Xem mẫu

  1. BỘ GI ÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜ NG ĐẠI HỌ C KỸ TH UẬT CÔ NG NGH Ệ TP. H CM KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CÁP SÀI GÒN Ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH Chuyên ngành : QUẢN TRỊ NGOẠI THƯƠNG Giảng viên hướng dẫn : Th.S Nguyễn T hị Hoàng Yến Sinh viên thực hiện : Cao T hị Tâm MSSV: 107401153 Lớp: 07DQN TP. Hồ Chí Minh, Năm 2011
  2. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC Chương 1: CƠ S LÝ LU N V NGU N NHÂN L C VÀ CÔNG TÁC ðÀO T O PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C 1.1. Ngu n nhân l c và qu n lý ngu n nhân l c trong t ch c 1.1.1.Khái ni m ngu n nhân l c B t kì t ch c nào cũng ñư c hình thành b i các thành viên là con ngư i hay ngu n nhân l c c a t ch c ñó. Ngu n nhân l c c a t ch c bao g m các cá nhân có vai trò khác nhau và ñư c liên k t v i nhau theo nh ng m c tiêu nh t ñ nh, còn s c lao ñ ng ñư c hi u là toàn b th l c và trí l c c a m i con ngư i. Th l c ch s c kho c a thân th , nó ph thu c vào s c vóc, tình tr ng s c kho c a t ng ngư i, m c s ng, thu nh p, ch ñ ăn u ng, ch ñ ngh ngơi, ph thu c vào ñ tu i, gi i tính. Trí l c ch s suy nghĩ, hi u bi t, s ti p thu ki n th c, kh năng sáng t o, tài năng, quan ñi m, lòng tin, nhân cách con ngư i. Như v y, nhân l c ñư c hi u là toàn b các kh năng v th l c và trí l c c a con ngư i ñư c v n d ng trong quá trình s n xu t. Nó cũng ñư c xem là s c lao ñ ng c a con ngư i - m t ngu n l c quý giá nh t trong các y u t c a s n xu t c a các doanh nghi p. Ngu n nhân l c c a doanh nghi p bao g m t t c nh ng ngư i lao ñ ng làm vi c trong doanh nghi p, là t ng th các y u t v th ch t và tinh th n ñư c huy ñ ng trong quá trình lao ñ ng. Ngu n nhân l c là cơ s t n t i và phát tri n c a m i doanh nghi p, vì v y ph i ti n hành qu n lý ngu n nhân l c như m t y u t ñ u vào quan tr ng c a m i doanh nghi p. 1.1.2. Khái ni m qu n lý ngu n nhân l c Trong th c t thu t ng qu n lý nhân l c hay qu n lý ngu n nhân l c ñ u ñư c hi u gi ng nhau v b n ch t và ñư c trình bày theo nhi u góc ñ khác nhau: góc ñ t ch c trong quá trình lao ñ ng: “Qu n lý nhân l c là lĩnh v c theo dõi, hư ng d n, ñi u ch nh, ki m tra s trao ñ i ch t (năng l c, th n kinh, b p th t) gi a con SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 3 MSSV: 107401153
  3. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC ngư i v i các y u t v t ch t c a t nhiên (công c lao ñ ng, ñ i tư ng lao ñ ng, năng lư ng…) trong quá trình t o ra c a c i v t ch t và tinh th n ñ tho mãn nhu c u c a con ngư i và xã h i nh m duy trì, b o v và phát tri n ti m năng c a con ngư i”. Dư i góc ñ là m t trong các ch c năng c a cơ b n c a quá trình qu n lý: qu n lý ngu n nhân l c bao g m t ho ch ñ nh, t ch c, ch huy, ph i h p và ki m soát các ho t ñ ng liên quan ñ n vi c thu hút, s d ng và phát tri n ngư i lao ñ ng trong các t ch c. D a vào chính n i dung c a ho t ñ ng qu n lý ngu n nhân l c thì “ qu n lý nhân l c là vi c tuy n d ng, s d ng, duy trì và phát tri n cũng như cung c p các ñi u ki n thu n l i cho ngư i lao ñ ng trong t ch c”. Tóm l i, khái ni m chung nh t c a qu n lý nhân l c ñư c hi u như sau: “Qu n lý ngu n nhân l c là m t quá trình tuy n m , l a ch n, duy trì, phát tri n và t o m i ñi u ki n có l i cho ngu n nhân l c trong m t t ch c nh m ñ t ñư c m c tiêu ñã ñ t ra c a t ch c ñó”.(Ngu n: TS. Hà Văn H i (2006), Qu n tr ngu n nhân l c – H c vi n bưu chính vi n thông, Tr 4) Qu n lý ngu n nhân l c bao g m các n i dung chính sau ñây L p chi n lư c và k ho ch hoá ngu n nhân l c Tuy n d ng ðào t o và phát tri n ngu n nhân l c ðánh giá s th c hi n công vi c Qu n lý ti n lương, ti n thư ng H p ñ ng lao ñ ng và quan h lao ñ ng 1.2. ðào t o và phát tri n ngu n nhân l c 1.2.1.Khái ni m ñào t o và phát tri n Chúng ta có th hi u giáo d c, ñào t o, phát tri n ñ u ñ c p ñ n m t quá trình cho phép con ngư i ti p thu các ki n th c, kĩ năng m i và thay ñ i các quan ñi m, nh n th c, kĩ năng th c hi n công vi c cá nhân. ðào t o và phát tri n là các ho t ñ ng ñ duy trì và nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c c a t ch c, là ñi u ki n quy t ñ nh ñ các t ch c có th ñ ng v ng và th ng l i trong môi trư ng c nh tranh ngày càng gay g t. SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 4 MSSV: 107401153
