Xem mẫu
- LAO XAO (Duy Khán)
A/ MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. KIẾN TH Ứ C:
Cho HS n ắm đư ợc:
- "Lao xao" được trích từ tác phẩ m "Tuổi thơ im lặng" củ a Duy Khán, tác phẩ m được giả
thưởng Hội Nhà văn năm 1987.
- Trong bài văn trích, tác giả đã miêu tả đ ời sống và tậ p tính một số loài chim ở vùng quê,
có những loài chim hiền, loài chim ác, chim x ấu. Tất cả gắ n liền với tuổi thơ, v ới phong
cảnh nông thôn chớm vào hè, th ể hệ n sự hiểu biết phong phú, quan sát tinh tế và tình yêu
quê hương của ngư ời viết.
2. KĨ N ĂNG:
Rèn kĩ năng tìm hiểu, c ảm thụ v ăn miêu tả. Củng cố kĩ năng làm văn miêu tả đư ợc họ c
trong các giờ TLV.
3. T HÁI Đ Ộ:
H am họ c h ỏi, quan sát về thế giới loài chim quanh mình và thiên nhiên nói chung, qua đó
bồi đắp thêm tình yêu quê hương đất nư ớc.
B/ CHUẨN BỊ:
- G V: G A, tranh minh hoạ
- - HS: soạn bài
C/ PHƯƠNG PHÁP:
- H Đ cá nhân và c ả lớp
- PP: đọc sáng tạo, tái tạo, nghiên cứu, g ợi tìm ...
D/ TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1. Ổ N ĐỊ NH:
- Kiể m tra sĩ số: + Lớp 6a:
+ L ớp 6b:
2. KTBC:
a) Câu hỏi: KT vở soạ n của HS
b) Đáp án:
3. BÀI MỚI:
a) Giới thiệu bài:
Bồ các là bác chim ri
Chim ri là dì sáo sậu
sáo sậu là cậ u sáo đen
Sáo đen là em tu hú
- Tu hú là chú bồ c ác ...
Bài đồng dao về quan hệ họ hàng các loài chim được trích trong bài văn "Lao xao" củ a
nhà văn Duy Khán. Bằng sự quan sát tinh tế, v ốn kinh nghiệm sống phong phú và tình c ả m
yêu mến làng quê, nhà văn Duy Khán đã miêu t ả những đặc điểm và tập tính lí thú của m ột
loài chim ở nông thôn. Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về nh ững loài chim ấy.
b) Các hđ d ạy – học:
H Đ củ a thầy H Đ củ a trò N D cầ n đạt
I- Tìm hiểu tác giả, tác phẩ m
(?) Em đã thu nhậ n được 1. Tác giả
những thông tin nào về tác
- Sinh năm 1934 tại Quế V õ,
giả Duy Khán ?
Bắ c Ninh, là nhà văn quân
G V: B ổ sung đội
- Đại tá về hưu, m ất năm
1995 tại Hải Phòng
(?) Cho biết xuất xứ củ a tác
phẩm. 2. Tác phẩ m
G V bổ sung: Thông qua hồi Trích từ tập hồi kí tự truyện
tưởng và kỉ niệ m tuổi thơ, tác "Tuổi thơ im lặng"
giả dựng lại những b ức tranh
- thiên nhiên, con ngư ời ở làng
quê thủa trước.
G V nêu y/c đọc: ch ậm rãi,
tâm tình, chú ý nhữ ng câu
văn ngắn, nhữ ng khẩu ngữ ,
câu chuyệ n dân gian lồng
vào bài khi tả về 1 loài chim - Đọc, nh ận xét 3. Đ ọc - chú thích
nào đó. Đọ c mẫu, g ọi HS đọc
G V: y/c HS giải thích chú
thích 4, 5, 7, 8
(?) Vung tứ linh ?
(?) Láu táu ?
- Vung ra bố n phía
(?) VB thuộ c thể loại gì ?
- Nói nhanh, vấp váp, khi
(?) VB có s ự kết h ợp c ủ
không rõ tiếng
những PTBĐ nào ?
II- Phân tích văn bả n
(?) XĐ bố cục của VB.
- 1. Thể loại - P TBĐ - bố cục
a) Thể loại: Hồi kí tự
truyện
b) PTBĐ: Tự sự + miêu tả
(?) Trong 2 đoạn, đoạ n nào 1) Từ đầu ... Râm ran: Cảnh
gây ấ n tư ợng hơn đối v ới buổi sớm ch ớm hè ở làng
ngư ời đọc ? quê
c) Bố cục: 2 đoạn
(?) Bài văn tả và kể về các 2) Còn lại: Th ế giới các loài
loài chim ở làng quê có theo chim
1 trình tự nào không, hay
- Đo ạn 2
hoàn toàn tự do ?
