Xem mẫu
- Bµi 3: LËp kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng th«n, b¶n
1. Môc tiªu
LËp kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng th«n
b¶n nh»m ®Ó:
• Nªu ®−îc c¸c yªu cÇu vÒ
khuyÕn n«ng-khuyÕn l©m cña
ng−êi d©n t¹i th«n b¶n
• X¸c ®Þnh vµ thèng nhÊt ®−îc
môc tiªu vµ nh÷ng ho¹t ®éng
cô thÓ vÒ khuyÕn n«ng khuyÕn
l©m t¹i th«n b¶n
• X¸c lËp ®−îc vai trß vµ tr¸ch
nhiÖm cña ng−êi d©n, cña tæ
chøc khuyÕn n«ng-khuyÕn l©m
trong viÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng
vµ hç trî ng−êi d©n trong c¸c
ho¹t ®éng khuyÕn n«ng-khuyÕn
l©m t¹i th«n b¶n.
LËp kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng th«n, b¶n lµ ®Ò ra c¬ së vµ
nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng-
khuyÕn l©m t¹i th«n, b¶n.
40
- 2. Ph−¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng th«n b¶n
2.1. V× sao sö dông ph−¬ng ph¸p cïng tham gia trong viÖc lËp
kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng th«n b¶n?
• Ph−¬ng ph¸p cïng tham gia
trong lËp kÕ ho¹ch khuyÕn
n«ng th«n b¶n lµ mét ph−¬ng
ph¸p tiÕp cËn cã hiÖu qu¶ ®Ó
vËn ®éng, khuyÕn khÝch ng−êi
d©n tham gia ®«ng ®¶o vµ cã
tr¸ch nhiÖm cao vµo qu¸ tr×nh
x©y dùng kÕ ho¹ch khuyÕn
n«ng khuyÕn l©m t¹i th«n b¶n.
• KÕ ho¹ch khuyÕn n«ng ®−îc x©y
dùng dùa vµo ng−êi d©n lµ c¬ së
®Ó c¸c c¬ quan khuyÕn n«ng ®−a
ra c¬ cÊu hç trî thÝch hîp.
S¬ ®å d−íi ®©y thÓ hiÖn ph−¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch cã
ng−êi d©n tham gia:
LËp kÕ ho¹ch C¬ cÊu
(C¬ cÊu yªu cÇu) hç trî
TØnh
HÖ thèng lËp
kÕ ho¹ch tõ
KÕ ho¹ch vµ tæ
d−íi lªn
chøc hç trî tõ
HuyÖn c¸c cÊp xuèng
ng−êi d©n vµ
céng ®ång
X·
Th«n, b¶n
41
- 2.2. Yªu cÇu cña lËp kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng th«n b¶n cã ng−êi
d©n tham gia
Trong qu¸ tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng th«n b¶n ph¶i
®¶m b¶o:
Gióp ng−êi d©n vµ céng ®ång
®¸nh gi¸ ®−îc thùc tr¹ng cña
th«n b¶n (bao gåm nh÷ng tiÒm
n¨ng, thuËn lîi - nh÷ng khã
kh¨n, c¶n trë, vµ nh÷ng c¬ héi -
nh÷ng th¸ch thøc)
Gióp ng−êi d©n vµ céng ®ång
nªu vµ ®Ò xuÊt ®−îc c¸c mong
muèn ph¸t triÓn, c¸c kÕt qu¶ cuèi
cïng cÇn ®¹t ®−îc trong mét thêi
h¹n nhÊt ®Þnh (kÕ ho¹ch dµi h¹n
vµ ng¾n h¹n)
Gióp ng−êi d©n vµ céng ®ång th¶o luËn ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ho¹t
®éng khuyÕn n«ng khuyÕn l©m thÝch hîp ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu
®· ®Ò ra trªn c¬ së nh÷ng kh¶ n¨ng phï hîp cña céng ®ång
th«n b¶n cïng víi sù hç trî cña c¸c tæ chøc, c¬ quan nhµ n−íc.
2.3 Ai tham gia lËp kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng th«n b¶n?
Tr−ëng th«n
Nhãm khuyÕn n«ng th«n b¶n
Toµn thÓ ng−êi d©n trong céng
®ång th«n b¶n.
NhiÖm vô cña khuyÕn n«ng viªn
x· (hoÆc th«n, b¶n) lµ cïng víi
Tr−ëng th«n (vµ c¸c tæ chøc ®oµn
thÓ trong th«n) khuyÕn khÝch
ng−êi d©n trong céng ®ång tham
gia lËp kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng.