  4. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC ðào t o ðào t o ñư c hi u các ho t ñ ng h c t p nh m giúp cho ngư i lao ñ ng có th th c hi n có hi u qu hơn các ch c năng nhi m v c a mình. ðào t o bao g m các ho t ñ ng nh m m c tiêu nâng cao tay ngh hay kĩ năng c a m t cá nhân ñ i v i công vi c hi n t i, vì th ñào t o còn ñư c g i là ñào t o kĩ năng. ðào t o liên quan ñ n vi c ti p thu các ki n th c, k năng ñ c bi t, nh m th c hi n nh ng công vi c c th m t cách hoàn h o hơn. Phát tri n Phát tri n là các ho t ñ ng nh m vươn ra kh i ph m vi công vi c trư c m t c a con ngư i lao ñ ng, nh m m ra cho h nh ng công vi c m i d a trên cơ s nh ng ñ nh hư ng tương lai c a t ch c. Phát tri n bao g m các ho t ñ ng nh m chu n b cho nhân viên theo k p v i cơ c u t ch c khi t ch c thay ñ i và phát tri n. Phát tri n ngu n nhân l c theo nghĩa r ng là t ng th các ho t ñ ng có t ch c ñư c ti n hành trong nh ng kho ng th i gian nh t ñ nh ñ nh m t o ra s thay ñ i hành vi ngh nghi p c a ngư i lao ñ ng. Chúng ta có th so sánh gi a ñào t o và phát tri n như (Xem b ng 1.1) B ng1.1: So sánh gi a ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c ðào t o Phát tri n 1.T p trung Công vi c hi n t i Công vi c tương lai 2.Ph m vi Cá nhân Cá nhân và t ch c 3.Th i gian Ng n h n Dài h n Kh c ph c s thi u h t v ki n 4.M c ñích Chu n b cho tương lai th c và kĩ năng hi n t i (Ngu n: Nghiên C u C a Sinh Viên) 1.2.2.Vai trò c a ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c trong t ch c Có nhi u lý do ñ nói r ng công tác ñào t o phát tri n là quan tr ng và c n ñư c quan tâm ñúng m c trong t ch c, trong ñó có ba lý do ch y u là: SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 5 MSSV: 107401153
  5. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC Th nh t, ñ ñáp ng yêu c u công vi c c a t ch c hay chính là ñáp ng nhu c u t n t i và phát tri n c a t ch c. Th hai, ñ ñáp ng nhu c u h c t p, phát tri n c a ngư i lao ñ ng. Th ba, ñào t o phát tri n là nh ng gi i pháp có tính chi n lư c t o ra l i th c nh tranh cho doanh nghi p. Không k doanh nghi p thu c lĩnh v c nào hay quy mô như th nào, vi c ñào t o phát tri n nh m ñúng vào nhu c u c a doanh nghi p, luôn mang l i nh ng l i ích ñáng k cho doanh nghi p, chúng ta có th chia ra hai nhóm l i ích sau: Nh ng l i ích h u hình bao g m: tăng s n lư ng, gi m chi phí, ti t ki m th i gian, tăng ch t lư ng s n ph m và d ch v . Nh ng l i ích vô hình như: c i thi n thói quen làm vi c, c i ti n thái ñ và hành vi th c hi n công vi c, t o ra môi trư ng làm vi c t t hơn, t o ñi u ki n ñ nhân viên phát tri n, nâng cao hình nh trên thương trư ng. Vai trò c a ñào t o phát tri n ñ i v i doanh nghi p, bi u hi n c th các m t sau ñây: Nâng cao năng su t lao ñ ng, hi u qu th c hi n công vi c. ðào t o phát tri n làm tăng ni m tin và ñ ng l c làm vi c c a nhân viên. ðào t o phát tri n ngu n nhân l c góp ph n n ñ nh t ch c. ðào t o phát tri n ngu n nhân l c t o ñi u ki n áp d ng ti n b khoa h c kĩ thu t vào doanh nghi p. ðào t o phát tri n giúp rút ng n th i gian h c h i c a ngư i lao ñ ng và giám sát ngư i lao ñ ng. ðào t o phát tri n còn mang l i nh ng l i ích khác như: gi i quy t các v n ñ mâu thu n n i b , nhân viên ý th c t t hơn trong vi c ph c v khách hàng, nhanh chóng phát hi n sai sót t nhà cung c p,… ð i v i ngư i lao ñ ng, vai trò c a ñào t o phát tri n ngu n nhân l c cũng ñư c th hi n ch : t o ra tính chuyên nghi p c a ngư i lao ñ ng, t o ra s thích ng gi a ngư i lao ñ ng và công vi c hi n t i và tương lai, ñáp ng nhu c u và nguy n v ng phát SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 6 MSSV: 107401153
  6. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC tri n c a công nhân viên, t o cho ngư i lao ñ ng có cách nhìn, tư duy m i ñ phát huy tính sáng t o c a ngư i lao ñ ng trong công vi c. 1.2.3. Nguyên t c c a ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c ðào t o và phát tri n ngu n nhân l c ph i d a trên các nguyên t c sau: Nguyên t c coi tr ng kh năng phát tri n c a con ngư i: Con ngư i s ng hoàn toàn có năng l c ñ phát tri n, m i ngư i trong doanh nghi p ñ u có kh năng phát tri n và s c g ng thư ng xuyên phát tri n ñ gi v ng s tăng trư ng c a doanh nghi p cũng như các cá nhân. Con ngư i luôn có s thích nghi cao ñ i v i ñi u ki n, khi ngo i c nh liên t c thay ñ i, tri th c khoa h c phát tri n thì nhu c u phát tri n v m t trí tu con ngư i là m t v n ñ t t y u. Nguyên t c coi tr ng giá tr riêng c a m i ngư i: M i ngư i là m t con ngư i c th , khác v i nh ng ngư i khác