- Trang Chủ
- Khoa học xã hội
- Khóa luận tốt nghiệp Văn hóa du lịch: Khai thác du lịch văn hoá trên địa bàn Thọ Xuân – Thanh Hoá
Xem mẫu
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
Lêi më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi.
Ngµy nay, ph¸t triÓn du lÞch ®ang lµ xu thÕ chung cña nhiÒu n-íc trªn
thÕ giíi, nhÊt lµ nh÷ng n-íc cã tiÒm n¨ng du lÞch. Du lÞch kh«ng chØ ®¸p øng
nhu cÇu vui ch¬i, gi¶i trÝ ®¬n thuÇn mµ cßn gióp con ng-êi n©ng cao hiÓu biÕt,
giao l-u v¨n ho¸ gi÷a c¸c téc ng-êi, gi÷a c¸c quèc gia, gãp phÇn lµm phong
phó thªm ®êi sèng tinh thÇn vµ hç trî sù ph¸t triÓn cña quèc gia n¬i ®ãn
kh¸ch.
Du lÞch v¨n ho¸ lµ lo¹i h×nh du lÞch t×m hiÓu v¨n ho¸, lÞch sö, lèi sèng
vµ c¸c yÕu tè truyÒn thèng cña ng-êi d©n ®Þa ph-¬ng n¬i ®iÓm ®Õn hoÆc mét
quèc gia. Ngµy nay, khi ®êi sèng ngµy cµng ®-îc n©ng cao khiÕn nhu cÇu vÒ
mäi mÆt cña ®êi sèng còng t¨ng theo. Nhu cÇu ®-îc giao l-u t×m hiÓu nh»m
t¨ng sù hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a c¸c quèc gia, d©n téc hay ë ®Þa ph-¬ng lµm
n¶y sinh lo¹i h×nh du lÞch nµy. Bªn c¹nh c¸c lo¹i h×nh du lÞch kh¸c: du lÞch
biÓn, du lÞch sinh th¸i, du lÞch nghÜ d-ìng du lÞch v¨n ho¸ còng cã kh¶ n¨ng
lµm gi¶m tÝnh mïa vô râ rÖt v× kh¸ch cã thÓ quan t©m nghiªn cøu vµo bÊt kú
thêi gian nµo trong n¨m.
Thanh Ho¸ lµ vïng ®Êt mang ®Ëm b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, nãi ®Õn du
lÞch v¨n ho¸ kh«ng thÓ kh«ng nãi tíi du lÞch Thanh Ho¸. HuyÖn Thä Xu©n lµ
mét m¶nh ®Êt ®Þa linh nh©n kiÖt, giµu truyÒn thèng v¨n ho¸ lÞch sö, mét trong
nh÷ng vïng träng ®iÓm vÒ du lÞch v¨n ho¸ cña du Thanh Ho¸. V× vËy cïng víi
nhÞp ®é t¨ng tr-ëng cña ngµnh du lÞch Thanh Ho¸, du lÞch Thä Xu©n ®ang
tõng ngµy, hoµ nhÞp víi sù ph¸t triÓn chung cña tØnh vµ ®¹t kÕt qu¶ ban ®Çu
quan träng, ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo c«ng cuéc x©y dùng kinh tÕ, x· héi ë ®Þa
ph-¬ng.
ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu ®Ó t×m ra ph-¬ng h-íng khai th¸c vµ gi¶i
ph¸p ph¸t triÓn du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n lµ viÖc cÇn thiÕt
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 1
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
vµ cÊp b¸ch. Ph¸t triÓn du lÞch v¨n ho¸ phï hîp víi xu h-íng chung hiÖn nay
cña du lÞch thÕ giíi. Bëi ngoµi viÖc nghØ ng¬i gi¶i trÝ, du kh¸ch cßn cã nhu cÇu
t×m hiÓu v¨n ho¸ lÞch sö d©n téc n¬i tham quan. Ph¸t triÓn lo¹i h×nh nµy kh«ng
chØ gãp phÇn vµo viÖc b¶o tån, ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ d©n téc mµ cßn t¹o ra
tÝnh hÊp dÉn, kÐo dµi ngµy l-u tró b×nh qu©n cña kh¸ch ®Õn Thanh Ho¸ gãp
phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng du lÞch còng nh- t¹o thªm nguån thu nhËp
cho ng-êi d©n ®Þa ph-¬ng.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do nªu trªn t¸c gi¶ ®· chän ®Ò tµi “Khai th¸c du
lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn Thä Xu©n – Thanh Ho¸” ®Ó nghiªn cøu vµ hy
väng Thä Xu©n sím trë thµnh ®iÓm du lÞch v¨n ho¸ hÊp dÉn cña kh¸ch du lÞch
trong vµ ngoµi n-íc.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu.
Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n ®-îc coi lµ mét trong nh÷ng tµi nguyªn
®Æc biÖt hÊp dÉn ®èi víi kh¸ch du lÞch. ViÖc b¶o tån vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm du
lÞch v¨n ho¸ kh«ng chØ gãp phÇn b¶o tån vèn v¨n ho¸ b¶n ®Þa mµ cßn thóc ®Èy
sù ph¸t triÓn cña lo¹i h×nh du lÞch v¨n ho¸. Th«ng qua ho¹t ®éng du lÞch sÏ
lµm t¨ng vèn hiÓu biÕt, lßng tù hµo d©n téc vµ t×nh ®oµn kÕt h÷u nghÞ quèc tÕ.
Do ®ã viÖc khai th¸c c¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n ®Ó phôc vô ph¸t triÓn du
lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸ cã ý nghÜa rÊt to lín.
Môc ®Ých nghiªn cøu cña kho¸ luËn ®-îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së
nghiªn cøu thùc tÕ c¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n ë Thä Xu©n cô thÓ lµ c¸c
di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, c¸c lÔ héi truyÒn thèng, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng…
vµ viÖc khai th¸c phôc vô cho ph¸t triÓn du lÞch. Qua ®ã ®¸nh gi¸ nh÷ng kÕt
qu¶ ®¹t ®-îc, chØ râ mét sè h¹n chÕ cßn tån t¹i vµ nguyªn nh©n, tõ ®ã ®-a ra
c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc ®Ó khai th¸c tèt vµ cã hiÖu qu¶ h¬n n÷a c¸c tµi
nguyªn du lÞch nh©n v¨n, nh»m b¶o tån vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ cña
huyÖn Thä Xu©n nãi cña tØnh Thanh Ho¸ nãi riªng vµ cña ViÖt Nam nãi
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 2
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
chung, ®ång thêi trë thµnh s¶n phÈm du lÞch ®Æc thï vµ kh«ng thÓ thiÕu ®-îc
cña du kh¸ch khi ®Õn tham quan Thanh Ho¸.
3. Ph¹m vi nghiªn cøu.
- C¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ph¸t triÓn du lÞch v¨n ho¸.
- Nghiªn cøu hiÖn tr¹ng khai th¸c, ph¸t triÓn du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa
bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸. Tõ ®ã ®-a ra mét sè gi¶i ph¸p ®Ó c¸c tµi
nguyªn du lÞch nh©n v¨n cña Thä Xu©n trë thµnh s¶n phÈm du lÞch v¨n ho¸
hÊp dÉn.
4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu.
§Ó hoµn thµnh kho¸ luËn, t¸c gi¶ cã sö dông mét sè ph-¬ng ph¸p sau:
- Ph-¬ng ph¸p thèng kª.
- Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp.
- Ph-¬ng ph¸p thùc ®Þa.
- Ph-¬ng ph¸p b¶n ®å.
- Ph-¬ng ph¸p thu thËp vµ xö lý th«ng tin.
5. Bè côc kho¸ luËn.
Ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn, phô lôc vµ tµi liÖu tham kh¶o, kho¸ luËn
gåm 3 ch-¬ng
Ch-¬ng I: Vai trß cña du lÞch v¨n ho¸ trong ho¹t ®éng du lÞch.