42
- 3. C¸c b−íc tiÕn hµnh trong lËp kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng th«n b¶n
B−íc 1. ChuÈn bÞ
• Thu thËp c¸c sè liÖu c¬ b¶n
cã liªn quan ®Õn x©y dùng kÕ
ho¹ch khuyÕn n«ng th«n
b¶n.
• ChuÈn bÞ cho cuéc häp toµn
th«n b¶n:
C¸n bé khuyÕn n«ng cïng víi
Tr−ëng th«n th¶o luËn c¸c néi dung
cÇn thiÕt cho cuéc häp th«n, b¶n.
Bao gåm:
- Thêi gian, ®Þa ®iÓm cuéc häp
vµ néi dung cuéc häp th«n (mét sè
®Þnh h−íng hoÆc c¸c dù kiÕn cho tiÕn
tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch. Gi¶i thÝch ý nghÜa, môc ®Ých, tÇm quan träng
cña lËp kÕ ho¹ch vµ sù tham gia cña mäi ng−êi trong céng ®ång).
- Ph©n c«ng ng−êi tr×nh bµy néi dung tr−íc cuéc häp th«n b¶n.
CÇn l−u ý néi dung tr×nh bµy ph¶i thËt ng¾n gän, râ rµng, dÔ hiÓu.
• Tæ chøc häp d©n trong th«n, b¶n
Häp d©n lµ mét c«ng viÖc quan träng trong x©y dùng, ®¸nh gi¸ kÕ
ho¹ch. Nh−ng nã chØ trë thµnh c«ng cô h÷u Ých khi ph¸t huy ®−îc tÝnh
d©n chñ, tËp hîp ®−îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña ng−êi tham dù. V×
vËy vai trß cña ng−êi ®iÒu hµnh cuéc häp rÊt quan träng. Lµm sao thu
hót, khuyÕn khÝch ng−êi tham dù ®ãng gãp ®−îc nhiÒu ý t−ëng, cung
cÊp ®−îc nhiÒu th«ng tin vµ ph¶i cã kh¶ n¨ng xö lý c¸c t×nh huèng ®Ó
lµm cho cuéc häp kh«ng c¨ng th¼ng. §ã còng lµ lý do v× sao ph¶i cã
sù chuÈn bÞ chu ®¸o tr−íc khi tæ chøc cuéc häp.
Ng−êi chñ tr× cuéc häp ph¶i cã th¸i ®é t«n träng mäi ý kiÕn cña
c¸c thµnh viªn tham dù, kÓ c¶ nh÷ng ý kiÕn tr¸i ng−îc, kh«ng tá ý khã
chÞu khi cã nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt, phª ph¸n. Vµ ph¶i biÕt khuyÕn
khÝch nh÷ng ng−êi Ýt tham gia nh− phô n÷, d©n téc hoÆc nh÷ng ng−êi
mµ tr−íc nay Ýt ®−îc céng ®ång quan t©m.
43
- B−íc 2: §¸nh gi¸ thùc tr¹ng th«n, b¶n
Chia thµnh nhãm nhá 4-5 ng−êi,
mçi nhãm thu thËp vµ ph©n tÝch
mét néi dung. Th«ng tin vÒ c¸c néi
dung trªn do thµnh viªn trong
nhãm vµ nh÷ng ng−êi d©n trong
céng ®ång cung cÊp, cµng cã nhiÒu
ng−êi cung cÊp, bæ sung th«ng tin
th× møc ®é tin cËy cµng cao. Sau
®ã nhãm th¶o luËn vµ thèng nhÊt ý
kiÕn, ghi chÐp thµnh tµi liÖu
C«ng cô ®−îc sö dông trong ®¸nh
gi¸ hiÖn tr¹ng th«n b¶n lµ biÓu ®å,
s¬ ®å, sa bµn, lÞch thêi vô....tuú
theo môc ®Ých vµ néi dung cÇn
®¸nh gi¸ mµ lùa chän vµ sö dông
c«ng cô thÝch hîp, trªn nguyªn t¾c
lµ lµm sao cã th«ng tin chÝnh x¸c
vµ nhiÒu ng−êi trong céng ®ång
quan t©m ®Õn néi dung ®¸nh gi¸.
VÝ dô: ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng sö
dông ®Êt cña th«n b¶n cã thÓ tæ
chøc ®i vÏ l¸t c¾t, hoÆc ®Ó ®¸nh gi¸
vÒ thùc tr¹ng s¶n xuÊt n«ng l©m
nghiÖp cña th«n b¶n cã thÓ dïng
c«ng cô lÞch thêi vô...