và ñ u có kh năng sáng t o, ñóng góp sáng ki n c a riêng mình. Nguyên t c k t h p l i ích c a ngư i lao ñ ng và nh ng m c tiêu c a t ch c: Nh ng m c tiêu c a t ch c và phát tri n ngu n nhân l c bao g m: ñ ng viên, khuy n khích m i thành viên c g ng tăng cư ng s ñóng góp c a h cho t ch c, thu hút và s d ng t t nh ng ngư i có ñ năng l c trình ñ ñ t ñư c giá tr l n nh t thông qua nh ng s n ph m c a ngư i lao ñ ng làm ra ñ bù l i nh ng chi phí ñã b ra cho ñào t o và phát tri n. M t khác nh ng mong mu n c a ngư i lao ñ ng qua ñào t o phát tri n là: n ñ nh ñ phát tri n, có nh ng cơ h i ti n b , thăng ch c, có nh ng v trí làm vi c thu n l i mà ñó có th ñóng góp, c ng hi n ñư c nhi u nh t, ñư c cung c p nh ng thông tin v ñào t o có liên quan ñ n h . Khi nhu c u cơ b n c a h ñư c th a nh n và ñ m b o, các thành viên trong t ch c s ph n kh i làm vi c. Nguyên t c coi tr ng công tác ñào t o phát tri n trong t ch c: ðào t o phát tri n ngu n nhân l c là phương ti n ñ ñ t ñư c s phát tri n t ch c m t cách có hi u qu nh t. 1.2.4. ðào t o và phát tri n v i v n ñ qu n tr nhân l c trong doanh nghi p 1.2.4.1. ðào t o và phát tri n v i các ch c năng qu n tr nhân l c (Xem sơ ñ 1.1) SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 7 MSSV: 107401153
  7. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC Sơ ñ 1.1: nh hư ng qua l i gi a ñào t o và phát tri n và các ch c năng qu n tr nhân l c khác B trí ðào t o làm gi m nhu c u tuy n d ng, cho lao s px p ñ ng có ch t lư ng cao cán b Tuy n l a c n th n làm gi m nhu c u ñào t o, ðào tuy n d ng nhi u làm tăng nhu c u ñào t o ðào t o giúp ngư i lao ñ ng làm vi c t t hơn ðánh giá ðánh giá s th c hi n công vi c thì cung c p thông s th c hi n công t o tin cho vi c xác ñ nh nhu c u ñào t o vi c ðào t o s nâng cao s th c hi n công vi c, s ñóng góp c a ngư i lao ñ ng và làm tăng thu nh p và S ñ n ñáp c ah cho công S khuy n khích tài chính làm ngư i lao ñ ng ty và cho hăng say h c h i và tích c c ñóng góp cho doanh ngư i lao phát ñ ng nghi p hơn Ngư i lao ñ ng có k năng s th c hi n công vi c tri n t t hơn và gi m ñư c nguy cơ n y sinh các n i b t bình và vi ph m k lu t Công ñoàn là ngư i có th tham gia vào công vi c Quan h thi t k và ñưa ra các chương trình ñào t o lao ñ ng (Ngu n:Nghiên c u c a sinh viên) 1.2.4.2.K ho ch hoá gi a ngu n nhân l c v i công tác ñào t o và phát tri n K ho ch hoá ngu n nhân l c là quá trình thông qua ñó các doanh nghi p ñ m b o ñư c ñ y ñ v s lư ng và ch t lư ng ngư i làm vi c phù h p v i yêu c u công vi c. Trên cơ s chi n lư c s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, k ho ch hoá ngu n nhân l c có nhi m v d báo nhu c u nhân l c ñáp ng các m c tiêu s n xu t kinh doanh. ð ng th i ñánh giá kh năng s n có v s lư ng và ch t lư ng lao ñ ng trong hi n t i như trong th i gian s p t i. Trên cơ s xác ñ nh s thi u h t k trên, k ho ch hoá ngu n nhân l c ñưa ra các gi i pháp: Tuy n d ng bao nhiêu lao ñ ng và lo i nào t th trư ng lao ñ ng . B trí s p x p l i l c lư ng lao ñ ng. SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 8 MSSV: 107401153
  8. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC ðào t o và phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p Sơ ñ 1.2: K ho ch hoá ngu n nhân l c v i ñào t o và phát tri n. Chi n lư c s n xu t kinh doanh Các m c tiêu c n ñ t t i K ho ch hóa ngu n nhân l c D báo nhu c u So sánh gi a nhu c u và Kh năng s n v nhân l c kh năng s n có có v nhân l c Xác ñ nh nh ng thi u h t v s lư ng và ch t lư ng lao ñ ng Tuy n d ng t th B trí s p x p l i lao ñ ng ðào t o và phát tri n trư ng lao ñ ng (Ngu n: Th.S Hà Văn H i (4/2004), M t s v n ñ v công tác l p k ho ch ngu n nhân l c trong doanh nghi p Bưu chính Vi n thông, B thông tin và Truy n thông) 1.2.4.3. ðào t o và phát tri n ngu n nhân l c v i v n ñ s d ng lao ñ ng trong doanh nghi p Ngư i lao ñ ng sau khi tham gia các chương trình ñào t o h ñư c nâng cao trình ñ k năng ho c có ñư c nh ng ki n th c và k năng m i ñ s n sàng ñ m nh n nh ng công vi c m i ñòi h i trình ñ và k năng cao hơn. Tuy nhiên, kh năng ñóng góp c a h vào k t qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p v n ch là ti m năng chưa ñư c khai thác. ð nh ng chi phí b ra cho ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c th c s có ý nghĩa v i ho t ñ ng s n xu t kinh doanh thì v n ñ s d ng lao ñ ng nói chung và s d ng sau ñào t o nói riêng l i c c kỳ quan tr ng ñ i v i hi u qu công tác ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p. N u không làm rõ ñư c tình hình s d ng lao ñ ng thì không th ñánh giá ñư c hi u qu công tác ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p, s d ng có hi u qu ngu n nhân l c luôn là v n ñ m i m và ph c t p có SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 9 MSSV: 107401153
