Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH
TRẦN THỊ KIM TUYẾN
NGHIÊN CỨU TỪ NGỮ XƢNG HÔ
QUA LỜI THOẠI NHÂN VẬT
TRONG TÁC PHẨM GONE WITH THE WIND
VÀ BẢN DỊCH CUỐN THEO CHIỀU GIÓ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
NGHỆ AN - 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH
TRẦN THỊ KIM TUYẾN
NGHIÊN CỨU TỪ NGỮ XƢNG HÔ
QUA LỜI THOẠI NHÂN VẬT
TRONG TÁC PHẨM GONE WITH THE WIND
VÀ BẢN DỊCH CUỐN THEO CHIỀU GIÓ
Chuyên ngành: Lý luận ngôn ngữ
Mã số: 62.22.01.01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
Cán bộ hướng dẫn khoa học:
GS. TS. ĐỖ THỊ KIM LIÊN
PGS. TS. LÊ ĐÌNH TƢỜNG
NGHỆ AN - 2016
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án tiến sĩ với đề tài “Nghiên cứu từ ngữ xưng hô qua
lời thoại nhân vật trong tác phẩm Gone with the wind và bản dịch Cuốn theo chiều gió”
là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận án là
trung thực và chưa được ai công bố trong bất cứ công trình nào khác.
Tác giả luận án
Trần Thị Kim Tuyến
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận án, chúng tôi
được sự hướng dẫn, giúp đỡ đầy nhiệt tình của các thầy cô, các đồng nghiệp, các
học sinh - sinh viên và những người thân trong gia đình. Với sự trân trọng và biết
ơn sâu sắc, chúng tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới:
Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau đại học, Khoa Sư phạm Ngữ văn, Khoa
Sư phạm Anh, trường Đại học Vinh, trường THPT Phan Đăng Lưu Tp HCM đã tạo
điều kiện thuận lợi giúp đỡ chúng tôi đi hết chặng đường của một nghiên cứu sinh.
Hai thầy cô hướng dẫn khoa học đáng kính GS.TS. Đỗ Thị Kim Liên và
PGS.TS. Lê Đình Tường luôn động viên, giúp đỡ chúng tôi trên con đường nghiên
cứu đầy chông gai, thử thách.
Gia đình đã luôn bên cạnh chăm sóc, chia sẽ, giúp đỡ, động viên, tin tưởng
chúng tôi sẽ đạt được thành công trong nghiên cứu và hoàn thành được luận án.
Cuối cùng, chúng tôi rất trân trọng những góp ý chân thành của quý thầy cô
trong hồi đồng chấm luận án để nghiên cứu của chúng tôi được hoàn thiện hơn và
bản thân chúng tôi cũng được trưởng thành hơn.
Tác giả luận án
Trần Thị Kim Tuyến
iii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii
BẢNG QUI ƢỚC VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU ....................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................... vii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ........................................................................ viii
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. Lí do chọn đề tài.............................................................................................. 1
2. Đối tượng và mục đích nghiên cứu .................................................................. 2
3. Nhiệm vụ của luận án ...................................................................................... 2
4. Tư liệu và phương pháp nghiên cứu ................................................................ 3
5. Đóng góp của đề tài luận án ............................................................................ 4
6. Cấu trúc của luận án ........................................................................................ 4
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT
CỦA ĐỀ TÀI ......................................................................................................... 5
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu từ xưng hô ................................................. 5
1.1.1. Lịch sử nghiên cứu từ xưng hô trong tiếng Anh...................................... 5
1.1.2. Lịch sử nghiên cứu từ xưng hô trong tiếng Việt...................................... 8
1.2. Cơ sở lý thuyết của đề tài ........................................................................... 11
1.2.1. Khái quát về từ xưng hô ........................................................................11
1.2.2. Khái quát về giao tiếp............................................................................25
1.2.3. Một số vấn đề liên quan đến đơn vị tương đương trong chuyển dịch .......29
1.2.4. Vài nét giới thiệu tác phẩm Gone with the wind và bản dịch Cuốn
theo chiều gió ........................................................................................35
1.3. Tiểu kết chương 1 ....................................................................................... 36
Chƣơng 2. ĐẠI TỪ NHÂN XƢNG QUA LỜI THOẠI NHÂN VẬT TRONG
BẢN GỐC GONE WITH THE WIND VÀ NHỮNG ĐƠN VỊ TƢƠNG ĐƢƠNG
TRONG BẢN DỊCH CUỐN THEO CHIỀU GIÓ .............................................. 38
2.1. Kết quả tổng hợp về chuyển dịch các đại từ nhân xưng qua lời thoại
nhân vật từ [I] sang [II] ..................................................................................... 38
2.2. Chuyển dịch đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất qua lời thoại nhân vật từ [I]
sang [II] ............................................................................................................ 41
2.2.1. Chuyển dịch đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất số ít I, me .........................41
2.2.2. Các hình thức chuyển dịch đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất số
nhiều we, us ..........................................................................................48
nguon tai.lieu . vn
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH
TRẦN THỊ KIM TUYẾN
NGHIÊN CỨU TỪ NGỮ XƢNG HÔ
QUA LỜI THOẠI NHÂN VẬT
TRONG TÁC PHẨM GONE WITH THE WIND
VÀ BẢN DỊCH CUỐN THEO CHIỀU GIÓ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
NGHỆ AN - 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH
TRẦN THỊ KIM TUYẾN
NGHIÊN CỨU TỪ NGỮ XƢNG HÔ
QUA LỜI THOẠI NHÂN VẬT
TRONG TÁC PHẨM GONE WITH THE WIND
VÀ BẢN DỊCH CUỐN THEO CHIỀU GIÓ
Chuyên ngành: Lý luận ngôn ngữ
Mã số: 62.22.01.01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
Cán bộ hướng dẫn khoa học:
GS. TS. ĐỖ THỊ KIM LIÊN
PGS. TS. LÊ ĐÌNH TƢỜNG
NGHỆ AN - 2016
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án tiến sĩ với đề tài “Nghiên cứu từ ngữ xưng hô qua
lời thoại nhân vật trong tác phẩm Gone with the wind và bản dịch Cuốn theo chiều gió”
là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận án là
trung thực và chưa được ai công bố trong bất cứ công trình nào khác.