C¸n bé khuyÕn n«ng tËp hîp kÕt
qu¶ cña c¸c nhãm lµm c¬ së cho
th¶o luËn x©y dùng môc tiªu vµ
gi¶i ph¸p cña kÕ ho¹ch.
B−íc 3. X©y dùng môc tiªu
Toµn nhãm tËp trung th¶o luËn ®Ó
x¸c ®Þnh môc tiªu
C¸n bé khuyÕn n«ng ®−a ra c¸c gîi ý
cho nhãm th¶o luËn
Cã thÓ cã rÊt nhiÒu môc tiªu ®−îc
®−a ra, th− ký nhãm ghi chÐp l¹i
NÕu cã nhiÒu môc tiªu th× nªn dïng
ph−¬ng ph¸p so s¸nh cÆp ®«i ®Ó x¸c
®Þnh thø tù −u tiªn t×m ra môc tiªu
nµo cÇn thùc hiÖn tr−íc.
44
- VÝ dô:
T.S. Thø
Gièng C©y
Thuû lîi Nu«i lîn
lóa ¡.qu¶ ®iÓm Tù
1.Thuû lîi 0 4
2.Gièng lóa 3 1
3.Nu«i lîn 1 3
4.C©y ¡.qu¶ 2 2
Nh− vÝ dô trªn, lóc ®Çu chóng ta xÕp thø tù tõ thuû lîi ®Õn c©y ¨n
qu¶, nh−ng sau khi so s¸nh th× cã kÕt qu¶ nh− b¶ng trªn: −u tiªn sè 1 lµ
gièng lóa, ®Õn c©y ¨n qu¶ vµ cuèi cïng lµ thuû lîi.
VÝ dô vÒ môc tiªu kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña mét th«n
Môc tiªu chung:
PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2001 xo¸ toµn bé hé ®ãi, gi¶m 60% hé nghÌo
Møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi vÒ l−¬ng thùc 350 kg/n¨m
Møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi vÒ gi¸ trÞ thu nhËp 1,5 triÖu/n¨m
Møc t¨ng d©n sè: 1,2 %
100% trÎ em ®−îc ®i häc
Hoµn thiÖn hÖ thèng thuû lîi, giao th«ng ph¸t triÓn, cã ®iÖn sinh ho¹t.
Môc tiªu n¨m 1997:
-Phñ xanh 15 ha ®Êt trèng ®åi träc
-X©y dùng h−¬ng −íc b¶o vÖ rõng
-Gieo cÊy 18 ha lóa b»ng gièng lai t¹p giao vµ gieo trång 12 ha ng«
vô ®«ng
- Trång 5 ha c©y ¨n qu¶
-100% sè hé ®−îc tËp huÊn vÒ kü thuËt th©m canh lóa, kü thuËt trång
ng« vô ®«ng, kü thuËt ch¨n nu«i lîn, gia cÇm
45
- B−íc 4: X©y dùng néi dung ho¹t ®éng cho n¨m kÕ ho¹ch (c¸c
gi¶i ph¸p nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu)
C¨n cø vµo thø tù −u tiªn cña
c¸c môc tiªu ®· ®−îc x¸c
®Þnh, toµn nhãm tËp trung
th¶o luËn néi dung vµ c¸c
ho¹t ®éng thùc hiÖn trong
n¨m kÕ ho¹ch. §©y ®−îc coi
lµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn kÕ
ho¹ch v× vËy cÇn cã sù th¶o
luËn kü trong nhãm tr−íc khi
®−a ra héi nghÞ toµn th«n.
Tr−íc khi ®−a ra c¸c gi¶i
ph¸p nh»m thùc hiÖn néi
dung nµo ®ã, cÇn ph©n tÝch
kü trong nhãm ®Ó tr¶ lêi
®−îc c©u hái: T¹i sao ph¶i
tËp trung gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
®ã? LiÖu ®ã cã ph¶i lµ mÊu
chèt cña vÊn ®Ò mµ th«n, b¶n
cÇn tËp trung ®Ó thùc hiÖn
hay kh«ng? Vµ sau khi thùc
hiÖn cã lµm thay ®æi cuéc
sèng ng−êi d©n th«n, b¶n
kh«ng?