  9. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC liên quan ñ n hàng lo t v n ñ như: ti n lương, ti n thư ng, phúc l i và d ch v và t o ñ ng l c trong lao ñ ng, c i thi n ñi u ki n lao ñ ng, tình hình thi t b và thương m i, .. 1.2.4.4. ðào t o và phát tri n ngu n nhân l c v i chính sách khuy n khích, t o ñ ng l c làm vi c B t c nhân viên nào ñ u có nhi u m c ñích khi vào làm vi c t i m t t ch c hay doanh nghi p. B n thân m c ñích ñó luôn luôn bi n ñ i theo tác ñ ng c a công vi c và môi trư ng s ng. Vi c n m b t ñư c m c ñích và ñ ng cơ làm vi c c a nhân viên là chìa khóa ñ ban lãnh ñ o có th ñưa ra nh ng chính sách qu n lý nhân viên h p lý nh t. ði u này là r t quan tr ng vì t ch c, doanh nghi p mu n thành công ñ u ph i nh s ñóng góp c a các thành viên. Khi các thành viên dành s c l c và tâm huy t c a h cho công vi c c a doanh nghi p thì coi như doanh nghi p ñó ñã thành công bư c ñ u. ð ñ t ñư c ñi u này, ñòi h i nhà qu n lý ph i bi t ñ ng viên khuy n khích nhân viên, t o ñ ng l c làm vi c, khi n h khao khát th c hi n công vi c thay vì “ph i” làm vi c. C th , nhà qu n lý c n bi t nhân viên c a mình ñang suy nghĩ như th nào ho c ñang mong ñ i ñi u gì? T ñó bi t cách g n k t ñ ng l c c a các cá nhân v i m c tiêu l n c a doanh nghi p. Nhân viên có ñ ng l c s là ngư i năng ñ ng, tâm huy t, ch u ñ u tư s c l c, th i gian ñ hoàn thành công vi c. Vì v y, ñi ñôi v i công tác ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c các c p qu n lý trong doanh nghi p ph i hi u ph n nào tâm lý c a nhân viên, t o ra các giá tr vô hình cho doanh nghi p. 1.2.5. Quan ñi m v hi u qu công tác ñào và phát tri n ngu n nhân l c “Hi u qu kinh t c a m t hi n tư ng (ho c quá trình) kinh t là m t ph m trù kinh t ph n ánh trình ñ s d ng các ngu n l c (nhân l c, tài l c, v t l c, ti n v n) ñ ñ t ñư c m c tiêu xác ñ nh”. Ta có công th c tính hi u qu kinh t như sau: H = K/C V i H là hi u qu kinh t c a m t hi n tư ng (quá trình kinh t ) nào ñó; K là k t qu thu ñư c t hi n tư ng (quá trình) kinh t ñó và C là chi phí toàn b ñ ñ t ñư c k t qu ñó. (Ngu n:PGS.TS Nguy n Văn H o(2006), Giáo trình Kinh t Chính Tr , Tr 23) SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 10 MSSV: 107401153
  10. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC T công th c trên ñ tính hi u qu kinh t cho vi c ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p ta suy ra công th c sau: Hi u qu kinh t c a công K t qu kinh doanh Tác ðT và PTNNL = T ng chi phí ñ u tư cho ðT và PT Qua công th c trên ta th y r ng s tăng trư ng, phát tri n c a doanh nghi p ph thu c nhi u vào ki n th c, trình ñ qu n lý, chuyên môn nghi p v c a cán b nhân viên trong doanh nghi p. Do v y, n u ñ u tư không ñúng m c cho công tác ñào t o và phát tri n s nh hư ng vô cùng l n ñ n chi n lư c ñào t o và phát tri n cán b , nhân viên lâu dài c a doanh nghi p. Th t v y, hi u qu ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c ñư c hi u là m t ch tiêu kinh t ph n ánh quá trình ñ u tư cho công tác ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p (doanh thu, l i nhu n, l i ích cá nhân thu ñư c t phía ngư i ñào t o). 1.2.6. Tiêu chu n ñánh giá hi u qu chương trình ñào t o và phát tri n 1.2.6.1. Lư ng hóa nh ng chi phí và l i ích thu ñư c t ho t ñ ng ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c Khi th c hi n m t khóa ñào t o và phát tri n cho cán b nhân viên, doanh nghi p c n tính ñư c nh ng kho n chi phí ñ u tư cho khóa ñào t o ñó cũng như xác ñ nh ñư c nh ng l i ích mà khóa ñào t o ñó ñem l i cho cá nhân ngư i ñư c c ñi ñào t o và b n thân doanh nghi p. N u không tính toán nh ng chi phí ñó c n th n s d n ñ n tình tr ng doanh nghi p ñ u tư chi phí cho khóa ñào t o có th thi u ho c th a, mà l i ích thu ñư c sau khóa ñào t o k t thúc ngư i ñư c tham gia vào ho t ñ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p chưa ch c ñã bù ñ p ñư c nh ng chi phí ñó, th m chí ch t lư ng v n chưa ñư c nâng cao th c s . Vì v y, vi c tính toán chi phí ñào t o phát tri n và l i ích thu ñư c t vi c ñào t o phát tri n là m t vi c c n thi t. 1.2.6.2. Chi phí ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c trong năm Chi phí ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c g m nhi u lo i chi phí khác nhau, ta có th chia làm 3 lo i sau: SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 11 MSSV: 107401153
