1. Trang Chủ
  2. Chính trị học
  3. Kỷ yếu hội nghị kinh tế tri thức

Kỷ yếu hội nghị kinh tế tri thức

Trong một thập kỷ trở lại đây, các nhà kinh tế và quản lý tại nhiều quốc gia trên thế giới đã đề cập đến khái niệm “Nền kinh tế tri thức”. Cở sở đưa ra khái niệm này dựa trên dự đoán về những bước tiến nhảy vọt, chưa từng thấy về khoa học công nghệ trong thế kỷ XXI. Nền kinh tế tri thức và những nét đặc trưng của nó là gì?, các nhà thống kê dùng những chỉ tiêu gì để phản ánh nền kinh tế tri thức.... KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 1 MUÅC LUÅC XÊY DÛÅNG MÖÅT NÏÌN KINH TÏË ÀÖÅC LÊÅP TÛÅ CHUÃ ÚÃ VIÏÅ

Thể loại Tài liệu miễn phí Chính trị học

Số trang 327

Ngày tạo 8/30/2018 1:08:33 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 1.41 M

Tên tệp

Tải Kỷ yếu hội nghị kinh tế tri thức (.pdf)

Xem mẫu

  1. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 1 MUÅC LUÅC XÊY DÛÅNG MÖÅT NÏÌN KINH TÏË ÀÖÅC LÊÅP TÛÅ CHUÃ ÚÃ VIÏÅT NAM TRONG QUAÁ TRÒNH HÖÅI NHÊÅP KINH TÏË QUÖËC TÏË................................................................................................................ 2 KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ GIAÁO DUÅC – ÀAÂO TAÅO, PHAÁT TRIÏÍN NGÛÚÂI.............................................. 14 VAI TROÂ CUÃA KHOA HOÅC CÚ BAÃN TRONG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC ............................................. 27 CHÖÎ MAÅNH, CHÖÎ YÏËU TRONG TÊM LYÁ CON NGÛÚÂI VIÏÅT NAM KHI ÀI VAÂO THÚÂI ÀAÅI VÙN MINH TRÑ TUÏÅ ....................................................................................................................................... 38 CÖNG NGHÏÅ THÖNG TIN – ÀÖÅNG LÛÅC PHAÁT TRIÏÍN TRONG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC .............. 44 CÖNG NGHÏÅ SINH HOÅC VIÏÅT NAM – THÛÅC TRAÅNG, TRIÏÍN VOÅNG VAÂ GIAÃI PHAÁP ....................... 66 ÀOÁNG GOÁP CUÃA NGAÂNH CÖNG NGHÏÅ SINH HOÅC VIÏÅT NAM VAÂO NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC: THÛÅC TRAÅNG VAÂ GIAÃI PHAÁP ................................................................................................................ 76 KINH TÏË TRI THÛÁC – VAI TROÂ CUÃA DOANH NGHIÏÅP ...................................................................... 93 NÊNG CAO VAI TROÂ CUÃA NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT TRONG QUAÁ TRÒNH CHUYÏÍN ÀÖÍI SANG NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC ÚÃ VIÏÅT NAM ................................................................................... 103 QUYÏÌN SÚÃ HÛÄU TRÑ TUÏÅ – MÖÅT ÀIÏÌU KIÏÅN CHO PHAÁT TRIÏÍN KINH TÏË TRI THÛÁC ÚÃ VIÏÅT NAM ............................................................................................................................................. 113 ANH HÛÚÃNG CUÃA NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC ÀÖËI VÚÁI VÊËN ÀÏÌ GIAÃI QUYÏËT VIÏÅC LAÂM ÚÃ Ã VIÏÅT NAM ............................................................................................................................................. 129 LÛÚÅC GHI CAÁC YÁ KIÏËN THAÃO LUÊÅN TAÅI HÖÅI TRÛÚÂNG ................................................................. 138 PHAÁT BIÏÍU KÏËT THUÁC HÖÅI THAÃO..................................................................................................... 166
  2. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 2 XÊY DÛÅNG MÖÅT NÏÌN KINH TÏË ÀÖÅC LÊÅP TÛÅ CHUÃ ÚÃ VIÏÅT NAM TRONG QUAÁ TRÒNH HÖÅI NHÊÅP KINH TÏË QUÖËC TÏË PGS. TS. VOÄ ÀAÅI LÛÚÅC Viïån trûúãng Viïån Kinh tïë thïë giúái, Trung têm KHXH & NV Quöëc gia Trong giai àoaån hiïån nay, cuäng nhû trong möåt tûúng lai xa hún höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë àöëi vúái Viïåt Nam coá nghôa laâ Viïåt Nam phaãi tham gia caác töí chûác kinh tïë quöëc tïë vaâ khu vûåc nhû AFTA, APEC, WTO...; phaát triïín caác quan hïå thûúng maåi vaâ àêìu tû röång raäi vúái moåi quöëc gia, àùåc biïåt laâ caác trung têm kinh tïë thïë giúái; múã röång sûå húåp taác vúái caác cöng ty xuyïn quöëc gia. Phaát triïín caác möëi quan hïå naây seä dêîn àïën möåt kïët cuåc laâ: caác haâng raâo thuïë quan vaâ phi thuïë quan phaãi giaãm thiïíu theo caác nguyïn tùæc cuãa caác töí chûác trïn; caác cöng ty nûúác ngoaâi àûúåc pheáp vaâo Viïåt Nam hoaåt àöång möåt caách bònh àùèng vúái caác cöng ty Viïåt Nam vaâ ngûúåc laåi caác cöng ty Viïåt Nam cuäng àûúåc pheáp hoaåt àöång bònh àùèng taåi caác nûúác àöëi taác. Trong àiïìu kiïån àoá viïåc xêy dûång möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã nïn àûúåc hiïíu nhû thïë naâo laâ thñch húåp. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã àaä àûúåc hiïíu möåt caách khaác nhau qua caác giai àoaån lõch sûã. Coá thïí àaä coá nhûäng caách hiïíu vïì möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã sau àêy: 1. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi hay thay thïë nhêåp khêíu Mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi hay thay thïë nhêåp khêíu àaä töìn taåi trong nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã nhêët àõnh: chuã nghôa thûåc dên cuä vaâ múái löång haânh, luön àùåt caác quöëc gia trûúác nguy cú bõ xêm lùng, sûå àöëi àêìu giûäa caác siïu cûúâng àaä gêy ra möåt cuöåc chiïën tranh laånh
  3. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 3 keáo daâi vaâ àùåt caác quöëc gia trûúác nguy cú cuãa caác cuöåc chiïën tranh, do vêåy àïí àöëi phoá vúái nhûäng nguy cú àoá möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã àaä àûúåc hiïíu laâ möåt nïìn kinh tïë coá khaã nùng tûå àaãm baão caác nhu cêìu cuãa àêët nûúác, caâng nhiïìu caâng töët. Möåt cú cêëu hoaân chónh, hoùåc tûúng àöëi hoaân chónh laâ quöëc saách cuãa mö hònh naây. Trong àoá nhûäng ngaânh cöng nghiïåp nùång, àùåc biïåt laâ nhûäng ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng göìm nùng lûúång, saãn xuêët caác nguyïn liïåu cú baãn nhû sùæt theáp, hoaá chêët, loåc dêìu, xi mùng... àûúåc àùåc biïåt chuá troång tûâ àêìu. Quan àiïím ûu tiïn phaát triïín cöng nghiïåp nùång àùåc biïåt laâ ngaânh cú khñ, chïë taåo maáy, cuäng chñnh laâ quan àiïím cuãa mö hònh naây. Quan àiïím cú cêëu ngaânh cuãa nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã theo mö hònh naây nhêën maånh àïën têìm quan troång cuãa viïåc tûå àaãm baão caác nhu cêìu trong nûúác, duâ phaãi chõu nhûäng bêët lúåi vïì hiïåu quaã, vaâ hêìu nhû khöng tñnh túái nhûäng lúåi thïë so saánh quöëc tïë. Nhaâ nûúác sùén saâng xêy dûång caác nhaâ maáy luyïån kim, loåc dêìu, hoaá chêët... àïí tûå àaãm baão nhu cêìu trong nûúác, khöng kïí giaá thaânh cao, cuäng khöng tñnh túái sûå dû thûâa caác saãn phêím naây trong khu vûåc. Ûu tiïn haâng àêìu laâ khöng phuå thuöåc vaâo bïn ngoaâi. Do vêåy Nhaâ nûúác phaãi tòm kiïëm caác nguöìn taâi chñnh, têån thu cao àïí tùng thu cho ngên saách, phaát haânh cöng traái nhiïìu àïí vay cuãa dên vaâ caã nûúác ngoaâi, vay núå caác ngên haâng vaâ töí chûác taâi chñnh quöëc tïë, caác chñnh phuã, kïí caã phaãi phaát haânh thïm giêëy baåc... Nguöìn taâi chñnh trïn àêy seä àûúåc chñnh phuã sûã duång àïí xêy dûång caác nhaâ maáy, mua caác thiïët bõ, nguyïn vêåt liïåu, v.v... vaâ phaãi thûâa nhêån laâ tònh traång tham nhuäng laäng phñ thûúâng xêíy ra khaá nghiïm troång ngay trong quaá trònh xêy dûång, mua sùæm thiïët bõ. Khi nhaâ maáy àûúåc xêy cêët xong, thò giaá thaânh thûåc tïë cuãa noá àaä cao hún giaá thõ trûúâng, vaâ àûúng nhiïn noá phaãi àûúåc tñnh vaâo chi phñ khêëu hao cuãa caác saãn phêím laâm ra. Thûåc tïë úã nhiïìu nûúác cho thêëy, nhûäng ngaânh cöng nghiïåp vaâ caác xñ nghiïåp nhaâ nûúác naây àûúåc xêy dûång lïn thûúâng coá cöng nghïå laåc hêåu (vò khöng dïî gò mua àûúåc cöng nghïå hiïån àaåi, vaâ vò nhûäng haânh vi tiïu cûåc cuãa caác quan chûác chñnh phuã), saãn phêím laâm ra coá giaá thaânh cao, chêët lûúång thêëp, khöng caånh tranh àûúåc vúái haâng ngoaåi. Trong tònh hònh àoá Nhaâ nûúác buöåc phaãi thi haânh chñnh saách baão höå cao: tùng thuïë nhêåp khêíu, cêëm nhêåp khêíu. Caác ngaânh cöng nghiïåp naây chó nhùçm àaáp ûáng nhu cêìu trong nûúác, nïn khöng coá xuêët khêíu, khöng coá ngoaåi tïå traã núå. Trong tònh hònh àoá Nhaâ nûúác phaãi duy trò giaá àöìng baåc cao àïí giaãm búát gaánh