- Có. Đoạn đ ầu tả khung
cảnh làng quê lúc ch ớm hè
với nhữ ng màu sắc, hương
thơm của các loài hoa cùng
vẻ rộn rịp, xôn xao của ong,
bướm. Tiếp đó là tiếng kêu
của con bồ các bay ngang
(?) Trong bài văn các loài qua sân, tác giả đã dẫ n vào 1
chim có đư ợc sắp xếp theo cách tự nhiên đoạn tả và kể
từng nhóm loài hay không ? về các loài chim.
Đó là những nhóm, loài chim
- - Loài chim hiền: bồ các, sáo
nào ?
sậu, tu hú
- Loài chim ác: diều hâu,
(?) Trư ớc khi miêu tả các
quạ, cắt
loài chim, nhà văn đ ã tả cảnh
nào ở làng quê ? - Chim trị kẻ ác: chèo bẻo
(?) Trung tâm của c ảnh này
là gì ?
(?) Âm thanh nào khiến tác
giả chú ý nhất ? vì sao ?
(?) Em hiểu ntn v ề â m thanh
"lao xao" trong bài văn này ?
G V: Đó là âm thanh c ủa ong,
bướm, của đất trời thiên
2. Phân tích
nhiên làng quê khi mùa hè
a) Cảnh buổi sớm ch ớm
tới. Trong cái lao xao của đất
hè ở làng quê
trời, cỏ cây có cả cái lao xao
của tâm hồn tác giả.
- Trung tâm của cả nh: cây,
hoa, ong bư ớm
(?) Qua đây , em có nhận xét
gì về khung cảnh làng quê
vào buổi sớm ch ớm hè này ?
- Âm thanh: lao xao
G V: chuyể n ý
- -> Từ láy tượng thanh - > âm
hưởng ch ủ đạo của bài văn
(HẾT TIẾT 113 CHUYỂN
SANG TIẾT 114)
G V: y/c HS chú ý vào đoạn 2
(?) Tác giả bắt đầ u gi ới thiệu
loài chim bồ c ác, bài đồng
dao củ a chị Điệp rồi m ới tả
các loài chim hiền. Theo em
cách miêu tả như thế có gì
thú vị ?
-> Khung c ảnh đ ẹp, thơ
(?) Trong số c ác loài chim
mộng mà vui vẻ
mang vui đến, tác giả tập
trung kể v ề loài nào ?
(?) Chúng đư ợc kể bằng
những chi tiết nào ?
- V ừa miêu tả theo trình tự
trong bài đồ ng dao vừ a chú
trọng chọn 1, 2 loài tiêu biểu
làm cho bài văn sinh động,
- (?) Chúng đư ợc kể trên không rơi vào sự liệt kê, b) Th ế giới các loài chim
phương diện nào: hình dáng, minh ho ạ.
* Chim hiền
màu sắc hay hoạt động ?
(?) Vì sao tác giả gọi chúng
là chim "mang tin vui đến
cho giời đất" ? - Chim sáo: đậu c ả trên lưng
trâu mà hót; tọ toẹ học nói;
bay đi ăn; chiều lại về với
chủ
- Chim mang tin vui: chim
- Chim tu hú: báo mùa tu hú sáo, chim tu hú
chín; đỗ trên ngon tu hú mà
(?) Trong số c ác loài chim
kêu
xấu, chim ác, tác giả tập
trung kể v ề loài nào ? - Đặc điể m hoạt động: hót,
học nói, kêu mùa v ải chín
(?) Chúng đư ợc kể và tả trên
những phương diện nào ?
(?) Diều hâu có điể m xấu và
các nào ?
- Vì tiếng hót của chúng vui,
chúng đem lại niềm vui cho
mùa màng, cho con ngư ời.
- (?) Điể m xấ u nhất ở qu ạ là gì
?
(?) Chim cắt ác ở điểm nào ?
- Hình dáng, lai lịch, hoạt -> Tiếng hót vui, đem lại
động niềm vui cho mùa màng, cho
con người
- Mũi khoằ m, đánh hơi xác
chết và gà con rất tinh
(?) Nế u đánh giá chúng bằng
cách nhìn dân gian, em sẽ đặt - Lao như mũi tên xu ống, tha
tên cho mấy thứ chim ác, được gà con, lao v ụt lên mây
* Chim ác, chim xấu
chim xấ u đó ntn ? xanh, v ừa lư ợn v ừa ăn
- Chim diều hâu, chim qu ạ,
(?) Tại sao tác giả lại gọi - Bắt gà con, ăn trộm trứng,
chim cắt
chúng là chim ác, chim xấu ? ngó nghiêng ở chuồ ng lợn
- Cánh nhọn như m ũi dao
bầu ch ọc tiết lợn; khi đánh
(?) Tại sao tác giả gọi chim
nhau xỉa bằ ng cánh; v ụt đến,
chèo b ẻo là chim trị ác ?
vụt biến như quỷ.
