Xem mẫu
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.................................................................
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................. 1
MỤC TI U CHU
N ĐỀ ............................................................................ 3
I.TỔNG QUAN TỔN THUƠNG TUỶ SỐNG: .............................................. 4
1.1. Dịch tễ học tổn thƣơng tủy sống ............................................................... 4
1.2. Nguyên nhân gây tổn thƣơng tủy sống ..................................................... 4
1.3.Các phân loại tổn thƣơng cột sống [3,12]:................................................. 5
1.4. Lâm sàng tổn thƣơng tủy sống [2][3][14][29]: ......................................... 6
II. SINH LÝ BÀI TIẾT NƢỚC TIỂU ............................................................. 7
2.1. Giải phẫu đƣờng tiết niệu dƣới: ................................................................ 7
2.1.1.Bàng quang ............................................................................................. 7
2.1.2. Niệu đạo ................................................................................................. 9
2.1.3. Thần kinh của niệu đạo – bàng quang: ................................................ 10
2.2. Sinh lý bài tiết nƣớc tiểu: ........................................................................ 11
III. QUY TRÌNH KỸ THUẬT ĐẶT SONDE TIỂU LƢU NAM – NỮ ...... 12
3.1 Chuẩn bị: .................................................................................................. 12
3.2. Các bƣớc thực hiện: ................................................................................ 13
IV. TÌNH HÌNH NHIỄM KHUẨN TIẾT NIỆU TRÊN BỆNH NHÂN TỔN
THƢƠNG TUỶ SỐNG [15,17,20,21,23,29,31] ........................................... 16
4.1. Định nghĩa và phân loại nhiễm khuẩn tiết niệu ...................................... 16
4.2. Cơ chế bệnh sinh ..................................................................................... 17
4.2.1. Các vi khuẩn gây bệnh hay gặp ........................................................... 17
4.2.2. Cơ chế đề kháng tự nhiên của cơ thể ................................................... 17
4.2.4. Yếu tố thuận lợi gây nhiễm khuẩn tiết niệu của bệnh nhân tổn thƣơng
tủy sống .......................................................................................................... 18
4.3. Lâm sàng và chuẩn đoán NKTN ............................................................ 18
4.3.1. Nhiễm khuẩn tiết niệu có triệu chứng.................................................. 18
4.3.2. Nhiễm khuẩn tiếu niệu không có triệu chứng ...................................... 19
4.3.3. Chẩn đoán ............................................................................................ 19
4.4. Phục h i chức n ng đƣờng tiết niệu cho bệnh nhân tổn thƣơng tủy
sống[14] ......................................................................................................... 19
4.5. Điều trị và phòng NKTN ở bệnh nhân TTTS ......................................... 20
4.5.1. Nguyên tắc điều trị ............................................................................... 20
4.5.2. Điều trị cụ thể....................................................................................... 21
4.5.3. Phòng ngừa NKTN: ............................................................................. 22
V. BIẾN CHỨNG CỦA NTTN DO ĐẶT SONED TIỂU LƢU .................. 22
VI. P DỤNG M T BỆNH NHÂN CỤ THỂ .............................................. 26
TÓM TẮT CHU
N ĐỀ ............................................................................ 29
TÀI NIỆU THAM KHẢO...............................................................................
Thang Long University Library
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Kí hiệu viết tắt
Tên đầy dủ
BC
Bạch cầu
TTTS
Tổn thƣơng tủy sống
NTTN
Nhiễm trùng tiết niệu
PHCN
Phục h i chức n ng
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp, tôi đã
nhận đƣợc sự dạy bảo, giúp đỡ và động viên hết sức tận tình của các thầy cô,
gia đình và bạn bè.
Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn
GS.TS Phạm Thị Minh Đức- Trƣởng khoa Điều dƣỡng Trƣờng Đại học
Th ng Long đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và
hoàn thành khoá luận.
Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn
TS.Nguyễn Thị Kim Liên giảng viên trƣờng đại học Y Hà Nội- ngƣời đã
tận tình hƣớng dẫn, trực tiếp giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn
thành khoá luận.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô trong Bộ môn Điều dƣỡng
Trƣờng Đại học Th ng Long đã tận tình chỉ bảo, dìu dắt, trang bị kiến thức
và đạo đức nghề nghiệp của ngƣời thầy thuốc cũng nhƣ giúp đỡ tôi trong học
tập và hoàn thành khoá luận này.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám hiệu, Phòng đào tạo Đại
học Th ng Long đã tạo điều kiện cho phép và giúp đỡ tôi hoàn thành khóa
luận.
Tôi vô cùng biết ơn bố mẹ và những ngƣời thân yêu, những ngƣời bạn
đã luôn ở bên tôi, động viên giúp đỡ tôi hoàn thành chuyên đề.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 6 năm 2012
PHẠM THỊ THU HẰNG
Thang Long University Library
ĐẶT VẤN ĐỀ
Thật kinh khủng nếu bạn đang khỏe mạnh, có một cuộc sống dễ chịu thì
một tai nạn bất ngờ ập đến, khiến bạn không thể cử động và làm việc nhƣ
trƣớc, mọi sinh hoạt thậm chí là đơn giản nhất cũng phải có ngƣời giúp đỡ.
