Luận án Tiến sĩ Kinh tế nông nghiệp: Thu hút và sử dụng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) vào phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam: nghiên cứu tại vùng Duyên hải Miền Trung

Bé gi¸o dôc vμ ®μo t¹o Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n Hμ THÞ THU THUHóTVμSöDôNGNGUåNVèNHçTRîPH¸TTRIÓN CHÝNHTHøC(ODA)VμOPH¸TTRIÓNN¤NGNGHIÖP VμN¤NGTH¤NVIÖTNAM:NGHI£NCøUT¹IVïNG DUY£NH¶IMIÒNTRUNG Chuyªn ngμnh: M" sè: KINH TÕ N¤NG NGHIÖP 62.62.01.15 Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS Hoμng Ngäc ViÖt 2. PGS.TS Vò ThÞ Minh Hμ néi, n¨m 2014 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng: Luận án tiến sĩ “Thu hút và sử dụng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) vào phát triển nông nghiệp và nông thôn Việt Nam: nghiên cứu tại vùng Duyên hải Miền Trung” là công trình nghiên cứu độc lập, do chính tôi hoàn thành. Các tài liệu, trích dẫn trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan trên! Hà Nội, ngày tháng năm 2014 Nghiên cứu sinh Hà Thị Thu ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................i MỤC LỤC.................................................................................................................ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................v DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH VẼ .........................................vi MỞ ĐẦU....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VÀ KHUNG NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI...........................................................................................7 1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan mật thiết đến đề tài luận án........... 7 1.1.1. Tình hình nghiên cứu về thu hút và sử dụng ODA ở các nước và các tổ chức trên thế giới....................................................................................................7 1.1.2. Tình hình nghiên cứu về thu hút và sử dụng ODA ở Việt Nam...............10 1.1.3. Tổngkếtcácnghiêncứutrongvàngoàinướcvàxácđịnhhướngnghiêncứu.13 1.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu được sử dụng.............................. 14 CHƯƠNG 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CƠ BẢN VỀ THU HÚT VÀ SỬ DỤNG ODA VÀO NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN .........................................................................................................18 2.1. Khái niệm và đặc điểm của Hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) .......... 18 2.1.1. Khái niệm ODA ........................................................................................18 2.1.2. Phân loại ODA và các nhà tài trợ ODA....................................................23 2.1.3. Đặc điểm và các ưu, nhược điểm của ODA..............................................28 2.2. Vai trò của ODA đối với nông nghiệp và nông thôn................................ 35 2.2.1. ODA góp phần công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn.........36 2.2.2. ODA tác động tới đổi mới tư duy và phương thức sản xuất, chế biến nông sản theo hướng thị trường....................................................................................37 2.2.3. ODA góp phần thúc đẩy đa dạng hóa nông nghiệp..................................38 2.2.4. ODA góp phần thực hiện chiến lược tăng trưởng toàn diện và xóa đói giảm nghèo của Chính phủ...................................................................................39 iii 2.2.5. ODA góp phần phòng chống và giảm thiểu thiệt hại thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu..............................................................................................40 2.2.6. ODA góp phần nâng cao năng lực quản lý và chuyên môn......................41 2.3. Quy trình và tiêu chí đánh giá thu hút và sử dụng ODA vào nông nghiệp và PTNT................................................................................................................ 42 2.3.1. Quy trình thu hút và sử dụng ODA vào Nông nghiệp và PTNT ..............42 2.3.2. Tiêu chí đánh giá thu hút và sử dụng ODA vào nông nghiệp và PTNT...46 2.