Xem mẫu
- Chuyên th c t p t t nghi p 1
LU N VĂN T T NGHI P
TÀI: “Các bi n pháp nâng cao
ng l c cho cán b công nhân viên
ch c trong nhà xu t b n xây d ng.”
- Chuyên th c t p t t nghi p 2
M CL C
L IM U ................................................................................................ 4
Chương 1. Cơ s lý lu n cho vi c nâng cao ng l c cho ngư i lao ng ...... 6
1.1 Các quan ni m v ngư i lao ng ..................................................... 6
1.2 T o ng l c cho ngư i lao ng ....................................................... 17
1.2.1 Khái ni m ng l c lao ng ....................................................... 17
1.2.2. Các h c thuy t t o ng l c trong lao ng ................................ 18
1.3. Các công c nâng cao ng l c cho ngư i lao ng .......................... 25
1.3.1 Thù lao cơ b n ............................................................................. 25
1.3.2 Khuy n khích tài chính ................................................................ 27
1.3.3 Các phúc l i cho ngư i lao ng ................................................. 28
Chương 2. Th c tr ng vi c s d ng ngu n nhân l c trong nhà xu t b n xây d ng 28
2.1 Gi i thi u chung nhà xu t b n xây d ng............................................. 28
2.1.1 Quá trình hình thành và phát tri n nhà xu t b n xây d ng ........... 28
2.1.2 Cơ c u t ch c ............................................................................. 30
2.1.3 Vai trò c a ho t ng xu t b n .................................................... 34
2.1.4 K t qu công tác xu t b n năm 2007............................................ 35
2.1.5 Nhi m v c a nhà xu t b n trong nh ng năm t i ......................... 38
2.1 Th c tr ng chính sách nâng cao ng l c cho ngư i lao ng c a nhà
xu t b n xây d ng .................................................................................... 40
2.2.1 Quy ch ti n lương ................................................................... 40
2.2.2 Công tác thi ua khen thư ng và i s ng cán b công nhân viên 45
2.2.3 Công tác t ch c cán b và qu n lý ho t ng c a ơn v ............ 45
Chương 3. Gi i pháp nâng cao ng l c cho ngư i lao ng cho nhà xu t b n
xây d ng ...................................................................................................... 46
- Chuyên th c t p t t nghi p 3
3.1 Xây d ng m t môi trư ng làm vi c d ch u ........................................ 46
3.2 Xác nh nhi m v và tiêu chu n th c hi n công vi c cho nhân viên.. 47
3.3 Khuy n khích nhân viên b ng vi c áp d ng m t h th ng trao thư ng
và khi n trách ........................................................................................... 48
3.4 Phát tri n làm vi c nhóm trong nhà xu t b n xây d ng....................... 50
3.5 Chương trình an toàn v sinh lao ng ............................................... 50
K T LU N.................................................................................................. 53
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 52
- Chuyên th c t p t t nghi p 4
L IM U
Năm 2007 khi Vi t Nam chính th c ra nh p WTO ã ánh d u bư c
ngo t to l n c v kinh t , chính tr . Vươn ra bi n l n òi h i các doanh
nghi p ph i có năng l c c nh tranh m nh. Mu n v y, h ph i không ng ng
i m i k thu t và quan tr ng là ph i t o ng l c cho ngư i lao ng làm
vi c v i s sáng t o l n.V y làm th nào phát huy năng l c c a ngư i lao
ng m t cách t i a. ã có r t nhi u h c thuy t v vi c nâng cao ng l c
cho ngư i lao ng nhưng vi c áp d ng vào m i doanh nghi p là khác nhau.
Nhà xu t b n xây d ng trong tình hình chung ó cũng ang ph i ch u
s c nh tranh l n t các nhà xu t b n khác. Là doanh nghi p nhà nư c t
ho ch toán tài chính, không còn ư c s bao c p c a nhà nư c, hơn n a vi c
th c hi n công ư c Bern t năm 2004 ã t ra r t nhi u thách th c. Do ó,
c n ph i có nh ng chính sách khuy n khích ngư i lao ng có như v y m i
xây d ng ư c s v ng m nh, t o nh ng bư c ti n v ng ch c cho nhà xu t
b n xây d ng trong công cu c i m i.
Nh n th c ư c t m quan tr ng c a công tác qu n lý ngu n nhân l c
trong tình hình trong nư c và th gi i, sau m t th i gian th c t p trong nhà
xu t b n xây d ng ư c ti p xúc v i th c t và v n d ng nh ng ki n th c ã
h c trong chuyên ngành qu n lý công c a mình tôi ã ch n tài: “ Các bi n
pháp nâng cao ng l c cho cán b công nhân viên ch c trong nhà xu t
b n xây d ng ” làm báo cáo chuyên th c t p. Tôi xin c m ơn TS Bùi
c Th ã hư ng d n cũng như t n tình ch b o tôi có th hoàn thành báo
cáo m t cách t t nh t
* M c ích và Nhi m v nghiên c u:
- Chuyên th c t p t t nghi p 5
Trên cơ s làm rõ lý lu n c a vi c nâng cao ng l c cho ngư i lao
ng trong nhà xu t b n xây d ng và ánh giá úng th c tr ng ho t ng c a
nhà xu t b n xu t m t s gi i pháp cơ b n v nâng cao ng l c cho
cán b công nhân viên trong nhà xu t b n
* Phương pháp nghiên c u:
Báo cáo s d ng phương pháp lu n c a ch nghĩa duy v t bi n ch ng
và ch nghĩa duy v t l ch s , ng th i còn s d ng các phương pháp như: so
sánh, th ng kê, logic l ch s và s d ng các tài li u có liên quan.