  11. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC Chi phí bên trong: là chi phí cho các phương ti n v t ch t k thu t cơ b n như: kh u hao tài s n c ñ nh ph c v ñào t o và phát tri n, trang b k thu t, nguyên v t li u s d ng trong quá trình gi ng d y. Chi phí cho ñ i ngũ cán b làm công tác ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c như: cán b gi ng d y, công nhân hu n luy n th c hành, cán b qu n lý, nhân viên ph c v các cơ s ñào t o c a doanh nghi p. Chi phí cơ h i: Là lo i chi phí khó xác ñ nh ( bao g m chi phí cơ h i c a doanh nghi p và chi phí cơ h i c a h c viên) và s không th c t n u chúng ta mu n làm rõ chi phí này. Vì v y, ta ch l y lo i chi phí d nh n ra nh t là ti n lương ph i tr cho các h c viên trong th i gian h ñư c c ñi ñào t o và không tham gia công vi c công ty. Chi phí bên ngoài: H u h t các doanh nghi p không t t ch c toàn b các chương trình ñào t o cho các nhân viên c a mình mà thư ng ph i thuê bên ngoài, kho n chi phí bên ngoài bao g m: Ti n chi phí ñi l i, ăn và h c b ng cho các h c viên Ti n tr cho các t ch c, cá nhân mà chúng ta thuê h ñào t o Như v y, t ng chi phí ñào t o bao g m: chi phí bên trong, chi phí cơ h i và chi phí bên ngoài. 1.2.6.3. L i ích cá nhân thu ñư c t các chương trình ñào t o và phát tri n Nh ng cá nhân ñư c c ñi ñào t o ñương nhiên là h thu ñư c nhi u l i ích: L i ích vô hình: ðó là s th a mãn nhu c u cơ b n v tinh th n, nhu c u ñư c ñào t o và phát tri n. vì v y h thu ñư c l i ích v tinh th n L i ích h u hình: Nh ñư c ñào t o và phát tri n mà h có ñư c công vi c m i v i thu nh p cao hơn, ñi u ki n lao ñ ng t t hơn, v trí công tác ch c ch n hơn, có nhi u cơ h i thăng ti n trong ngh nghi p hơn. V phía doanh nghi p: Doanh nghi p thu ñư c nh ng l i ích qua vi c nâng cao ch t lư ng s n ph m trên th trư ng, ñ ng v ng c nh tranh v i các doanh nghi p khác. Doanh nghi p có ñư c ñ i ngũ cán b nhân viên có trình ñ chuyên môn nghi p v v ng vàng, ph c v t t cho s phát tri n c a doanh nghi p. SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 12 MSSV: 107401153
  12. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC T t nhiên, nh ng l i ích h u hình và vô hình t phía cá nhân và doanh nghi p ñ t ñư c ph i l n hơn chi phí ñ u tư cho vi c ñào t o ñó thì m i ch ng t r ng doanh nghi p ñã th c hi n có hi u qu , trong công tác ñào t o và phát tri n c a doanh nghi p mình. 1.3. Nhân t nh hư ng ñ n công tác ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p Công tác ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c c a t ch c, doanh nghi p hi n nay ch u nh hư ng c a r t nhi u y u t . M i y u t có m c ñ nh hư ng r t khác nhau dù nhi u hay ít, theo chi u hư ng thu n l i hay khó khăn vì th khi doanh nghi p xây d ng chương trình ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c thì ph i xét ñ n m c ñ tác ñ ng c a các y u t ñó. Ch ng h n như: Ch t lư ng giáo d c và ñào t o Th trư ng lao ñ ng Môi trư ng s n xu t kinh doanh Quan ñi m, chính sách phát tri n c a doanh nghi p M c tiêu, ñ nh hư ng phát tri n c a doanh nghi p ð c ñi m ho t ñ ng s n xu t kinh doanh Ngu n l c c a t ch c Y u t văn hóa t ch c trong doanh nghi p 1.4. Quy trình ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p ð ho t ñ ng ñào t o và phát tri n ñ t ñư c hi u qu cao, m i doanh nghi p ñ u ph i xây d ng cho mình m t ti n trình ñào t o khoa h c, phù h p v i tình hình c th c a doanh nghi p. Doanh nghi p khi th c hi n ho t ñ ng ñào t o phát tri n ph i ñ u tư m t kho n nh t ñ nh, mu n ñ m b o ch n ch c kho n ñào t o y ñem l i k t qu có giá tr , ph i thi t k và t ch c chu ñáo các ho t ñ ng ñào t o phát tri n. Có nhi u cách th c ñào t o khác nhau cho m i doanh nghi p. Hi n nay m t chương trình ñào t o thư ng thông qua b y bư c cơ b n và m i doanh nghi p, t ch c tùy vào m c ñích s n xu t kinh doanh c a mình mà chú tr ng vào m t s bư c cơ b n nào ñó. C th trình t xây d ng m t chương trình ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c ñư c th hi n b ng mô hình sau. SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 13 MSSV: 107401153