  4. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 4 núå nûúác ngoaâi. Nhûng àöìng nöåi tïå cao giaá laåi dêîn àïën nhûäng hêåu quaã nghiïm troång khaác: laâm tùng giaá haâng hoaá xuêët khêíu vaâ giaãm giaá haâng nhêåp khêíu, dêîn túái nguy cú thu heåp caã thõ trûúâng trong nûúác vaâ quöëc tïë, vaâ àaä thuác eáp chñnh phuã möåt lêìn nûäa phaãi thi haânh chñnh saách baão höå cao. Chñnh saách baão höå cao nhûäng ngaânh cöng nghiïåp trong nûúác àaä gêy ra nhûäng taác haåi to lúán khaác: - Laâm tùng giaá caác haâng hoaá trong nûúác gêy thiïåt haåi cho ngûúâi tiïu duâng. Àïí baão vïå saãn xuêët cöng nghiïåp trong nûúác, phaãi àaánh thuïë nhêåp khêíu cao, laâm cho giaá haâng nhêåp khêíu tùng cao, nêng mùåt bùçng giaá caã trong nûúác luön cao hún giaá quöëc tïë. Do vêåy nhên dên phaãi mua caác saãn phêím tiïu duâng vúái giaá cao, laâm haåi lúåi ñch cuãa hoå, àöìng thúâi giaãm sûác mua, coá haåi cho caã saãn xuêët. Ngûúâi ta àaä dêîn ra nhiïìu vñ duå: nïëu nhaâ nûúác àaánh thuïë nhêåp khêíu 60% vaâo mùåt haâng xe maáy, do vêåy ngûúâi tiïu duâng phaãi mua xe maáy àùæt lïn 60%, vaâ sûác mua cuãa dên vïì xe maáy cuäng giaãm ài 60%, aãnh hûúãng àïën saãn xuêët xe maáy. Nghôa laâ chñnh saách naây àaä baão vïå àûúåc lúåi ñch cuãa möåt nhoám ngûúâi saãn xuêët, thò laåi laâm haåi àïën lúåi ñch cuãa àöng àaão ngûúâi tiïu duâng vaâ caã ngûúâi saãn xuêët nûäa. Caác tñnh toaán vïì giaá trõ kinh tïë cho thêëy laâ thiïåt haåi chung cho xaä höåi àaä lúán hún nhiïìu so vúái lúåi ñch cuãa nhoám ngûúâi àûúåc baão höå. - Duy trò baão höå tònh traång laåc hêåu vïì cöng nghïå töí chûác quaãn lyá. Caác ngaânh àûúåc baão höå cao àaä duy trò àûúåc mûác lúåi nhuêån àaáng ra khöng coá, do vêåy hoå khöng cêìn àöíi múái cöng nghïå vaâ töí chûác quaãn lyá. Sûå laåc hêåu keáo daâi cuãa caác ngaânh naây àaä laâm cho nïìn kinh tïë àêët nûúác bõ tuåt hêåu xa hún so vúái caác quöëc gia khaác. - Chñnh saách baão höå cao àaä laâm meáo moá möi trûúâng àêìu tû. Do caác ngaânh àûúåc baão höå luön coá lúåi nhuêån cao, öín àõnh, ñt ruãi ro, nïn caác nhaâ àêìu tû àöí xö vaâo caác ngaânh naây, tröën khoãi caác ngaânh phaãi àöëi mùåt vúái caånh tranh quöëc tïë. Nïìn kinh tïë àêët nûúác seä phaát triïín meáo moá thiïn lïåch vïì nhûäng ngaânh àûúåc baão höå, keám hiïåu quaã. Nhûäng ngaânh naây caâng ngaây caâng nhiïìu àaä hònh thaânh ra möåt nhoám lúåi ñch chöëng laåi höåi nhêåp quöëc tïë. - Haån chïë viïåc múã röång thõ trûúâng. Thûåc tïë cho thêëy, möåt quöëc gia caâng baão höå cao bao nhiïu, thò thõ trûúâng cuãa quöëc gia àoá caâng bõ thu heåp bêëy nhiïu. Lyá do laâ do baão höå cao, nïn giaá caã caác saãn phêím trong nûúác laâm ra cao hún giaá quöëc tïë, khöng coá khaã nùng
  5. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 5 caånh tranh trïn thõ trûúâng trong vaâ ngoaâi nûúác. Mùåt khaác do thuïë nhêåp khêíu cao, giaá haâng bïn ngoaâi thêëp hún trong nûúác, nïn tònh traång buön lêåu seä phaát triïín, thûúâng trúã thaânh quöëc naån, khöng kiïím soaát àûúåc. Haâng ngoaåi àaä ngêëm ngêìm chiïëm lônh thõ trûúâng nöåi àõa. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã vúái nhûäng àùåc trûng trïn àêy cuãa mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi, hay thay thïë nhêåp khêíu àaä dêîn àïën nhûäng hêåu quaã nghiïm troång. Cöång hoaâ Dên chuã Nhên dên Triïìu Tiïn vaâo àêìu nhûäng nùm 60 àaä dûúng cao ngoån cúâ cuãa chuã nghôa chuã thïí, àaä xêy dûång ra àûúåc möåt hïå thöëng cöng nghïå tûúng àöëi hoaân chónh, tûå àaãm baão túái trïn 90% nhu cêìu trong nûúác, àaä laâm ra caác loaåi xe taãi, maáy keáo.... Nhûng têët caã caác saãn phêím àoá àïìu coá chêët lûúång thêëp, giaá thaânh cao, khoá tiïu thuå trong nûúác vaâ khöng xuêët khêíu àûúåc, khöng coá ngoaåi tïå traã núå vaâ àaä lêm vaâo tònh traång vúä núå. Möåt àiïìu àaáng chuá yá nûäa laâ, möåt khi hïå thöëng cöng nghïå hûúáng nöåi vúái cöng nghïå cuä àaä àûúåc xêy dûång, noá tûå taåo ra caác quan hïå xaä höåi, caác nhoám lúåi ñch, nhûäng lûåc lûúång baão vïå noá. Do vêåy khöng dïî gò thay àöíi hïå thöëng naây theo caác hûúáng khaác. Möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi coá möåt àùåc trûng quan troång nhêët laâ tûå àaãm baão caác nhu cêìu thiïët yïëu trong nûúác, àïí khöng bõ lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi tûâ hoaåch àõnh chiïën lûúåc chñnh saách àïën caác haâng hoaá, dõch vuå, cuäng khöng bõ taác àöång tûâ bïn ngoaâi búãi caác chêën àöång vïì chñnh trõ, an ninh, kinh tïë... Thûåc tïë thïë giúái cho thêëy àaä khöng coá möåt quöëc gia naâo ài theo mö hònh kinh tïë naây àaåt àûúåc nhûäng thaânh cöng vûäng chùæc, maâ hêìu hïët àïìu àaä hoùåc laâ thêët baåi, hoùåc laâ phaãi traã möåt caái giaá rêët àùæt, hoùåc laâ lêm vaâo khuãng hoaãng, suy thoaái, trò trïå keáo daâi. Mö hònh kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã naây àaä do nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã cuå thïí quy àõnh. Trong àiïìu kiïån lõch sûã cuå thïí àoá khoá coá thïí coá möåt mö hònh kinh tïë khaác. Song sûå khöng thaânh cöng cuãa caác nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong caác mö hònh hûúáng nöåi khöng nhûäng àaä coá haåi cho caác nûúác keám phaát triïín, maâ caã caác nûúác phaát triïín cuäng bõ thiïåt haåi. Caác nûúác keám phaát triïín vöën laâ núi cung cêëp nguyïn, nhiïn liïåu, laâ thõ trûúâng tiïu thuå cuãa caác nûúác phaát triïín, nay bõ rúi vaâo suy thoaái, khuãng hoaãng, khöng öín àõnh, àaä taác àöång tiïu cûåc àïën chñnh caác nïìn kinh tïë phaát triïín. Àêy chñnh laâ lyá do buöåc caác
