
Theo phương pháp này thì giá thành s n xu t c a m t lo i s n ph m nh t
nh ư c xác nh như sau:
T ng giá th nh Giá tr s n ph m Chi phí s n xu t Giá tr s n ph m
s n xu t s n = + -
d dang đ u kỳ phát sinh trong kỳ d dang cu i kỳ
ph m trong kỳ
Giá thành ơn v T ng giá thành s n xu t s n ph m trong kỳ
=
s n xu t T ng s lư ng s n ph m ã hoàn thành trong kỳ
15
- Ph m vi áp d ng: phương pháp này ư c áp d ng t i các doanh nghi p v a
và nh ho c s lư ng m t hàng kinh doanh c a doanh nghi p là ít như: nhà máy
i n, nư c, khai thác khoáng s n
* Phương pháp t ng c ng chi phí
Theo phương pháp này giá thành s n xu t s n ph m ư c tính b ng cách
t ng c ng chi phí s n xu t c a các b ph n, các chi ti t khác nhau c a b ph n ó,
ho c t ng c ng chi phí s n xu t c a các giai o n, các b ph n s n xu t cùng t o ra
s n ph m ó
Phương pháp này ư c áp d ng t i các doanh nghi p s n xu t s n ph m
ư c th c hi n theo các công o n khác nhau, theo nh ng chi ti t, b ph n c a s n
ph m
* Phương pháp h s
Theo phương pháp này, trư c h t k toán căn c vào h s quy i s n ph m
g c ưa toàn b các lo i s n ph m g c (hay quy i)
Theo công th c sau
T ng s n ph m g c n
= ∑Qi-Ki
( ã hoàn thành)
i=1
Trong ó:
Qi: S lư ng s n ph m lo i i ã hoàn thành
Ki: H s quy i s n ph m lo i i thành s n ph m g c, h s này do doanh
nghi p quy nh căn c vào c i m tính ch t c a các lo i s n ph m mà doanh
nghi p kinh doanh
Bư c ti p theo:
Tính giá thành ơn v s n ph m g c: (Z v)
T ng chi phí s n xu t các lo i s n ph m
Z v=
T ng s n ph m quy i (g c)
T ng chi phí s n xu t Chi phí s n xu t
Giá tr s n ph m Giá tr s n ph m
c a các lo i s n ph m = + s n ph m phát sinh - d dang cu i kỳ
d dang u kỳ
(hoàn thành) th c t trong kỳ
Cu i cùng tính giá thành ơn v c a t ng lo i s n ph m i theo công th c
Zi = Z v x Ki
16
- Trong ó: Zi là giá thành ơn v c a s n ph m i
Ph m vi ng d ng: Phương pháp này ư c áp d ng khi doanh nghi p có
nhi u i tư ng tính giá thành nhưng l i có cùng m t công ngh s n xu t và cùng
m t lo i nguyên li u, v t li u, nhiên li u u vào, do ó i tư ng h ch toán chi phí
s n xu t trong trư ng h p này là toàn b chi phí s n xu t s n ph m c a doanh
nghi p ó, không phân bi t s n ph m nào
* Phương pháp t l (tính giá thành s n xu t c a s n ph m)
N i dung c a phương pháp này như sau:
-Trư c h t doanh nghi p ph i xây d ng ch tiêu giá thành k ho ch cho t ng
lo i s n ph m c th c a mình
-Căn c vào t ng giá thành th c t và t ng giá thành k ho ch tính theo s
lư ng s n ph m th c t ã hoàn thành tính t l i u ch nh giá thành theo công
th c
T l i u ch nh T ng giá thành th c t
= x 100%
giá thành T ng giá thành k ho ch
v i s n lư ng th c t
Cu i cùng là:
Giá thành s n xu t th c t Giá thành k ho ch T l i u ch nh
= x
c a s n ph m lo i i s n ph m lo i i giá thành
i u ki n áp d ng: Phương pháp này ư c áp d ng khi doanh nghi p xây
d ng ư c k ho ch giá thành ơn v s n ph m cho t ng lo i s n ph m c a mình
* Phương pháp lo i tr
Phương pháp này ư c áp d ng khi doanh nghi p có quy trình công ngh s n
xu t v a ch t o s n ph m chính v a ch t o s n ph m ph , nhưng doanh nghi p
ch tính giá thành s n ph m chính, vì v y ph i lo i tr giá tr c a s n ph m ph
Cách tính như sau:
T ng giá thành Giá tr T ng chi phí
Giá tr s n ph m Giá tr
