Xem mẫu
- JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2017
KIẾN THỨC VỀ PHÒNG CHỐNG BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP
CỦA NGƯỜI CAO TUỔI ĐỒNG BÀO DÂN TỘC KHMER
TỈNH TRÀ VINH
Trần Văn Hưởng1, Nguyễn Thanh Bình2, Nguyễn Văn Tập2, Nguyễn Quỳnh Trúc2
TÓM TẮT epidemiology.
Theo Bộ Y tế, tính đến năm 2030, số người từ 60 tuổi
trở lên ở Việt Nam chiếm 18,3% dân số. Ở người cao tuổi, I. ĐẶT VẤN ĐỀ
tỷ lệ mắc cao tăng huyết áp và những bệnh không lây Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới năm 2014, tỷ
khác, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và làm giảm tuổi thọ. lệ tăng huyết áp tại khu vực Đông Nam Á là 24,7%, cao
Mục tiêu khảo sát kiến thức về dự phòng và điều trị bệnh hơn so với toàn cầu 22,2% và là khu vực có tỷ lệ tăng
tăng huyết áp cho người cao tuổi đồng bào Khmer. Nghiên huyết áp cao thứ hai chỉ sau châu Phi [1]. Phân tích tổng
cứu điều tra ngang ở 134 người. Kết quả cho thấy tỷ lệ hợp 55 nghiên cứu can thiệp đa yếu tố nguy cơ về phòng
nữ 47,7% và nam là 52,3%. Người dân kiến thức đúng về bệnh tim mạch cho thấy can thiệp bằng tư vấn và giáo dục
triệu chứng bệnh 39,5%, hậu quả của bệnh 27,6%, yếu tố nâng cao kiến thức, thay đổi hành vi nguy cơ có hiệu quả
nguy cơ 26,1%, cách điều trị 42,5% phòng bệnh 23,1%. trong giảm tỷ lệ mắc và tử vong do bệnh tăng huyết áp gây
Tỷ lệ người dân có kiến thức chung đúng là 21,0%. Có ra [2]. Đồng bào dân tộc Khmer cư trú tập trung trong các
53,7% người dân nhận được thông tin y tế về bệnh tăng phum sóc, thường cách xa trung tâm kinh tế xã hội nên
huyết áp. Tỷ lệ nguồn nhận thông tin cao nhất từ nhân viên còn gặp khó khăn hạn chế trong tiếp cận các tiến bộ xã hội
y tế 35,8%. cũng như chăm sóc y tế [3]. Nghiên cứu thực hiện nhằm
Từ khóa: Kiến thức, người cao tuổi, đồng bào dân tộc tìm hiểu kiến thức cụ thể của đồng bào Khmer cao tuổi về
Khmer, dịch tễ học. phòng chống bệnh tăng huyết áp, nguồn kiến thức. Qua
đó, địa phương sẽ đề ra phương hướng hỗ trợ, can thiệp
ABSTRACT kịp thời nhằm nâng cao kiến thức bảo vệ sức khỏe cộng
The study was conducted in 134 elderly Khmer people đồng đồng bào Khmer.
in Tra Vinh province to learn about disease prevention
knowledge of hypertension in elderly Khmer people. II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
The results showed that, the percentage of women and 2.1. Đối tượng: Đồng bào dân tộc Khmer từ 60 tuổi
men is 47.7% 52.3%. The proportion of older persons trở lên, hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú từ 1 năm trở lên.
as primary education is 19.4%, 56.7% agricultural Thời gian nghiên cứu: 2015.
workers. The people of correct knowledge about symptoms 2.2. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả
of 39.5%, 27.6% consequences of the disease, risk factors Chọn mẫu: Thực hiện chọn mẫu ngẫu nhiên, tại 30 xã.