VÝ dô:
KÕ ho¹ch ho¹t ®éng khuyÕn n«ng th«n A n¨m 2001
Thêi gian Ng−êi Hç trî tõ
Ho¹t ®éng Khèi l−îng §Þa ®iÓm
thùc hiÖn thùc hiÖn bªn ngoµi
TËp huÊn 40 hé 20 -1 - 01 Héi tr−êng C¸c hé trång C¸n bé KN
gièng lóa th«n lóa huyÖn
TËp huÊn 20 hé 21- 1- 01 C©y ¡.qu¶ C¸c hé trång C¸n bé KN
c©y ¨n qu¶ C©y ¡.qu¶ huyÖn
Khi hoµn tÊt c«ng viÖc, nhãm c«ng t¸c b¸o c¸o kÕt qu¶ tr−íc héi
nghÞ toµn th«n ®Ó mäi ng−êi trong céng ®ång tham gia ®ãng gãp ý
kiÕn. NÕu cã nh÷ng ý kiÕn bæ sung, cÇn ®−a vµo kÕ ho¹ch cho phï hîp
víi nguyÖn väng cña toµn d©n.
46
- B−íc 5. ThÈm ®Þnh
B¶n kÕ ho¹ch cña th«n
b¶n sau khi ®· cã ý kiÕn
®ãng gãp cña ng−êi d©n,
®−îc nhãm c«ng t¸c hoµn
thiÖn vµ göi vÒ tr¹m khuyÕn
n«ng huyÖn. Tr¹m khuyÕn
n«ng huyÖn cã tr¸ch nhiÖm
xem xÐt vµ phª duyÖt,
nh÷ng vÊn ®Ò cÇn söa ®æi
Tr¹m sÏ th¶o luËn vµ gi¶i
thÝch víi th«n ®Ó ®−a kÕ
ho¹ch vµo ho¹t ®éng.
4. KÕ ho¹ch hµng th¸ng
KÕ ho¹ch hµng th¸ng (hoÆc quý) cÇn ph¶i ®−îc x©y dùng trªn c¬
së b¶n kÕ ho¹ch n¨m ®· ®−îc phª duyÖt. NhiÖm vô cña khuyÕn n«ng
viªn th«n, b¶n lµ ph¶i x©y dùng nªn b¶n kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng
th¸ng ®Ó tæ chøc n«ng d©n tham gia thùc hiÖn.
ViÖc x©y dùng kÕ ho¹ch th¸ng còng tu©n theo nh÷ng c©u hái:
Lµm g× ? Lµm khi nµo?
Ai sÏ tham gia? Vµ lµm nh− thÕ nµo ?
C¸c nguån lùc ( Lao ®éng, vËt t−, tiÒn vèn...) còng cÇn ®−îc tÝnh
to¸n theo nhu cÇu cña tõng ho¹t ®éng. CÇn ph©n biÖt râ ®©u lµ do d©n
b¶n ®ãng gãp, ®©u lµ do nhµ n−íc hoÆc c¸c tæ chøc tõ bªn ngoµi céng
®ång hç trî.
NhÊn m¹nh tÇm quan träng cña cña kÕ ho¹ch hµng th¸ng bëi nã lµ
mét c«ng cô rÊt quan träng gióp c¸n bé khuyÕn n«ng vµ ban qu¶n lý
th«n, b¶n tæ chøc, ®iÒu hµnh d©n b¶n tham gia thùc hiÖn kÕ ho¹ch. Nã
còng lµ c¬ së gióp cho c¸c tæ chøc vµ c¬ quan nhµ n−íc ®iÒu phèi vËt
t− vµ kü thuËt mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho th«n,
b¶n thùc hiÖn tèt c¸c ho¹t ®éng cña m×nh.
47
- Khi x©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng th¸ng ban qu¶n lý th«n,
b¶n nªn c©n nh¾c nh÷ng ®iÒu sau:
1. Th¸ng nµy sÏ lµm nh÷ng c«ng viÖc g×?
2. Ai sÏ tham gia?
3. CÇn ®Õn nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ nh÷ng nguån lùc g× ®Ó thùc hiÖn
nh÷ng c«ng viÖc ®ã?
4. Dùa vµo tiªu chuÈn g× ®Ó biÕt ch¾c r»ng nh÷ng c«ng viÖc ®ã ®·
®−îc hoµn thµnh.
D−íi ®©y lµ thÝ dô vÒ kÕ ho¹ch ho¹t ®éng th¸ng.
KÕ ho¹ch th¸ng 1-2001, th«n A
Thêi gian
C¸c ho¹t ®éng
TuÇn 1 TuÇn 2 TuÇn 3 TuÇn 4
1 Häp th«n phæ biÕn kÕ ho¹ch --
2 X©y dùng nhãm së thÝch ---------
3 TËp huÊn c©y ¨n qu¶ -----------
4 Tham quan m« h×nh
48
nguon tai.lieu . vn