Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
TRẦN XUÂN TIẾP
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
Chuyên ngành : LL&PPDH Bộ môn Địa Lí
Mã số
: 62.14.01.11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS.TS Nguyễn Đức Vũ
2. PGS.TS Trần Đức Tuấn
HÀ NỘI – 2017
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết
quả, số liệu đƣợc trình bày trong luận án là trung thực và chƣa đƣợc công bố
trong bất kỳ công trình nào khác.
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2017
Tác giả luận án
Trần Xuân Tiếp
ii
LỜI CẢM ƠN
Luận án này được hoàn thành tại Bộ môn phương pháp dạy học môn
Địa lí, Khoa Địa lí, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc đến quý Thầy giáo hướng
dẫn khoa học PGS.TS. Nguyễn Đức Vũ và PGS.TS. Trần Đức Tuấn đã tận
tâm giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể Bộ môn phương pháp dạy học môn
Địa lí, Khoa Địa lí, Phòng Sau đại học, Ban Giám hiệu Trường Đại học Sư
phạm Hà Nội, đã tạo mọi điều kiện cho tôi học tập,nghiên cứu và hoàn thành
luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh
Đồng Nai nơi tôi công tác, đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành
luận án này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, quý Thầy (Cô) và các em
học sinh nơi tôi điều tra, phỏng vấn, lấy số liệu và thực nghiệm sư phạm đã
tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành luận án.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn các thành viên trong gia đình, bạn bè,
đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án.
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2017
Tác giả luận án
Trần Xuân Tiếp
iii
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................1
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3
4. Tổng quan vấn đề nghiên cứu .................................................................................4
5. Quan điểm và phƣơng pháp nghiên cứu ...............................................................12
6. Giả thuyết nghiên cứu ...........................................................................................15
7. Những đóng góp mới của luận án .........................................................................16
8. Cấu trúc luận án ....................................................................................................16
PHẦN NỘI DUNG ..................................................................................................17
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC TỔ CHỨC HOẠT
ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC......................... 17
1.1. SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐỔI MỚI CÁC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.....................................17
1.2. QUAN NIỆM VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
TRONG NHÀ TRƢỜNG PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC ..................................................................................................... 19
1.2.1. Quan niệm về tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong trƣờng phổ thông .... 19
1.2.2. Tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp theo định hƣớng phát triển năng lực ....24
1.3. QUAN NIỆM VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP TRONG DẠY
HỌC ĐỊA LÍ TRONG TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. ........................................ 27
1.3.1. Khái niệm tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy Địa lí trong nhà
trƣờng phổ thông .......................................................................................................27
1.3.2. Mục tiêu tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy học Địa lí Trung học
phổ thông ...................................................................................................................29
1.3.3. Xác định nội dung hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy học Địa lí Trung
học phổ thông ............................................................................................................31
iv
1.3.4. Các hình thức tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy học Địa lí Trung
học phổ thông ............................................................................................................33
1.3.5. Các đặc trƣng của tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy học Địa lí
Trung học phổ thông .................................................................................................35
1.4. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VẤN ĐỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI
GIỜ LÊN LỚP TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ..........36
1.4.1. Định hƣớng và yêu cầu đổi mới mục tiêu chƣơng trình Địa lí 12 Trung học
phổ thông ...................................................................................................................36
1.4.2. Đặc trƣng nội dung của chƣơng trình môn Địa lí 12 Trung học phổ thông ...37
1.4.3. Đặc điểm tâm lí lứa tuổi và đặc điểm hoạt động học tập của học sinh
lớp 12 ........................................................................................................... 39
1.4.4. Các yếu tố khác ảnh hƣởng đến tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy
học Địa lí 12 ..............................................................................................................41
1.5. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP TRONG
DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.........................42
1.5.1. Khảo sát điều tra về việc tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy học
Địa lí 12 Trung học phổ thông ..................................................................................42
1.5.2. Kết quả khảo sát về nhận thức của giáo viên và học sinh về vấn đề tổ chức hoạt động
ngoài giờ lên lớp trong dạy học Địa lí 12 Trung học phổ thông........................................... 43
1.5.3. Kết quả khảo sát về tình hình tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp trong
dạy học Địa lí 12 các trƣờng Trung học phổ thông ..................................................46
1.5.4. Các điều kiện thuận lợi và khó khăn trong tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp
Địa lí lớp 12 ở các trƣờng Trung học phổ thông.......................................................48
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 .........................................................................................50
CHƢƠNG 2. CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN
LỚP TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC .............................................................................................................51
2.1. MỤC TIÊU TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP TRONG DẠY
HỌC ĐỊA LÍ 12 THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ....................51
nguon tai.lieu . vn
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
TRẦN XUÂN TIẾP
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
Chuyên ngành : LL&PPDH Bộ môn Địa Lí
Mã số
: 62.14.01.11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS.TS Nguyễn Đức Vũ
2. PGS.TS Trần Đức Tuấn
HÀ NỘI – 2017
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết
quả, số liệu đƣợc trình bày trong luận án là trung thực và chƣa đƣợc công bố
trong bất kỳ công trình nào khác.