  6. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 6 quöëc gia phaãi tòm kiïëm möåt mö hònh phaát triïín khaác, möåt caách hiïíu khaác vïì tñnh àöåc lêåp tûå chuã cuãa nïìn kinh tïë. 2. Nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong àiïìu kiïån höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë Trong vaâi chuåc nùm gêìn àêy, tònh hònh thïë giúái àaä coá nhûäng thay àöíi rêët quan troång, theo caác hûúáng chuã yïëu sau àêy: a) Xu thïë hoaâ bònh, húåp taác vaâ phaát triïín àaä ngaây caâng trúã thaânh xu thïë chñnh thay cho sûå àöëi àêìu giûäa caác siïu cûúâng, sûå xung àöåt, chaåy àua vuä trang giûäa hai hïå thöëng xaä höåi àöëi lêåp; caác hònh thûác chuã nghôa thûåc dên cuä vaâ múái, caác cuöåc chiïën tranh xêm lûúåc àaä bõ lïn aán khùæp núi. Àêy laâ möåt àiïìu kiïån rêët quan troång giuáp cho caác quöëc gia coá thïí múã cûãa àêët nûúác, tham gia höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë, vaâ do vêåy coá thïí phaát triïín caác quan hïå tuyâ thuöåc lêîn nhau. Mö hònh kinh tïë phaát triïín trong xu thïë hoaâ bònh, húåp taác àang thay thïë cho mö hònh kinh tïë phaát triïín trong tònh traång àöëi àêìu vaâ chiïën tranh laånh. Möåt nïìn kinh tïë àûúåc xêy dûång trong àiïìu kiïån phaãi luön ûáng phoá vúái caác cuöåc chiïën tranh duâ laâ laånh àaä khaác hoaân toaân vúái möåt nïìn kinh tïë phaát triïín trong xu thïë hoaâ bònh vaâ húåp taác. Möåt bïn phaãi thûåc thi chñnh saách tûå cung tûå cêëp, cöng nghiïåp phaãi gùæn boá vúái quöëc phoâng, khi xêy dûång caác cöng trònh phaãi tñnh àïën khaã nùng chõu àûång àûúåc chiïën tranh taân phaá v.v..., nghôa laâ möåt nïìn kinh tïë coá tñnh chiïën tranh chi phñ cao, hiïåu quaã thêëp; coân möåt bïn khaác thûåc thi chñnh saách húåp taác, höåi nhêåp quöëc tïë sêu röång, lêëy viïåc tùng hiïåu quaã kinh tïë, tùng sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë laâ quöëc saách haâng àêìu. b) Xu thïë phaát triïín cöng nghïå chuyïín àöíi sang nïìn kinh tïë tri thûác Trong nhûäng thêåp kyã vûâa qua sûå phaát triïín cuãa cöng nghïå àaä coá nhûäng bûúác tiïën hïët sûác to lúán trïn nhiïìu mùåt, àùåc biïåt laâ cöng nghïå thöng tin àang chuyïín nïìn kinh tïë thïë giúái tûâ möåt nïìn kinh tïë cöng nghiïåp sang möåt nïìn kinh tïë tri thûác vúái nhûäng àùåc trûng nöíi bêåt sau àêy: - Caác ngaânh cöng nghiïåp truyïìn thöëng, saãn xuêët ra caác haâng hoaá vêåt chêët, kïí caã caác ngaânh cöng nghiïåp nùång àang ngaây caâng keám hiïåu quaã, mêët dêìn vai troâ quan troång cuãa chuáng àöëi vúái sûå phaát triïín kinh tïë. Trong mêëy nùm gêìn àêy caác saãn phêím khöng kïí
  7. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 7 dêìu moã àaä liïn tuåc bõ giaãm giaá, àaä giaãm giaá túái trïn 30%, do vêåy nhûäng ngaânh naây àang lêm vaâo tònh traång khoá khùn úã khùæp núi. Saãn phêím cuãa caác ngaânh naây duâ àaä phaãi haå giaá túái trïn 30% maâ vêîn khoá baán. Lúåi thïë vïì taâi nguyïn àaä ngaây caâng giaãm. Giaá cuãa caác taâi nguyïn trong thêåp kyã 90 àaä giaãm 60% so vúái thêåp kyã 70. Lúåi thïë vïì caác nguöìn vöën cuäng àaä giaãm, vò ngûúâi ta hiïån coá thïí dïî daâng vay àûúåc vöën, do thõ trûúâng vöën àaä àûúåc toaân cêìu hoaá. Trong àiïìu kiïån àoá nhûäng quöëc gia phaát triïín àang muöën chuyïín dêìn caác ngaânh cöng nghiïåp truyïìn thöëng tiïu hao nhiïìu taâi nguyïn, sûã duång nhiïìu vöën àaä mêët lúåi thïë caånh tranh sang caác nûúác keám phaát triïín. Do vêåy chñnh saách cuãa caác quöëc gia keám phaát triïín phaãi tñnh túái sûå choån lûåa xêy dûång caác ngaânh naây möåt caách thêån troång. - Caác ngaânh kinh tïë tri thûác phaát triïín vúái töëc àöå cao vaâ hiïåu quaã. Trong àiïìu kiïån hiïån nay, caác lúåi thïë vïì taâi nguyïn, nguöìn vöën, lao àöång phöí thöng àang giaãm dêìn, vaâ lúåi thïë vïì tri thûác vaâ kyä nùng àang tùng lïn. úã Myä tyã lïå àoáng goáp cuãa ngaânh saãn xuêët àiïån tûã - tin hoåc cho tùng trûúãng kinh tïë lïn àïën 45% trong 3 nùm qua, coân mûác àoáng goáp cuãa ngaânh xêy dûång vaâ xe húi vöën laâ truå cöåt cuãa kinh tïë Myä chó coân 14% vaâ 4%. Thúâi kyâ tùng trûúãng cao keáo daâi gêìn 10 nùm qua úã Myä chñnh àaä dûåa vaâo sûå múã röång caác ngaânh kinh tïë tri thûác. úã caác nûúác OECD, saãn lûúång vaâ viïåc laâm àaä àûúåc múã röång roä rïåt úã nhûäng ngaânh cöng nghïå cao, nhûäng ngaânh kinh tïë tri thûác. Hiïån khoaãng 50% GDP cuãa caác nûúác OECD laâ àaä dûåa trïn tri thûác. Lúåi nhuêån cuãa caác haäng Intel, Microsoft àaä àaåt mûác 24% doanh thu keáo daâi trong nhiïìu nùm, trong khi lúåi nhuêån cuãa caác haäng thuöåc caác ngaânh cöng nghiïåp truyïìn thöëng chó àaåt úã mûác trïn 10% nùm, thêåm chñ coân thêëp hún. Thûåc tïë trïn àêy cho thêëy caác ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng, cöng nghiïåp nùång then chöët vöën àûúåc xem laâ truå cöåt cuãa caác quöëc gia vúái caác öng vua theáp, vua dêìu lûãa, vua ö tö v.v... àang ngaây caâng luâi vaâo dô vaäng, nhûúâng chöî cho caác ngaânh kinh tïë múái - caác ngaânh kinh tïë tri thûác. c) Xu hûúáng toaân cêìu hoaá, höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë phaát triïín nhanh choáng Xu hûúáng toaân cêìu hoaá vaâ höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë phaát triïín nhanh choáng seä dêîn túái hïå quaã laâ: biïn giúái kinh tïë cuãa caác quöëc gia seä ngaây caâng giaãm, do haâng raâo thuïë quan vaâ phi thuïë quan seä bõ
  8. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 8 baäi boã dêìn, möåt nïìn kinh tïë toaân cêìu khöng biïn giúái seä xuêët hiïån, caác quan hïå tuyâ thuöåc lêîn nhau giûäa caác nïìn kinh tïë quöëc gia seä phaát triïín, caác thïí chïë kinh tïë toaân cêìu seä hònh thaânh v.v... Trong àiïìu kiïån àoá, möåt nïìn kinh tïë muöën khöng lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi, muöën tûå àaãm baão lêëy caác nhu cêìu thiïët yïëu, chùæc chùæn laâ seä khöng coá chöî àûáng chên. Möåt nïìn kinh tïë phaát triïín hiïåu quaã seä phaãi laâ möåt nïìn kinh tïë göìm nhûäng ngaânh coá lúåi thïë caånh tranh cao, vaâ àûúng nhiïn laâ phaãi tuyâ thuöåc vaâo thõ trûúâng thïë giúái. Trong àiïìu kiïån nïìn kinh tïë thïë giúái phaát triïín vúái nhûäng àùåc trûng chuã yïëu trïn àêy, mö hònh phaát triïín kinh tïë theo hûúáng höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë àang xuêët hiïån. Mö hònh naây khaác hùèn mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi: möåt bïn lêëy thõ trûúâng toaân cêìu trong àoá coá thõ trûúâng quöëc gia laâm cùn cûá àïí phaát triïín caác ngaânh kinh tïë coá lúåi thïë caånh traånh cao; möåt bïn lêëy thõ trûúâng trong nûúác, laâm cùn cûá chñnh àïí phaát triïín nhûäng ngaânh àaáp ûáng caác nhu cêìu chuã yïëu cuãa àêët nûúác khöng tñnh túái caác lúåi thïë caånh tranh quöëc tïë. Àûúng nhiïn laâ viïåc xêy dûång möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh phaát triïín kinh tïë theo hûúáng höåi nhêåp quöëc tïë cuäng khaác vúái caách hiïíu àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë hûúáng nöåi. Àöåc lêåp tûå chuã trong mö hònh kinh tïë theo hûúáng höåi nhêåp quöëc tïë chêëp nhêån sûå tuyâ thuöåc lêîn nhau trïn cú súã cuâng coá lúåi vaâ bònh àùèng trong quan hïå giûäa caác quöëc gia. Sûå tuyâ thuöåc lêîn nhau naây, diïîn ra trïn hêìu hïët caác lônh vûåc tûâ hoaåch àõnh chñnh saách phaát triïín, thïí chïë kinh tïë vô mö, àïën caã sûå hònh thaânh caác ngaânh kinh tïë, caác cöng ty. Ta haäy lêëy Liïn minh chêu Êu laâm vñ duå. Liïn minh chêu Êu hiïån àaä coá àöìng tiïìn chung, caác quöëc gia thaânh viïn phaãi àaãm baão duy trò möåt mûác thêm huåt ngên saách vaâ laåm phaát chung, haâng raâo thuïë quan vaâ phi thuïë quan àaä hoaân toaân àûúåc baäi boã, caác cöng ty àûúåc tûå do kinh doanh trong têët caã caác nûúác thaânh viïn, vöën vaâ lao àöång àûúåc tûå do lûu chuyïín trong khöëi v.v... Trïn thûåc tïë, caác quöëc gia thaânh viïn EU àaä coá caác chñnh saách chung vïì tiïìn tïå, thûúng maåi vaâ àêìu tû... caác ngaânh kinh tïë, caác cöng ty cuãa caác quöëc gia naây àaä coá sûå phên cöng, liïn kïët chùåt cheä vúái nhau. Trong mö hònh kinh tïë naây caác quöëc gia tuy vêîn coá quyïìn tûå chuã, àöìng yá tham gia hay khöng àöìng yá tham gia, vaâ khi àaä tham gia vêîn coân coá quyïìn tûå chuã lûåa choån caác ngaânh kinh tïë coá lúåi thïë nhêët cho mònh, caác hònh thûác kinh doanh, caác töí chûác kinh doanh thñch húåp, v.v.., nhûng têët caã àïìu phaãi tuên thuã caác cam kïët chung.