  13. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC Sơ ñ 1.3 : Trình t xây d ng m t chương trình ñào t o/ phát tri n Các quy trình ñánh giá ñư c xác ñ nh ph n nào b i Xác ñ nh nhu c u ñào t o Xác ñ nh m c tiêu ñào t o s có th ño lư ng ñư c các m c tiêu ðánh giá l i n u c n thi t L a ch n ñ i tư ng ñào t o Xác ñ nh chương trình ñào t o và l a ch n phương pháp ñào t o D tính chi phí ñào t o L a ch n và ñào t o giáo viên Thi t l p quy trình ñánh giá (Ngu n: Th.S Nguy n Văn ði m, Giáo trình qu n tr nhân s - ðH Kinh t Qu c dân, Tr176) 1.4.1. Xác ñ nh nhu c u ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c Công tác ñào t o phát tri n c a doanh nghi p ph i k t h p ch t ch v i quy ho ch chi n lư c c a doanh nghi p và th c ti n qu n lí c a doanh nghi p, ñây là m u ch t thành b i trong công tác b i dư ng c a doanh nghi p. Trư c khi th c hi n ñào t o, ñ ñào t o ph c v ñ c l c cho doanh nghi p, công vi c ph i làm trư c tiên là phân tích xem có t t y u ph i ñào t o phát tri n không, nói cách khác bư c này chính là xác ñ nh tính c n thi t c a ho t ñ ng ñào t o. Bư c này chính là vi c xác ñ nh th i gian, ñ a ñi m và nh ng b ph n nào c n ñư c ñào t o. Nhu c u ñào t o ñư c xác ñ nh d a trên phân tích nhu c u lao ñ ng c a t ch c, các yêu c u v ki n th c, kĩ năng c n thi t cho vi c th c hi n công vi c và phân SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 14 MSSV: 107401153
  14. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC tích trình ñ ki n th c, k năng hi n có c a ngư i lao ñ ng. Trong giai ño n này doanh nghi p c n ph i: Phân tích nhu c u c a doanh nghi p Phân tích m c tiêu phát tri n c a doanh nghi p Phân tích công vi c Phân tích nhu c u ñào t o c a nhân viên Yêu c u hi u qu thành tích công tác mà công vi c c a ch c v quy ñ nh Phân tích nguyên nhân d n ñ n kho ng cách t n t i c a hi u qu thành tích Xác ñ nh ai s là ngư i c n ñào t o và quy t ñ nh cu i cùng là xác ñ nh ai là ngư i s n sàng ñ ñư c ñào t o Như v y chúng ta có th th y b n ch t c a xác ñ nh nhu c u ñào t o như sau: Nhu c u ñào t o = Thành tích công tác lí tư ng – thành tích công tác th c t Sơ ð 1.4: Lý Thuy t Kho ng Cách Hi n Kho ng Cách Lý Tr ng Tư ng (Ngu n: Phương pháp phân tích kho ng cách c a Beckhard và Harris, 1987) D a trên phương pháp phân tích kho ng cách ta có sơ ñ phân tích nhu c u ñào t o như sau: Sơ ñ 1.5: Sơ ñ phân tích nhu c u ñào t o M c ñ hi n th c Nhu c u ñào t o Tr ng thái lí tư ng K thu t, ki n th c và năng K thu t, ki n th c và năng l c hi n có c a nhân viên l c c n có c a nhân viên Hi u qu thành tích công tác Hi u qu thành tích công tác th c t c a nhân viên lý tư ng c a nhân viên SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 15 MSSV: 107401153
  15. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC M c ñích c a sơ ñ phân tích kho ng cách (hay nhu c u ñào t o) là tìm ra các kho ng cách có th l p ñ y b ng ñào t o, phân tích nguyên nhân t o ra nh ng kho ng cách gi a hình nh “lý tư ng” và “hi n tr ng”. K t qu mô t tình tr ng hi n t i c a nhân viên s ñư c xem xét v i hình nh tương lai ñ xác ñ nh nh ng gì c n thay ñ i và nh ng gì không c n thay ñ i. ðào t o là m t trong nh ng cách phát tri n ngu n nhân l c nhưng không ph i là cách duy nh t . Vì v y, ñ làm ñư c vi c này, ta c n ph i tìm ra hi n tr ng và tìm ra hình nh lý tư ng ñ xác ñ nh các kho ng cách. Sau ñó m i bi t ñư c kho ng cách nào có th ñáp ng b ng ñào t o ñư c. Trong sơ ñ trên tr ng thái lý tư ng là hình nh h c viên làm vi c t t nh t m iv trí công vi c c a mình, h c viên có ñ các k năng, ki n th c và phương pháp tiên ti n nh t, phù h p nh t, ñ làm vi c v i hi u qu cao nh t có th . M c ñ hi n th c là hình nh con ngư i ñang có. Trong nh ng k năng, ki n th c, thái ñ làm vi c hi n t i c a h , có nh ng ñi u t t, hi u qu như mong ñ i, và có nh ng ñi u chưa ñư c như mong ñ i và chưa ñáp ng ñư c nhu c u c a ñ i tư ng ph c v . Nhu c u ñào t o (kho ng cách) là nh ng ñi m c n thay ñ i hình nh hi n th c ñ ñ t t i hình nh lý tư ng. So sánh gi a hình nh hi n th c và lý tư ng ta s th y r ng ñ có ñư c hình nh lý tư ng, c n tăng thêm m t s k năng, ki n th c và thái ñ phù h p; và cũng c n b b t, hay thay ñ i m t s k năng, ki n th c và thái ñ không còn phù h p. Nh ng ñi u c n thêm và c n b t ñó chính là nhu c u ñào t o (hay kho ng cách). Như v y, vi c thêm nh ng ñi m phù h p, hay b t nh ng ñi m không còn phù h p ñ u là công vi c “l p ñ y các kho ng cách”. 1.4.2. Xác ñ nh m c tiêu ñào t o phát tri n ngu n nhân l c Xác ñ nh m c tiêu ñào t o chính là vi c xác ñ nh: Các k năng c th s ñư c ñào t o Th i gian ñào t o S ngư i ñư c ñào t o Xác ñ nh ai là ngư i ñào t o: cán b ñào t o là nh ng ngư i trong công ty hay là thuê t các t ch c bên ngoài? SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 16 MSSV: 107401153