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2017
Tác giả luận án
Trần Xuân Tiếp
ii
LỜI CẢM ƠN
Luận án này được hoàn thành tại Bộ môn phương pháp dạy học môn
Địa lí, Khoa Địa lí, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc đến quý Thầy giáo hướng
dẫn khoa học PGS.TS. Nguyễn Đức Vũ và PGS.TS. Trần Đức Tuấn đã tận
tâm giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể Bộ môn phương pháp dạy học môn
Địa lí, Khoa Địa lí, Phòng Sau đại học, Ban Giám hiệu Trường Đại học Sư
phạm Hà Nội, đã tạo mọi điều kiện cho tôi học tập,nghiên cứu và hoàn thành
luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh
Đồng Nai nơi tôi công tác, đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành
luận án này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, quý Thầy (Cô) và các em
học sinh nơi tôi điều tra, phỏng vấn, lấy số liệu và thực nghiệm sư phạm đã
tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành luận án.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn các thành viên trong gia đình, bạn bè,
đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án.
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2017
Tác giả luận án
Trần Xuân Tiếp
iii
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................1
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3
4. Tổng quan vấn đề nghiên cứu .................................................................................4
5. Quan điểm và phƣơng pháp nghiên cứu ...............................................................12
6. Giả thuyết nghiên cứu ...........................................................................................15
7. Những đóng góp mới của luận án .........................................................................16
8. Cấu trúc luận án ....................................................................................................16
PHẦN NỘI DUNG ..................................................................................................17
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC TỔ CHỨC HOẠT
ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC......................... 17
1.1. SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐỔI MỚI CÁC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.....................................17
1.2. QUAN NIỆM VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
TRONG NHÀ TRƢỜNG PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC ..................................................................................................... 19
1.2.1. Quan niệm về tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong trƣờng phổ thông .... 19
1.2.2. Tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp theo định hƣớng phát triển năng lực ....24
1.3. QUAN NIỆM VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP TRONG DẠY
HỌC ĐỊA LÍ TRONG TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. ........................................ 27
1.3.1. Khái niệm tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy Địa lí trong nhà
trƣờng phổ thông .......................................................................................................27
1.3.2. Mục tiêu tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy học Địa lí Trung học
phổ thông ...................................................................................................................29
1.3.3. Xác định nội dung hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy học Địa lí Trung
học phổ thông ............................................................................................................31
iv
1.3.4. Các hình thức tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy học Địa lí Trung
học phổ thông ............................................................................................................33
1.3.5. Các đặc trƣng của tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy học Địa lí
Trung học phổ thông .................................................................................................35
1.4. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VẤN ĐỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI
GIỜ LÊN LỚP TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ..........36
1.4.1. Định hƣớng và yêu cầu đổi mới mục tiêu chƣơng trình Địa lí 12 Trung học
phổ thông ...................................................................................................................36
1.4.2. Đặc trƣng nội dung của chƣơng trình môn Địa lí 12 Trung học phổ thông ...37
1.4.3. Đặc điểm tâm lí lứa tuổi và đặc điểm hoạt động học tập của học sinh
lớp 12 ........................................................................................................... 39
1.4.4. Các yếu tố khác ảnh hƣởng đến tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy
học Địa lí 12 ..............................................................................................................41
1.5. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP TRONG
DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.........................42
1.5.1. Khảo sát điều tra về việc tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp trong dạy học
Địa lí 12 Trung học phổ thông ..................................................................................42
1.5.2. Kết quả khảo sát về nhận thức của giáo viên và học sinh về vấn đề tổ chức hoạt động
ngoài giờ lên lớp trong dạy học Địa lí 12 Trung học phổ thông........................................... 43
1.5.3. Kết quả khảo sát về tình hình tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp trong
dạy học Địa lí 12 các trƣờng Trung học phổ thông ..................................................46
1.5.4. Các điều kiện thuận lợi và khó khăn trong tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp
Địa lí lớp 12 ở các trƣờng Trung học phổ thông.......................................................48
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 .........................................................................................50
CHƢƠNG 2. CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN
LỚP TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC .............................................................................................................51
2.1. MỤC TIÊU TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP TRONG DẠY
HỌC ĐỊA LÍ 12 THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ....................51