  9. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 9 Trong mö hònh kinh tïë trïn, caác quöëc gia khöng daåi gò xêy dûång ra möåt cú cêëu kinh tïë hoaân chónh, vaâ ngay möåt ngaânh hoaân chónh cuäng khöng coá. Ta coá thïí lêëy ngaânh saãn xuêët ö tö laâm vñ duå: Khöng möåt quöëc gia chêu Êu naâo kïí caã Cöång hoaâ Liïn bang Àûác coá thïí saãn xuêët 100% caác linh kiïån cuãa ö tö, vò laâm nhû vêåy laâ daåi döåt, khöng coá hiïåu quaã. Caác quöëc gia saãn xuêët ö tö chó saãn xuêët khoaãng 30%- 40% linh kiïån, nhûäng saãn phêím coá lúåi thïë nhêët, coân laåi hoå nhêåp khêíu cuãa caác quöëc gia khaác. Ngay cöng ty Boing cuãa Myä cuäng àaä nhêåp khêíu haâng loaåt linh kiïån tûâ haâng chuåc quöëc gia khaác. Ngay caác quöëc gia coá nhiïìu ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng khaá phaát triïín nhû Nhêåt, maâ vêîn phuå thuöåc vaâo bïn ngoaâi möåt caách àaáng súå. Nhêåt phaãi nhêåp 100% dêìu moã àïí coá ngaânh hoaá dêìu, vaâ nùng lûúång àiïån, nhêåp khêíu phêìn lúán quùång sùæt àïí coá ngaânh luyïån kim, nhêåp khêíu phêìn lúán bùçng phaát minh saáng chïë àïí coá ngaânh cöng nghiïåp chïë taåo... Nïëu coá chiïën tranh xaãy ra, caác hoaåt àöång nhêåp khêíu naây chó bõ ngûng trïå möåt vaâi tuêìn thöi, thò nhûäng ngaânh cöng nghiïåp trïn seä hoaân toaân tï liïåt, vaâ nïìn kinh tïë Nhêåt laâm sao traánh khoãi chêën àöång vaâ töín thêët. Nïëu súå sûå phuå thuöåc naây, nûúác Nhêåt seä khöng thïí phaát triïín àûúåc. Nhûng àïí buâ laåi, Nhêåt laåi xuêët khêíu ö tö, haâng àiïån tûã vaâ nhiïìu loaåi haâng chêët lûúång cao khaác, buöåc caác quöëc gia khaác lïå thuöåc vaâo Nhêåt vïì caác mùåt haâng naây. Chñnh möëi quan hïå lïå thuöåc lêîn nhau naây àaä laâm cho kinh tïë Nhêåt coá thïí àûáng vûäng ngay trong caã cuöåc khuãng hoaãng dêìu lûãa àaä xêíy ra trong nhûäng nùm 70. Vêåy trong àiïìu kiïån höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë phaát triïín, möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã phaãi coá nhûäng chuêín mûåc gò? Coá yá kiïën àaä nïu ra quaá nhiïìu chuêín mûåc, naâo laâ khöng lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi trong viïåc hoaåch àõnh caác chiïën lûúåc, chñnh saách phaát triïín, naâo laâ coá thïí tûå àûáng vûäng, giûä öín àõnh trûúác moåi biïën àöång úã bïn ngoaâi, naâo laâ phaãi giûä àûúåc an ninh lûúng thûåc, nùng lûúång, möi trûúâng, àaãm baão coá tñch luyä, coá caác ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng, coá kinh tïë vô mö öín àõnh, v.v... Trïn thûåc tïë khoá coá thïí coá möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã lyá tûúãng nhû vêåy. Àïën nhû nïìn kinh tïë Myä, àûáng haâng àêìu thïë giúái, huâng maånh laâ vêåy, cuäng khöng traánh khoãi caác cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë chu kyâ, cuäng lïå thuöåc nghiïm troång vaâo caác nguöìn nguyïn nhiïn liïåu thõ trûúâng cuãa caác quöëc gia khaác, cuäng bõ caác quöëc gia khaác eáp phaãi múã cûãa thõ trûúâng, eáp phaãi mua dêìu moã vúái giaá cao, v.v.. Möåt nïìn kinh tïë nhoã nhû Singapo, chó phaát
  10. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 10 triïín caác ngaânh dõch vuå taâu biïín, taâi chñnh, tiïìn tïå, baão hiïím, vaâ möåt söë ngaânh cöng nghiïåp lùæp raáp..., khöng coá nhiïìu ngaânh cöng nghiïåp nïìn taãng, nhêåp khêíu hêìu nhû toaân böå nguyïn, nhiïn liïåu, àïën nûúác ngoåt cuäng phaãi nhêåp khêíu 100% tûâ Malaixia. Thïë maâ nïìn kinh tïë Singapo vêîn phaát triïín vaâ khöng thïí noái laâ noá khöng àöåc lêåp tûå chuã. Theo chuáng töi, àöåc lêåp tûå chuã trong àiïìu kiïån hiïån nay coá thïí coá nhûäng àùåc trûng sau: Trûúác hïët, vaâ quan troång nhêët laâ phaãi àaãm baão lúåi ñch phaát triïín cuãa quöëc gia úã mûác cao nhêët coá thïí àûúåc. Coá thïí coá möåt nïìn kinh tïë khöng lïå thuöåc gò vaâo bïn ngoaâi, tûå àaãm baão àûúåc caác nhu cêìu chuã yïëu, vaâ do vêåy cuäng ñt chõu caác taác àöång cuãa caác biïën àöång úã bïn ngoaâi. Nïìn kinh tïë cuãa CHDCNT Triïìu Tiïn hiïån vêîn coân nhûäng daáng dêëp naây. Do vêåy cuöåc khuãng hoaãng tiïìn tïå taâi chñnh khu vûåc nùm 1997 khöng taác àöång gò túái kinh tïë Bùæc Triïìu Tiïn. Nhûng sûå tuåt hêåu cuãa Bùæc Triïìu Tiïn so vúái Nam Triïìu Tiïn vaâ thïë giúái thò thêåt àaáng súå. Àöåc lêåp tûå chuã trong voâng laåc hêåu nhû vêåy seä ñt yá nghôa. Caác möëi quan hïå cuãa möåt nûúác vúái caác nûúác khaác phaãi àûúåc xem xeát àaánh giaá trïn tiïu chuêín coá àaãm baão àûúåc lúåi ñch phaát triïín cuãa àêët nûúác khöng? Àoá múái laâ muåc tiïu cho moåi chiïën lûúåc phaát triïín. Trong àiïìu kiïån höåi nhêåp quöëc tïë tiïën triïín nhû hiïån nay, moåi nïìn kinh tïë ngaây caâng tuyâ thuöåc nhiïìu hún vaâo bïn ngoaâi. Nhûng nïëu sûå tuyâ thuöåc nhiïìu hún àoá àaãm baão töët hún cho lúåi ñch phaát triïín quöëc gia, thò khöng coá lyá gò laåi khöng chêëp nhêån. Nïìn kinh tïë nûúác ta trong thúâi kyâ àöíi múái àaä ngaây caâng tuyâ thuöåc hún vaâo bïn ngoaâi, kim ngaåch xuêët nhêåp khêíu nùm 1999 cuãa nûúác ta àaä chiïëm túái trïn 90% GDP, vöën àêìu tû trûåc tiïëp nûúác ngoaâi àaä chiïëm khoaãng 28% töíng àêìu tû xaä höåi, nghôa laâ vïì hai chó söë trïn nûúác ta àaä àûúåc xïëp haâng àêìu trong caác nûúác àang phaát triïín. Nïëu caách àêy 15 nùm cuäng vïì hai chó söë trïn nûúác ta àaä àûáng haâng cuöëi, nghôa laâ nïìn kinh tïë nûúác ta àaä ñt bõ lïå thuöåc vaâo bïn ngoaâi nhêët vaâ cuäng laâ keám phaát triïín nhêët vaâ àaä lêm vaâo khuãng hoaãng. Nhûng roä raâng thúâi kyâ nïìn kinh tïë nûúác ta raâng buöåc vaâo bïn ngoaâi nhiïìu hún, laâ thúâi kyâ phaát triïín vaâ tiïën böå hún, caác lúåi ñch phaát triïín cuãa àêët nûúác àûúåc àaãm baão töët hún, vaâ tñnh àöåc lêåp, tûå chuã cuãa nïìn kinh tïë cuäng cao hún trûúác.