s n ph m chính = s n ph m d dang + s n xu t th c t -
d dang cu i kỳ - s n ph m ph
u kỳ trong kỳ phát sinh
Trong ó giá tr s n ph m ph có th tính theo giá bán k ho ch ho c giá bán
th c t
* Phương pháp liên h p
17
- Là phương pháp tính giá thành b ng cách k t h p các phương pháp tính giá
thành ã nêu trên. Phương pháp này ư c áp d ng t i các doanh nghi p có t
ch c s n xu t kinh doanh ph c t p, kinh doanh nhi u lo i s n ph m, d ch v khác
nhau, trên m t quy mô l n, òi h i ph i tính giá thành s n ph m cho nhi u lo i s n
ph m d ch v khác nhau v i nh ng quy trình công ngh cl p
3.Tính giá thành toàn b c a s n ph m ã tiêu th
tính giá thành toàn b c a s n ph m ã tiêu th s d ng các công th c
sau:
Giá thành toàn b Giá thành Chi phí Chi phí
c a s n ph m = s n xu t + bán hàng + qu n lý doanh nghi p
ã tiêu th c a s n ph m c a s n ph m c a s n ph m
Trong ó:
-Giá thành s n xu t c a s n ph m ư c tính theo m t trong các phương pháp
ã nêu trên
-Chi phí bán hàng c a s n ph m là: b ph n chi phí bán hàng ã phân b cho
kh i lư ng s n ph m ã tiêu th tương ng
-Chi phí qu n lý doanh nghi p c a s n ph m:là b ph n chi phí qu n lý phân
b cho kh i lư ng s n ph m ã tiêu th tương ng
Vi c xác nh các lo i chi phí bán hàng và chi phí qu n lý doanh nghi p cho
kh i lư ng s n ph m theo công th c trên trong trư ng h p doanh nghi p kinh
doanh nhi u lo i s n ph m d ch v khác nhau là r t ph c t p g n li n v i vi c phân
b chi phí chung cho kh i lư ng s n ph m ã tiêu th và không có cách phân b
nào là có giá tr khoa h c n i b t.Vì v y tuỳ thu c vào chi n lư c SXKD, tình hình
th trư ng, chi n lư c ti p th mà doanh nghi p l a ch n cách phân b cho phù h p
III. QU N LÝ CHI PHÍ VÀ GIÁ THÀNH
1.Ý nghĩa và yêu c u c a công tác qu n lý chi phí và giá thành
Chi phí và giá thành s n, dich v c a doanh nghi p g n li n v i quá trình
SXKD và có tác ng tr c ti p n ho t ng SXKD c a doanh nghi p, nm c
tiêu kinh t tr c ti p c a doanh nghi p là l i nhu n t i a. Vì v y t t c các doanh
nghi p kinh doanh trong n n kinh t th trư ng u ph i t ch c t t vi c qu n lý chi
phí và giá thành s n ph m, d ch v c a mình
18
- Qu n lý chi phí và giá thành c a doanh nghi p ư c hi u là ho t ng có
m c tiêu c a lãnh o doanh nghi p, lãnh o tài chính doanh nghi p nói riêng
trong vi c s d ng các công c , các cách th c, phương pháp và bi n pháp qu n lý
c n thi t nh m t ch c quá trình s d ng ngu n l c (v t tư, ti n v n, lao ng) c a
doanh nghi p ph c v t t nh t cho quá trình ho t ng kinh t c a doanh nghi p
M c tiêu cơ b n nh t c a qu n lý chi phí và giá thành là ti t ki m chi phí, h
giá thành s n ph m, d ch v trên cơ s th c hi n t t nh t quá trình SXKD c a
doanh nghi p
Chính vì nh ng lý do nêu trên, nên có th kh ng nh công tác qu n lý chi
phí và giá thành s n ph m , d ch v c a doanh nghi p có ý nghĩa kinh t to l n i
v i doanh nghi p, bi u hi n qua nh ng m t cơ b n sau:
-Qu n lý t t chi phí và giá thành s giúp doanh nghi p th c hi n k ho ch
SXKD v i hi u qu cao nh t, do ó ti t ki m ư c chi phí h ư c giá thành s n
ph m, d ch v c a doanh nghi p, bi u hi n nh ng n i dung cơ b n sau:
+T ch c phân công, phân c p qu n lý chi phí và giá thành úng n phù
h p v i tình hình, c i m SXKD c a doanh nghi p
+Làm t t công tác k ho ch hoá chi phí và giá thành (bao g m l p k ho ch,
