Xem mẫu
1
bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
trêng ®¹i häc s ph¹m Hµ Néi
------------
Ph¹m h¶i linh
D¹y häc th¬ lÝ - trÇn ë nhµ trêng phæ th«ng
theo híng minh gi¶i v¨n b¶n
Chuyên ngành
: Lí luận và phƣơng pháp dạy học
Bộ môn Văn – tiếng Việt
Mã số
: 62.14.01.11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC
Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS. Lê A
2. TS. Trịnh Thị Lan
Hµ Néi - 2016
2
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các ngữ liệu
và trích dẫn trong luận án là hoàn toàn trung thực. Những kết luận khoa học của
luận án chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Hà Nội, tháng 8 năm 2016
Tác giả
Phạm Hải Linh
3
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin dành sự kính trọng và lời cảm ơn sâu sắc tới GS.TS. Lê A và
TS. Trịnh Thị Lan - những người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, động viên, khích
lệ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Khoa Ngữ văn, phòng Sau Đại học, Trường Đại
học Sư phạm Hà Nội, đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành
nhiệm vụ nghiên cứu của mình.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình, người thân, bạn bè, Ban
Giám hiệu Trường THPT Chuyên ĐHSP Hà Nội cùng toàn thể quý thầy cô, anh chị
em đồng nghiệp và các em học sinh đã động viên, khích lệ, ủng hộ tôi trong suốt
quá trình thực hiện luận án.
Hà Nội, tháng 8 năm 2016
Tác giả
Phạm Hải Linh
4
DANH MỤC CÁC TỪ, KHÁI NIỆM VIẾT TẮT
MGVB
: Minh giải văn bản
BT
: Bài tập
GV
: Giáo viên
HS
: Học sinh
PP
: Phương pháp
SGK
: Sách giáo khoa
SGV
: Sách giáo viên
TN
: Thực nghiệm
ĐC
: Đối chứng
5
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài .................................................................................................. 1
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 3
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................... 3
4. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 4
5. Giả thuyết khoa học ............................................................................................. 5
6. Đóng góp mới của luận án ................................................................................... 5
7. Cấu trúc của luận án ............................................................................................ 6
Chương 1: TỔNG QUAN ......................................................................................... 7
1.1. Quan điểm tiếp cận vấn đề minh giải văn bản.................................................. 7
1.1.1. Quan điểm tiếp cận di sản văn học Hán - Nôm ......................................... 7
1.1.2. Minh giải văn bản và hệ thống khái niệm có liên quan................................. 10
1.1.3. Minh giải văn bản và quá trình tổ chức minh giải văn bản Hán Nôm
trong nhà trường ............................................................................................... 13
1.2. Các hướng tiếp cận tác phẩm thơ Lí - Trần .................................................... 15
1.2.1. Tiếp cận từ phương diện ngôn ngữ - văn tự ............................................. 15
1.2.2. Tiếp cận từ phương diện lịch sử văn bản và dịch bản ............................. 19
1.2.3. Tiếp cận từ phương diện nội dung, tư tưởng ........................................... 23
1.3. Những xu hướng tổ chức dạy học các tác phẩm thơ Lí - Trần trong trường
phổ thông hiện nay ................................................................................................ 25
1.3.1. Xu hướng dạy học tác phẩm thơ Lí - Trần theo thi pháp thể loại .................. 25
1.3.2. Xu hướng dạy học tác phẩm thơ Lí - Trần theo hướng tiếp cận văn hóa ......... 27
Tiểu kết chương 1 ................................................................................................. 29
Chương 2: VẤN ĐỀ MINH GIẢI VĂN BẢN VÀ THỰC TRẠNG DẠY HỌC
TÁC PHẨM THƠ LÍ - TRẦN Ở NHÀ TRƢỜNG PHỔ THÔNG..................... 30
2.1. Đặc điểm thơ Lí - Trần và yêu cầu đặt ra đối với việc minh giải văn bản ............ 30
2.1.1. Vài nét về bối cảnh lịch sử - văn hóa ....................................................... 30
2.1.2. Lực lượng sáng tác chủ yếu và hệ thống tác phẩm .................................. 31
2.1.3. Cảm hứng sáng tác chủ đạo ..................................................................... 33
2.1.4. Một số đặc điểm về ngôn ngữ, thể loại .................................................... 38