  11. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 11 Thûá hai, sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë phaãi àûúåc caãi thiïån vaâ tùng dêìn. Sûác caånh tranh naây phaãi àûúåc thïí hiïån caác mùåt: - Thïí chïë chñnh trõ, kinh tïë, xaä höåi phaãi àuã maånh, àuã taåo ra möåt möi trûúâng àêìu tû, kinh doanh thuêån lúåi, chi phñ thêëp, ruãi ro thêëp, khaã nùng sinh lúåi lúán. - Cú cêëu kinh tïë göìm nhûäng ngaânh coá khaã nùng caånh tranh cao, coá khaã nùng tûå àiïìu chónh, tûå ruát lui khoãi nhûäng ngaânh keám khaã nùng caånh tranh. - Cú cêëu doanh nghiïåp cuäng phaãi bao göìm nhûäng doanh nghiïåp coá sûác maånh cöng nghïå vaâ trñ lûåc, àuã sûác caånh tranh trïn thûúng trûúâng trong nûúác vaâ quöëc tïë. - Nguöìn nhên lûåc trong nûúác phaãi àûúåc àaâo taåo töët vaâ phaát triïín, sûã duång coá hiïåu quaã. Biïíu hiïån têåp trung cuãa sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë laâ úã chêët lûúång vaâ giaá thaânh cuãa saãn phêím vaâ dõch vuå cuãa àêët nûúác. Nïëu saãn phêím vaâ dõch vuå cuãa möåt quöëc gia coá giaá thaânh cao, chêët lûúång thêëp, thò seä khöng tiïu thuå àûúåc úã caã thõ trûúâng trong nûúác vaâ bïn ngoaâi. Kïët cuåc seä dêîn àïën laâ nïìn kinh tïë cuãa quöëc gia àoá seä lêm vaâo suy thoaái, khuãng hoaãng, tuåt hêåu keáo daâi. Trong àiïìu kiïån àoá khoá coá thïí noái àïën àöåc lêåp vaâ tûå chuã. Coân nhû möåt nïìn kinh tïë laâm ra caác saãn phêím vaâ dõch vuå chêët lûúång cao, giaá laåi thêëp, coá thïí chiïëm lônh caã thõ trûúâng trong nûúác vaâ quöëc tïë, taåo ra thu nhêåp ngoaåi tïå, dûå trûä ngoaåi tïå lúán, coá thïí nhêåp khêíu nhiïìu loaåi haâng hoaá vaâ dõch vuå àaáp ûáng caác nhu cêìu trong nûúác. Möåt nïìn kinh tïë coá sûác caånh tranh cao nhû vêåy trong àiïìu kiïån höåi nhêåp kinh tïë hiïån nay laâ möåt nïìn kinh tïë coá tñnh àöåc lêåp vaâ tûå chuã cao. Thûá ba, coá khaã nùng ûáng phoá coá hiïåu quaã vúái nhûäng chêën àöång chñnh trõ, kinh tïë, xaä höåi bïn ngoaâi. Nhûäng chêën àöång bïn ngoaâi coá thïí laâ: möåt cuöåc chiïën tranh tûâ bïn ngoaâi túái, möåt cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë khu vûåc hay thïë giúái, v.v... Chiïën lûúåc töët nhêët cuãa möåt quöëc gia laâ cöë traánh tham gia nhûäng cuöåc chiïën tranh úã bïn ngoaâi vaâ traánh àïí xêíy ra xung àöåt vaâ chiïën tranh úã trong nûúác. Coân möåt khi chiïën tranh àaä buâng nöí, àaä tham chiïën, thò nhêët àõnh àêët nûúác seä bõ taân phaá nhêët laâ trong àiïìu kiïån chiïën tranh hiïån àaåi ngaây nay. Song möåt nïìn kinh tïë coá sûác
  12. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 12 caånh tranh cao, coá dûå trûä ngoaåi tïå lúán, seä coá sûác chõu àûång cao hún caác nïìn kinh tïë laåc hêåu khaác. Möåt nïìn kinh tïë höåi nhêåp quöëc tïë cao, lúåi ñch quöëc gia àan xen chùåt cheä vúái lúåi ñch cuãa nhiïìu quöëc gia khaác, nhiïìu trung têm kinh tïë, thò seä coá nhiïìu khaã nùng kïët húåp sûác maånh quöëc gia vúái sûác maånh quöëc tïë àïí baão vïå àêët nûúác töët hún. Möåt cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë thïë giúái hay khu vûåc nöí ra àûúng nhiïn seä taác àöång àïën moåi nïìn kinh tïë tham gia vúái caác mûác àöå khaác nhau. Möåt nïìn kinh tïë ñt tham gia höåi nhêåp quöëc tïë coá thïí seä chõu taác àöång ñt hún. Nhûng khaã nùng ûáng phoá vúái cuöåc khuãng hoaãng laåi tuyâ thuöåc lúán hún vaâo sûác caånh tranh cuãa nïìn kinh tïë vaâ mûác àöå gùæn kïët lúåi ñch quöëc gia vaâ quöëc tïë. Chùèng haån, sûác caånh tranh cuãa caác nïìn kinh tïë Höìng Köng, Singapo lúán, coá dûå trûä ngoaåi tïå lúán, nïn àaä haån chïë àûúåc taác àöång xêëu cuãa cuöåc khuãng hoaãng khu vûåc nùm 1997. Caác quöëc gia Thaái Lan, Haân Quöëc, Inàönïxia vò laâ thaânh viïn cuãa IMF vaâ lúåi ñch cuãa caác quöëc gia naây àaä liïn kïët khaá chùåt cheä vúái lúåi ñch quöëc tïë, nïn IMF àaä höî trúå taâi chñnh khaá lúán cho caác quöëc gia naây. Duâ nhû hiïån coân coá nhiïìu yá kiïën khaác nhau vïì caác giaãi phaáp maâ IMF aáp àùåt cho caác quöëc gia trïn, nhûng phaãi thûâa nhêån laâ haâng chuåc tyã USD maâ IMF höî trúå cho caác quöëc gia naây vaâo thúâi àiïím khuãng hoaãng laâ rêët quan troång. Duâ möåt nïìn kinh tïë àaä höåi àuã ba àùåc trûng trïn àêy, vêîn cêìn coá nhûäng biïån phaáp phoâng ngûâa - phoâng ngûâa chiïën tranh, phoâng ngûâa nhûäng cuöåc khuãng hoaãng tûâ bïn ngoaâi taác àöång, phoâng ngûâa caác chêën àöång chñnh trõ kinh tïë xaä höåi. Nhûäng biïån phaáp phoâng ngûâa naây bao göìm: - Chñnh saách ngoaåi giao phoâng ngûâa - laâ chñnh saách thûåc hiïån caác cuöåc tiïëp xuác, trao àöíi, caác Höåi nghõ thûúång àónh, Höåi nghõ caác cêëp, Höåi nghõ caác chuyïn gia ... thûúâng xuyïn nhùçm trao àöíi thöng tin, thaão luêån nhûäng vêën àïì bêët àöìng, thaão luêån caác chñnh saách, caác giaãi phaáp an ninh quöëc tïë vaâ khu vûåc àïí traánh caác cuöåc xung àöåt àaáng tiïëc coá thïí xaãy ra. - Caác giaãi phaáp ngùn ngûâa caác cuöåc khuãng hoaãng kinh tïë vaâ taâi chñnh khu vûåc vaâ quöëc tïë. Caác giaãi phaáp naây bao göìm sûå trao àöíi thöng tin àêìy àuã, cöng khai vïì tònh hònh kinh tïë vô mö, àùåc biïåt laâ vïì tiïìn tïå vaâ taâi chñnh, caác dûå baáo triïín voång àïí caác quöëc gia biïët vaâ coá àöëi saách thñch húåp; tùng cûúâng khaã nùng tû vêën vaâ höî trúå vïì taâi chñnh cuãa caác töí chûác IMF, WB, ADB vaâ caác quyä khaác, v.v...
