Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
LẠI TIẾN VINH
NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỘNG TÀI NGUYÊN NƯỚC VÙNG
ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI
KHÍ HẬU
LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ
Hà Nội – 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
LẠI TIẾN VINH
NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỘNG TÀI NGUYÊN NƯỚC VÙNG
ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI
KHÍ HẬU
LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ
Chuyên ngành: Thủy văn học
Mã số: 62 44 02 24
Người hướng dẫn khoa học
1. PGS.TS. Hà Lương Thuần
2. TS.NCVCC. Nguyễn Lập Dân
Hà Nội – 2016
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện. Các số
liệu sơ cấp và kết quả trình bày trong luận án là trung thực và chưa từng được tác giả
nào công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận án: Lại Tiến Vinh
LỜI CẢM ƠN
Luận án này được hoàn thành tại Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn
lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Hà
Lương Thuần và TS. NCVCC Nguyễn Lập Dân. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân
thành và sâu sắc tới hai thầy hướng dẫn đã tận tình, tâm huyết dành nhiều thời gian giúp
đỡ, hướng dẫn, động viên khích lệ và định hướng cho NCS trong suốt quá trình nghiên
cứu, hoàn thiện luận án.
Tác giả luận án cũng xin bày tỏ chân thành cảm ơn Viện Địa lý, Học viện Khoa
học và Công nghệ và các đơn vị liên quan trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công
nghệ Việt Nam, Viện Quy hoạch Thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn,
Bộ Tài nguyên và Môi trường, các Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn thuộc các
tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Hồng, và đặc biệt là Công ty TNHH MTV Khai thác
công trình Thủy lợi Bắc Hưng Hải đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất
cho tác giả nghiên cứu và hoàn thành luận án.
Nhân dịp này, tác giả luận án xin bày tỏ cảm ơn chân thành và sâu sắc tới các
nhà khoa học, các thầy giáo, các bạn bè, đồng nghiệp đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo, động
viên và chia sẻ nhiều kinh nghiệm quý báu cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu
và hoàn thiện luận án, và
Cuối cùng, tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới bố mẹ và những người
thân trong gia đình đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, động viên và khích lệ tác giả trong
suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận án này.
Tác giả luận án: Lại Tiến Vinh
i
MỤC LỤC
MỤC LỤC .............................................................................................................................. I
DANH SÁCH BẢNG ........................................................................................................... V
DANH SÁCH HÌNH ........................................................................................................... VI
DANH SÁCH PHỤ LỤC .................................................................................................... IX
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .............................................................................................. XI
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỘNG TÀI NGUYÊN NƯỚC
MẶT TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ............................................................... 7
1.1. Các khái niệm cơ bản .................................................................................................... 7
1.1.1. Tài nguyên nước ....................................................................................................... 7
1.1.2. Đánh giá tài nguyên nước ........................................................................................ 7
1.1.3. Biến đổi khí hậu ........................................................................................................ 7
1.1.4. An ninh nguồn nước ................................................................................................. 7
1.2. Tình hình nghiên cứu biến động tài nguyên nước mặt trong bối cảnh biến đổi khí
hậu trên Thế giới và Việt Nam ............................................................................................ 8
1.2.1. Thế giới ...................................................................................................................... 9
1.2.2. Việt Nam .................................................................................................................. 12
1.2.2.1. Lưu vực sông Hồng-Thái Bình ....................................................................... 12
1.2.2.2. Lưu vực sông Cả ............................................................................................. 13
1.2.2.3. Lưu vực sông Thu Bồn, sông Hương và sông Ba ........................................... 14
1.2.2.4. Lưu vực sông Đồng Nai .................................................................................. 14
1.2.2.5. Đồng bằng sông Cửu Long............................................................................. 15
1.2.3. Vùng đồng bằng sông Hồng ................................................................................... 15
1.3. Đánh giá những tồn tại của vấn đề nghiên cứu ở Việt Nam và khu vực nghiên cứu
.............................................................................................................................................. 17
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................................... 19
CHƯƠNG 2. ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG TÀI NGUYÊN
NƯỚC MẶT VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG .......................................................... 21
2.1. Điều kiện tự nhiên vùng đồng bằng sông Hồng ........................................................ 21
2.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................................................... 21
nguon tai.lieu . vn
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
LẠI TIẾN VINH
NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỘNG TÀI NGUYÊN NƯỚC VÙNG
ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI
KHÍ HẬU
LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ
Hà Nội – 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
LẠI TIẾN VINH
NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỘNG TÀI NGUYÊN NƯỚC VÙNG
ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI
KHÍ HẬU
LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ
Chuyên ngành: Thủy văn học
Mã số: 62 44 02 24
Người hướng dẫn khoa học
1. PGS.TS. Hà Lương Thuần
2. TS.NCVCC. Nguyễn Lập Dân
Hà Nội – 2016
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện. Các số
liệu sơ cấp và kết quả trình bày trong luận án là trung thực và chưa từng được tác giả
nào công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận án: Lại Tiến Vinh
LỜI CẢM ƠN
Luận án này được hoàn thành tại Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn
lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Hà
Lương Thuần và TS. NCVCC Nguyễn Lập Dân. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân
thành và sâu sắc tới hai thầy hướng dẫn đã tận tình, tâm huyết dành nhiều thời gian giúp
đỡ, hướng dẫn, động viên khích lệ và định hướng cho NCS trong suốt quá trình nghiên
cứu, hoàn thiện luận án.