nguon tai.lieu . vn
bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
trêng ®¹i häc s ph¹m Hµ Néi
------------
Ph¹m h¶i linh
D¹y häc th¬ lÝ - trÇn ë nhµ trêng phæ th«ng
theo híng minh gi¶i v¨n b¶n
Chuyên ngành
: Lí luận và phƣơng pháp dạy học
Bộ môn Văn – tiếng Việt
Mã số
: 62.14.01.11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC
Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS. Lê A
2. TS. Trịnh Thị Lan
Hµ Néi - 2016
2
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các ngữ liệu
và trích dẫn trong luận án là hoàn toàn trung thực. Những kết luận khoa học của
luận án chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Hà Nội, tháng 8 năm 2016
Tác giả
Phạm Hải Linh
3
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin dành sự kính trọng và lời cảm ơn sâu sắc tới GS.TS. Lê A và
TS. Trịnh Thị Lan - những người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, động viên, khích
lệ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Khoa Ngữ văn, phòng Sau Đại học, Trường Đại
học Sư phạm Hà Nội, đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành
nhiệm vụ nghiên cứu của mình.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình, người thân, bạn bè, Ban
Giám hiệu Trường THPT Chuyên ĐHSP Hà Nội cùng toàn thể quý thầy cô, anh chị
em đồng nghiệp và các em học sinh đã động viên, khích lệ, ủng hộ tôi trong suốt
quá trình thực hiện luận án.
Hà Nội, tháng 8 năm 2016
Tác giả
Phạm Hải Linh
4
DANH MỤC CÁC TỪ, KHÁI NIỆM VIẾT TẮT
MGVB
: Minh giải văn bản
BT
: Bài tập
GV
: Giáo viên
HS
: Học sinh
PP
: Phương pháp
SGK
: Sách giáo khoa
SGV
: Sách giáo viên
TN
: Thực nghiệm
ĐC
: Đối chứng
5
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài .................................................................................................. 1
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 3
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................... 3
4. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 4
5. Giả thuyết khoa học ............................................................................................. 5
6. Đóng góp mới của luận án ................................................................................... 5
7. Cấu trúc của luận án ............................................................................................ 6
Chương 1: TỔNG QUAN ......................................................................................... 7
1.1. Quan điểm tiếp cận vấn đề minh giải văn bản.................................................. 7
1.1.1. Quan điểm tiếp cận di sản văn học Hán - Nôm ......................................... 7
1.1.2. Minh giải văn bản và hệ thống khái niệm có liên quan................................. 10
1.1.3. Minh giải văn bản và quá trình tổ chức minh giải văn bản Hán Nôm
trong nhà trường ............................................................................................... 13
1.2. Các hướng tiếp cận tác phẩm thơ Lí - Trần .................................................... 15
1.2.1. Tiếp cận từ phương diện ngôn ngữ - văn tự ............................................. 15
1.2.2. Tiếp cận từ phương diện lịch sử văn bản và dịch bản ............................. 19
1.2.3. Tiếp cận từ phương diện nội dung, tư tưởng ........................................... 23
1.3. Những xu hướng tổ chức dạy học các tác phẩm thơ Lí - Trần trong trường
phổ thông hiện nay ................................................................................................ 25
1.3.1. Xu hướng dạy học tác phẩm thơ Lí - Trần theo thi pháp thể loại .................. 25
1.3.2. Xu hướng dạy học tác phẩm thơ Lí - Trần theo hướng tiếp cận văn hóa ......... 27
Tiểu kết chương 1 ................................................................................................. 29
Chương 2: VẤN ĐỀ MINH GIẢI VĂN BẢN VÀ THỰC TRẠNG DẠY HỌC
TÁC PHẨM THƠ LÍ - TRẦN Ở NHÀ TRƢỜNG PHỔ THÔNG..................... 30
2.1. Đặc điểm thơ Lí - Trần và yêu cầu đặt ra đối với việc minh giải văn bản ............ 30
2.1.1. Vài nét về bối cảnh lịch sử - văn hóa ....................................................... 30
2.1.2. Lực lượng sáng tác chủ yếu và hệ thống tác phẩm .................................. 31
2.1.3. Cảm hứng sáng tác chủ đạo ..................................................................... 33
2.1.4. Một số đặc điểm về ngôn ngữ, thể loại .................................................... 38