  16. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC Tính thư ng xuyên trong vi c t ch c các l p ñào t o Xác ñ nh m c tiêu ñào t o s có ñư c phương hư ng rõ ràng cho k ho ch ñào t o và ñó cũng là cái giá ñ cho k ho ch ñào t o. ð nh m c tiêu ñào t o ph i chú ý ñ n tôn ch c a doanh nghi p và xu t phát t góc ñ công nhân viên, t c là có th th c hi n ñư c, vi t thành văn rõ ràng tư ng t n, không mang tính tr u tư ng chung chung. Khi ñ t ra m c tiêu, m i t ch c ñ u c n tuân th nguyên t c SMART(Specific(c th ); Measurable(ðo lư ng ñư c); Achievable(Có th ñ t ñư c); Relevant(Có liên quan); Timebound (H n ñ nh th i gian h p lí)). 1.4.3. L a ch n ñ i tư ng ñào t o Là vi c xem xét ai ñư c ñào t o trong th i gian t i. Cơ s c a vi c l a ch n ñ i tư ng ñào t o bao g m: Ngư i ñư c ñào t o ph i thu c nhóm có yêu c u Ngư i ñư c ñào t o là ngư i có kh năng ti p thu ki n th c, cũng như ti p thu nh ng ki n th c m i. Ph i nghiên c u nh ng nh hư ng c a ñào t o v i vi c thay ñ i hành vi c a ngư i h c sau quá trình ñào t o. Vi c l a ch n ñ i tư ng ñào t o ph i k p th i ñ ñáp ng ñư c yêu c u công vi c hi n t i, tương lai c a t ch c. 1.4.4. Xây d ng chương trình ñào t o và l a ch n phương pháp ñào t o Chương trình ñào t o là m t h th ng các môn h c và bài h c ñư c d y, cho th y nh ng ki n th c nào, k năng nào c n ñư c d y và d y trong bao lâu. Trên cơ s ñó l a ch n phương pháp ñào t o phù h p. H u h t các chương trình ñào t o cho nhân viên bao g m ñào t o ngoài công vi c (Off the job training) và ñào t o trong công vi c (On the job training). 1.4.4.1. ðào t o ngoài công vi c ðây là phương pháp ñào t o trong ñó ngư i h c ñư c tách kh i s th c hi n các công vi c th c t . ðào t o ngoài công vi c thư ng ñư c th c hi n bên ngoài nơi làm vi c v i nh ng s ch d n trong l p h c. ðào t o ngoài công vi c s r t hi u qu trong vi c SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 17 MSSV: 107401153
  17. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC truy n ñ t các ki n th c k năng cơ b n cho m t nhóm l n nh ng ngư i lao ñ ng. Nhóm phương pháp này bao g m: T ch c các l p c nh doanh nghi p C ñi h c các trư ng chính quy Các bài gi ng, h i ngh và h i th o ðào t o t xa 1.4.4.2. ðào t o trong công vi c ðây là phương pháp ñào t o tr c ti p t i nơi làm vi c, trong ñó ngư i h c s h c ñư c nh ng ki n th c, k năng c n thi t cho công vi c thông qua th c t th c hi n công vi c và thư ng là dư i s hư ng d n c a nh ng ngư i lao ñ ng lành ngh hơn. ðào t o trong công vi c là phương pháp ñào t o hi u qu , cơ b n nh t, nó h tr b sung cho các hình th c ñào t o ngoài công vi c. ðây là phương pháp r t hi u qu trong vi c truy n ñ t ki n th c và k năng liên quan tr c ti p ñ n công vi c thông qua hình th c ti p c n tr c ti p c a m t ngư i hư ng d n t i nơi làm vi c. Nhóm phương pháp này bao g m: ðào t o theo ki u ch d n công vi c ðào t o theo ki u h c ngh Kèm c p và ch b o Luân chuy n và thuyên chuy n công vi c 1.4.5. D tính chi phí ñào t o phát tri n ngu n nhân l c Chi phí cho ñào t o quy t ñ nh vi c l a ch n các phương pháp ñào t o, bao g m chi phí cho vi c h c và vi c d y. Chi phí tr c ti p bao g m: ti n lương cho ngư i ñư c ñào t o, thù lao cho giáo viên, chi phí giáo trình, tài li u h c t p, chi phí thuê ñ a ñi m, kh u hao máy móc, chi phí sinh ho t phát sinh… Chi phí gián ti p chính là nh ng t n th t vô hình cho doanh nghi p do ngu n tài nguyên và th i gian dùng cho vi c ñào t o nên không th dùng cho các ho t ñ ng khác hay chính là chi phí cơ h i c a vi c ti n hành ñào t o. SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 18 MSSV: 107401153