Tổn thƣơng tủy sống đặt con ngƣời vào tình trạng nhƣ thế. Ở những nƣớc
đang phát triển, bệnh nhân tổn thƣơng tủy sống thƣờng chỉ đƣợc chú ý điều
trị trong giai đoạn cấp mà chƣa hề đƣợc quan tâm toàn diện.
Tổn thƣơng cột sống có liệt tủy là một thƣơng tổn nặng nề cho bản thân
bệnh nhân, gánh nặng cuộc sống cho cả gia đình, xã hội, thậm chí có thể gây
tử vong, nếu qua khỏi cũng để lại rất nhiều di chứng tàn tật gây nhiều khó
kh n cho bệnh nhân về nhiều mặt ngay cả việc thực hiện các nhu cầu thiết
yếu của bản thân. Trong đó, nguyên nhân đầu tiên ảnh hƣởng trực tiếp đến
sức khỏe bệnh nhân là tình trạng nhiễm trùng tiết niệu tái phát và hậu quả
suy thận do những rối loạn chức n ng bàng quang cơ thắt.
Các rối loạn bàng quang co thắt dẫn đến nhiều biến chứng của hệ tiết
niệu, làm ảnh hƣởng đến khả n ng phục h i. Hơn nữa, tình trạng mất tự chủ
tiểu tiện gây ra hậu quả nặng nề về tâm lý xã hội, cản trở tái hòa nhập xã hội.
Nguyên nhân chủ yếu gây nhiễm khuẩn tiết niệu trên bệnh nhân TTTS
là: Tiểu tiện không tự chủ, nƣớc tiểu t n dƣ do bàng quang làm thoát nƣớc
tiểu không hoàn toàn, các thủ thuật đặt ống thông bàng quang nhiều lần...Bên
cạnh đó là tình trạng nằm lâu do những rối loạn vận động trầm trọng bởi liệt
tứ chi hay liệt hai chân cũng là một trong những lý do làm t ng nguy cơ
nhiễm trùng niệu.[3][13]
Lloyd và cộng sự (1986), sau khi theo dõi 181 bệnh nhân tổn thƣơng
tủy sống sau ra viện một n m thấy có 66,7%- 100% bệnh nhân có ít nhất một
lần có nhiễm khuẩn niệu.[28]
1
nguon tai.lieu . vn
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.................................................................
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................. 1
MỤC TI U CHU
N ĐỀ ............................................................................ 3
I.TỔNG QUAN TỔN THUƠNG TUỶ SỐNG: .............................................. 4
1.1. Dịch tễ học tổn thƣơng tủy sống ............................................................... 4
1.2. Nguyên nhân gây tổn thƣơng tủy sống ..................................................... 4
1.3.Các phân loại tổn thƣơng cột sống [3,12]:................................................. 5
1.4. Lâm sàng tổn thƣơng tủy sống [2][3][14][29]: ......................................... 6
II. SINH LÝ BÀI TIẾT NƢỚC TIỂU ............................................................. 7
2.1. Giải phẫu đƣờng tiết niệu dƣới: ................................................................ 7
2.1.1.Bàng quang ............................................................................................. 7
2.1.2. Niệu đạo ................................................................................................. 9
2.1.3. Thần kinh của niệu đạo – bàng quang: ................................................ 10
2.2. Sinh lý bài tiết nƣớc tiểu: ........................................................................ 11
III. QUY TRÌNH KỸ THUẬT ĐẶT SONDE TIỂU LƢU NAM – NỮ ...... 12
3.1 Chuẩn bị: .................................................................................................. 12
3.2. Các bƣớc thực hiện: ................................................................................ 13
IV. TÌNH HÌNH NHIỄM KHUẨN TIẾT NIỆU TRÊN BỆNH NHÂN TỔN
THƢƠNG TUỶ SỐNG [15,17,20,21,23,29,31] ........................................... 16
4.1. Định nghĩa và phân loại nhiễm khuẩn tiết niệu ...................................... 16
4.2. Cơ chế bệnh sinh ..................................................................................... 17
4.2.1. Các vi khuẩn gây bệnh hay gặp ........................................................... 17
4.2.2. Cơ chế đề kháng tự nhiên của cơ thể ................................................... 17
4.2.4. Yếu tố thuận lợi gây nhiễm khuẩn tiết niệu của bệnh nhân tổn thƣơng
tủy sống .......................................................................................................... 18
4.3. Lâm sàng và chuẩn đoán NKTN ............................................................ 18
4.3.1. Nhiễm khuẩn tiết niệu có triệu chứng.................................................. 18
4.3.2. Nhiễm khuẩn tiếu niệu không có triệu chứng ...................................... 19
4.3.3. Chẩn đoán ............................................................................................ 19
4.4. Phục h i chức n ng đƣờng tiết niệu cho bệnh nhân tổn thƣơng tủy
sống[14] ......................................................................................................... 19
4.5. Điều trị và phòng NKTN ở bệnh nhân TTTS ......................................... 20
4.5.1. Nguyên tắc điều trị ............................................................................... 20
4.5.2. Điều trị cụ thể....................................................................................... 21
4.5.3. Phòng ngừa NKTN: ............................................................................. 22
V. BIẾN CHỨNG CỦA NTTN DO ĐẶT SONED TIỂU LƢU .................. 22
VI. P DỤNG M T BỆNH NHÂN CỤ THỂ .............................................. 26
TÓM TẮT CHU
N ĐỀ ............................................................................ 29
TÀI NIỆU THAM KHẢO...............................................................................