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới thu hút và sử dụng ODA.............................. 49 2.4.1. Các nhân tố khách quan............................................................................49 2.4.2. Các nhân tố chủ quan................................................................................50 2.5. Kinh nghiệm của một số quốc gia về thu hút và sử dụng ODA trong phát triển nông nghiệp và nông thôn.......................................................................... 52 2.5.1. Những kinh nghiệm thành công trong thu hút và sử dụng ODA..............52 2.5.2. Những kinh nghiệm từ sự không thành công trong sử dụng ODA...........55 2.5.3. Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam....................................................57 CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG THU HÚT VÀ SỬ DỤNG ODA VÀO PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP VÀ NÔNG THÔN TẠI VIỆT NAM VÀ VÙNG DUYÊN HẢI MIỀN TRUNG................................................................................58 3.1. Khái quát về nông nghiệp, nông thôn Việt Nam và đặc điểm vùng Duyên Hải Miền Trung ................................................................................................... 58 3.1.1. Khái quát về nông nghiệp nông thôn Việt Nam........................................58 3.1.2. Đặc điểm vùng Duyên hải Miền Trung ....................................................63 3.2. Tổng quan tình hình thu hút, sử dụng nguồn vốn ODA vào phát triển nông nghiệp và nông thôn tại Việt Nam ............................................................ 71 3.2.1. Tình hình cam kết và giải ngân ODA tại Việt Nam thời kỳ 1993-2012...71 3.2.2. Tình hình thu hút và sử dụng nguồn vốn ODA vào phát triển nông nghiệp và nông thôn Việt Nam thời kỳ 1993-2012 .........................................................75 3.3. Thực trạng thu hút và sử dụng nguồn vốn ODA vào phát triển nông nghiệp và nông thôn vùng Duyên hải Miền Trung........................................... 88 iv 3.3.1. Thực trạng thu hút ODA vào phát triển nông nghiệp, nông thôn vùng Duyên hải Miền Trung.........................................................................................88 3.3.2. Thực trạng sử dụng ODA vào phát triển nông nghiệp, nông thôn vùng Duyên hải Miền Trung.........................................................................................96 3.3.3. Đánh giá chung thực trạng thu hút và sử dụng ODA vào Phát triển nông nghiệp, nông thôn vùng Duyên hải Miền Trung................................................110 3.4. Các vấn đề cần giải quyết trong thu hút và sử dụng ODA phát triển nông nghiệpvànôngthônViệtNamvàvùngDuyênhảiMiềnTrungđếnnăm2020.. 121 CHƯƠNG 4 ĐỊNH HƯỚNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU THU HÚT VÀ SỬ DỤNG ODA VÀO PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP VÀ NÔNG THÔN VIỆT NAM VÀ VÙNG DUYÊNHẢI MIỀN TRUNG ĐẾN NĂM 2020.........124 4.1. Định hướng phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam nói chung và vùng DuyênhảiMiềnTrungnóiriêngđếnnăm2020vànhucầunguồnvốnODA..... 124 4.1.1. Kháiquátbốicảnhpháttriểnnôngnghiệp,nôngthônViệtNamđếnnăm2020...124 4.1.2. Mục tiêu và định hướng phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam đến năm 2020............................................................................................................128 4.1.3. Địnhhướngpháttriểnnôngnghiệp,nôngthônvùngDuyênhảiMiềnTrung...131 4.1.4. Nhu cầu vốn đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn Việt Nam và vùng Duyên hải Miền Trung..............................................................................132 4.2. Các giải pháp nhằm thu hút và sử dụng nguồn vốn ODA cho phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam và vùng Duyên hải Miền Trung đến năm 2020.... 135 4.2.1. Nhóm giải pháp vĩ mô.............................................................................135 4.2.2. Nhóm giải pháp về tổ chức, thực hiện ....................................................154 4.3. Một số kiến nghị với Nhà nước và cộng đồng các Nhà tài trợ .............. 163 4.3.1. Kiến nghị với Nhà nước..........................................................................163 4.3.2. Kiến nghị với Nhà tài trợ ........................................................................164 KẾT LUẬN ...........................................................................................................166 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ...............................168 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................169 PHỤ LỤC ... - tailieumienphi.vn