  18. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC Khi các chi phí này vư t quá kinh phí cho phép thì cán b ph trách ñào t o ph i có các ñi u ch nh cho phù h p như gi m s lư ng ngư i ñư c ñào t o, thay ñ i các cán b ñào t o. 1.4.6. L a ch n và ñào t o giáo viên Trong su t quá trình ñào t o giáo viên là ngư i không th thi u, vi c l a ch n giáo viên cũng r t quan tr ng. Ph i l a ch n giáo viên có trình ñ chuyên môn cao ñ ng th i cũng ti t ki m ñư c nhi u chi phí nh t cho t ch c. M i t ch c có th l a ch n giáo viên theo các cách sau: L a ch n giáo viên ngay t bên trong các doanh nghi p: Vi c l a ch n này có ưu ñi m là ti t ki m ñư c chi phí cho doanh nghi p và d qu n lý. Nhưng ngư c l i như c ñi m là kh năng truy n ñ t ki n th c không cao. L a ch n giáo viên t bên ngoài doanh nghi p: V i giáo viên bên ngoài doanh nghi p s có ưu ñi m là kh năng truy n ñ t cao t o ñi u ki n cho các h c viên ti p thu ki n th c chuyên môn nhanh chóng, nhưng v i cách này r t khó qu n lý và chi phí cao. Vì v y, t ch c nên k t h p giáo viên thuê ngoài và nh ng ngư i có kinh nghi m lâu năm trong t ch c, vi c k t h p này cho phép ngư i h c ti p c n v i nh ng ki n th c m i, ñ ng th i không xa r i th c ti n doanh nghi p. Các giáo viên c n ph i ñư c t p hu n ñ n m v ng m c tiêu và cơ c u c a chương trình ñào t o chung. Ch t lư ng gi ng d y cao hay th p c a giáo viên là nhân t quan tr ng ñ quy t ñ nh ch t lư ng ñào t o h c viên. B ph n ñào t o ph i xây d ng cho doanh nghi p m t ñ i ngũ cán b gi ng d y có ch t lư ng cao ñ ñ m b o cho vi c ñào t o ñư c thành công. 1.4.7. ðánh giá hi u qu ñào t o và phát tri n (Sơ ñ 1.6) SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 19 MSSV: 107401153
  19. HOÀN THI N CÔNG TÁC ð ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC Sơ ð 1.6: Nh ng Tiêu Chí ðánh Giá Hi u Qu ðào T o Và Phát Tri n : ào Theo m c tiêu ñào t o So sánh ðánh giá gi a l i ích M ts hi u qu thu ñư c và bi n pháp ñào t o và chi phí b khác phát tri n ra Theo k năng, chuyên môn (Ngu n: T ng h p c a sinh vi viên) 1.4.7.1. ðánh giá hi u qu ñ t o theo m c tiêu ñào t o ñào Trong ti n trình ñào t o, b c ti p theo c a vi c ñánh giá nhu c u ñ t o là chuy n nhu bư ñào c u ñó thành m c tiêu ñào t o. Vi c phân tích t t nhu c u ñào t o v i ch t lư ng cao và êu l thu n ti n cho vi c ñánh giá hi u qu ñ t o. Chính vì v y v c ñánh giá hi u qu ñào ñào t o s cho chúng ta bi t chương trình ñào t o và phát tri n s th c hi n ñ n ñâu? Nh ng ch m c tiêu ñào t o ñ ra có ñ t ñ c v i mong mu n c a doanh nghi p hay không? m c ñư ñ ñ t ñư c ñ n ñâu? n u th c s nh ng m c ti c a doanh nghi p ñ ra m quá trình tiêu mà ñào t o và phát tri n c a doanh nghi p ñ t ñ c thì ch ng t vi c ñ t o và phát tri n ñư ñào ngu n nhân l c là thành công. à V i phương pháp ñ ương ñánh giá theo ch tiêu có ưu ñi m là b t c doanh nghi p n nào cũng có th s d ng ñ ñưa ra nh ng m c tiêu ñào t o có l i cho doanh nghi p m ũng ñ mình trên cơ s thi t k chương tr ương trình ñào t o và phát tri n phù h p v i t ng ñ i tư ng là b ph n t qu n lý hay b ph n tr c ti p s n xu t. SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 20 MSSV: 107401153
  20. HOÀN THI N CÔNG TÁC ðÀO T O VÀ PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY SCC Như c ñi m c a ch tiêu này là khó có th lư ng hoá ñư c m t cách chính xác. Nhi u khi vi c ñưa ra m c tiêu ñào t o sai l ch do ñánh giá nhu c u ñào t o chưa ñúng m c làm cho vi c ñánh giá hi u qu ñào t o và phát tri n v sau cũng b nh hư ng theo. 1.4.7.2. ðánh giá hi u qu ñào t o và phát tri n theo k năng, chuyên môn Trong ch tiêu ñánh giá này thì hi u qu ñào t o và phát tri n ph thu c vào t ng ñ i tư ng trong doanh nghi p. ð i v i ngư i lao ñ ng tr c ti p tham gia vào ho t ñ ng s n xu t kinh doanh thì ñ ñánh giá hi u ñào t o, ngư i ta d a vào trình ñ lành ngh , k năng, chuyên môn, nghi p v và năng su t lao ñ ng c a h . Nó bi u hi n m t ch t và m t lư ng, trình ñ ñào t o công vi c trư c và sau quá trình ñào t o. Tuỳ theo ñi u ki n c th c a t ng doanh nghi p mà l a ch n các ch tiêu phù h p ph n ánh ñư c k t qu c a công tác ñào t o. Trong các doanh nghi p s n xu t, ch tiêu năng su t lao ñ ng thư ng ñư c g i là ch tiêu t ng h p ph n ánh hi u qu ho t ñ ng ñào t o. Tuy nhiên trong ch tiêu năng su t lao ñ ng l a ch n ñơn v tính toán sao cho ph n ánh chính xác ho t ñ ng ñào t o. Ch tiêu năng su t lao ñ ng ño b ng ñơn v giá tr Ch tiêu giá tr : Th c ch t là dùng ti n ñ bi u hi n hi u qu s n xu t kinh doanh qua quá trình ñào t o. Q W= 0 T (Ngu n: Nguy n T n Bình (2005), Phân tích ho t ñ ng doanh nghi p, NXB Th ng Kê, Tr 133) Trong ñó: W là năng su t lao ñ ng c a m t nhân viên Q 0 là doanh thu t ng năm ñã quy ñ i T là s lư ng nhân viên t ng năm Q = Q (1 + I1 ) (1 + I2)…….(1 + I n ) 0 Trong ñó : Q là doanh thu hàng năm chưa quy ñ i I1, I2….In là ch s giá năm t+1, t+2,….t+1+n SVTT: Cao Th Tâm – 07DQN Trang 21 MSSV: 107401153
nguon tai.lieu . vn