* K t c u c a báo cáo g m:
Chương 1: Cơ s lý lu n c a vi c nâng cao ng l c cho ngư i lao
ng
Chương 2: Th c tr ng các chính sách c a nhà xu t b n xây d ng làm
tăng ng l c cho cán b công nhân viên
Chương 3 : Các gi i pháp cơ b n nâng cao ng l c làm vi c cho cán
b công nhân viên trong nhà xu t b n xây d ng
- Chuyên th c t p t t nghi p 6
Chương 1. Cơ s lý lu n cho vi c nâng cao ng l c cho
ngư i lao ng
1.1 Các quan ni m v ngư i lao ng
Ngành kinh t h c quan ni m con ngư i là ngư i lao ng, là y u t
s n xu t có giá tr tương ương v i ti n v n, t ai, nhưng r t cu c l i không
ph i là ti n v n mà cũng ch ng ph i là t ai. Con ngư i có tư tư ng, có s c
s ng, có kh năng nh n th c và c i t o th gi i khách quan. Tìm hi u và n m
v ng con ngư i chính là t ch t cơ b n c n có c a ngư i lãnh o. T khi
ngành qu n lý h c ra i, các nhà qu n lý h c trong nh ng giai o n l ch s
khác nhau có nh ng nh n th c khác nhau v con ngư i. Cách nhìn nh n con
ngư i khác nhau s quy t nh phương th c qu n lý khác nhau, hình th c
khích l khác nhau mà ngư i qu n lý l a ch n.
Lý lu n th nh t cho r ng ngư i lao ng là ngư i làm thuê
Ch nghĩa tư b n cho con ngư i quy n t do cá nhân, nhưng iv i
ngư i lao ng thì t do l i bi n thành bán s c lao ng c a mình. B i vì
ngư i lao ng là ngư i không có gì trong tay, b tư c o t tư li u s n xu t và
ngu n s ng, n u không bán s c lao ng thì l y gì t n t i. Các nhà tư b n
có th dùng ti n mua s c lao ng, cũng gi ng như mua m t m t hàng nào
ó. S dĩ các nhà tư b n mua s c lao ng là vì trong quá trình ngư i lao
ng k t h p v i tư li u s n xu t s t o ra giá tr l n hơn giá ph i mua ban
u và giá tr th ng dư cũng cung c p cho nhà tư b n s d ng. Trong các
doanh nghi p th i kỳ u c a ch nghĩa tư b n, ngư i lao ng ch ng qua ch
là m t ngư i làm thuê, m t công c bi t nói mà thôi. khai thác tri t giá
- Chuyên th c t p t t nghi p 7
tr th ng dư, các nhà tư b n ã s d ng nh ng th o n c ác ki m soát
ngư i lao ng, ví như tăng cư ng lao ng, kéo dài th i gian lao ng, tr
ti n lương ít, ph t n ng.
Trong con m t ngư i qu n lý ho c ông ch các doanh nghi p th i ó,
nh ng ngư i i làm thuê là nh ng ngư i tham ăn lư i làm, thích ng i chơi
xơi nư c. Hình th c qu n lý i v i nh ng ngư i làm thuê này ch b ng cách
áp ch , ra l nh, tr ng ph t thì m i có th hoàn thành công vi c, n u không h
s không ch u nghe l i, lư i bi ng, làm sai làm h ng, th m chí còn cãi l n.
Cách nhìn nh n c a ngư i qu n lý i v i nhân viên như v y ư c g i
là “ lý lu n X ”.
Gi thi t c a lý lu n X là:
- Cách i x : cho r ng t t c u là ngư i x u.
- Xu hư ng: Nói chung m i ngư i u là ngư i x u
- Vì ngư i lao ng không thích làm vi c, m t trong nh ng hình th c
nh m t m c tiêu qu n lý là ph i tăng cư ng dùng vũ l c, áp ch , ra l nh và
tr ng ph t uy hi p ngư i lao ng
Nh ng ngư i qu n lý l a ch n lý lu n X, h c nh giác v i m i hành
ng c a nhân viên và c p dư i, h r t th n tr ng v i t t c nhân viên. N u
c p dư i không tuân theo nh ng m nh l nh c a h thì s b tr ng ph t n ng
n . V i cách i x v i nhân viên như v y, chính nhà qu n lý ã làm mai m t
tính tích c c, tính ch ng và tính sáng t o c a ngư i lao ng. M i quan h
gi a ngư i qu n lý và ngư i lao ng c c kỳ căng th ng, ngư i lao ng coi
công vi c như là phương ti n ki m s ng mà thôi, còn ngư i qu n lý thì lúc
nào cũng ch tìm cách ki m soát ngư i lao ng.
