Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu tật khúc xạ và mô hình can thiệp ở học sinh trung học cơ sở thành phố Đà Nẵng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ

HOÀNG HỮU KHÔI

NGHIÊN CỨU TẬT KHÚC XẠ VÀ MÔ HÌNH
CAN THIỆP Ở HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

HUẾ, 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ

HOÀNG HỮU KHÔI

NGHIÊN CỨU TẬT KHÚC XẠ VÀ MÔ HÌNH
CAN THIỆP Ở HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

Chuyên ngành

:

Y TẾ CÔNG CỘNG

Mã số

:

62 72 03 01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. VÕ VĂN THẮNG
2. PGS.TS. HOÀNG NGỌC CHƢƠNG

HUẾ, 2017

Lời Cảm Ơn
Để hoàn thành luận án này, tôi xin chân thành cảm ơn Đại học Huế,
Ban Giám hiệu, Phòng Đào tào Sau đại học Trường Đại học Y Dược Huế đã
tạo mọi điều kiện cho tôi học tập và nghiên cứu.
Tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Võ Văn Thắng, PGS.TS
Hoàng Ngọc Chương là những người thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ,
ngày đêm trăn trở cùng tôi trong suốt quá trình nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô, các giảng viên, nhân viên
khoa Y tế Công cộng và Bộ môn Mắt Trường Đại học Y Dược Huế, đã giúp
đỡ tôi tận tình, chu đáo trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.
Tôi xin cám ơn Ban giám hiệu, các bạn đồng nghiệp tại Trường Đại học
Kỹ thuật Y-Dược Đà Nẵng đã tạo mọi điều kiện cho tôi được học tập và hoàn
thành luận án. Đặc biệt tôi xin chân thành cám ơn lãnh đạo phòng Giáo dục
quận Hải Châu, phòng giáo dục huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng, BGĐ
Bệnh Viện Mắt Đà Nẵng, Trung tâm Y tế dự phòng Đà Nẵng và Ban Giám
hiệu cùng thầy cô giáo, quý vị phụ huynh và các em học sinh các trường Trung
học Cơ sở: Tây Sơn, Trần Quang Khải, Trưng Vương, Nguyễn Phú Hường
đã hợp tác, giúp đỡ tôi trong thời gian nghiên cứu.
Cuối cùng, xin được gửi tấm lòng ân tình tới vợ và các con tôi, nơi hàng
ngày tôi nhận được sự cảm thông, chia sẻ, giúp đỡ và mong mỏi cho tôi hoàn
thành công trình này.
Tác giả luận án
HOÀNG HỮU KHÔI

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, các kết quả trong luận án này là trung thực và chưa
từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Nếu có điều gì
sai sót, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Tác giả luận án

Hoàng Hữu Khôi

MỤC LỤC
Trang
ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................ 3
1.1. Khái niệm tật khúc xạ ............................................................................. 3
1.1.1. Định nghĩa tật khúc xạ ..................................................................... 3
1.1.2. Chẩn đoán tật khúc xạ ...................................................................... 4
1.1.3. Phân loại tật khúc xạ ........................................................................ 5
1.1.4. Nguyên nhân tật khúc xạ .................................................................. 5
1.1.5. Điều trị tật khúc xạ ........................................................................... 7
1.2. Dịch tễ học tật khúc xạ ở học sinh trung học cơ sở ................................. 10
1.2.1. Trên thế giới ................................................................................... 10
1.2.2. Ở Việt Nam .................................................................................... 14
1.3. Các yếu tố liên quan đến tật khúc xạ ở học sinh trung học cơ sở ........ 16
1.3.1. Yếu tố liên quan có tính chất di truyền .......................................... 16
1.3.2. Các yếu tố liên quan đến môi trường, điều kiện vệ sinh trường
học và thực hiện vệ sinh trong học tập ..................................................... 17
1.4. Hành vi sức khỏe và truyền thông thay đổi hành vi ................................ 21
1.4.1. Định nghĩa hành vi sức khỏe .................................................................21
1.4.2. Các mô hình cơ bản về thay đổi hành vi ....................................... 21
1.4.3. Truyền thông thay đổi hành vi ....................................................... 28
1.5. Các mô hình và giải pháp trên thế giới và ở Việt Nam ....................... 30
1.5.1. Trên thế giới ................................................................................... 30
1.5.2. Mô hình giải pháp học đường ở Việt Nam .............................. 36
1.6. Vài nét về địa phương nghiên cứu ........................................................ 40
Chƣơng 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............. 42
2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu ....................................... 42