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä
Xu©n – Thanh Ho¸.
Ch-¬ng III: Ph-¬ng h-íng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch v¨n ho¸ trªn
®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n.
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 3
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
Ch-¬ng I: vai trß cña du lÞch v¨n ho¸ trong
ho¹t ®éng du lÞch
1.1. Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ v¨n ho¸.
1.1.1. Kh¸i niÖm v¨n ho¸.
Ngay tõ xa xa hai ch÷ “v¨n ho¸” ®· sím xuÊt hiÖn trong ng«n ng÷
loµi ng-êi ®Æc biÖt lµ ë c¸c quèc gia ®-îc coi lµ c¸i n«i cña nÒn v¨n minh
nh©n lo¹i.
ë ph-¬ng §«ng tõ “ v¨n ho¸” xuÊt hiÖn sím trong ng«n ng÷ cña ng-êi
Trung Quèc víi nghÜa gèc lµ: “v¨n trÞ gi¸o ho¸”- c¸ch cai trÞ mang h×nh thøc
®Ñp ®Ï kÕt hîp víi gi¸o ho¸. B¶n th©n tõ “v¨n”cã nghÜa lµ sù biÓu hiÖn ra bªn
ngoµi, lµ vÎ ®Ñp do mµu s¾c t¹o ra, nã biÓu hiÖn mét quy t¾c øng xö ®ù¬c xem
lµ ®Ñp ®Ï; “ho¸” cã nghÜa lµ chuyÓn thµnh, trë thµnh, ®· thµnh.
ë ph-¬ng T©y, trong nÒn v¨n minh cæ Hi L¹p tõ v¨n ho¸ (cultus) cã
nghÜa lµ trång trät, tõ trång trät dÇn dÇn biÕn thµnh gieo trång trÝ tuÖ, tinh
thÇn.
Nh- vËy, trong quan niÖm cña ng-êi cæ ®¹i, dï ph-¬ng §«ng hay ph-¬ng T©y
th× v¨n ho¸ mang ý nghÜa gi¸o ho¸ con ng-êi.
V¨n ho¸ chÝnh lµ dÊu Ên cña céng ®ång t¹o nªn mäi hiÖn t-îng tinh
thÇn vµ vËt chÊt cña céng ®ång ®ã. V¨n ho¸ võa mang tÝnh phæ biÕn võa mang
tÝnh c¸ biÖt. Phæ biÕn v× ë ®©u con ng-êi còng sèng cïng mét lóc ë hai thÕ
giíi lµ thùc t¹i vµ biÓu t-îng, c¸ch øng xö cña con ng-êi lµ xuÊt ph¸t tõ hÖ
thèng c¸c nguyªn lý cña thÕ giíi biÓu t-îng mµ con ng-êi tiÕp nhËn mét c¸ch
gÇn nh- tù nhiªn; c¸ biÖt ë chç mçi céng ®ång cã mét kiÓu lùa chän riªng
biÓu hiÖn thµnh mét c¸ch sèng riªng rÏ, kh«ng gièng c¸c céng ®ång kh¸c.
Nguån gèc cña sù kh¸c biÖt ®ã xuÊt ph¸t tõ sù kh¸c nhau vÒ ®êi sèng vËt chÊt
vµ tinh thÇn cña tõng nhãm ng-êi.
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 4
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
Cã rÊt nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ v¨n ho¸ nh-ng tùu chung l¹i cã
thÓ ®-a ra ba ý chÝnh:
- V¨n hãa lµ c¸i lµm ph©n biÖt gi÷a con ng-êi víi con vËt.
- V¨n ho¸ lµ do gi¸o dôc mµ cã.
- V¨n ho¸ lµ c¸i ®Ó ph©n biÖt gi÷a céng ®ång nµy víi céng ®ång kh¸c.
Cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ v¨n ho¸ xuÊt ph¸t tõ c¸ch tiÕp
nhËn kh¸c nhau. §Ó cã mét ®Þnh nghÜa ®Çy ®ñ nhÊt vÒ v¨n ho¸, c¸ch tèt nhÊt
lµ g¾n v¨n ho¸ víi con ng-êi, theo Ph.May o- nguyªn tæng gi¸m ®èc
UNESCO ®· nhËn ®Þnh: “V¨n ho¸ sinh ra cïng víi con ng-êi, cã mÆt trong
bÊt cø ho¹t ®éng nµo cña con ng-êi, dï lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt, s¶n
xuÊt tinh thÇn hay trong quan hÖ giao tiÕp øng xö x· héi vµ c¶ trong th¸i ®é
®èi víi tù nhiªn”.
Theo GS Phan Ngäc: “ Kh«ng cã c¸i g× gäi lµ v¨n ho¸ vµ ng-îc l¹i bÊt
k× c¸i g× còng cã mÆt v¨n ho¸, v¨n ho¸ lµ kiÓu quan hÖ gi÷a thÕ giíi thùc t¹i vµ
thÕ giíi biÓu t-îng, quan hÖ Êy biÓu hiÖn thµnh mét kiÓu lùa chän riªng cña
mét téc ng-êi, mét c¸ nh©n so víi mét téc ng-êi, mét c¸ nh©n kh¸c. NÐt kh¸c
biÖt c¸c kiÓu lùa chän lµm cho chóng kh¸c nhau t¹o thµnh nh÷ng nÒn v¨n ho¸
kh¸c biÖt”.
Chñ tÞch Hå ChÝ Minh quan niÖm: “ V× lÏ sinh tån còng nh- môc ®Ých
sèng loµi ng-êi míi s¸ng t¹o vµ ph¸t minh ra ng«n ng÷, ch÷ viÕt, ®¹o ®øc,
ph¸p luËt, khoa häc, t«n gi¸o, v¨n häc nghÖ thuËt, nh÷ng c«ng cô sinh ho¹t
hµng ngµy vÒ ¨n, mÆc, ë vµ c¸c ph-¬ng thøc sö dông. Toµn bé nh÷ng s¸ng t¹o
vµ ph¸t minh ®ã tøc lµ v¨n ho¸. V¨n ho¸ lµ sù tæng hîp cña mäi ph-¬ng thøc
sinh ho¹t cïng víi biÓu hiÖn cña nã mµ loµi ng-êi s¶n sinh ra nh»m thÝch øng
víi yªu cÇu ®êi sèng vµ ®ßi hái sù sinh tån”. (Hå ChÝ Minh – toµn tËp
NXBCTQG).
V¨n ho¸ lµ mét kh¸i niÖm rÊt réng, nã bao hµm tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña
®êi sèng. Theo nhµ nghiªn cøu Herder: “NÕu ta muèn m« t¶ thÕ giíi nµy th×
chóng ta chØ cÇn dïng hai tõ tù nhiªn vµ v¨n ho¸”.
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 5
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
Tõ ®ã cã thÓ nªu lªn ®Þnh nghÜa vÒ v¨n ho¸: V¨n ho¸ lµ toµn bé vËt
chÊt vµ tinh thÇn do con ng-êi vµ loµi ng-êi s¸ng t¹o ra nhê lao ®éng vµ ho¹t
®éng thùc tiÔn trong qu¸ tr×nh lÞch sö cña m×nh.
B¶n chÊt cña v¨n ho¸ lµ sù s¸ng t¹o v-¬n tíi c¸c gi¸ trÞ nh©n v¨n, c¸i
tèt ®Ñp ®Ó thóc ®Èy sù tiÕn bé cña x· héi. V¨n ho¸ cã trong mäi ho¹t ®éng
sèng cña con ng-êi tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt, ho¹t ®éng ¨n, ë, mÆc, ho¹t
®éng v¨n ho¸ gi¸o dôc, nghÖ thuËt, tõ phong tôc tËp qu¸n tÝn ng-ìng, t«n
gi¸o, v¨n ho¸ liªn quan ®Õn toµn bé ho¹t ®éng øng xö cña con ng-êi trong ®êi
sèng.
