Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
===============
NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN
RÈN LUYỆN KỸ NĂNG PHÁT TRIỂN
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CÁ NHÂN TRẺ
KHUYẾT TẬT CHO SINH VIÊN CAO ĐẲNG SƯ
PHẠM MẦM NON NGÀNH GIÁO DỤC ĐẶC BIỆT
Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử giáo dục
Mã số
: 62. 14. 01. 02
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS ĐẶNG THÀNH HƯNG
Hà Nội – 2014
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong Luận án
là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ
công trình nào khác.
Tác giả luận án
Nguyễn Thị Thanh Huyền
ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CĐSP
- Cao đẳng sư phạm
CĐSP TW
- Cao đẳng sư phạm Trung Ương
CĐSP TW HCM
- Cao đẳng sư phạm Trung Ương Hồ Chí Minh
ĐC
- Đối chứng
GDĐB
- Giáo dục đặc biệt
GDMN
- Giáo dục mầm non
GV
- Giáo viên
GVĐB MN
- Giáo viên đặc biệt bậc mầm non
GVMN
- Giáo viên mầm non
GVSP
- Giảng viên sư phạm
KN ĐG GDCN
- Kỹ năng đánh giá chương trình giáo dục cá nhân
KN PT&TKDH
- Kỹ năng phân tích và thiết kế các hoạt động dạy học
KN PTCT
- Kỹ năng phát triển chương trình
KN PTCT GDCN
- Kỹ năng phát triển chương trình giáo dục cá nhân
KN PHNN
- Kỹ năng quan sát và phát hiện nghi ngờ ở trẻ
KN TKCT
- Kỹ năng lập kế hoạch và thiết kế chương trình giáo dục
KN XĐNCCN
- Kỹ năng xác định nhu cầu cá nhân
KNNN
- Kỹ năng nghề nghiệp
KNSP
- Kỹ năng sư phạm
PTCT
- Phát triển chương trình
PTCT GDCN
- Phát triển chương trình giáo dục cá nhân
SV
- Sinh viên
TKT
- Trẻ khuyết tật
TN
- Thực nghiệm
iii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... I
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................... II
MỤC LỤC............................................................................................................ III
DANH MỤC BẢNG............................................................................................ VII
DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ ................................................................... VIII
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI .....................................................................1
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.............................................................................3
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU .............................................3
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC.............................................................................3
5. GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU .......................................................3
6. NHỮNG LUẬN ĐIỂM CẦN PHẢI BẢO VỆ...................................................4
7. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU .............................................................................5
8. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....................................................................5
9. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN ...................................................5
10. CẤU TRÚC LUẬN ÁN..................................................................................6
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC DẠY HỌC NHẰM RÈN LUYỆN KĨ
NĂNG PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CÁ NHÂN TRẺ
KHUYẾT TẬT CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM MẦM NON NGÀNH GIÁO
DỤC ĐẶC BIỆT .................................................................................................... 8
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU ..............................................................................8
1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới .............................................................. 8
1.1.2. Những nghiên cứu tại Việt nam ............................................................ 14
1.2. NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN ................................................................. 19
1.2.1. Phát triển chương trình ......................................................................... 20
1.2.2. Chương trình giáo dục cá nhân ............................................................. 26
1.2.3. Kĩ năng và kĩ năng sư phạm.................................................................. 26
1.2.4. Kỹ năng phát triển chương trình GDCN ............................................... 26
1.2.4. Rèn luyện kỹ năng phát triển chương trình GDCN ............................... 29
iv
1.2.5. Trẻ khuyết tật ....................................................................................... 20
1.3. CON ĐƯỜNG DẠY HỌC VÀ VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG.................. 34
1.4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CÁ NHÂN HIỆU