26.1%, 42.5% a preventive treatment 23.1%. The Mỗi xã chọn 4 hộ gia đình có người cao tuổi, thực tế có
proportion of people with the right knowledge is 21.0% 134 người cao tuổi.
overall. 53.7% of people have received medical information Công cụ thu thập dữ liệu: Bộ câu hỏi soạn sẵn theo Tổ
about hypertension. The share of the highest received chức Y tế Thế giới.
information from medical personnel 35.8%. Các chỉ số nghiên cứu:
Keywords: Knowledge, elders, ethnic Khmer, Tăng huyết áp: Theo tiêu chí của nghiên cứu tại Việt
1. Trường Đại học Thăng Long, Hà Nội - Điện thoại: 0913977653 - Email: bshuong67@gmail.com
2. Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh.
Ngày nhận bài: 01/02/2017 Ngày phản biện: 10/02/2017 Ngày duyệt đăng: 15/02/2017
SỐ 37- Tháng 3+4/2017
Website: yhoccongdong.vn 5
- EC
KHỎ ỘNG
ỨC
Đ
S
ỒN
VIỆN
G
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Nam là người có huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và/hoặc *Nghề khác gồm nội trợ, sinh viên, người nghỉ hưu, thất
huyết áp tâm trương ≥ 90mmHg hoặc đang dùng thuốc nghiệp.
điều trị tăng huyết áp hoặc tiền sử được thầy thuốc chẩn Người cao tuổi Khmer, tỷ lệ nữ 47,7% và nam là 52,3%.
đoán tăng huyết áp. người làm nông 56,7%,
Kiến thức về nhận biết bệnh kể được 1 trong các dấu 3.2 Kiến thức về phòng chống bệnh tăng huyết áp ở
hiệu, triệu chứng nhức đầu, chóng mặt, hoa mắt, ù tai, đồng bào cao tuổi Khmer
không triệu chứng. Bảng 2. Tăng huyết áp và tiếp cận thông tin về bệnh
Kiến thức về hậu quả bệnh kể được 1 trong các hậu quả tăng huyết áp người cao tuổi
tử vong, yếu liệt, đột quỵ, tai biến.
Kiến thức về yếu tố nguy cơ kể được 1 trong các yếu Nội dung Số lượng Tỷ lệ (%)
tố nguy cơ ăn mặn, ăn nhiều mỡ, ăn ít rau quả, uống nhiều
bia rượu, hút thuốc, ít hoạt động thể lực. Không THA 24 18,0
Kiến thức về điều trị kể được 1 trong các biện pháp
điều trị dùng thuốc, hoặc không dùng thuốc. Tiền THA 50 37,3
Phân độ
Kiến thức về phòng bệnh kể được 1 trong các yếu tố huyết áp
hạn chế ăn mặn, uống rượu, hút thuốc, ăn nhiều mỡ; tập THA độ 1 36 26,9
luyện thể dục, ăn đủ lượng rau quả mỗi ngày.
THA độ 2 24 17,8
Kiến thức chung đúng khi đối tượng bắt buộc phải
có kiến thức đúng về nhận biết bệnh, hậu quả và phòng Có nhận được thông tin về
72 53,7
bệnh, có thể có thêm kiến thức về yếu tố nguy cơ và điều THA
trị bệnh. Nhân viên y tế 48 35,8
2.3. Phân tích và xử lý số liệu nghiên cứu:
Các số liệu được nhập liệu và phân tích theo phương Tivi 25 18,6
pháp thống kê y học. Sử dụng phần mềm Stata12, Epi-Data.
Nguồn Radio/loa
2.4. Đạo đức trong nghiên cứu: Quyền lợi và thông 8 6,0
thông tin phát thanh
tin cá nhân của đối tượng được bảo vệ theo đúng quy định.
nhận được
về THA Sách, báo 4 3,0
III. KẾT QUẢ
3.1. Một số đặc điểm dân số xã hội của người cao Bạn bè, thân nhân 33 24,6
tuổi đồng bào dân tộc Khmer tỉnh Trà Vinh
Internet 0 0,0
Bảng 1: Đặc điểm dân số xã hội người cao tuổi
Tỷ lệ tăng huyết áp ở người cao tuổi đồng bào Khmer là
Yếu tố Số lượng Tỷ lệ (%)
62,0%, tỷ lệ THA độ 1 là 26,9% và THA độ 2 là 17,8%.