- Chuyên th c t p t t nghi p 8
T t nhiên cũng có ý ki n cho r ng nh ng ngư i lao ng này r t d
qu n lý. B i vì, th nh t h không có trình văn hóa; th hai h không có
ti n nên r t d thuy t ph c, r t d áp ng nhu c u, ch c n áp ng nh ng
nhu c u thi t y u c a h như nhu c u ăn m c là có th b t h làm vi c. Vì v y
m t s nơi, m c dù các ông ch r t thô b o, th m chí hay ánh ch i ngư i
lao ng, nhưng vì ó thu nh p t t nên r t nhi u ngư i lao ng ch u nh n
nh c, th m chí còn ph i li u m ng n làm vi c, bán s c lao ng, máu
ki m ti n.
Lý lu n th hai cho r ng ngư i lao ng là nhà kinh t
Cùng v i s phát tri n c a n n s n xu t hi n i hóa, các nhà qu n lý
h c cho r ng, cu i th k XIX u th k XX là giai o n r t th nh hành c a
gi i doanh nghi p. Gi i doanh nghi p b t u ti p nh n gi thi t liên quan
n ngư i lao ng “ nhà kinh t ” do các nhà qu n lý h c ưa ra. Trong ó
quan i m v “ nhà kinh t ” c a Taylor là m t i n hình.
Taylor cho r ng m c ích c a các doanh nghi p là thu ư c l i nhu n
cao nh t, còn m c ích c a ngư i lao ng là có thu nh p cao, do ó mu n
phát huy tinh th n tích c c c a ngư i lao ng thì ph i áp ng y nhu
c u c a h . Ví d , có th i u khi n công vi c c a ngư i lao ng có hi u
qu hơn so v i bình thư ng thì c n ph i khích l ngư i lao ng làm vi c
chăm ch , ch p hành m nh l nh, ch u s qu n lý c a ngư i lãnh o. K t qu
là ngư i lao ng s nh n ư c ch ãi ng t t và ti n lương cao; ch lao
ng thì cũng tăng ư c l i nhu n, thu n ti n trong qu n lý.
i v i gi thi t v “ nhà kinh t ” ngư i qu n lý doanh nghi p ã tr
thành tiêu chu n làm vi c u tiên, hơn n a có th ti n hành phân tích, xác
nh n và l a ch n nh ng ngư i lao ng phù h p v i yêu c u trong m t kho ng
th i gian, sau ó ào t o thêm t ư c m c tiêu c a công vi c, cu i cùng là
- Chuyên th c t p t t nghi p 9
ưa ra hình th c khen thư ng phát huy tính tích c c c a ngư i lao ng,
làm cho h ch p hành m nh l nh, giúp h nâng cao hi u su t công vi c.
M t nhà máy có hi u qu kinh t cao Trung Qu c ch y u s d ng
hình th c tính lương theo nh m c. T khi b t u tuy n công nhân vào làm
vi c nhà máy, h ã s p x p m c lương h p lý cho m i ngư i và t ra cho
m i ngư i m t nh m c công vi c, n u công nhân không hoàn thành nh m c
thì ti n lương s r t th p, n u hoàn thành thì s m b o m c ti n lương cơ b n,
n u vư t nh m c s tính theo ph n trăm vư t nh m c. V i bi n pháp này,
ngay trong th i kỳ u ã phát huy t i a tinh th n tích c c c a công nhân, i
v i nh ng công nhân thành th o ư c thư ng khi vư t nh m c, càng làm cho
h ph n u làm thêm gi thêm vi c, còn i v i nh ng công nhân còn non
y u trong ngh thì cũng không ch u thua kém. Ngư i qu n lý ch vi c ki m tra
ch t lư ng, không c n ph i thúc gi c, quát tháo công nhân làm vi c n a.
T t nhiên, khi hình th c lao ng v n còn b coi là cách ki m s ng,
n u thu nh p không cao mà l i ph i i m t v i th trư ng s n ph m v t ch t
phong phú thì nh ng ho t ng c a con ngư i s ch u nh hư ng r t l n c a
y u t kinh t . Do ó, các doanh nghi p ã l y ch ti n lương theo s n
ph m và công vi c, lương theo nh m c làm kinh nghi m qu n lý hàng u
và phương pháp này r t ư c ph bi n.
T t nhiên, khích l không ch bao g m tăng lương, thư ng, hay tính
lương theo nh m c. L a ch n bi n pháp nào áp ng nhu c u v kinh t
cho ngư i lao ng và nh m khích l ngư i lao ng, thì bi n pháp nâng
lương s cho th y hi u qu rõ hơn c .