  13. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 13 - Duy trò hïå thöëng dûå trûä quöëc gia húåp lyá. Trong hïå thöëng dûå trûä quöëc gia, dûå trûä ngoaåi tïå laâ quan troång nhêët, vò coá ngoaåi tïå coá thïí mua àûúåc caác thûá haâng hoaá dõch vuå cêìn thiïët, ngay caã trong àiïìu kiïån bõ cêëm vêån. Caác dûå trûä saãn phêím vêåt chêët nhû gaåo, xùng dêìu v.v... phaãi coá mûác àöå tuyâ theo àiïìu kiïån thûúng maåi quöëc tïë cuå thïí. - Thûåc hiïån chñnh saách gùæn kïët lúåi ñch cuãa nûúác ta vúái lúåi ñch cuãa caác quöëc gia khaác, àùåc biïåt laâ caác trung têm kinh tïë lúán, caác nûúác laáng giïìng, caác töí chûác kinh tïë quöëc tïë... Sûå gùæn kïët lúåi ñch naây seä buöåc caác quöëc gia khaác àïí baão vïå lúåi ñch cuãa hoå, hoå phaãi baão vïå lúåi ñch cuãa nûúác ta. Kïët luêån Khöng coá gò coá thïí töìn taåi vônh cûãu. Nhêån thûác cuãa con ngûúâi àöëi vúái caác sûå vêåt phaãi thay àöíi vúái nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã cuå thïí thay àöíi. Nhêån thûác vïì möåt nïìn kinh tïë àöåc lêåp tûå chuã ngaây nay khöng thïí vêîn laâ nhûäng nhêån thûác cuãa nhûäng nùm 50 vaâ 60. Cêìn coá nhêån thûác múái thñch húåp vúái àiïìu kiïån múái. Chñnh nhûäng nhêån thûác múái naây seä múã àûúâng cho thûåc tiïîn phaát triïín. Nhòn thùèng vaâo sûå thêåt! Thûåc tiïîn àang àoâi hoãi phaãi coá nhêån thûác múái, tû duy múái./.
  14. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 14 KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ GIAÁO DUÅC – ÀAÂO TAÅO, PHAÁT TRIÏÍN NGÛÚÂI GS. VS. PHAÅM MINH HAÅC Uyã viïn Trung ûúng Àaãng, Phoá trûúãng ban thûá nhêët Ban Khoa giaáo Trung ûúng 1. Kinh tïë tri thûác laâ gò? Trong thêåp kyã cuöëi cuâng cuãa thïë kyã XX coá möåt saãn phêím múái cûåc kyâ quan troång, coá thïí noái laâ hïët sûác cú baãn, cuãa thúâi àaåi thöng tin laâ nïìn kinh tïë tri thûác (KTTT). Nïìn kinh tïë naây taåo ra nhûäng biïën àöíi to lúán trong moåi mùåt hoaåt àöång cuãa con ngûúâi vaâ xaä höåi: àoá laâ cú súã haå têìng múái cuãa xaä höåi múái - xaä höåi thöng tin, khaác hùèn nïìn kinh tïë sûác ngûúâi vaâ nïìn kinh tïë taâi nguyïn trong xaä höåi nöng nghiïåp vaâ xaä höåi cöng nghiïåp. Nïìn kinh tïë tri thûác laâ nïìn kinh tïë dûåa trïn cöng nghïå cao, àoá laâ neát àùåc trûng rêët tiïu biïíu cuãa nïìn vùn minh thöng tin - saãn phêím cuãa caách maång thöng tin, caách maång tri thûác. Noái àïën tri thûác - saáng taåo tri thûác, phöí biïën, truyïìn thuå tri thûác, hoåc têåp vaâ lônh höåi tri thûác, ûáng duång tri thûác - khöng thïí khöng noái àïën khoa hoåc, cöng nghïå vaâ giaáo duåc - àaâo taåo. Töí chûác húåp taác vaâ phaát triïín (OECD) cuãa Liïn hiïåp quöëc àõnh nghôa kinh tïë tri thûác laâ kinh tïë àûúåc xêy dûång trïn cú súã saãn xuêët, phên phöëi vaâ sûã duång tri thûác vaâ thöng tin. Noái àún giaãn, àoá laâ nïìn kinh tïë dûåa vaâo tri thûác. "Caác ngaânh saãn xuêët vaâ dõch vuå múái do cöng nghïå cao taåo ra nhû caác dõch vuå khoa hoåc cöng nghïå, caác dõch vuå tin hoåc, caác ngaânh cöng nghiïåp cöng nghïå cao... àûúåc goåi laâ ngaânh kinh tïë tri thûác. Caác ngaânh truyïìn thöëng nhû cöng nghiïåp, nöng nghiïåp, nïëu àûúåc caãi taåo bùçng cöng nghïå cao, maâ giaá trõ do tri thûác múái, cöng nghïå múái àem laåi chiïëm trïn hai phêìn ba töíng giaá trõ, thò nhûäng ngaânh êëy cuäng laâ ngaânh kinh tïë tri thûác. Nïìn kinh tïë göìm chuã yïëu caác ngaânh kinh tïë tri thûác goåi laâ nïìn kinh tïë tri thûác"
  15. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 15 (Trñch theo GS. VS. Àùång Hûäu (chuã biïn) "Caách maång khoa hoåc - cöng nghïå hiïån àaåi vaâ sûå xuêët hiïån nïìn kinh tïë tri thûác", Haâ Nöåi, 1999, baãn thaão, tr.32). 2. Tiïëp tuåc àöíi múái tû duy vïì giaáo duåc Trong baâi naây, qua möåt vaâi trûúâng húåp úã möåt vaâi nûúác ài àêìu phaát triïín nïìn kinh tïë tri thûác, töi xin àïì cêåp àïën möåt vaâi khña caånh àïì taâi kinh tïë tri thûác vaâ phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo, phaát triïín ngûúâi, chùèng haån nhû goáp àöi àiïìu tòm hiïíu möåt quan niïåm múái vïì tri thûác keáo theo caách tiïëp cêån múái vïì vai troâ cuãa giaáo duåc, vïì giaáo duåc suöët àúâi vúái phöí cêåp cöng nghïå trïn cú súã giaáo duåc nhên caách theo tinh thêìn giaáo duåc nhên vùn, nhên baãn, caác mön hoåc vaâ phûúng tiïån daåy hoåc nhùçm phuåc vuå nïìn kinh tïë tri thûác. Sau àoá liïn hïå vaâo nûúác ta noái vïì phûúng hûúáng phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo úã nûúác ta bûúác vaâo thiïn niïn kyã múái. Ngaây nay cuâng vúái sûå ra àúâi cuãa nïìn kinh tïë tri thûác ngûúâi ta phên biïåt roä ba phaåm truâ: dûä liïåu, thöng tin vaâ tri thûác trong nïìn kinh tïë múái. Nïìn kinh tïë tri thûác, thúâi àaåi thöng tin àoâi hoãi phaãi coá möåt caách nhòn múái àöëi vúái giaáo duåc, àïì xuêët ra caác phûúng hûúáng múái àïí phaát triïín giaáo duåc. Cêu chuyïån coá thïí bùæt àêìu tûâ caách hiïíu vúái 3 phaåm truâ naây, theo Stan Àï-vñt vaâ Gim Böët-kin: - Dûä liïåu laâ nhûäng khöëi cú baãn trong kinh tïë thöng tin, - Thöng tin laâ dûä liïåu àûúåc xïëp thaânh mêîu hònh coá yá nghôa, - Tri thûác laâ aáp duång vaâ sûã duång möåt caách coá ñch caác thöng tin. (Trñch theo "Nïìn kinh tïë tri thûác", Viïån QLKTTW, NXB Thöëng kï, Haâ Nöåi, 2000 tr. 35-36). Nhû vêåy vêën àïì àùåt ra laâ tri thûác phaãi thaânh kyä nùng, tri thûác phaãi thaânh trñ lûåc, vaâ suy röång ra dên trñ phaãi trúã thaânh nhên lûåc; vaâ caã nhên taâi nûäa, nhên taâi phaãi laâ möåt böå phêån chêët lûúång cao cuãa nhên lûåc vaâ àûúåc coi nhû laâ àêìu têìu cuãa àoaân têìu nhên lûåc. Àoá laâ hûúáng töíng quaát nhêët cuãa nïìn giaáo duåc ài vaâo phuåc vuå nïìn kinh tïë tri thûác. Qua caác trûúâng húåp cuãa möåt söë nûúác àaä ài vaâo nïìn KTTT ta seä tòm hiïíu nhûäng chûáng minh cuå thïí. úã àêy töi xin nhêën maånh möåt yá vïì vai troâ cûåc kyâ quan troång cuãa giaáo duåc àöëi vúái nïìn KTTT noái riïng vaâ àöëi vúái thúâi àaåi thöng tin noái chung. Öng Ri-saác Ri-lêy, Böå trûúãng giaáo duåc Myä trong baâi "Möåt pö aãnh chuåp chúáp nhoaáng nïìn giaáo duåc Myä" vûâa àùng taãi trong Taåp chñ àiïån tûã thaáng