1.1.2. Chøc n¨ng cña v¨n ho¸.
V¨n ho¸ lµ tæng thÓ c¸c gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn do b¶n th©n con
ng-êi s¸ng t¹o nªn trong cuéc sèng. Nh÷ng gi¸ trÞ do t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn
con ng-êi ngay tõ khi con ng-êi míi sinh ra. Trong cuéc ®êi, con ng-êi
th-êng xuyªn tiÕp nhËn c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña x· héi, tõ ®ã trÝ tuÖ, nh©n c¸ch
vµ t©m hån cña con ng-êi míi ®-îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Tæng thÓ c¸c
ho¹t ®éng v¨n ho¸ t¹o nªn mét thiªn nhiªn thø hai, m«i tr-êng thø hai nu«i
d-ìng con ng-ßi. ChÝnh víi ý nghÜa ®ã v¨n ho¸ cã c¸c chøc n¨ng x· héi ®Æc
biÖt vµ chøc n¨ng ®ã gióp ta hiÓu râ thªm b¶n chÊt v¨n ho¸, vÞ trÝ, vai trß v¨n
ho¸ trong ®êi sèng x· héi.
Trong giíi nghiªn cøu viÖc tr×nh bµy chøc n¨ng vÒ v¨n ho¸ kh«ng ph¶i
®· cã sù thèng nhÊt hoµn toµn.
Trong bµi vÒ “Kh¸i niÖm v¨n ho¸” in trong tËp “ Kh¸i niÖm vµ quan
niÖm vÒ v¨n ho¸” PGS TS T¹ V¨n Th¹nh tr×nh bµy v¨n ho¸ c¸c chøc n¨ng
sau:
- Chøc n¨ng chÝnh cña v¨n ho¸ lµ chøc n¨ng gi¸o dôc, ®Ó thùc hiÖn chøc
n¨ng gi¸o dôc th× cã c¸c chøc n¨ng sau ®©y:
+ Chøc n¨ng nhËn thøc.
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 6
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
+ Chøc n¨ng ®Þnh h-íng, ®¸nh gi¸, x¸c ®Þnh chuÈn mùc ®iÒu chØnh
c¸ch øng xö cña con ng-êi.
+ Chøc n¨ng giao tiÕp.
+ Chøc n¨ng ®¶m b¶o sù kÕ tôc cña lÞch sö.
+ Mét sè thµnh tè v¨n ho¸ cßn cã c¶ chøc n¨ng riªng cña nã. Ch¼ng h¹n
nghÖ thuËt, thÓ thao, héi hÌ… Cã chøc n¨ng gi¶i trÝ vµ chøc n¨ng thÈm mÜ .
PGS TSKH TrÇn Ngäc Thªm, laÞ xuÊt ph¸t tõ c¸c ®Æc tr-ng cña v¨n ho¸
mµ «ng ®Ò xuÊt vµ kh¼ng ®Þnh nh÷ng chøc n¨ng cña v¨n ho¸:
- Chøc n¨ng tæ chøc x· héi.
- Chøc n¨ng ®iÒu chØnh x· héi.
- Chøc n¨ng gi¸o dôc.
- Chøc n¨ng ph¸t sinh lµ ®¶m b¶o sù kÕ tôc cña lÞch sö.
Gi¸o tr×nh “Lý luËn v¨n ho¸ vµ ®êng lèi v¨n ho¸ cña §¶ng céng s¶n
ViÖt Nam” cña ViÖn V¨n ho¸ vµ ph¸t triÓn l¹i tr×nh bµy chøc n¨ng cña v¨n
ho¸ gå
- Chøc n¨ng gi¸o dôc.
- Chøc n¨ng nhËn thøc.
- Chøc n¨ng thÈm mü.
- Chøc n¨ng dù b¸o.
- Chøc n¨ng gi¶i trÝ.
Së dÜ cã sù kh¸c nhau trong c¸ch tr×nh bµy c¸c chøc n¨ng cña v¨n ho¸
lµ do gãc ®é tiÕp cËn cña tõng t¸c gi¶ lµ kh¸c nhau hoÆc ®ã lµ nh÷ng c¸ch nãi
kh¸c nhau vÒ mÆt chøc n¨ng cña v¨n ho¸.
Chøc n¨ng gi¸o dôc:
Gi¸o dôc lµ chøc n¨ng bao trïm cña v¨n ho¸. Gi¸o dôc lµ qu¸ tr×nh
chuyÓn kinh nghiÖm loµi ng-êi cho c¸ nh©n, céng ®ång ®Ó tõ ®ã hä cã thÓ tiÕp
nhËn ®Ó hoµ nhËp, ph¸t triÓn vµ s¸ng t¹o trong céng ®ång m×nh.
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 7
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
Toµn bé c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ ®Òu h-íng tíi gi¸o dôc con ng-êi
nh»m ph¸t triÓn vÒ thÓ lùc, trÝ lùc, t×nh c¶m, båi d-âng nh©n c¸ch vµ trÝ tuÖ
cña con ng-êi. Con ng-êi võa lµ chñ thÓ s¸ng t¹o ra v¨n ho¸, võa lµ m«i
tr-êng s¶n phÈm v¨n ho¸.
Søc m¹nh vµ hiÖu qu¶ cña gi¸o dôc v¨n ho¸ lµ ë chç nã t¸c ®éng trùc
tiÕp ®Õn sù h×nh thµnh nh©n c¸ch vµ ph¸t triÓn toµn diÖn con ng-êi
V¨n ho¸ thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸o dôc kh«ng chØ b»ng c¸c gi¸ trÞ v¨n
ho¸ truyÒn thèng mµ cßn b»ng c¶ c¸c gi¸ trÞ ®ang h×nh thµnh. Víi chøc n¨ng
gi¸o dôc, v¨n ho¸ t¹o nªn sù ph¸t triÓn liªn tôc cña lÞch sö nh©n lo¹i vµ lÞch sö
d©n téc, qua ®ã v¨n ho¸ ®¶m b¶o tÝnh kÕ tôc cña lÞch sö.
Nh-ng gi¸o dôc kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc biÕn c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸
thµnh sù gi¸o huÊn kh« khan, trõu t-îng. C¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ thùc hiÖn
chøc n¨ng gi¸o dôc th«ng qua c¸c chøc n¨ng kh¸c nh-: chøc n¨ng nhËn thøc,
thÈm mü, gi¶i trÝ…
Chøc n¨ng nhËn thøc:
NhËn thøc lµ qu¸ tr×nh t×m hiÓu tù nhiªn, x· héi, t- duy. §©y lµ qu¸
tr×nh kh¸m ph¸ cña x· héi loµi ng-êi, tri thøc lµ yÕu tè ®Çu tiªn cña v¨n ho¸,
hiÓu biÕt lµ nÒn t¶ng cña sù s¸ng t¹o. HÖ thèng c¸c tri thøc lµ toµn bé nh÷ng
kinh nghiÖm cña loµi ng-êi trong qu¸ tr×nh nhËn thøc tù nhiªn vµ x· héi. Nã
®-îc kÕt tinh trong c¸c ngµnh khoa häc: khoa häc tù nhiªn, khoa häc kü thuËt
c«ng nghÖ, khoa häc x· héi nh©n v¨n.
X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn th× nhËn thøc cña con ng-êi ngµy cµng s©u
réng, khoa häc dÇn trë thµnh lùc l-îng s¶n xuÊt trùc tiÕp thóc ®Èy x· héi ph¸t
triÓn. V¨n ho¸ t¹o ra c¸c thÓ chÕ, thiÕt chÕ ®Ó gióp con ng-êi n©ng cao nhËn
thøc cña m×nh.