t ch c th c hi n k ho ch, phân tích ánh giá tình hình th c hi n k ho ch, tìm các
gi i pháp bi n pháp qu n lý t t ti t ki m chi phí và h th p giá thành ngay c
trong quá trình th c hi n k ho ch cũng như cho kỳ k ho ch t i)
Trong công tác k ho ch hoá, k ho ch chi phí và giá thành là m t công c
quan tr ng ph c v cho vi c qu n lý chi phí và giá thành.K ho ch này ư c l p ra
nh m ph c v cho vi c hoàn thành k ho ch SXKD m t cách t t nh t, ng th i
ph i quán tri t m c tiêu ti t ki m chi phí, h giá thành s n ph m , d ch v c a doanh
nghi p .Vì v y th c hi n t t công tác k ho ch hoá chi phí và giá thành ng nghĩa
v i vi c th c hi n t t k ho ch SXKD , ti t ki m ư c chi phí, h ư c giá thành
s n ph m , d ch v c a doanh nghi p. M t khác do ti t ki m ư c chi phí, h ư c
giá thành s n ph m, d ch v c a doanh nghi p nên s n ph m, d ch v c a doanh
nghi p có s c c nh tranh cao trên th trư ng v giá, n u doanh nghi p th c hi n
chi n l ơc bán hàng v i giá c nh h p lý s giúp doanh nghi p tăng ư c doanh thu,
m t ti n quan tr ng giúp doanh nghi p tăng l i nhu n trong hi n t i và tương lai.
19
- Ngoài ra vi c lo i b nh ng chi phí không c n thi t, ch ng ư c hi n tư ng lãng
phí tr c ti p làm tăng l i nhu n cho doanh nghi p, ng th i gi i phóng ư c v n
ph c v u tư m r ng SXKD cho doanh nghi p. T ó nâng cao ư c hi u qu
SXKD cho doanh nghi p
+Trong i u ki n hi n nay c a Vi t Nam, qu n lý t t chi phí và giá thành
s n ph m, d ch v c a doanh nghi p còn rèn luy n ư c k năng và tác phong lao
ng công nghi p cho t ng t p th lao ng và toàn b doanh nghi p, g n li n v i
l i ích c a ngư i lao ng v i l i ích c a doanh nghi p, khuy n khích ngư i lao
ng th c hành ti t ki m, c i ti n công tác, có nhi u sáng ki n trong SXKD, tăng
năng su t lao ng, tăng hi u qu SXKD cho doanh nghi p
Ngư c l i, n u doanh nghi p t ch c qu n lý chi phí và giá thành không t t
thì gây h u qu r t n ng n cho doanh nghi p , th m chí d n n phá s n
2. Cơ s c a công tác qu n lý chi phí và giá thành
t ư c m c tiêu c a qu n lý chi phí và giá thành c n thi t ph i d a vào
nh ng cơ s quan tr ng sau ây:
- Cơ ch tài chính nói chung, qu n lý chi phí và giá thành c a Nhà nư c nói
riêng. Y u t này t o ra hành lang pháp lý, xác nh rõ nh ng nguyên t c, nh ng
quy nh mang tính pháp quy trong vi c t ch c quá trình qu n lý chi phí và giá
thành c a doanh nghi p, b t u t giai o n t ch c h ch toán úng n chi phí,
n khâu ho ch nh chính sách ki m soát chi phí, xác nh giá thành s n ph m,
d ch v c a doanh nghi p. Vì v y mu n qu n lý t t chi phí và giá thành t hi u
qu cao nh t, trư c h t c n ph i chú ý n y u t này
- Tình hình c i m SXKD c a doanh nghi p cũng là m t căn c quan
tr ng c a qu n lý chi phí và giá thành. Y u t này bao g m c i m ngành ngh
kinh doanh, vùng lãnh th ho t ng, quy mô kinh doanh c a doanh nghi p và nó
tác ng r t m nh n ho t ng s d ng các ngu n l c c a doanh nghi p. Vì v y
nó nh hư ng l n n vi c l a ch n c ng c , các phương pháp và gi i pháp qu n lý
chi phí và giá thành c a doanh nghi p, l a ch n các nh m c tiêu hao v t tư, ti n
v n, lao ng, nh ng v n quan tr ng c bi t trong vi c t ch c qu n lý chi phí
và giá thành t ư c m c tiêu ra c a doanh nghi p
20
nguon tai.lieu . vn