  16. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 16 6/2000 àaä viïët: phaãi nêng cao võ trñ cuãa giaáo duåc, giaáo duåc quyïët àõnh sûác maånh cuãa nûúác Myä, thõnh vûúång cuãa nûúác Myä vaâ tûúng lai tûúi saáng cuãa nûúác Myä. Baãn töíng kïët cuãa uãy ban giaáo duåc ài vaâo thïë kyã XXI do UNESCO töí chûác, Giùæc Àúâ-lo laâm chuã tõch, hoaân thaânh nùm 1995 àaä lêëy tïn laâ "Giaáo duåc laâ cuãa caãi nöåi sinh", tûác laâ kïët quaã giaáo duåc àöëi vúái möîi ngûúâi phaãi thaânh nöåi lûåc cuãa möîi ngûúâi, vaâ hún nûäa nöåi lûåc naây phaãi coá khaã nùng taåo ra cuãa caãi, ra phuác lúåi cho möîi ngûúâi vaâ caã xaä höåi. Baáo caáo naây nïu ra nguyïn lyá "hoåc àïí biïët" phaãi cuâng vúái "hoåc àïí laâm"- noái theo ngön ngûä cuãa lyá luêån vïì nïìn kinh tïë tri thûác - laâ giaáo duåc phaãi taåo nïn vöën dûä liïåu vaâ phaãi chuyïín taãi thaânh thöng tin, thaânh tri thûác, tûác laâ thaânh cöng nghïå, vaâo saãn xuêët. Àêy laâ möåt quan niïåm múái vïì tri thûác, khaác vúái caách hiïíu tri thûác trûúác àêy chó laâ tri thûác saách vúã cuãa nïìn "giaáo duåc hû vùn" (Phaåm Vùn Àöìng), nïìn giaáo duåc khoa cûã theo kiïíu cöí xûa cuä kyä àang thõnh haânh úã nûúác ta. Vúái nïìn kinh tïë tri thûác giaáo duåc thöng qua phaåm truâ tri thûác àöëi vúái möîi ngûúâi, cuäng nhû àöëi vúái cöång àöìng, vúái xaä höåi phaãi àem laåi möåt giaá trõ thûåc, vaâ hún thïë nûäa, möåt giaá trõ söëng coân. Nhûng noái nhû vêåy hoaân toaân khöng nghôa laâ coi thûúâng tri thûác saách vúã. Ngûúåc laåi, phaãi bùæt àêìu tûâ àêy, nhûng tri thûác saách vúã trong sûá mïånh phuåc vuå nïìn kinh tïë tri thûác múái àûúåc coi laâ dûä liïåu. Nïìn giaáo duåc trong thúâi àaåi kinh tïë tri thûác khöng dûâng úã àêëy, maâ phaãi taåo ra giaá trõ múái - giaá trõ thöng tin, giaá trõ cöng nghïå - tûâ àoá múái coá giaá trõ vêåt chêët, giaá trõ tinh thêìn cho cuöåc àúâi, cho con ngûúâi. Suy röång ra, thúâi àaåi múái vúái nïìn kinh tïë tri thûác àoâi hoãi möåt caách tiïëp cêån múái àöëi vúái giaáo duåc vaâ àaâo taåo. ÚÃ Myä coá yá kiïën lêëy caách tiïëp cêån "vùn hoáa tri thûác", nhû Giö-deáp Stai-lai àaä àïì xuêët ("Nïìn kinh tïë tri thûác", Sàd, tr.75). Caách tiïëp cêån naây khùèng àõnh "vai troâ trung têm cuãa tri thûác vaâ giaáo duåc noái chung vaâ cuãa khoa hoåc, cöng nghïå noái riïng". Vai troâ àoá thïí hiïån úã chöî phaãi laâm cho "nhûäng tiïën böå trong yá tûúãng thaânh saãn phêím múái vaâ caác hoaåt àöång kinh doanh múái" vaâ "troång têm úã àêy laâ nhùçm vaâo sûå saáng taåo vaâ sûå taåo ra cuãa caãi". Hay nhû chuáng töi àaä trònh bêìy trong nhiïìu baâi viïët cuãa mònh: nïìn giaáo duåc ngaây nay phaãi chuyïín tri thûác thaânh trñ lûåc vaâ phûúng phaáp luêån töíng quaát chó àaåo sûå phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo laâ caã dên trñ vaâ nhên taâi phaãi trúã thaânh nhên lûåc trïn cú súã giaáo duåc nhên caách.
  17. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 17 Coá thïí noái àïën caác caách tiïëp cêån khaác nûäa. Khaái quaát laåi, ài vaâo nïìn kinh tïë tri thûác ngûúâi ta noái àïën yïu cêìu "phaãi àõnh hònh laåi giaáo duåc", thêåm chñ noái àïën phaãi coá "möåt cuöåc caách maång trong giaáo duåc" (Pï-te-xún. Con àûúâng dêîn àïën nùm 2015. NXB Chñnh trõ quöëc gia, Haâ Nöåi, 2000. Lúâi tûåa cuãa Phaåm Minh Haåc); cuäng coá ngûúâi muöën duâng möåt tïn goåi quen thuöåc hún, khiïm töën hún: caãi caách giaáo duåc hay àöíi múái giaáo duåc, nhû Giön Guát-lïët, giaáo sû cöng huên Àaåi hoåc Ca-li-phooác-ni-a Löët Ùng-giú-leát vaâ Àaåi hoåc Oa-sinh-tún, traã lúâi phoãng vêën vïì giaáo duåc thïë kyã XXI, àùng trïn Chên trúâi giaáo duåc, 9 - 1999 (taâi liïåu cuãa Trung têm thöng tin Àaåi sûá quaán Myä taåi Haâ Nöåi). Noái chung, taåi hêìu hïët caác taâi liïåu viïët trong ñt nùm gêìn àêy noái vïì giaáo duåc àïìu àoâi hoãi phaãi àöíi múái tû duy àïí coá möåt tû duy múái noái chung, tû duy múái vïì caách phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo noái riïng trong thúâi nay. Nûúác ta phaãi tiïëp tuåc àöíi múái maånh meä tû duy giaáo duåc cuäng nhû caách laâm giaáo duåc theo tinh thêìn Àaåi höåi VI vaâ Höåi nghõ TW2 (Khoáa VIII). Theo xu thïë àöíi múái tû duy, Trung Quöëc àïì ra 5 phûúng hûúáng chó àaåo phaát triïín giaáo duåc: hiïån àaåi hoáa, hûúáng ra thïë giúái, hûúáng túái tûúng lai, nêng cao töë chêët con ngûúâi vaâ phuåc vuå phaát triïín kinh tïë xaä höåi. Hay Phaáp àïì ra 49 nguyïn tùæc rêët cuå thïí phaát triïín giaáo duåc: chuá troång giaáo duåc oác phï phaán, chûúng trònh caác mön hoåc úã phöí thöng phaãi ài theo hûúáng chuyïn mön hoáa cao kïët húåp vúái nghïì nghiïåp úã giai àoaån cuöëi, trïn caái nïìn vùn hoáa chung, chuá troång giaáo duåc hûúáng nghiïåp, giaáo duåc gùæn boá vúái viïåc laâm, tùng cûúâng phaát triïín trung hoåc vaâ cao àùèng nghïì, v.v.. Myä coá 10 tû tûúãng chó àaåo phaát triïín giaáo duåc do Töíng thöëng cöng böë: tùng cûúâng daåy tiïëng meå àeã úã cêëp tiïíu hoåc, toaán úã phöí thöng, moåi hoåc sinh àaåt chuêín kiïën thûác, cha meå vaâo cuöåc, an toaân, kyã luêåt, khöng coá ma tuáy trong trûúâng, duy trò giaá trõ Myä, giaáo duåc cho moåi ngûúâi, hiïån àaåi hoáa cú súã vêåt chêët, v.v.. (Theo taâi liïåu cuãa Trung têm thöng tin, Ban KGTW, 2000). 3. Giaáo duåc suöët àúâi: phöí cêåp cöng nghïå trïn cú súã giaáo duåc nhên caách theo tinh thêìn giaáo duåc nhên vùn, nhên baãn Trong thúâi àaåi thöng tin, lûúång thöng tin ngaây möåt nhiïìu hún (7 nùm lûúång thöng tin cuãa loaâi ngûúâi tùng gêëp àöi), biïën àöíi cûåc kyâ nhanh choáng (theo caác nhaâ nghiïn cûáu Myä, nhiïìu tri thûác hoåc nùm thûá nhêët àïën nùm cuöëi khoáa àaä trúã thaânh laåc hêåu) àûúåc truyïìn àïën moåi ngûúâi, vai troâ cuãa tri thûác ngaây caâng quan troång hún, quyïët àõnh hún àöëi vúái phaát triïín con ngûúâi, phaát triïín giaáo duåc, phaát
