Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
LƢU THỊ TRƢỜNG GIANG
DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
LƢU THỊ TRƢỜNG GIANG
DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP
DẠY HỌC BỘ MÔN VĂN - TIẾNG VIỆT
MÃ SỐ: 62.14.01.11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Cán bộ hƣớng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. HOÀNG HÒA BÌNH
2. PTS. TS. TRẦN THỊ HIỀN LƢƠNG
HÀ NỘI - 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.
Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa từng
được ai công bố trong bất kì công trình nào khác.
TÁC GIẢ
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CH:
Câu hỏi
CT:
Chương trình
DH:
Dạy học
ĐC:
Đối chứng
GV:
Giáo viên
GD:
Giáo dục
GD & ĐT:
Giáo dục và Đào tạo
HS:
Học sinh
HCM:
Hồ Chí Minh
NĐC:
Nguyễn Đình Chiểu
PP:
Phương pháp
PT:
Phổ thông
PPDH:
Phương pháp dạy học
PVĐ:
Phạm Văn Đồng
SGK:
Sách giáo khoa
SGV:
Sách giáo viên
TN:
Thực nghiệm
THCS:
Trung học cơ sở
THPT:
Trung học phổ thông
TPVH:
Tác phẩm văn học
VB:
Văn bản
VBNL:
Văn bản nghị luận
1
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................... 4
1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................. 4
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ............................................................................ 4
3. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................18
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu .................................................................18
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu ...................................................................18
6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................19
7. Giả thuyết khoa học của đề tài .........................................................................20
8. Đóng góp của luận án .......................................................................................20
9. Cấu trúc của luận án .........................................................................................21
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC DẠY HỌC ĐỌC HIỂU
VĂN BẢN NGHỊ LUẬN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .........22
1.1. Văn bản nghị luận .......................................................................................22
1.1.1. Văn bản nghị luận là gì?.............................................................................22
1.1.2. Đặc trưng của văn bản nghị luận ..............................................................22
1.1.2.1. Tính thuyết phục (xét về mục đích của VBNL) ......................................23
1.1.2.2. VBNL thuyết phục người đọc (người nghe) bằng lí trí và tình cảm (xét
về phương thức thể hiện của VBNL) ...................................................................23
1.1.3. Các loại văn bản nghị luận .........................................................................29
1.2. Việc dạy học văn bản nghị luận ở trƣờng THPT .....................................30
1.2.1. Văn bản nghị luận trong chương trình và SGK Ngữ văn THPT ...............30
1.2.1.1. Vị trí của VBNL trong chương trình và SGK Ngữ văn THPT ...............30
1.2.1.2. Đặc điểm của các VBNL trong CT, SGK Ngữ văn THPT qua một vài
đối sánh ................................................................................................................33
1.2.1.3. Yêu cầu về dạy học đọc hiểu VBNL trong CT, SGK Ngữ văn THPT .........37
1.2.2. Thực trạng dạy học văn bản nghị luận ở trường THPT .............................40
1.2.2.1. Nhận thức, hoạt động của GV và thực tế dạy học trên lớp .....................40
1.2.2.2. Nhận thức và hoạt động học tập của học sinh THPT..............................43
1.2.2.3. Nhận thức và hoạt động của cán bộ quản lí, chỉ đạo về CT và PPDH VBNL ....47
1.3. Dạy học văn bản nghị luận theo phƣơng pháp đọc hiểu .........................49
1.3.1. Khái niệm đọc hiểu ....................................................................................49
nguon tai.lieu . vn
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
LƢU THỊ TRƢỜNG GIANG
DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
LƢU THỊ TRƢỜNG GIANG
DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP
DẠY HỌC BỘ MÔN VĂN - TIẾNG VIỆT
MÃ SỐ: 62.14.01.11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Cán bộ hƣớng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. HOÀNG HÒA BÌNH
2. PTS. TS. TRẦN THỊ HIỀN LƢƠNG
HÀ NỘI - 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.
Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa từng
được ai công bố trong bất kì công trình nào khác.
TÁC GIẢ
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CH:
Câu hỏi
CT:
Chương trình
DH:
Dạy học
ĐC:
Đối chứng
GV:
Giáo viên
GD:
Giáo dục
GD & ĐT:
Giáo dục và Đào tạo
HS:
Học sinh
HCM:
Hồ Chí Minh
NĐC:
Nguyễn Đình Chiểu
PP:
Phương pháp
PT:
Phổ thông
PPDH:
Phương pháp dạy học
PVĐ:
Phạm Văn Đồng
SGK:
Sách giáo khoa
SGV:
Sách giáo viên
TN:
Thực nghiệm
THCS:
Trung học cơ sở
THPT:
Trung học phổ thông
TPVH:
Tác phẩm văn học
VB:
Văn bản
VBNL:
Văn bản nghị luận
1
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................... 4
1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................. 4
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ............................................................................ 4
3. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................18
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu .................................................................18
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu ...................................................................18
6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................19
7. Giả thuyết khoa học của đề tài .........................................................................20
8. Đóng góp của luận án .......................................................................................20
9. Cấu trúc của luận án .........................................................................................21
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC DẠY HỌC ĐỌC HIỂU
VĂN BẢN NGHỊ LUẬN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .........22
1.1. Văn bản nghị luận .......................................................................................22
1.1.1. Văn bản nghị luận là gì?.............................................................................22
1.1.2. Đặc trưng của văn bản nghị luận ..............................................................22
1.1.2.1. Tính thuyết phục (xét về mục đích của VBNL) ......................................23
1.1.2.2. VBNL thuyết phục người đọc (người nghe) bằng lí trí và tình cảm (xét
về phương thức thể hiện của VBNL) ...................................................................23
1.1.3. Các loại văn bản nghị luận .........................................................................29
1.2. Việc dạy học văn bản nghị luận ở trƣờng THPT .....................................30
1.2.1. Văn bản nghị luận trong chương trình và SGK Ngữ văn THPT ...............30
1.2.1.1. Vị trí của VBNL trong chương trình và SGK Ngữ văn THPT ...............30
1.2.1.2. Đặc điểm của các VBNL trong CT, SGK Ngữ văn THPT qua một vài
đối sánh ................................................................................................................33
1.2.1.3. Yêu cầu về dạy học đọc hiểu VBNL trong CT, SGK Ngữ văn THPT .........37
1.2.2. Thực trạng dạy học văn bản nghị luận ở trường THPT .............................40
1.2.2.1. Nhận thức, hoạt động của GV và thực tế dạy học trên lớp .....................40
1.2.2.2. Nhận thức và hoạt động học tập của học sinh THPT..............................43
1.2.2.3. Nhận thức và hoạt động của cán bộ quản lí, chỉ đạo về CT và PPDH VBNL ....47
1.3. Dạy học văn bản nghị luận theo phƣơng pháp đọc hiểu .........................49
1.3.1. Khái niệm đọc hiểu ....................................................................................49