Chøc n¨ng nhËn thøc cã mÆt trong bÊt kú ho¹t ®éng v¨n ho¸ nµo, thÝ dô
nh- trong c¸c ViÖn b¶o tµng, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, c¸c t¸c phÈm nghÖ
thuËt. N©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc cña con ng-êi còng chÝnh lµ ph¸t huy tiÒm
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 8
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
n¨ng ë con ng-êi, ®©y lµ b-íc ®Çu rÊt quan träng ®Ó hoµn thiÖn con ng-êi,
hoµn thiÖn x· héi.
Chøc n¨ng thÈm mü:
Chøc n¨ng thÈm mü cña v¨n ho¸ th-êng g¾n liÒn víi c¸c ho¹t ®éng
v¨n häc nghÖ thuËt. §©y lµ chøc n¨ng cã tÇm quan träng ®Æc biÖt nh-ng còng
th-êng bÞ coi nhÑ. Vai trß cña v¨n ho¸ nãi chung vµ nghÖ thuËt nãi riªng lµ
båi d-ìng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c¸i ®Ñp cña thÕ giíi xung quanh.
LÞch sö cña nh©n lo¹i ®· chøng minh r»ng mçi b-íc tiÕn cña x· héi
còng lµ mét b-íc con ng-êi v-¬n lªn tíi c¸c ®Ñp. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh nhu cÇu
vµ kh¶ n¨ng v-¬n tíi c¸i ®Ñp lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng t¹o nªn
sù tiÕn bé vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña cuéc sèng con ng-êi.
Chøc n¨ng dù b¸o
V¨n ho¸ cã thÓ ®-a ra ®-îc c¸c dù b¸o cÇn thiÕt vÒ tù nhiªn, x· héi vµ
con ng-êi. Con ng-êi ngµy cµng nhËn thøc ®-îc vai trß cña m×nh ®èi víi lÞch
sö, quy luËt cña tù nhiªn vµ quy luËt x· héi. Trong mÊy thËp kû qua, cã nhiÒu
nhµ v¨n ho¸ ®· cã nh÷ng dù b¸o vÒ sù c©n b»ng sinh th¸i vµ sù ph¸ vì, «
nhiÔm m«i tr-êng, bÇu khÝ quyÓn. Nh÷ng dù b¸o ®ã ®· ®-îc chøng thùc trong
cuéc sèng h«m nay.
Chøc n¨ng gi¶i trÝ:
Chøc n¨ng gi¶i trÝ cña v¨n ho¸ kh«ng t¸ch rêi khái gi¸o dôc vµ kh«ng
®i ra ngoµi môc tiªu hoµn thiÖn con ng-êi. Trong cuéc sèng, con ng-êi ngoµi
ho¹t ®éng lao ®éng cßn cã nhu cÇu gi¶i to¶ tinh thÇn, t©m lý. Hä t×m ®Õn c¸c
®iÓm v¨n ho¸, c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸, ë mét chõng mùc nhÊt ®Þnh sù gi¶i trÝ
Êy lµ bæ Ých, cÇn thiÕt nã kh«ng chØ bï ®¾p l¹i søc lao ®éng ®· mÊt ®i mµ cßn
lµm t¨ng n¨ng khiÕu v¨n ho¸ nghÖ thuËt tiÒm tµng vµ bÈm sinh ë mçi con
ng-êi.
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 9
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
MÆc dï cã c¸c c¸ch nh×n nhËn kh¸c nhau vÒ chøc n¨ng cña v¨n ho¸
song c¸c t¸c gi¶ ®Òu h-íng tíi môc tiªu cao c¶ cña v¨n ho¸ lµ v× con ng-êi, v×
sù hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn con ng-êi.
1.1.3. C¸c thµnh tè cña v¨n ho¸.
Theo cuèn gi¸o tr×nh “ C¬ së v¨n ho¸ ViÖt Nam” cña TrÇn Quèc
V-îng, v¨n ho¸ lµ mét hÖ thèng ®-îc t¹o thµnh bëi 15 thµnh tè. Mçi thµnh
tè mang nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña v¨n ho¸, nh-ng mçi thµnh tè còng l¹i cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng:
- Ng«n ng÷.
- Phong tôc tËp qu¸n.
- TÝn ng-ìng t«n gi¸o.
- KiÕn tróc.
- NghÒ thñ c«ng.
- S©n khÊu tuång, chÌo, kÞch.
- LÔ héi.
- NghÖ thuËt t¹o h×nh.
- Lèi sèng.
- NhiÕp ¶nh, ®iÖn ¶nh.
- V¨n ch-¬ng.
- Mass media.
- Th«ng tin, tÝn hiÖu.
- NghÖ thuËt tr×nh diÔn.
- NghÖ thuËt ©m thanh.
TÊt c¶ c¸c thµnh tè trªn ®Òu cã t¸c ®éng ®Õn du lÞch nãi chung vµ du
lÞch v¨n ho¸ nãi riªng. Tuy nhiªn nh÷ng thµnh tè cã ¶nh h-ëng lín ®Õn du lÞch
bao gåm nh÷ng thµnh tè sau:
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 10
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
Ng«n Ng÷.
Ng«n ng÷ lµ mét hÖ thèng tÝn hiÖu. HiÓu theo nghÜa réng, ng«n ng÷ lµ
mét thµnh tè v¨n ho¸ nh-ng lµ mét thµnh tè chi phèi nhiÒu ®Õn c¸c thµnh tè
v¨n ho¸ kh¸c, mÆc dï, ng«n ng÷ lµ hiÖn thùc trùc tiÕp cña t tëng “VÒ mÆt
h×nh thµnh, ng«n ng÷ vµ v¨n ho¸ ®Òu lµ nh÷ng thiÕt chÕ x· héi mang tÝnh -íc
®Þnh”.
Theo ý kiÕn cña GS TS Ph¹m §øc D-¬ng th×:
TiÕng ViÖt – M-êng ®-îc h×nh thµnh bëi nhiÒu yÕu tè thuéc c¸c dßng
ng«n ng÷ ë §«ng Nam ¸, kÓ c¶ dßng M· Lai, T¹ng – MiÕn… trong ®ã cã hai
yÕu tè chÝnh: M«n – Kh¬me vµ Tµy – Th¸i.
Quan hÖ gi÷a hai yÕu tè chñ ®¹o ®ã lµ: M«n – Kh¬me ®ãng vai trß c¬
tÇng, Tµy – th¸i ®ãng vai trß c¬ chÕ.
Qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ ®ã lµ mét qu¸ tr×nh héi tô v¨n ho¸ vµ téc ng-êi
®· diÔn ra ë ch©u thæ s«ng Hång. Mét céng ®ång míi bao gåm nhiÒu bé téc
trong ®ã téc ng-êi nãi riªng M«n – Kh¬me chiÕm sè ®«ng dÇn dÇn biÕn ®æi
tiÕng nãi cña m×nh vµ t¹o nªn ng«n ng÷ míi vËn hµnh theo c¬ chÕ Tµy – Th¸i,
ng«n ng÷ ViÖt – M-êng chung.
Trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn, tiÕng ViÖt cßn cã sù tiÕp xóc víi c¸c ng«n
ng÷ ë Trung Quèc. Sù tiÕp xóc nµy ®· mang l¹i sù thay ®æi cho tiÕng ViÖt.
NhiÒu tõ ng÷ H¸n ®-îc ng-êi ViÖt vay m-în, nh-ng xu h-íng ViÖt ho¸ lµ xu
h-íng m¹nh nhÊt.
Cuéc tiÕp xóc lín thø hai lµ cuéc tiÕp xóc gi÷a tiÕng ViÖt vµ tiÕng
Ph¸p. Ng-êi ViÖt ®· vay m-în nh÷ng tõ cña tiÕng Ph¸p, sao pháng ng÷ ph¸p
cña tiÕng Ph¸p. TiÕng ViÖt giai ®o¹n nµy võa gi÷ b¶n s¾c cña m×nh võa biÕn
®æi nhanh chãng, chuÈn bÞ cho sù ph¸t triÓn ë giai ®o¹n sau.