Nữ 64 47,7 Có 53,7% người cao tuổi hận được thông tin y tế về bệnh
Giới
Nam 70 52,3 tăng huyết áp. Tỷ lệ nguồn nhận thông tin cao nhất từ nhân
Dưới tiểu học 99 73,9 viên y tế 35,8%.
Tiểu học 26 19,4 Bảng 3 Kiến thức về phòng chống bệnh tăng huyết áp
Học vấn
THCS 8 6,0
Kiến thức đúng
Đúng Không đúng
THPT 1 0,7 về bệnh THA
Công nhân viên
3 2,2 SL TL% SL TL%
Nghề nhà nước
nghiệp Nông dân 76 56,7
Về triệu chứng bệnh 53 39,5 81 60,5
Nghề khác* 55 41,1
- JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2017
được thông tin y tế về bệnh tăng huyết áp. Theo Danuta
Đúng Không đúng Czarnecka, Chủ tịch Hiệp hội Cao huyết áp Ba Lan cho biết
Kiến thức đúng
về bệnh THA cần đo huyết áp thường xuyên là một cách đơn giản nhưng
SL TL% SL TL%
hữu hiệu nhất để chẩn đoán và theo dõi bệnh tăng huyết áp
Về các yếu tố nguy [8]. Đồng bào cao tuổi dân tộc Khmer chủ yếu được nhân
35 26,1 99 73,9
cơ của bệnh viên y tế cung cấp thông tin về bệnh tăng huyết áp tại trạm,
Về biện pháp tỷ lệ nguồn nhận thông tin còn thấp, trong đó cao nhất là từ
57 42,5 77 57,5
điều trị bệnh nhân viên y tế 35,8%. Do đó, kiến thức về phòng chống bệnh
Về các biện pháp còn thấp, cần đẩy mạnh công tác truyền thông về thông tin
31 23,1 103 76,9
phòng bệnh bệnh đến với người dân vì đối tượng người cao tuổi là đối
tượng dễ gặp phải những bệnh không lây nhiễm nhất, tiến
Kiến thức chung 21 15,7 113 84,3
trình bệnh sẽ phát triển nhanh hơn nếu không kịp thời kiểm
soát những yếu tố nguy cơ.
Người dân kiến thức đúng về triệu chứng bệnh 39,5%,
Người dân có kiến thức đúng về triệu chứng bệnh 39,5%,
hậu quả của bệnh 27,6%, yếu tố nguy cơ 26,1%, cách điều
hậu quả của bệnh 27,6%, yếu tố nguy cơ 26,1%, cách điều
trị 42,5% phòng bệnh 23,1%. Tỷ lệ người dân có kiến thức
trị 42,5% phòng bệnh 23,1%. Tỷ lệ người dân có kiến thức
chung đúng là 21,0%.
chung đúng là 21,0%. So sánh với nghiên cứu tại huyện Bình
Lục, tỉnh Hà Nam của Trương Thị Thùy Dương năm 2013
IV. BÀN LUẬN
trên 1009 đối tượng từ 18 tuổi trở lên, cho thấy tỷ lệ người
4.1. Một số đặc điểm dân số xã hội của đồng bào dân
dân có kiến thức đúng về triệu chứng, yếu tố nguy cơ thấp
tộc Khmer tỉnh Trà Vinh
hơn tại tỉnh Trà Vinh, kiến thức về triệu chứng tại huyện
Trà Vinh là tỉnh thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu
Bình Lục là 27,8%, thấp hơn so với đồng bào Khmer 39,5%,
Long, hệ thống kênh ngòi chằng chịt gắn liền với điều kiện
về yếu tố nguy cơ bệnh tăng huyết áp ở huyện Bình Lục là
kinh tế nông nghiệp. Tỷ lệ người cao tuổi còn làm nông cao
10%, thấp hơn so đồng bào Khmer 26,1% [9]. Nâng cao kiến
56,7%. Như vậy, nghề nông gắn liền với cuộc sống của đồng
thức về phòng chống bệnh tăng huyết áp là biện pháp nhằm
bào Khmer.