T t nhiên, gi thi t “ nhà kinh t ” ã l y ng cơ kinh t qu n lý
ngư i lao ng, ó là m t quan i m ti n b và sáng t o. Gi thi t này ã t o
nên m t hình th c qu n lý, ó là doanh nghi p nên l y ti n lương làm
- Chuyên th c t p t t nghi p 10
ngu n ng viên cho ngư i lao ng và nâng hi u su t lao ng, ng th i
d a vào quy n h n và quy nh lãnh o nhân viên. i u quan tr ng trong
công tác qu n lý là nâng cao hi u qu , hoàn thành nhi m v . c trưng c a
qu n lý là xác nh ph m vi công vi c, tăng cư ng các bi n pháp và quy nh
trong qu n lý. Dùng hình th c khen thư ng b ng ti n khích l nhân viên và
có hình th c k lu t thích áng i v i nh ng ngư i có thái tiêu c c.
Lý lu n th ba cho r ng ngư i lao ng là c a xã h i
Nh ng năm 30 c a th k XX là giai o n làm thay i cái nhìn phi n
di n c a ngư i qu n lý i v i ngư i lao ng trư c ây “ ngư i lao ng
ch ng qua ch là m t ch th kinh t mà thôi ”. Ch ti n lương, i u ki n
làm vi c cho ngư i lao ng và hi u qu s n xu t không có m i quan h tr c
ti p, giai o n này công nh n r ng nhân viên trong công ty không ch là con
ngư i c a kinh t mà là m t th c th c a xã h i, là “ con ngư i c a xã h i ”
và t ó ã hình thành hàng lo t các hình th c qu n lý i v i con ngư i c a
xã h i.
Theo nghiên c u th c t trong giai o n này cho th y, ngư i qu n lý ã
chú ý n vi c n u áp ng ư c nh ng nhu c u mang tính xã h i có kh
năng khích l ngư i lao ng m nh m hơn c thu nh p riêng cho ngư i lao
ng. T t c m i ngư i trong xã h i u nh n th c ư c r ng, ch c n coi
tr ng l i ích t p th thì s m b o ư c l i ích cá nhân.
M t v lãnh o c a doanh nghi p Nh t B n ã h i nhân viên r ng n u
nhà b n và công ty cùng b cháy m t lúc thì b n s ch a cháy âu trư c?
Nhân viên u nói r ng s ch a cháy cho công ty trư c, b i vì còn nhà máy
thì không lâu s l i có nhà riêng, n u không còn nhà máy thì n cái nhà nh
cũng không th có ư c, ó là quan ni m “ dòng sông l n s làm y h nư c
nh ”.
- Chuyên th c t p t t nghi p 11
Gi thi t c a con ngư i xã h i:
- V cơ b n mà nói, ng cơ làm vi c c a con ngư i xu t phát t nhu
c u c a xã h i và có ư c thông qua m i quan h v i ng nghi p.
- K t qu c a cu c cách m ng công nghi p và h p lý hóa công nghi p
ã làm m t i ý nghĩa c a b n thân công vi c, do ó ch có th tìm ý nghĩa
c a công vi c trong các m i quan h xã h i.
- S c nh hư ng c a các ng nghi p t i nhân viên ôi khi còn m nh
m hơn nh ng hình th c khích l b ng v t ch t hay qu n lý c a ngư i lãnh
o.
- Hi u su t làm vi c c a nhân viên s thay i theo m c áp ng
nhu c u mang tính xã h i c a c p trên iv ih .
Do v y ph i ưa ra hình th c qu n lý hoàn toàn khác v i hình th c
qu n lý “ con ngư i kinh t ”. Ngoài vi c hoàn thành m c tiêu công vi c, h
nh n m nh thêm r ng, c n ph i chú ý hơn n a t i nhu c u c a nh ng con
ngư i làm công vi c này. Không nên ch chú ý t i phương pháp ch o hay
giám sát mà còn ph i coi tr ng m i quan h gi a các nhân viên, không nên
ch chú ý t i khen thư ng cá nhân mà còn ph i có hình th c khen thư ng i
v i c t p th .
Theo nh ng gi thi t v “ con ngư i xã h i ”, nh ng nhân viên làm vi c
trong xã h i không ph i là làm vi c ơn c và không có m i quan h nào
khác mà h chính là m t thành viên trong m t t p th hay m t t ch c nào ó,
h là con ngư i c a xã h i. Trong xã h i, “ con ngư i c a xã h i ” không
nh ng có nhu c u thu nh p cao c i thi n i u ki n kinh t , yêu c u có ư c
m c s ng cao hơn, hơn n a, ã là con ngư i ai cũng mong mu n có ư c
cu c s ng tinh th n phong phú, h còn có r t nhi u nhu c u và s thích khác
n a, h mong mu n có tình h u ngh , s an toàn n nh và còn mong mu n
- Chuyên th c t p t t nghi p 12
tr thành con ngư i c a qu n chúng. Con ngư i c a xã h i xu t hi n v i vai
trò là thành viên c a m t t p th hay m t t ch c nào ó, ho t ng c a h
b t ngu n t nhu c u c a xã h i.