VÒ mÆt ch÷ viÕt, cho ®Õn nay, tiÕng ViÖt ®· tr¶i qua mét sè h×nh thøc
ch÷ viÕt: ch÷ h¸n, ch÷ N«m vµ ch÷ Quèc ng÷.
Lµ mét thµnh tè cña v¨n ho¸, tiÕng ViÖt cã quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c
thµnh tè kh¸c. Mang ®Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ lµ g¾n víi t duy nh “hai mÆt
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 11
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
cña mét tê giÊy”.Ng«n ng÷ ®ù¬c coi lµ ph-¬ng tiÖn duy nhÊt cã kh¶ n¨ng gi¶i
m· cho tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt g¾n víi ph¹m trï v¨n ho¸. ChÝnh còng
tõ c¬ së cña tiÒm n¨ng nµy, ng«n ng÷ cã kh¶ n¨ng t¹o thµnh nh÷ng t¸c phÈm
nghÖ thuËt ng«n tõ rÊt tæng hîp. MÆt kh¸c, trong sù ph¸t triÓn cña v¨n ho¸,
ng«n ng÷ bao giê còng lµ c«ng cô, mét ph-¬ng tiÖn cã t¸c ®éng nh¹y c¶m
nhÊt.
T«n Gi¸o – tÝn ng-ìng.
Trong mçi t«n gi¸o, bao giê còng cã hai yÕu tè: c¸i trÇn tôc vµ c¸i
thiªng liªng. hay nãi nh- Max Weber: t«n gi¸o lµ mét d¹ng cña ho¹t ®éng
céng ®ång g¾n víi c¸i siªu nhiªn. Víi hai yÕu tè nµy, vai trß cña t«n gi¸o
trong x· héi qua c¸c thêi kú lÞch sö kh¸c nhau cã kh¸c nhau. Dï vËy “mét
thùc tÕ cho thÊy, cho dï lµ quan niÖm, th¸i ®é, néi dung vÒ t«n gi¸o lu«n thay
®æi vµ dï cã thay ®æi bao nhiªu ®i n÷a th× nã vÉn lµ mét thùc tÕ kh¸ch quan
cña lÞch sö, sinh ra cïng víi x· héi loµi ng-êi, do con ng-êi s¸ng t¹o ra, råi
con ng-êi l¹i bÞ chi phèi bëi nã. T«n gi¸o cßn tån t¹i l©u dµi.”
Trong lÞch sö nh©n lo¹i, t«n gi¸o kh«ng chØ cã quan hÖ mËt thiÕt mµ cßn
cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn c¸c thµnh tè kh¸c cña v¨n ho¸.
ë ViÖt Nam, qua tr-êng kú kÞch sö tõng tån t¹i c¸c t«n gi¸o cã tÝnh phæ
qu¸t nh- Nho gi¸o, PhËt gi¸o, Håi gi¸o, Kit« gi¸o vµ §¹o gi¸o, nh-ng l¹i cã
nh÷ng t«n gi¸o chØ cã tÝnh chÊt ®Þa ph-¬ng nh- Cao §µi, Hoµ H¶o.
Theo GS §µo Duy Anh tÝn ngìng lµ “Lßng ngìng mé, mª tÝn ®èi víi
mét t«n gi¸o hoÆc mét chñ nghÜa”. Nãi ®Õn tÝn ngìng lµ nãi ®Õn qu¸ tr×nh
thiªng ho¸ mét nh©n vËt ®-îc göi g¾m vµo niÒm tin t-ëng cña con ng-êi. Qu¸
tr×nh Êy cã thÓ lµ qu¸ tr×nh huyÒn tho¹i ho¸, lÞch sö ho¸ nh©n vËt phông thê.
MÆt kh¸c, gi÷a c¸c tÝn ng-ìng ®Òu cã nh÷ng ®an xen vµ trong tõng tÝn ng-ìng
®Òu cã nhiÒu líp v¨n ho¸ l¾ng ®äng.
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 12
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
- TÝn ng-ìng phån thùc: Thùc chÊt cña tÝn ng-ìng phån thùc lµ kh¸t
väng cÇu mong sù sinh s«i n¶y në cña con ng-êi vµ t¹o vËt, lÊy c¸c biÓu t-îng
vÒ sinh thùc khÝ vµ hµnh vi giao phèi lµm ®èi t-îng.
- TÝn ng-ìng thê thµnh hoµng lµng: Thµnh hoµng lµ nh©n vËt trung t©m
cña mét sinh ho¹t v¨n ho¸ mµ d©n c¸c lµng quª còng nh- c¸c nhµ nghiªn cøu
v¨n ho¸ d©n gian gäi lµ lÔ héi.
- TÝn ng-ìng thê MÉu: C¸c nhµ nghiªn cøu ®· th«ng nhÊt r»ng, tÝn
ng-ìng thê MÉu lµ mét hiÖn t-îng v¨n ho¸ d©n gian tæng thÓ. G¾n bã víi tÝn
ng-ìng thê MÉu lµ hÖ thèng c¸c huyÒn tho¹i, thÇn tÝch, c¸c bµi v¨n chÇu, c¸c
truyÖn th¬ n«m, c¸c bµi gi¸ng bót, c¸c c©u ®èi, ®¹i tù.
Nh©n vËt cña tÝn ng-ìng thê mÉu ®-îc phông thê ë c¸c di tÝch mµ
d©n gian gäi lµ phñ, ®iÖn,®Òn. G¾n víi c¸c nh©n vËt thê phông ë c¸c di tÝch
nµy lµ mét sè lÔ héi.
LÔ Héi.
LÔ héi bao giê còng g¾n bã víi mét céng ®ång d©n c- nhÊt ®Þnh. LÔ héi
g¾n víi tõng lµng quª, c¸c lµng quª kh¸c nhau th× ngµy héi lµng còng kh¸c
nhau. MÆt kh¸c, c¸c lÔ héi mang tÝnh téc ng-êi rÊt râ. C¸c téc ng-êi kh¸c
nhau sÏ cã nh÷ng lÔ héi kh¸c nhau.
Nh©n vËt trung t©m ®-îc thê phông cña céng ®ång lµ nh©n vËt chÝnh cña
ngµy lÔ héi. TÊt c¶ c¸c nghi lÔ, lÔ thøc trß diÔn, trß ch¬i ®Òu h-íng tíi nh©n
vËt ®-îc thê phông nµy. Tuú theo tõng tiªu chÝ ph©n lo¹i mµ ng-êi ta cã thÓ
chia hÖ thèng nh©n vËt ®-îc thê phông nµy thµnh c¸c lo¹i: nh©n thÇn vµ thÇn
tù nhiªn, thµnh hoµng lµng vµ c¸c phóc thÇn, nam thÇn vµ n÷ thÇn cïng c¸c
MÉu…
Gi¸ trÞ cña lÔ héi chÝnh lµ gi¸ trÞ céng c¶m vµ céng mÖnh. Ngµy lÔ héi
lµ thêi gian c- d©n tô häp ®Ó t-ëng nhí vÞ th¸nh cña lµng. V× thÕ, ®©y lµ “ mét
sinh ho¹t tËp thÓ long träng, th-êng ®em l¹i niÒm phÊn chÊn cho tÊt c¶ mäi
ng-êi. Nh÷ng quy c¸ch vµ nh÷ng nghi thøc cña lÔ héi mµ mäi ng-êi ph¶i tu©n
theo, t¹o nªn niÒm céng c¶m cña toµn thÓ céng ®ång, lµm cho mçi ng-êi g¾n
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 13
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
bã chÆt chÏ h¬n víi céng ®ång vµ do ®ã thÊy m×nh v-¬n lªn ë tÇm vãc cao
h¬n, víi mét søc m¹nh lín h¬n”.