- Quạ: chim ăn trộm
(?) Chèo bẻo đã chứng tỏ là
- Diều hâu: chim ăn cư ớp
chim trị ác qua những đặ c
điểm nào về hình dáng và
- hoạt động ? - Cắt: chim đao phủ
(?) Đang kể chuyện chèo bẻ o
diệt ác, tác giả viết: "Chèo
bẻo ơi, chèo bẻo !" Diều đó
có ý nghĩa gì ?
(?) Em thử đặt tên cho chèo
bẻo theo thiện cả m của em ?
(?) Trong bài có sử dụng
nhiều ch ất liệu văn hoá dân
gian như thành ng ữ, đồng
dao, k ể chuyện. Hãy tìm các
dẫn ch ứng.
-> Cách g ọi kèm theo thái đ ộ
yêu ghét, chỉ các loại động
(?) Cách cả m nhận đ ậm chất
vật ăn thịt, hung dữ
dân gian về các loài chim
* Chim trị ác
trong bài tạo nên nét đặc sắ c
gì và có điều gì ch ưa xá đáng
- Chim chèo bẻ o: dám đánh
?
lại các loài chim ác, chim
- xấu
- Hình dáng: như nh ững mũi
tên đen hình đ uôi cá
- Chim đoàn k ết, hảo hán,
dũng sĩ... - Hành đ ộng:
- Đồng dao: B ồ các là ... + Lao vào đánh diều hâu
- Thành ngữ: Dây mơ, dễ + Vây tứ p hía đánh quạ
má; Kẻ c ắp g ặp bà già; Lia
+ Cả đ àn vây vào đánh chim
lia láu láu như quạ vào
cắt cứu b ạn
chuồng l ợn
-> Thể hiện thiện cảm, ca
- Kể c huyệ n: Sự tích chim
ngợi hành đ ộng d ũng cả m
bìm bịp; Sự tích chim chèo
của chèo bẻ o
bẻo
- Đó là cách nhìn các loài
chim trong mối quan hệ v ới
con ngư ời, v ới công việc nhà
nông, là những thiện cảm
hoặc ác c ảm với từng loài
chim theo những quan niệm
phổ biến và lâu đời trong dân
gian, đôi khi gán cho chúng
những tính nêt, phẩ m chất
như con người. Bên cạ nh đó
còn có những hạn ch ế của
- cách nhìn mang tính định
kiến, thiếu căn cứ khoa học
(?) Em hiểu thêm gì về thế
(VD: từ chuyện về sự tích
giới tự nhiên và con ngư ời
chim bìm bịp mà cho rằng
qua VB này ?
chỉ khi con chim này kêu thì
các loài chim ác, chim dữ
m ới ra mặt; hay từ câu thành
(?) Tình cả m nào được khơi ngữ "Kẻ cắp gặp bà già" và
dậy trong em khi tiếp xúc v ới cách gọi chèo bẻ o là kẻ cắp
thế giới loài vật trong VB rồi nhận xét rằng: "... ngư ời
"Lao xao" ? có tội khi trở thành ngư ời tốt
thì tốt lắm"
(?) Em họ c tập đư ợc gì từ
N T miêu tả và kể c huyện củ a - Hiểu biết thêm 1 số loài
tác giả trong VB "Lao xao" ? chim ở làng quê nư ớc ta
- Thấ y được sự quan tâm của
con người v ới loài vật
- Y êu quý các loài vật quanh
G V: y/c HS khái quát lại ND
ta
và NT của VB
- Yêu làng quê, dân tộc
G V:Gọi HS đọ c ghi nh ớ
- Quan sát tinh tường đối
G V: hướng dẫn HS làm BT
tượng miêu tả
phần LT
- - Vố n sống rất cần khi miêu
tả, kể chuy ện
- Miêu tả, k ể chuyện cần
được lồng trong cả m xúc,
thái độ
- II- Tổng k ết
< Ghi nhớ SGK - 113>
IV- Luy ện tập
4. CỦ NG C Ố:
(?) Đặc điể m c ủa câu trần thuật đơn có từ là.
5. H Ư Ớ NG D ẪN HS H Ọ C VÀ CHU ẨN BỊ BÀI:
- Học ghi nh ớ, làm hết BT
- PT ND và NT của VB
- - Ôn tập các b ài: So sánh; Nhân hoá; ẩn dụ; Hoán dụ; Các TP chính c ủa câu. Giờ sau KT
Tiếng Việt 1 tiết
E/RÚT KINH NGHIỆM:
nguon tai.lieu . vn