B i vì con ngư i là c a xã h i, có r t nhi u nhu c u xã h i nên ngư i
qu n lý doanh nghi p không th ch khích l ơn gi n b ng cách nâng lương
thư ng mà còn ph i áp ng cho h nh ng nhu c u v xã h i, khi n h có
c m giác ư c áp ng y . Ch có như v y, tình c m và tinh th n c a
nhân viên m i tr nên ph n ch n, phát huy cao tính tích c c, s c sáng t o
s càng m nh m , công ty ngày càng có nhi u l i nhu n. Nh ng ngư i qu n
lý phương Tây ã v n d ng nh ng k t qu nghiên c u trên ưa ra hình
th c khích l m i, l p ra phương án qu n lý ngư i lao ng m i.
Trư c h t, ngư i qu n lý ph i có k năng x lý m i quan h con ngư i,
t c là ngư i qu n lý ch có tay ngh k thu t và k năng qu n lý thôi thì
không mà còn c n ph i có kh năng quan sát s thay i trong các m i
quan h c a nhân viên c p trên và c p dư i trong doanh nghi p; k p th i x lý
các m i quan h c a con ngư i trong xã h i, t ó có th chăm sóc cho c
i s ng tinh th n c a nhân viên và phát huy ư c tính tích c c c a h .
V t ng giám c c a t p oàn Lenovo ã h c ư c k năng này. Ông
cho r ng m t ngư i qu n lý ưu tú ph i có kh năng “ ch huy tr n ánh ” ,
thành th o trong vi c th a hi p. Th a hi p chính là kh năng thuy t ph c
ngư i khác ph i ch u khu t ph c, ch có như v y m i có th oàn k t m i
ngư i. Ông r t thích tranh lu n v i ngư i khác, ng th i cũng t o thói quen
tranh lu n cho c p dư i. Ông cho r ng ngư i qu n lý gi i ph i bi t tìm hi u
tính cách và giá tr c a ngư i khác, như v y sau này m i có th tin tư ng
c ng tác, t ó t o nên kh i oàn k t gi a m i ngư i.
- Chuyên th c t p t t nghi p 13
Th hai, cho nhân viên tham gia th o lu n các chính sách. Th c t ây
là vi c cho nhân viên làm ch , h tham gia óng góp ý ki n cho nh ng
chính sách quan tr ng i v i lĩnh v c s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p,
như v y s làm cho nhân viên có chung suy nghĩ v i doanh nghi p và có c m
nh n là con ngư i c a công chúng, t ó bi t tôn tr ng b n thân và tôn
tr ng ngư i khác. Trong các doanh nghi p lo i hình l n và nh Trung Qu c
u t ch c i h i công ch c, i di n c a ngư i lao ng s tham gia th o
lu n nh ng chính sách và nh ng ho t ng quan tr ng c a doanh nghi p. Như
v y s giúp thay i m i quan h gi a ngư i qu n lý và ngư i lao ng, t ó
nâng cao tinh th n ph n u c a toàn doanh nghi p.
Th ba, là s th ng nh t quan i m gi a c p trên và c p dư i. Hình
th c qu n lý truy n th ng trong doanh nghi p là, c p trên là ngư i th c hi n
các bi n pháp qu n lý, luôn phía trên, m i vi c u ư c cho là úng, c p
dư i là ngư i ch u s qu n lý, luôn luôn ch bi t vâng l nh vô i u ki n, ch p
hành m i nhi m v ư c giao. Phương án “ con ngư i c a xã h i ” l i yêu
c u, khi quy t nh hay thay i m c tiêu tiêu chu n và phương pháp làm vi c
c n ph i th ng nh t quan i m gi a c p trên và c p dư i, ưa ra l i gi i thích
rõ ràng cho c p dư i lý do vì sao l i ph i làm như v y, ng th i ng viên
nhân viên c p dư i b t ý ki n, t ó m i có th hòa h p v i t t c m i
ngư i. Ngoài ra, doanh nghi p ph i hình thành kênh giao ti p thư ng xuyên
gi a c p trên và c p dư i, có th thông qua t p chí c a công ty ho c qua các
h i ngh t a àm.v.v.
Th tư, phương án ki n ngh . Nh ng ý ki n hay ki n ngh c a nhân
viên ư c tông tr ng hay b coi thư ng u nh hư ng t i m i quan h qu n
chúng và tình c m hay tinh th n c a nhân viên. Do v y, phương án ki n ngh
ư c ra và áp d ng r ng rãi trong doanh nghi p. Doanh nghi p hình thành
các kênh ti p thu và l ng nghe ý ki n ki n ngh c a nhân viên.