MÆt kh¸c lÔ héi cßn lµ mét b¶o tµng v¨n ho¸, mét thø b¶o tµng t©m
thøc l-u gi÷ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸, c¸c sinh ho¹t v¨n ho¸. §ã cã thÓ lµ c¸c trß
ch¬i, c¸c tÝn ng-ìng, c¸c h×nh thøc diÔn x-íng d©n gian… Trong v¨n ho¸
lµng, lÔ héi lµ mét thµnh tè cã tiÒm n¨ng to lín.
Ngoµi ra c¸c thµnh tè nh-: KiÕn tróc, nghÒ thñ c«ng, s©n khÊu tuång,
chÌo, kÞch, nghÖ thuËt t¹o h×nh còng lµ nh÷ng thµnh tè ¶nh h-ëng lín ®Õn du
lÞch v¨n ho¸ vµ sÏ trë thµnh s¶n phÈm du lÞch.
1.2. Kh¸i qu¸t vÒ du lÞch.
1.2.1. Kh¸i niÖm du lÞch .
Tõ xa x-a trong lÞch sö nh©n lo¹i du lÞch ®· ®-îc ghi nhËn lµ mét së
thÝch, mét ho¹t ®éng nghØ ng¬i tÝch cùc cña con ng-êi. Ngµy nay, trªn ph¹m
vi toµn thÕ giíi du lÞch trë thµnh mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®-îc trong ®êi
sèng v¨n ho¸ - x· héi cña nhiÒu n-íc, ho¹t ®éng du lÞch ®ang ph¸t triÓn m¹nh
mÏ vµ trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ quan träng ë nhiÒu n-íc trªn
thÕ giíi.
Ngµy nay thuËt ng÷ “ du lÞch” ®· trë nªn rÊt th«ng dông, nã ®-îc b¾t
nguån tõ tiÕng Hi L¹p cã nghÜa lµ ®i mét vßng, trong tiÕng ViÖt thuËt ng÷ nµy
®îc dÞch th«ng qua tiÕng H¸n “du” cã nghÜa lµ ®i ch¬i, “lÞch” cã nghÜa lµ
tõng tr¶i. Tuy nhiªn ng-êi Trung Quèc gäi du lÞch lµ du l·m víi nghÜa lµ ®i
ch¬i ®Ó n©ng cao nhËn thøc.
Du lÞch lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ mang tÝnh x· héi cao thu hót hµng tû
ng-êi trªn thÕ giíi. B¶n chÊt kinh tÕ cña du lÞch lµ ë chç s¶n xuÊt vµ cung cÊp
hµng ho¸ dÞch vô nh»m ®¸p øng nhu cÇu vËt chÊt tinh thÇn cho kh¸ch. Bªn
c¹nh ®ã du lÞch cßn gãp phÇn vµo viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ
nh- : giao th«ng, c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, x©y dùng. .. theo h-íng t¨ng tû
träng cña khèi dÞch vô trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 14
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
Ho¹t ®éng du lÞch th-êng g¾n liÒn víi ®i ch¬i, gi¶i trÝ nh»m phôc håi
n©ng cao søc khoÎ vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cña con ng-êi. Nh-ng c¸c chuyÕn ®i
du lÞch kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc nghØ ng¬i, gi¶i trÝ mµ cßn nh»m tho¶ m·n rÊt
lín nhu cÇu vÒ tinh thÇn bëi mçi vïng, mçi quèc gia l¹i cã nh÷ng ®Æc tr-ng
riªng vÒ tù nhiªn, lÞch sö, v¨n ho¸, truyÒn thèng. Nh-ng tr-íc hÕt ho¹t ®éng
du lÞch liªn quan mËt thiÕt ®Õn viÖc di chuyÓn chç t¹m thêi cña kh¸ch du lÞch.
Trong lÞch sö x· héi loµi ng-êi cã rÊt nhiÒu ho¹t ®éng, nhiÒu chuyÕn ®i
mµ ng-êi ta cßn gäi lµ c¸c ho¹t ®éng s¬ khai nh- c¸c cuéc hµnh h-¬ng t«n
gi¸o, c¸c cuéc th¸m hiÓm cña Chritopher, Colombo, Termand Majillan…
§Çu tiªn du lÞch ®-îc hiÓu lµ ho¹t ®éng ®i l¹i cña tõng c¸ nh©n hoÆc mét
nhãm ng-êi rêi khái chç ë cña m×nh trong mét thêi gian ng¾n ®Õn c¸c vïng
xung quanh ®Ó nghØ ng¬i, gi¶i trÝ hay ch÷a bÖnh. Ngµy nay ng-êi ta thèng
nhÊt r»ng vÒ c¬ b¶n tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng di chuyÓn cña con ng-êi ë trong hay
ngoµi n-íc trõ viÖc ®i c- tró chÝnh trÞ, t×m viÖc lµm vµ x©m l-îc ®Òu mang ý
nghÜa du lÞch.
Cho ®Õn nay cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ du lÞch, do hoµn c¶nh
(thêi gian, khu vùc ), d-íi gãc ®é nghiªn cøu kh¸c nhau, mçi ng-êi l¹i cã
c¸ch hiÓu vÒ du lÞch kh¸c nhau.
N¨m 1963, t¹i Héi nghÞ Liªn Hîp Quèc vÒ du lÞch ë Roma c¸c chuyªn
gia ®· ®a ra ®Þnh nghÜa vÒ du lÞch: “Du lÞch lµ tæng hîp c¸c mèi quan hÖ hiÖn
t-îng vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ b¾t nguån tõ c¸c cuéc hµnh tr×nh vµ l-u tró cña
c¸ nh©n hay tËp thÓ ë bªn ngoµi n¬i ë th-êng xuyªn cña hä hay ngoµi n-íc hä
víi môc ®Ých hoµ b×nh. N¬i ®Õn l-u tró kh«ng ph¶i lµ n¬i ë th-êng xuyªn cña
hä”.
Kh¸c víi quan ®iÓm trªn, c¸c t¸c gi¶ “B¸ch khoa toµn th VÞªt Nam” l¹i
t¸ch hai néi dung c¬ b¶n cña du lÞch thµnh hai phÇn riªng biÖt:
Theo nghÜa thø nhÊt: “ du lÞch lµ mét d¹ng nghØ dìng, tham quan tÝch
cùc cña con ng-êi ngoµi n¬i c- tró víi môc ®Ých nghØ ng¬i, gi¶i trÝ, xem danh
lam th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö, c«ng tr×nh v¨n ho¸ nghÖ thuËt…” .
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 15
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
Theo nghÜa thø hai: “ du lÞch ®îc coi lµ mét ngµnh kinh doanh tæng hîp
cã hiÖu qu¶ cao vÒ nhiÒu mÆt, n©ng cao hiÓu biÕt vÒ tù nhiªn, truyÒn thèng,
lÞch sö, v¨n ho¸ d©n téc tõ ®ã gãp phÇn lµm t¨ng thªm t×nh yªu ®Êt n-íc, ®èi
víi ng-êi n-íc ngoµi lµ t×nh h÷u nghÞ ®èi víi d©n téc m×nh; vÒ mÆt kinh tÕ du
lÞch lµ lÜnh vùc kinh doanh mang l¹i hiÖu qu¶ rÊt lín cã thÓ coi lµ h×nh thøc
xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô t¹i chç”.
Theo quan ®iÓm cña tæ chøc du lÞch thÕ giíi ( WTO-1999) : “Du lÞch
lµ mét tËp hîp c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c dÞch vô ®a d¹ng liªn quan ®Õn viÖc di
chuyÓn t¹m thêi cña con ng-êi ra khái n¬i c- tró th-êng xuyªn cña hä nh»m
môc ®Ých tiªu khiÓn, nghØ ng¬i v¨n ho¸, nghØ d-ìng vµ nh×n chung lµ nhiÒu lÝ
do kh«ng ph¶i kiÕm sèng”.