Tác giả luận án
Trần Thị Kim Tuyến
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận án, chúng tôi
được sự hướng dẫn, giúp đỡ đầy nhiệt tình của các thầy cô, các đồng nghiệp, các
học sinh - sinh viên và những người thân trong gia đình. Với sự trân trọng và biết
ơn sâu sắc, chúng tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới:
Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau đại học, Khoa Sư phạm Ngữ văn, Khoa
Sư phạm Anh, trường Đại học Vinh, trường THPT Phan Đăng Lưu Tp HCM đã tạo
điều kiện thuận lợi giúp đỡ chúng tôi đi hết chặng đường của một nghiên cứu sinh.
Hai thầy cô hướng dẫn khoa học đáng kính GS.TS. Đỗ Thị Kim Liên và
PGS.TS. Lê Đình Tường luôn động viên, giúp đỡ chúng tôi trên con đường nghiên
cứu đầy chông gai, thử thách.
Gia đình đã luôn bên cạnh chăm sóc, chia sẽ, giúp đỡ, động viên, tin tưởng
chúng tôi sẽ đạt được thành công trong nghiên cứu và hoàn thành được luận án.
Cuối cùng, chúng tôi rất trân trọng những góp ý chân thành của quý thầy cô
trong hồi đồng chấm luận án để nghiên cứu của chúng tôi được hoàn thiện hơn và
bản thân chúng tôi cũng được trưởng thành hơn.
Tác giả luận án
Trần Thị Kim Tuyến
iii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii
BẢNG QUI ƢỚC VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU ....................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................... vii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ........................................................................ viii
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. Lí do chọn đề tài.............................................................................................. 1
2. Đối tượng và mục đích nghiên cứu .................................................................. 2
3. Nhiệm vụ của luận án ...................................................................................... 2
4. Tư liệu và phương pháp nghiên cứu ................................................................ 3
5. Đóng góp của đề tài luận án ............................................................................ 4
6. Cấu trúc của luận án ........................................................................................ 4
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT
CỦA ĐỀ TÀI ......................................................................................................... 5
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu từ xưng hô ................................................. 5
1.1.1. Lịch sử nghiên cứu từ xưng hô trong tiếng Anh...................................... 5
1.1.2. Lịch sử nghiên cứu từ xưng hô trong tiếng Việt...................................... 8
1.2. Cơ sở lý thuyết của đề tài ........................................................................... 11
1.2.1. Khái quát về từ xưng hô ........................................................................11
1.2.2. Khái quát về giao tiếp............................................................................25
1.2.3. Một số vấn đề liên quan đến đơn vị tương đương trong chuyển dịch .......29
1.2.4. Vài nét giới thiệu tác phẩm Gone with the wind và bản dịch Cuốn
theo chiều gió ........................................................................................35
1.3. Tiểu kết chương 1 ....................................................................................... 36
Chƣơng 2. ĐẠI TỪ NHÂN XƢNG QUA LỜI THOẠI NHÂN VẬT TRONG
BẢN GỐC GONE WITH THE WIND VÀ NHỮNG ĐƠN VỊ TƢƠNG ĐƢƠNG
TRONG BẢN DỊCH CUỐN THEO CHIỀU GIÓ .............................................. 38
2.1. Kết quả tổng hợp về chuyển dịch các đại từ nhân xưng qua lời thoại
nhân vật từ [I] sang [II] ..................................................................................... 38
2.2. Chuyển dịch đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất qua lời thoại nhân vật từ [I]
sang [II] ............................................................................................................ 41
2.2.1. Chuyển dịch đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất số ít I, me .........................41
2.2.2. Các hình thức chuyển dịch đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất số
nhiều we, us ..........................................................................................48