QUẢ CHO TKT................................................................................................. 39
1.4.1.Tính cá nhân .......................................................................................... 39
1.4.2. Giải quyết trực tiếp các khó khăn do khuyết tật gây ra .......................... 41
1.4.3. Có sự kết hợp giữa nhiều nhà chuyên môn và đảm bảo sự tham gia tối đa
của trẻ ............................................................................................................ 42
1.4.4. Đảm bảo tính liên tục, phát triển. .......................................................... 43
1.5. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CHƯƠNG
TRÌNH GDCN CHO TKT.................................................................................. 44
1.5.1. Các yếu tố thuộc về người dạy.............................................................. 45
1.4.2. Các yếu tố thuộc về trẻ ......................................................................... 56
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC TỔ CHỨC RÈN LUYỆN KN
PTCT GDCN CHO SINH VIÊN CĐSP MẦM NON NGÀNH GIÁO DỤC ĐẶC
BIỆT..................................................................................................................... 59
2.1. MỤC TIÊU VÀ NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN SƯ
PHẠM MẦM NON GIÁO DỤC ĐẶC BIỆT...................................................... 59
2.1.1. Mục tiêu chương trình đào tạo giáo viên sư phạm mầm non Giáo dục đặc
biệt ................................................................................................................. 59
2.1.2. Nội dung chương trình đào tạo giáo viên ngành Giáo dục đặc biệt bậc
mầm non ........................................................................................................ 59
2.2. NHỮNG ĐIỀU KIỆN THUẬN LỢI VÀ NHỮNG THÁCH THỨC TẠI CÁC
CƠ SỞ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GDĐB BẬC MN TRONG TỔ CHỨC RÈN
LUYỆN KN PTCT GDCN CHO SINH VIÊN. ................................................... 64
2.2.1. Về chương trình đào tạo ....................................................................... 64
2.2.2 Về đội ngũ ............................................................................................. 73
2.2.3. Cơ sở thực hành – các trường, trung tâm can thiệp TKT mầm non....... 76
2.3. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KHẢO SÁT THỰC TRẠNG .................... 76
nguon tai.lieu . vn
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
===============
NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN
RÈN LUYỆN KỸ NĂNG PHÁT TRIỂN
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CÁ NHÂN TRẺ
KHUYẾT TẬT CHO SINH VIÊN CAO ĐẲNG SƯ
PHẠM MẦM NON NGÀNH GIÁO DỤC ĐẶC BIỆT
Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử giáo dục
Mã số
: 62. 14. 01. 02
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS ĐẶNG THÀNH HƯNG
Hà Nội – 2014
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong Luận án
là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ
công trình nào khác.
Tác giả luận án
Nguyễn Thị Thanh Huyền
ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CĐSP
- Cao đẳng sư phạm
CĐSP TW
- Cao đẳng sư phạm Trung Ương
CĐSP TW HCM
- Cao đẳng sư phạm Trung Ương Hồ Chí Minh
ĐC
- Đối chứng
GDĐB
- Giáo dục đặc biệt
GDMN
- Giáo dục mầm non
GV
- Giáo viên
GVĐB MN
- Giáo viên đặc biệt bậc mầm non
GVMN
- Giáo viên mầm non
GVSP
- Giảng viên sư phạm
KN ĐG GDCN
- Kỹ năng đánh giá chương trình giáo dục cá nhân
KN PT&TKDH
- Kỹ năng phân tích và thiết kế các hoạt động dạy học
KN PTCT
- Kỹ năng phát triển chương trình
KN PTCT GDCN
- Kỹ năng phát triển chương trình giáo dục cá nhân
KN PHNN
- Kỹ năng quan sát và phát hiện nghi ngờ ở trẻ
KN TKCT
- Kỹ năng lập kế hoạch và thiết kế chương trình giáo dục
KN XĐNCCN
- Kỹ năng xác định nhu cầu cá nhân
KNNN
- Kỹ năng nghề nghiệp
KNSP
- Kỹ năng sư phạm
PTCT
- Phát triển chương trình
PTCT GDCN
- Phát triển chương trình giáo dục cá nhân
SV
- Sinh viên
TKT
- Trẻ khuyết tật
TN
- Thực nghiệm
iii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... I
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................... II
MỤC LỤC............................................................................................................ III
DANH MỤC BẢNG............................................................................................ VII
DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ ................................................................... VIII
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI .....................................................................1
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.............................................................................3
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU .............................................3