  18. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 18 triïín xaä höåi - kinh tïë. Cho nïn quan àiïím giaáo duåc suöët àúâi do UNESCO àïì ra tûâ nùm 1972 ngaây caâng trúã thaânh möåt quan àiïím chuã àaåo cuãa nïìn giaáo duåc cuöëi thïë kyã XX àêìu thïë kyã XXI, àùåc biïåt trong nïìn giaáo duåc phuåc vuå sûå phaát triïín nïìn kinh tïë tri thûác. Tû tûúãng àoá àaä àûúåc uãy ban giaáo duåc ài vaâo thïë kyã XXI cuãa UNESCO khùèng àõnh laåi möåt lêìn nûäa nhû laâ möåt tû tûúãng chó àaåo sûå phaát triïín giaáo duåc - àaâo taåo trong thúâi àaåi ngaây nay; coá thïí noái maånh meä rùçng: thïë kyã XXI laâ thïë kyã cuãa giaáo duåc thûúâng xuyïn. Giaáo duåc suöët àúâi ài liïìn vúái phong traâo giaáo duåc cho moåi ngûúâi maâ Diïîn àaân giaáo duåc thïë giúái vûâa hoåp úã Àa-ca, Xï-nï-gan, thaáng 4 vûâa qua, àaä àïì ra chûúng trònh khung haânh àöång vïì giaáo duåc cho moåi ngûúâi trong thêåp kyã túái (2001 - 2010). Nïìn kinh tïë tri thûác àoâi hoãi möîi ngûúâi phaãi luön luön böí sung tri thûác múái vaâ trong thúâi àaåi thöng tin coá cú súã vêåt chêët àïí laâm viïåc àoá. Theo "Tuêìn baáo giaáo duåc" Myä (thaáng 9 - 1999) vaâ Thöng tin thöëng kï giaáo duåc (1999) cuãa Böå giaáo duåc Myä, söë lûúång maáy vi tñnh cho hoåc sinh trung hoåc tûâ 1992 àïën 1999 àaä tùng gêëp 3 lêìn: tûâ 19 hoåc sinh/1 maáy lïn 6 hoåc sinh/1 maáy1, àïën nùm 1999 khoaãng 90 - 95% töíng söë trûúâng hoåc cuãa Myä àaä nöëi vúái maång In-teác-neát, trong àoá tûâ 51-63% söë lúáp àaä nöëi maång In-teác-neát. Vaâ àöëi vúái hoåc sinh, giaá sûã duång In-teác-neát àûúåc giaãm 90%. Nhiïìu hoåc sinh coá àiïìu kiïån hoåc têåp theo phûúng phaáp caá thïí, cú súã ban àêìu àïí hònh thaânh vaâ phaát triïín khaã nùng vaâ phûúng phaáp tûå hoåc suöët àúâi, coi àêy laâ möåt "vùn hoáa hoåc têåp múái"- vùn hoáa hoåc têåp tûâ chöî thuå àöång tiïëp thu tri thûác sang chöî tûå mònh kiïën taåo tri thûác múái cho baãn thên, hoåc têåp möåt caách hûáng thuá, vui veã, chuã àöång (theo Giön Ö-Nïn, Tiïën böå cöng nghïå vaâ giaáo duåc. Taåp chñ àiïån tûã Xaä höåi vaâ giaá trõ Myä, 6 - 2000). Vùn hoáa hoåc têåp múái naây chñnh laâ khaã nùng àaåi traâ hoáa phûúng phaáp caá thïí, phöí cêåp phûúng phaáp daåy vaâ hoåc möåt caách tñch cûåc maâ lêu nay caác nhaâ giaáo duåc hoåc àaä noái àïën nhiïìu, nhûng múái chó coá möåt söë ñt ngûúâi hoåc thûåc hiïån àûúåc. Àïí àaåi traâ hoáa phûúng phaáp hoåc têåp caá thïí möåt caách tñch cûåc, saáng taåo, hûáng thuá trong thúâi àaåi thöng tin vaâ nïìn kinh tïë tri thûác, phaãi hïët sûác coi troång mön tin hoåc vaâ cöng nghïå thöng tin, qua àoá ài àïën caác cöng nghïå cao khaác (cöng nghïå sinh hoåc, cöng nghïå vêåt liïåu múái). Muåc tiïu cuå thïí laâ laâm sao moåi hoåc sinh phaãi tiïëp cêån àûúåc vúái maáy tñnh ("Digital divide"). Vaâ nhû trïn àaä trònh baây, quaá trònh giaáo duåc ngaây nay khöng phaãi dûâng úã chöî laâm sao coá àûúåc caác dûä
  19. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 19 liïåu cú baãn, maâ phaãi chuyïín thaânh kyä nùng, thaânh tay nghïì. Àoá laâ tinh thêìn cú baãn cuãa phöí cêåp cöng nghïå trong giaáo duåc - àaâo taåo thúâi kinh tïë tri thûác, vaâ phaãi hoåc suöët àúâi thò múái àaåt àûúåc yïu cêìu naây. Cho nïn ngay tûâ giaáo duåc trung hoåc phöí thöng àaä phaãi hïët sûác chuá yá túái giaáo duåc hûúáng nghiïåp vaâ caã giaáo duåc nghïì nghiïåp. Hï-àú- rñch Smñt (trñch theo "Kinh tïë tri thûác", Sàd, tr56-65) àaä phên tñch 3 mö hònh trûúâng trung hoåc cuãa 3 nûúác: Myä, Nhêåt, Àûác. Öng àaä phï phaán nïìn giaáo duåc Myä vaâ àûa ra nhêån xeát chöî maånh vaâ thaânh cöng cuãa mö hònh Àûác goåi laâ mö hònh "hïå thöëng giaáo duåc "keáp" - kïët húåp giaãng daåy úã lúáp hoåc vúái hoåc nghïì taåi cú súã saãn xuêët" vúái 2/3 caác thanh thiïëu niïn Àûác tûâ 16 àïën 19 tuöíi sau khi hoåc xong lúáp 10, àïìu tham gia chûúng trònh hoåc nghïì trong 3 nùm. Öng cuäng nhêån xeát rùçng "trûúâng trung hoåc Nhêåt àang àaâo taåo vaâ reân luyïån möåt àöåi nguä àïí tiïën haânh caånh tranh toaân cêìu", àöåi nguä naây göìm caác em "rêët coá kyã luêåt, nùæm vûäng vêën àïì vaâ caác thöng tin, coá tay nghïì cao trong nhiïìu lônh vûåc". Baâi hoåc naây rêët coá yá nghôa thúâi sûå cho chuáng ta. Trong caác mön hoåc úã möåt söë nûúác àaä ài vaâo nïìn kinh tïë tri thûác, nhû nûúác Myä chùèng haån, bïn caånh mön tin hoåc, hoå rêët chuá troång túái caác mön hònh thaânh vaâ phaát triïín caác nùng lûåc chung, caác kyä nùng cú baãn (àa nùng) coá thïí ûáng vaâo nhiïìu lônh vûåc hoaåt àöång, trong àoá rêët chuá yá túái caác kyä nùng söëng vaâ caác kyä nùng xaä höåi, àïí phaát triïín ngûúâi. Àoá laâ caác mön hoåc huêën luyïån cho hoåc sinh coá tû duy maåch laåc, khaã nùng biïíu àaåt thöng tin. Àöìng thúâi rêët chuá yá hònh thaânh hïå thöëng thaái àöå cuãa con ngûúâi vúái möi trûúâng söëng, con ngûúâi vúái xaä höåi, vaâ àùåc biïåt thaái àöå àöëi vúái baãn thên, trong àoá rêët chuá yá giaáo duåc loâng tûå tin, tûå lyá giaãi caác vêën àïì cuãa àúâi söëng, khaã nùng thñch nghi vúái xaä höåi àûúåc chuá yá giaáo duåc nhû nùng lûåc saáng taåo trong cuöåc söëng. Caác hïå thöëng thaái àöå naây chñnh laâ nhên caách vúái nghôa heåp laâ àaåo àûác. Muåc tiïu cuöëi cuâng cuãa giaáo duåc thúâi nay, noái möåt caách hïët sûác ngùæn goån, laâ àaåo àûác vaâ tay nghïì. Thúâi àaåi thöng tin, kinh tïë tri thûác taåo ra nhûäng biïën àöíi rêët sêu sùæc vaâ nhanh choáng (àöi khi ngûúâi ta noái thúâi àaåi cuãa töëc àöå, vaâ caã cûúâng àöå nûäa), cho nïn giaáo duåc - àaâo taåo phaãi nhùçm muåc tiïu phaát triïín toaân diïån con ngûúâi möåt caách bïìn vûäng (noái vùæn tùæt laâ phaát triïín ngûúâi bïìn vûäng). Vò vêåy úã möåt söë nûúác àaä bùæt àêìu daåy tûúng lai hoåc, nhû kïë hoaåch tûúng lai, àõa lyá tûúng lai, xaä höåi tûúng lai, àiïìu khiïín hoåc, phên tñch giaá trõ, v.v.. Nhiïìu nûúác rêët chuá yá túái viïåc tùng cûúâng cho hoåc sinh nùng lûåc giao tiïëp, kïí caã nùng lûåc giao
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học