LuËt du lÞch cña n-íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ban hµnh
ngµy 01 th¸ng 01 n¨m 2006, t¹i ch-¬ng I, ®iÒu 10 ®Þnh nghÜa : “Du lÞch lµ
ho¹t ®éng cña con ng-êi ngoµi n¬i c- tró th-êng xuyªn cña m×nh nh»m ®¸p
øng nhu cÇu tham quan, t×m hiÓu, gi¶i trÝ , nghØ d-ìng trong thêi gian nhÊt
®Þnh”.
Nh- vËy cã thÓ thÊy ho¹t ®éng du lÞch cã mét sè ®Æc ®iÓm sau:
- Du lÞch lµ ho¹t ®éng di chuyÓn cña con ng-êi ®Õn mét n¬i nµo ®ã ngoµi
n¬i ë th-êng xuyªn cña m×nh.
- Môc ®Ých cña du lÞch lµ ®¸p øng ®-îc nhu cÇu tham quan, t×m hiÓu, gi¶i
trÝ cña du kh¸ch.
- Du lÞch cÇn ph¶i cã sù hç trî cña c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt, c¬ së h¹
tÇng cïng c¸c dÞch vô du lÞch nh»m tho¶ m·n c¸c nhu cÇu trong chuyÕn du
lÞch cña du kh¸ch.
1.2.2. Du lÞch v¨n ho¸.
Kh¸i niÖm.
Du lÞch ®-îc coi lµ ngµnh cã ®Þnh h-íng tµi nguyªn râ rÖt, trong
®ã c¸c ®èi t-îng v¨n ho¸ ®-îc coi lµ tµi nguyªn du lÞch ®Æc biÖt hÊp dÉn. NÕu
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 16
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn hÊp dÉn du kh¸ch bëi sù hoang s¬, ®éc ®¸o, hiÕm
hoi cña nã th× tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n l¹i thu hót kh¸ch bëi tÝnh phong
phó, ®a d¹ng, ®éc ®¸o vµ tÝnh truyÒn thèng còng nh- tÝnh ®Þa ph-¬ng cña nã.
C¸c ®èi t-îng v¨n ho¸ - tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n chÝnh lµ c¬ së ®Ó t¹o nªn
nh÷ng lo¹i h×nh du lÞch v¨n ho¸ hÊp dÉn.
Ngµy nay, khi x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn con ng-êi ngµy cµng cã nhu
cÇu cao trong viÖc n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é hiÓu biÕt cña c¸ nh©n,
®©y lµ lý do ®Ó du lÞch v¨n ho¸ ph¸t triÓn. Con ng-êi dïng thêi gian rçi cña
m×nh vµo viÖc nghØ ng¬i tinh thÇn mét c¸ch tÝch cùc cã thÓ xem c¸c triÓn l·m,
tham quan c¸c viÖn b¶o tµng, ca h¸t, ch¬i c¸c nh¹c cô…
Gi¸ trÞ v¨n ho¸ lÞch sö, c¸c thµnh tùu chÝnh trÞ, kinh tÕ cã ý nghÜa ®Æc
tr-ng cho sù ph¸t triÓn du lÞch ë mét ®Þa ph-¬ng, mét vïng, hoÆc mét ®Êt
n-íc. Chóng cã søc hÊp dÉn ®Æc biÖt ®èi víi sè ®«ng kh¸ch du lÞch víi nh÷ng
môc ®Ých vµ yªu cÇu kh¸c nhau. MÆt kh¸c nhËn thøc vÒ v¨n ho¸ còng lµ yÕu tè
thóc ®Èy ®éng c¬ ®i du lÞch cña du kh¸ch.
Theo PGS Ph¹m Minh TuÖ: “ du lÞch v¨n ho¸ cã môc ®Ých chÝnh lµ
n©ng cao hiÓu biÕt cho c¸ nh©n, lo¹i h×nh du lÞch tho¶ m·n lßng hiÓu biÕt vµ
nghiªn cøu lÞch sö, kiÕn tróc, kinh tÕ, chÕ ®é x· héi, chÝnh s¸ch vµ phong tôc
tËp qu¸n cña ®Êt níc ®Õn du lÞch” .
PGS TS TrÇn §øc Thanh l¹i nhËn ®Þnh “ ngêi ta gäi lµ du lÞch v¨n ho¸
khi ho¹t ®éng du lÞch diÔn ra chñ yÕu trong m«i tr-êng du lÞch v¨n ho¸ hoÆc
ho¹t ®éng du lÞch ®ã tËp trung khai th¸c c¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n”.
Theo LuËt du lÞch cña n-íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ngµy
01 th¸ng 01 n¨m 2006: “ du lÞch v¨n ho¸ lµ h×nh thøc du lÞch dùa vµo b¶n s¾c
v¨n ho¸ d©n téc víi sù tham gia cña céng ®ång nh»m b¶o tån, ph¸t huy c¸c
gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng”.
C¸c lo¹i h×nh du lÞch v¨n ho¸.
- Du lÞch lÔ héi: lµ lo¹i h×nh du lÞch vÒ víi c¸c lÔ héi truyÒn thèng.
- Du lÞch tham quan, t×m hiÓu lÞch sö.
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 17
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
- Du lÞch lµng nghÒ: lµ lo¹i h×nh du lÞch v¨n ho¸ mµ qua ®ã kh¸ch
du lÞch ®-îc thÈm nhËn c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ vËt thÓ vµ phi vËt thÓ cã liªn quan
mËt thiÕt ®Õn mét lµng nghÒ cæ truyÒn cña mét d©n téc nµo ®ã. §©y lµ lo¹i
h×nh du lÞch cßn kh¸ míi mÎ ë n-íc ta hiÖn nay nh-ng ®ang cã xu h-íng ph¸t
triÓn m¹nh, rÊt hÊp dÉn kh¸ch du lÞch, ®Æc biÖt ®èi víi kh¸ch du lÞch quèc tÕ.
- Du lÞch t«n gi¸o: lo¹i h×nh du lÞch nµy tho¶ m·n nhu cÇu tÝn
ng-ìng, ®Æc biÖt cña nh÷ng ng-êi theo nh÷ng lo¹i t«n gi¸o kh¸c nhau. §©y lµ
lo¹i h×nh du lÞch l©u ®êi vµ rÊt phæ biÕn nhÊt lµ khi sù ph¸t triÓn cña c¸c t«n
gi¸o phæ biÕn trªn thÕ giíi ®-îc ®Èy m¹nh.
- Du lÞch v¨n ho¸ Èm thùc vµ c¸c lo¹i h×nh du lÞch v¨n ho¸ kh¸c.
Khi cuéc sèng con ng-êi ngµy cµng ®-îc n©ng cao th× nhu cÇu h-ëng thô
còng t¨ng lªn. Nhu cÇu ¨n kh«ng chØ dõng l¹i ë ¨n ®ñ mµ ®-îc n©ng lªn thµnh
nghÖ thuËt th-ëng thøc theo xu h-íng nµy du lÞch v¨n ho¸ Èm thùc ph¸t triÓn
m¹nh mÏ.