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC.............................................................................3
5. GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU .......................................................3
6. NHỮNG LUẬN ĐIỂM CẦN PHẢI BẢO VỆ...................................................4
7. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU .............................................................................5
8. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....................................................................5
9. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN ...................................................5
10. CẤU TRÚC LUẬN ÁN..................................................................................6
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC DẠY HỌC NHẰM RÈN LUYỆN KĨ
NĂNG PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CÁ NHÂN TRẺ
KHUYẾT TẬT CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM MẦM NON NGÀNH GIÁO
DỤC ĐẶC BIỆT .................................................................................................... 8
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU ..............................................................................8
1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới .............................................................. 8
1.1.2. Những nghiên cứu tại Việt nam ............................................................ 14
1.2. NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN ................................................................. 19
1.2.1. Phát triển chương trình ......................................................................... 20
1.2.2. Chương trình giáo dục cá nhân ............................................................. 26
1.2.3. Kĩ năng và kĩ năng sư phạm.................................................................. 26
1.2.4. Kỹ năng phát triển chương trình GDCN ............................................... 26
1.2.4. Rèn luyện kỹ năng phát triển chương trình GDCN ............................... 29
iv
1.2.5. Trẻ khuyết tật ....................................................................................... 20
1.3. CON ĐƯỜNG DẠY HỌC VÀ VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG.................. 34
1.4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CÁ NHÂN HIỆU
QUẢ CHO TKT................................................................................................. 39
1.4.1.Tính cá nhân .......................................................................................... 39
1.4.2. Giải quyết trực tiếp các khó khăn do khuyết tật gây ra .......................... 41
1.4.3. Có sự kết hợp giữa nhiều nhà chuyên môn và đảm bảo sự tham gia tối đa
của trẻ ............................................................................................................ 42
1.4.4. Đảm bảo tính liên tục, phát triển. .......................................................... 43
1.5. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CHƯƠNG
TRÌNH GDCN CHO TKT.................................................................................. 44
1.5.1. Các yếu tố thuộc về người dạy.............................................................. 45
1.4.2. Các yếu tố thuộc về trẻ ......................................................................... 56
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC TỔ CHỨC RÈN LUYỆN KN
PTCT GDCN CHO SINH VIÊN CĐSP MẦM NON NGÀNH GIÁO DỤC ĐẶC
BIỆT..................................................................................................................... 59
2.1. MỤC TIÊU VÀ NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN SƯ
PHẠM MẦM NON GIÁO DỤC ĐẶC BIỆT...................................................... 59
2.1.1. Mục tiêu chương trình đào tạo giáo viên sư phạm mầm non Giáo dục đặc
biệt ................................................................................................................. 59
2.1.2. Nội dung chương trình đào tạo giáo viên ngành Giáo dục đặc biệt bậc
mầm non ........................................................................................................ 59
2.2. NHỮNG ĐIỀU KIỆN THUẬN LỢI VÀ NHỮNG THÁCH THỨC TẠI CÁC
CƠ SỞ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GDĐB BẬC MN TRONG TỔ CHỨC RÈN
LUYỆN KN PTCT GDCN CHO SINH VIÊN. ................................................... 64
2.2.1. Về chương trình đào tạo ....................................................................... 64
2.2.2 Về đội ngũ ............................................................................................. 73
2.2.3. Cơ sở thực hành – các trường, trung tâm can thiệp TKT mầm non....... 76
2.3. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KHẢO SÁT THỰC TRẠNG .................... 76