Thang Long University Library
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Kí hiệu viết tắt
Tên đầy dủ
BC
Bạch cầu
TTTS
Tổn thƣơng tủy sống
NTTN
Nhiễm trùng tiết niệu
PHCN
Phục h i chức n ng
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp, tôi đã
nhận đƣợc sự dạy bảo, giúp đỡ và động viên hết sức tận tình của các thầy cô,
gia đình và bạn bè.
Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn
GS.TS Phạm Thị Minh Đức- Trƣởng khoa Điều dƣỡng Trƣờng Đại học
Th ng Long đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và
hoàn thành khoá luận.
Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn
TS.Nguyễn Thị Kim Liên giảng viên trƣờng đại học Y Hà Nội- ngƣời đã
tận tình hƣớng dẫn, trực tiếp giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn
thành khoá luận.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô trong Bộ môn Điều dƣỡng
Trƣờng Đại học Th ng Long đã tận tình chỉ bảo, dìu dắt, trang bị kiến thức
và đạo đức nghề nghiệp của ngƣời thầy thuốc cũng nhƣ giúp đỡ tôi trong học
tập và hoàn thành khoá luận này.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám hiệu, Phòng đào tạo Đại
học Th ng Long đã tạo điều kiện cho phép và giúp đỡ tôi hoàn thành khóa
luận.
Tôi vô cùng biết ơn bố mẹ và những ngƣời thân yêu, những ngƣời bạn
đã luôn ở bên tôi, động viên giúp đỡ tôi hoàn thành chuyên đề.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 6 năm 2012
PHẠM THỊ THU HẰNG
Thang Long University Library
ĐẶT VẤN ĐỀ
Thật kinh khủng nếu bạn đang khỏe mạnh, có một cuộc sống dễ chịu thì
một tai nạn bất ngờ ập đến, khiến bạn không thể cử động và làm việc nhƣ
trƣớc, mọi sinh hoạt thậm chí là đơn giản nhất cũng phải có ngƣời giúp đỡ.
Tổn thƣơng tủy sống đặt con ngƣời vào tình trạng nhƣ thế. Ở những nƣớc
đang phát triển, bệnh nhân tổn thƣơng tủy sống thƣờng chỉ đƣợc chú ý điều
trị trong giai đoạn cấp mà chƣa hề đƣợc quan tâm toàn diện.
Tổn thƣơng cột sống có liệt tủy là một thƣơng tổn nặng nề cho bản thân
bệnh nhân, gánh nặng cuộc sống cho cả gia đình, xã hội, thậm chí có thể gây
tử vong, nếu qua khỏi cũng để lại rất nhiều di chứng tàn tật gây nhiều khó
kh n cho bệnh nhân về nhiều mặt ngay cả việc thực hiện các nhu cầu thiết
yếu của bản thân. Trong đó, nguyên nhân đầu tiên ảnh hƣởng trực tiếp đến
sức khỏe bệnh nhân là tình trạng nhiễm trùng tiết niệu tái phát và hậu quả
suy thận do những rối loạn chức n ng bàng quang cơ thắt.
Các rối loạn bàng quang co thắt dẫn đến nhiều biến chứng của hệ tiết
niệu, làm ảnh hƣởng đến khả n ng phục h i. Hơn nữa, tình trạng mất tự chủ
tiểu tiện gây ra hậu quả nặng nề về tâm lý xã hội, cản trở tái hòa nhập xã hội.
Nguyên nhân chủ yếu gây nhiễm khuẩn tiết niệu trên bệnh nhân TTTS
là: Tiểu tiện không tự chủ, nƣớc tiểu t n dƣ do bàng quang làm thoát nƣớc
tiểu không hoàn toàn, các thủ thuật đặt ống thông bàng quang nhiều lần...Bên
cạnh đó là tình trạng nằm lâu do những rối loạn vận động trầm trọng bởi liệt
tứ chi hay liệt hai chân cũng là một trong những lý do làm t ng nguy cơ
nhiễm trùng niệu.[3][13]
Lloyd và cộng sự (1986), sau khi theo dõi 181 bệnh nhân tổn thƣơng
tủy sống sau ra viện một n m thấy có 66,7%- 100% bệnh nhân có ít nhất một
lần có nhiễm khuẩn niệu.[28]
1