giảm nguy cơ mắc bệnh trong cộng đồng. Trong nghiên cứu
Dựa trên Nghị định 103/2014/NĐ-CP, quy định về mức
về một số yếu tố nguy cơ tăng huyết áp ở người Nùng cho
lương tối thiểu theo vùng, nghiên cứu ghi nhận tỷ lệ cao
thấy tỷ lệ người có kiến thức không tốt về bệnh thì nguy cơ
73,9% người cao tuổi đồng bào dân tộc Khmer có thu nhập
tăng huyết áp cao hơn gấp 1,79 lần người có kiến thức tốt với
dưới 2.150.000VNĐ, mức thu nhập này được điều tra cộng
p
- EC
KHỎ ỘNG
ỨC
Đ
S
ỒN
VIỆN
G
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. WHO, A global brief on hypertension. 2013.
2. Ebrahim S, Multiple risk factor interventions for primary prevention of coronary heart disease (Review). The Cochrane
Library, 2011: p. pp.1.
3. Trần Văn Ánh, Văn hóa phum sóc trong đời sống tinh thần của người Khmer Tây Nam Bộ. Di sản văn hóa phi vật thể,
2011. 3(36): p. tr. 48 - 52.
4. Cao Mỹ Phượng, Nghiên cứu kết quả can thiệp cộng đồng phòng chống tiền đái tháo đường-đái tháo đường type II tại
huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh năm 2012. 2012, Đại học Huế. Trường Đại học Y Dược: Huế. p. 150.
5. Cao Mỹ Phượng, Tình hình và đặc điểm bệnh tăng huyết áp người trên 40 tuổi ở tỉnh Trà Vinh năm 2006. Kỷ yếu Hội
nghị Khoa học Tim mạch lần thứ 11, 2006: p. tr.11-12.
6. Cao Mỹ Phượng, et al., Nghiên cứu tỷ lệ tăng huyết áp và liên quan với một số yếu tố nguy cơ ở người 40 tuổi trở lên
tại tỉnh trà Vinh năm 2012. Tạp chí Tim mạch học Việt Nam, 2013. 65: p. tr.1-7.
7. Nguyễn Dung, et al., Nghiên cứu tình hình bệnh Tăng huyết áp tại thành phố Huế và thị xã Hương Thuỷ, tỉnh Thừa
Thiên Huế năm 2011. Tạp chí Y học Thực hành 2012. Số 805/2012.
8. Krzysztof Chlebus, Over 10 million people affected by hypertension in Poland, W.R.O.f. Europe, Editor. 2013: Poland.
9. Trương Thị Thùy Dương, et al., Kiến thức, thực hành về tăng huyết áp của người dân tại hai xã huyện Bình Lục, tỉnh
Hà Nam. Tạp chí Y học Dự phòng, 2015. XXV, số 6(166): p. tr.174-181.
10. Chu Hồng Thắng, Dương Hồng Thái, and Trịnh Văn Hùng, Một số nguy cơ tăng huyết áp ở người Nùng trưởng thành
tại Thái Nguyên. Tạp chí Y học Thực hành, 2012. 2(950): p. tr.67-71.
11. Nguyễn Kim Kế, Hoàng Khải Lập, Đỗ Doãn Lợi, Nghiên cứu mô hình kiểm soát tăng huyết áp ở người cao tuổi tại
thị xã Hưng Yên. Tạp chí Y học Thực hành, 2013. 857(1/2013): p. tr.128-131.
8
SỐ 37- Tháng 3+4/2017
Website: yhoccongdong.vn
nguon tai.lieu . vn