- Chuyên th c t p t t nghi p 14
Cu i cùng là phương án giao ti p tr c ti p. Theo tâm lý h c, khi m t
ngư i b áp l c v tâm lý, n u có cơ h i ư c giãi bày thì s làm cho tâm lý
ư c tho i mái hơn. Phương án giao ti p tr c ti p ã t ra quy nh, c p trên
nói chuy n và giao ti p tr c ti p v i c p dư i thông qua các công vi c c a h ,
hay b ng cách i u chuy n công tác, trong các ngày sinh nh t, nh ng bu i
ki m tra ánh giá và c khi cách ch c, giúp cho h có cơ h i nói lên nh ng
suy nghĩ c a mình m t cách công khai, nh m làm cân b ng tr ng thái tâm lý
c a h , giúp cho h có c m giác như trong gia ình.
Lý lu n th tư cho r ng con ngư i là ngư i làm ch b n thân th c
hi n công vi c
Quan ni m “ Ngư i làm ch b n thân ” là do nhà qu n lý h c, nhà tâm
lý h c ngư i M t ra. Ngư i làm ch b n thân có nghĩa là: m i ngư i mong
mu n phát huy h t kh năng c a mình, th hi n tài năng c a b n thân, ch khi
tài năng c a h ư c b c l h t thì con ngư i m i c m th y hài lòng. Có th
nói r ng, ngoài nh ng nhu c u xã h i nêu trên, con ngư i còn mong mu n
ư c c ng hi n tài năng cho xã h i.
Như v y, ngư i qu n lý ph i l a ch n phương pháp qu n lý sao cho
phù h p, ó là phân quy n làm vi c t i a cho nhân viên, em l i cho h cơ
h i ư c th a mãn trư c nh ng thành tích c a h .
V t ng giám c t p oàn Lenovo có câu nói v i i ý là: nh ng vi c
b n có kh năng làm thì ngư i khác cũng có th làm ư c, tuy nhiên có th
b n làm ư c vi c ó t t hơn ngư i khác, nhưng cu i cùng b n l i quy t nh
công vi c ó cho ngư i khác làm. i u ó có nghĩa là b n ã em thành
tích cho ngư i khác, em cơ h i trư ng thành n cho ngư i khác, ngư i
khác có cơ h i làm ch b n thân th c hi n công vi c. ây chính là hình th c
khích l ngư i lao ng lý tư ng nh t.
- Chuyên th c t p t t nghi p 15
Mc Greor ã t ng k t t quan i m c a Masler và nh ng quan i m
khác ưa ra lý lu n Y. Gi thi t c a lý lu n này như sau:
- a s m i ngư i u r t chăm ch làm vi c, n u i u ki n hoàn c nh
t t thì làm vi c cũng như i chơi. ó là ch nghĩa nhân tính.
- Áp ch và x ph t không ph i là hình th c duy nh t c a b máy qu n
lý. Trong khi th c hi n công vi c, m i ngư i u có quy n t quy t nh và
t giác làm ch .
- Trong i u ki n thích h p, thông thư ng con ngư i không ch làm
m t công vi c nào ó mà còn ch ng i tìm công vi c khác n a.
- a s m i ngư i, khi gi i quy t v n khó khăn u có th phát huy
cao s c tư ng tư ng, trí thông minh và s c sáng t o.
- Nh ng ngư i có ý th c làm ch b n thân th c hi n công vi c
thư ng coi vi c t m c tiêu c a t ch c b ng chính th c l c c a b n thân là
ph n thư ng l n nh t cho mình
- Trong i u ki n xã h i hi n i, h u h t m i ngư i ch ư c phát huy
m t ph n r t nh tri th c và k năng c a mình.
Nói chung, nhóm ngư i này có kh năng t khích l b n thân, vi c mà
nhà qu n lý c n làm cho h là ưa t i cho h cơ h i h có th phát huy h t
kh năng.
Lý lu n cu i cùng cho r ng ngư i lao ng là r t ph c t p
Gi thi t v con ngư i ph c t p ư c ưa ra t cu i nh ng năm 60, u
nh ng năm 70. Lý lu n này cho r ng, tuy b n lo i lý lu n trên m i lo i u
có tính h p lý riêng nhưng không th áp d ng cho t t c m i ngư i. B i vì
con ngư i là m t th c th r t ph c t p. Không ch m i ngư i u có s khác
nhau mà ngay c b n thân m t ngư i nh ng l a tu i khác nhau, nh ng a
- Chuyên th c t p t t nghi p 16
i m khác nhau, th i kỳ khác nhau cũng có nh ng bi u hi n khác nhau. Nhu
c u c a con ngư i cũng thay i theo t ng giai o n và m i quan h gi a con
ngư i v i con ngư i cũng theo ó mà thay i. Ví d , m t ngư i chưa l p gia
ình thư ng coi tr ng nh ng gì có l i cho ngh nghi p c a mình, có l i cho
kh năng c a mình và h quy t tâm th c hi n b ng ư c b t k ngày êm.
Nhưng khi anh ta l p gia ình r i, khi có nhu c u cơ b n v v t ch t, anh ta s
quan tâm t i a v và ti n lương và vì nó, anh ta cũng có th ph n u không
ng ng, làm vi c không m t m i.