Tác giả luận án cũng xin bày tỏ chân thành cảm ơn Viện Địa lý, Học viện Khoa
học và Công nghệ và các đơn vị liên quan trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công
nghệ Việt Nam, Viện Quy hoạch Thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn,
Bộ Tài nguyên và Môi trường, các Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn thuộc các
tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Hồng, và đặc biệt là Công ty TNHH MTV Khai thác
công trình Thủy lợi Bắc Hưng Hải đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất
cho tác giả nghiên cứu và hoàn thành luận án.
Nhân dịp này, tác giả luận án xin bày tỏ cảm ơn chân thành và sâu sắc tới các
nhà khoa học, các thầy giáo, các bạn bè, đồng nghiệp đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo, động
viên và chia sẻ nhiều kinh nghiệm quý báu cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu
và hoàn thiện luận án, và
Cuối cùng, tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới bố mẹ và những người
thân trong gia đình đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, động viên và khích lệ tác giả trong
suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận án này.
Tác giả luận án: Lại Tiến Vinh
i
MỤC LỤC
MỤC LỤC .............................................................................................................................. I
DANH SÁCH BẢNG ........................................................................................................... V
DANH SÁCH HÌNH ........................................................................................................... VI
DANH SÁCH PHỤ LỤC .................................................................................................... IX
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .............................................................................................. XI
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỘNG TÀI NGUYÊN NƯỚC
MẶT TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ............................................................... 7
1.1. Các khái niệm cơ bản .................................................................................................... 7
1.1.1. Tài nguyên nước ....................................................................................................... 7
1.1.2. Đánh giá tài nguyên nước ........................................................................................ 7
1.1.3. Biến đổi khí hậu ........................................................................................................ 7
1.1.4. An ninh nguồn nước ................................................................................................. 7
1.2. Tình hình nghiên cứu biến động tài nguyên nước mặt trong bối cảnh biến đổi khí
hậu trên Thế giới và Việt Nam ............................................................................................ 8
1.2.1. Thế giới ...................................................................................................................... 9
1.2.2. Việt Nam .................................................................................................................. 12
1.2.2.1. Lưu vực sông Hồng-Thái Bình ....................................................................... 12
1.2.2.2. Lưu vực sông Cả ............................................................................................. 13
1.2.2.3. Lưu vực sông Thu Bồn, sông Hương và sông Ba ........................................... 14
1.2.2.4. Lưu vực sông Đồng Nai .................................................................................. 14
1.2.2.5. Đồng bằng sông Cửu Long............................................................................. 15
1.2.3. Vùng đồng bằng sông Hồng ................................................................................... 15
1.3. Đánh giá những tồn tại của vấn đề nghiên cứu ở Việt Nam và khu vực nghiên cứu
.............................................................................................................................................. 17
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................................... 19
CHƯƠNG 2. ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG TÀI NGUYÊN
NƯỚC MẶT VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG .......................................................... 21
2.1. Điều kiện tự nhiên vùng đồng bằng sông Hồng ........................................................ 21
2.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................................................... 21