1.2.3. Kh¸ch du lÞch
Cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ kh¸ch du lÞch. Tuy nhiªn do hoµn c¶nh thùc tÕ
mçi n-íc, theo quan ®iÓm kh¸c nhau cña c¸c t¸c gi¶ nªn c¸c kh¸i niÖm ®-a ra
kh«ng ph¶i hoµn toµn nh- nhau. Nh-ng trø¬c hÕt trong hÇu nh- tÊt c¶ c¸c kh¸i
niÖm, kh¸ch du lÞch ®Òu ®-îc coi lµ ng-êi ®i khái n¬i c- tró th-êng xuyªn cña
m×nh. T¹i nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi th-êng cã sù ph©n biÖt gi÷a kh¸ch du lÞch
quèc tÕ vµ kh¸ch du lÞch néi ®Þa. ë n-íc ta theo luËt du lÞch ViÖt Nam th×
kh¸ch du lÞch ®-îc ®Þnh nghÜa nh- sau:
“ Kh¸ch du lÞch lµ ng-êi ®i du lÞch hoÆc kÕt hîp ®i du lÞch, trõ tr-êng
hîp ®i häc, lµm viÖc hoÆc hµnh nghÒ ®Ó nhËn thu nhËp ë n¬i ®Õn”.
Còng theo LuËt du lÞch ViÖt Nam 2006 vÒ kh¸ch du lÞch: Bao gåm
kh¸ch du lÞch néi ®Þa vµ kh¸ch du lÞch quèc tÕ.
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 18
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
“ Kh¸ch du lÞch néi ®Þa lµ c«ng d©n ViÖt Nam, ngêi níc ngoµi thêng
tró t¹i ViÖt Nam ®i du lÞch trong l·nh thæ ViÖt Nam”.
“ Kh¸ch du lÞch quèc tÕ lµ ngêi níc ngoµi, ngêi ViÖt Nam ®Þnh c- ë
n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam ®i du lÞch. C«ng d©n ViÖt Nam, ng-êi n-íc ngoµi
th-êng tró t¹i ViÖt Nam ra n-íc ngoµi ®i du lÞch.
1.2.4. Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n
Theo LuËt Du lÞch ViÖt Nam, t¹i ®iÒu 13 ®-a ra: Tµi nguyªn du lÞch
nh©n v¨n bao gåm: TruyÒn thèng c¸c yÕu tè v¨n ho¸, v¨n nghÖ d©n gian, di
tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng, kh¶o cæ, di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng, c¸c c«ng tr×nh lao
®éng s¸ng t¹o cña con ng-êi vµ c¸c di s¶n v¨n ho¸ vËt thÓ, phi vËt thÓ kh¸c cã
thÓ sö dông phôc vô môc ®Ých du lÞch.
Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n lµ nh÷ng s¶n phÈm do con ng-êi s¸ng t¹o
ra cïng víi c¸c gi¸ trÞ cña chóng cã søc hÊp dÉn ®èi víi du kh¸ch, nh÷ng di
s¶n v¨n ho¸ còng lµ do con ng-êi s¸ng t¹o ra, do vËy mµ c¸c di s¶n v¨n ho¸ lµ
tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n nã bao gåm di s¶n v¨n ho¸ vËt thÓ vµ di s¶n v¨n
ho¸ phi vËt thÓ.
Theo LuËt di s¶n v¨n ho¸ ViÖt Nam cã hiÖu lùc tõ ngµy 01 th¸ng 01 n¨m
2002 t¹i ®iÒu 4 gi¶i thÝch tõ ng÷ :
Di s¶n v¨n ho¸ vËt thÓ lµ s¶n phÈm vËt chÊt cã gi¸ trÞ lÞch sö, v¨n ho¸,
khoa häc, bao gåm di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, danh lam th¾ng c¶nh, di vËt, cæ vËt,
b¶o vËt quèc gia.
Di s¶n v¨n ho¸ phi vËt thÓ lµ s¶n phÈm tinh thÇn cã gi¸ trÞ lÞch sö, v¨n
ho¸, khoa häc ®-îc l-u gi÷ b»ng trÝ nhí, ch÷ viÕt, ®-îc l-u truyÒn b»ng truyÒn
miÖng, tr×nh diÔn vµ c¸c h×nh thøc l-u gi÷, l-u truyÒn kh¸c bao gåm tiÕng nãi,
ch÷ viÕt, t¸c phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt, khoa häc, ng÷ v¨n truyÒn miÖng, diÔn
x-íng d©n gian, lèi sèng, nÕp sèng, lÔ héi, bÝ quyÕt vÒ nghÒ thñ c«ng truyÒn
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 19
Líp : VH903
- Khai th¸c du lÞch v¨n ho¸ trªn ®Þa bµn huyÖn Thä Xu©n – Thanh Ho¸
thèng, tri thøc vÒ y, d-îc häc cæ truyÒn, vÒ v¨n ho¸ cæ truyÒn, vÒ trang phôc
truyÒn thèng d©n téc vµ nh÷ng tri thøc d©n gian kh¸c.
Di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ lµ c«ng tr×nh x©y dùng, ®Þa ®iÓm cã gi¸ trÞ lÞch sö,
v¨n ho¸, khoa häc.
LÔ héi truyÒn miÖng lµ lo¹i h×nh sinh ho¹t v¨n ho¸ tæng hîp hÕt søc ®a
d¹ng vµ phong phó lµ mét kiÓu sinh ho¹t tËp thÓ cña nh©n d©n sau mét thêi
gian lao ®éng mÖt nhäc hoÆc lµ mét dÞp ®Ó con ng-êi h-íng vÒ mét sù kiÖn
lÞch sö träng ®¹i: ng-ìng mé tæ tiªn, «n l¹i truyÒn thèng hoÆc ®Ó gi¶i quyÕt
nh÷ng nçi lo ©u, nh÷ng khao kh¸t, -íc m¬ mµ cuéc sèng thùc t¹i ch-a gi¶i
quyÕt ®-îc.
1.3. Vai trß cña du lÞch v¨n ho¸ trong ho¹t ®éng du lÞch.
Gi÷a v¨n ho¸ vµ du lÞch lu«n cã mèi quan hÖ biÖn chøng vµ t-¬ng t¸c lÉn
nhau. Mèi quan hÖ nµy cµng thÓ hiÖn râ h¬n trong sù liªn hÖ gi÷a viÖc b¶o tån
vµ ph¸t huy c¸c di tÝch lÞch sö vµ v¨n ho¸ ®ång thêi còng lµ mét trong nh÷ng
bé phËn quan träng cña tµi nguyªn du lÞch. XÐt d-íi gãc ®é thÞ tr-êng th× v¨n
ho¸ võa lµ yÕu tè còng võa gãp phÇn h×nh thµnh yÕu tè cÇu.
S¶n phÈm v¨n ho¸ cã ý nghÜa to lín trong viÖc ph¸t triÓn du lÞch, c¸c s¶n
phÈm v¨n ho¸ lµ c¬ së ®Ó t¹o nªn c¸c lo¹i h×nh du lÞch phong phó. Khai th¸c
thÕ m¹nh cña v¨n ho¸ ®Ó ph¸t triÓn du lÞch vµ ph¸t triÓn du lÞch sÏ quay trë l¹i
lµm cñng cè, ph¸t triÓn bÒn v÷ng nÒn v¨n ho¸, thóc ®Èy hiÓu biÕt v¨n ho¸ vµ
hoµ b×nh. Sù ph¸t triÓn vÒ du lÞch còng lµ sù th¨ng hoa vÒ v¨n ho¸, giao l-u vÒ
du lÞch gi÷a c¸c d©n téc ngµy cµng ph¸t triÓn dÇn dÇn, nÒn v¨n ho¸ cña tõng
d©n téc ®· hoµ nhËp vµo nÒn v¨n ho¸ chung cña nh©n lo¹i.
Kh¸ch du lÞch ®-îc tiÕp xóc trùc tiÕp víi c¸c thµnh tùu v¨n ho¸ phong
phó, l©u ®êi cña c¸c d©n téc tõ ®ã n©ng cao lßng yªu n-íc, nhËn thøc x· héi,
t×nh h÷u nghÞ quèc tÕ, h×nh thµnh vµ cñng cè phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt ®Ñp: Lßng
Sinh viªn : Hoµng ThÞ DiÔm H»ng 20
Líp : VH903
nguon tai.lieu . vn