Theo gi thi t c a con ngư i ph c t p, cũng ã có ngư i ưa ra lý lu n
m i, g i là lý lu n sau Y, ý nghĩa c a nó như sau:
- Nhu c u c a con ngư i là a d ng và phong phú; nh ng nhu c u này
cũng thay i theo s bi n i c a i u ki n cu c s ng và s phát tri n c a
con ngư i. Nhu c u c a m i ngư i cũng khác nhau và m c nhu c u c a
m i ngư i cũng khác nhau.
- Con ngư i có r t nhi u nhu c u và ng cơ khác nhau trong cùng
m t kho ng th i gian. Nh ng nhu c u và ng cơ ó s có tác d ng h tr l n
nhau và k t h p thành m t th hoàn ch nh, hình thành nên m t ki u ng cơ
ph c t p t ng h p
- Công vi c và i u ki n cu c s ng c a con ngư i trong m i t ch c
cũng không ng ng thay i, do v y con ngư i thư ng xuyên xu t hi n nhu
c u và ng cơ m i.
- Con ngư i làm vi c trong nh ng doanh nghi p khác nhau ho c làm
vi c trong nh ng b ph n khác nhau c a m t doanh nghi p s có nh ng nhu
c u khác nhau.
- Vì nhu c u c a con ngư i là khác nhau, năng l c cũng khác nhau nên
h s có nh ng ph n ng khác nhau trư c nh ng hình th c qu n lý và khích
- Chuyên th c t p t t nghi p 17
l c a ngư i lãnh o. Do ó, không có b t kỳ m t lo i hình th c qu n lý hay
khích l nào phù h p v i m i t ch c, trong m i th i i và iv it tc m i
ngư i.
Trong gi thi t trên ây, yêu c u ngư i qu n lý ph i d a vào c i m
c a m i ngư i c th , th i gian và a i m c th l a ch n bi n pháp
khích l phù h p.
Trong cu c s ng th c t , con ngư i có vô vàn s khác bi t, không th
k h t ây, không th khái quát toàn b các lo i hình ch b ng m t vài khái
ni m, do v y n u ch d a vào tính ch t và nh ng gi thi t v con ngư i s là
sai l m. Tuy nhiên, nh ng gi thi t trên ây v n ư c coi là r t có ích cho các
nhà qu n lý.
1.2 T o ng l c cho ngư i lao ng
1.2.1 Khái ni m ng l c lao ng
ng l c lao ng là s khao khát và t nguy n c a ngư i lao ng
tăng cư ng n l c nh m hư ng t i vi c t các m c tiêu c a t ch c. ng
l c cá nhân là k t qu c a r t nhi u ngu n l c ho t ng ng th i trong con
ngư i và trong môi trư ng s ng và làm vi c c a con ngư i. Do ó, hành vi có
ng l c ( hay hành vi ư c thúc y, ư c khuy n khích) trong t ch c là
k t qu t ng h p c a s k t h p tác ng c a nhi u y u t như văn hóa c a t
ch c, ki u lãnh o, c u trúc c a t ch c và các chính sách v nhân l c cũng
như s th c hi n các chính sách ó. Các y u t thu c v cá nhân ngư i lao
ng cũng óng vai trò quan tr ng trong vi c t o ng l c làm vi c cho chính
h : ch ng h n như nhu c u, m c ích, các quan ni m v giá tr .v.v.
ng l c là m t t p h p các thái nh hư ng n m t ngư i ho t
ng theo m t cách có nh hư ng vào m c tiêu c th . ng l c do v y là
m t tr ng thái bên trong ti p sinh l c, chuy n i, và duy trì hành vi con
- Chuyên th c t p t t nghi p 18
ngư i t ư c các m c tiêu. ng l c làm vi c g n v i các thái
chuy n hành vi c a con ngư i hư ng vào công vi c và ra kh i tr ng thái ngh
ngơi gi i trí ho c các lĩnh v c khác c a cu c s ng. ng l c làm vi c có th
thay i gi ng như nh ng ho t ng khác trong cu c s ng thay i.
1.2.2. Các h c thuy t t o ng l c trong lao ng
Có nhi u h c thuy t v ng l c trong lao ng cho th y có nhi u cách
ti p c n khác nhau v ng l c. Tuy nhiên t t c các h c thuy t u ưa ra k t
lu n chung là: vi c tăng cư ng ng l c i v i ngư i lao ng d n n nâng
cao thành tích lao ng và các th ng l i l n hơn cho t ch c. M t s h c
thuy t cơ b n v t o ng l c cho ngư i lao ng.
a. H c thuy t phân c p nhu c u c a Abraham Maslow:
Theo A.Maslow (1908 – 1970 ) nhu c u c a con ngư i phù h p v i s
phân c p t nhu c u th p nh t n cao nh t. Khi m t nhóm các nhu c u ư c
th a mãn thì lo i nhu c u này không còn là ng cơ thúc y n a.
- Nhu c u v sinh lý ( v t ch t ) là nh ng nhu c u cơ b n có th duy
trì b n thân cu c s ng con ngư i ( th c ăn, m c, nư c u ng, nhà . . .) A.
Maslow quan ni m r ng khi nh ng nhu c u này chưa ư c th a mãn t i m c
c n thi t có th duy trì cu c s ng thì nh ng nhu c u khác s không thúc
y ư c m i ngư i.
- Nhu c u v an toàn là nh ng nhu c u tránh s nguy hi m v thân th
và s e d a m t vi c, m t tài s n.
- Nhu c u xã h i ( v vi c liên k t và ch p nh n ): do con ngư i là
thành viên c a xã h i nên h c n ư c nh ng ngư i khác ch p nh n.
- Nhu c u ư c tôn tr ng: theo A. Maslow, khi con ngư i b t u th a
mãn nhu c u ư c ch p nh n là thành viên trong xã h i thì h có xu hư ng t
- Chuyên th c t p t t nghi p 19
tr ng và mu n ngư i khác tôn tr ng. Nhu c u lo i này d n t i s th a mãn
như quy n l c, uy tín, a v và lòng t tin.
- Nhu c u t hoàn thi n: A.Maslow xem ây là nhu c u cao nh t trong
cách phân c p c a ông. ó là s mong mu n t t i ch mà m t ngư i có
th t t i. T c là làm cho ti m năng c a m t ngư i t t i m c t i a và
hoàn thành ư c m t m c tiêu nào ó.
Như v y, theo h c thuy t này: khi m i m t nhu c u trong s các nhu
c u ó ư c th a mãn thì nhu c u ti p theo tr nên quan tr ng hơn. S th a
mãn nhu c u c a cá nhân s i theo th b c như trên và m c dù không có m t
nhu c u nào có th th a mãn hoàn toàn, nhưng m t nhu c u ư c th a mãn v
cơ b n thì không còn t o ra ng l c. Vì th theo Maslow, t o ra ng l c
cho nhân viên, ngư i qu n lý c n ph i n m ư c nhân viên ó ang th b c
nào có xu hư ng th a mãn nhu c u ó.
a. H c thuy t h th ng hai y u t :
Frederick Herzberg chia ng l c thành hai nhóm:
- Nhóm 1: g m nh ng y u t có th nh lư ng ( lương, thư ng, i u
ki n lao ng ) làm cho con ngư i hài lòng, th a mãn, ư c g i là nh ng y u
t “ duy trì”. ây là y u t nh t thi t c n ph i có, n u không s n y sinh s
b t bình thư ng, b t mãn, s không v a lòng. Nhưng nh ng y u t này không
ư c coi là ng l c thúc y.
- Nhóm 2: g m nh ng y u t nh tính ( trách nhi m, s thành t,
ư c công nh n ). ây là nh ng y u t có liên quan n công vi c. Theo F.
Herzberg, nh ng y u t này m i ư c coi là nh ng ng l c thúc y.
V y, các nhà qu n tr ph i không ng ng m b o các y u t duy trì,
ng th i còn ph i chú ý nhi u t i vi c nâng cao s th a mãn v công vi c.
- Chuyên th c t p t t nghi p 20
c.H c thuy t kỳ v ng:
Victor Vroom ưa ra công th c:
S c m nh = M c ham mê x ni m hy v ng
Trong ó:
- S c m nh là cư ng thúc y con ngư i.
- M c ham mê là cư ng ưu ái c a m t ngư i dành cho k t qu
- Ni m hy v ng là xác su t mà m t ho t ng riêng l d n n k t qu
mong mu n.
Khi m t ngư i th ơ v i vi c t t i m t m c tiêu nh t nh thì m c
ham mê coi như b ng 0. Và s có m t m c ham mê âm khi con ngư i ph n
i vi c t t i m c tiêu ó. T t nhiên, k t qu c a c hai trư ng h p u
không có ng cơ thúc y. Cũng như v y, m t ngư i có th không có ng
cơ thúc y nào t t i m c tiêu n u ni m hy v ng là s 0 ho c s âm. S c
m nh dùng làm m t vi c nào ó s ph thu c vào c m c ham mê và ni m
hy v ng. Ví d , m t k sư s n sàng làm vi c ngày êm v i s say mê nghiên
c u, s ham mê ư c ư c sáng t o trong khoa h c và v i hy v ng ư c
thăng ch c, tăng lương. Như v y, t o ng cơ l n nh t, nhà qu n lý ph i
tác ng lên c hai y u t s ham mê và ni m hy v ng.
b. H c thuy t v ng cơ c a David.CMc.Celland
Mc. Celland phân ra ba lo i nhu c u thúc y cơ b n:
- Nhu c u v quy n l c: Nh ng ngư i có nhu c u cao v quy n l c s
quan tâm n vi c t o ra s nh hư ng và ki m tra. Nói chung h theo u i v
trí lãnh o
nguon tai.lieu . vn