Xem mẫu
- K HO CH TRUY N THÔNG GIÁO D C
S C KHO
tháng 5
Tháng 5/06:
1. Giá tr dinh dư ng c a th t da c m.
2. Phòng và x lý b nh tai, mũi, h ng.
3. Sơ c u khi b ph ng.
4. Hư ng ng ngày Vi ch t dinh dư ng 1-2/6.
Tuyên truy n và t ch c cho tr u ng Vitamin A.
5. Hư ng ng tu n l s ch và xanh c a thành ph .
Tháng v sinh – An toàn lao ng.
6. Hư ng ng Ngày Ch th p th gi i 8/5. Gi i thi u các ho t ng
h c t p sơ c u c a trư ng, ho c H i thi sơ c p c u.
7. Phòng b nh s t xu t huy t (tháng 5 & 6).
- Giá tr dinh dư ng c a th t gia c m
Th t là m t trong nh ng th c ph m có giá tr dinh dư ng cao, th t các ng v t
máu nóng như th t l n, th t bò, th t gia c m... có ch a nhi u axit amin c n thi t, các
ch t béo, ch t khoáng, vitamin và m t s các ch t thơm hay còn g là ch t chi t
xu t Th t các lo i nói chung nghèo canxi, gi u photpho. T l CA/P th p. Th t là
th c n gây toan.
I. GIÁ TR DINH DƯ NG C A TH T: .
Th t t t c các loài nói chung ch a nhi u nư c, lư ng nư c lên t i 70-75%.
Protit chi m 15-20%, lư ng lipit dao ng nhi u ( 1-30% ) tùy thu c vào lo i súc
v t và béo c a nó. Gluxit trong th t ch có r t ít, kho ng % dư i d ng glucoza và
glycogen d tr gan và cơ. Lư ng tro kho ng 1.%. Giá tr sinh h c protein th t
74%, ng hóa protein th t 96-97% . Trong th t ngoài các protein có giá tr sinh
h c cao, còn có colagen và elastin là lo i protein khó h p thu, giá tr dinh dư ng
th p vì thành ph n c a nó h u như không có tryptophan và xystin là hai axit amin
có giá tr cao. Lo i này t p trung nhi u ph n th t b ng, th , chân giò. Colagen khi
un nóng chuy n thành gelatin là ch t ông keo. Còn elastin g n như không b tác
d ng c a men phân gi i protein. Vì v y n vào và th i ra nguyên d ng. Trong th t
còn ch a m t lư ng ch t chi t xu t tan trong nư c, d bay hơi, có mùi v thơm c
bi t, s lư ng kho ng 1,5-2% trong th t. Nó có tác d ng kích thích ti t d ch v r t
m nh. Các ch t chi t xu t g m có creatin, creatinin, carnosin (có ni tơ) và
glycogen, gl coza, axit lact c (không có ni tơ). Khi lu c th t ph n l n các ch t chi t
xu t hòa tan vào nư c làm cho nư c th t có mùi v thơm ngon c hi u.
Ch t béo có t ch c dư i da, b ng, quanh ph t ng, bao g m các axit béo no
và chưa no. Các x t béo no ch y u là Palmitic (25-30%) và Stearle (16-28). Các
axit béo chưa no ch y u là Oleic (35-43%), axit béo chưa no có nhi u m ch kép
kho ng 2-7%. Riêng m gà có 18% axit linoleic và m ng a có 16% Linolenic, ó
là nh ng axit béo chưa no c n thi t mà cơ th không t t ng h p ư c. M l n l p
ngoài có nhi u axit béo chưa no hơn l p sâu. V ch t khoáng, th t là ngu n
- photpho (116-117mg%), ka li (212-259mg%) và Fe ( 1,1-2,3 mg%) t p trung nhi u
gan. Vi y u t có Cu, Zn, Coban. Lư ng Canxi trong th t r t th p (10-15 mg%)
vì v y th t là th c n gây toan.
Vitamin: Th t là ngu n vitamin nhóm B trong ó chu y u là B1 t p trung ph n
th t n c. Các vitamin tan trong ch t béo ch có gan, th n . Ngoài da gan th n
tim não có nhi u Colesteron và photphatit.
Th t gia c m thu c lo i th t tr ng có nhi u protein, lipit, khoáng và vitamin hơn
so v i th t
M t s b nh tai mũi h ng.
1. Viêm tai trong.
Ph n trong tai, sau màng nhĩ khi b viêm thư ng kèm theo viêm h ng. Các cháu
bé sơ sinh hay b ch ng viêm này vì trong tư th n m, con ư ng thông nhau gi a
tai và sau mũi tr nên r ng thoáng khi n vi trùng và VI RÚT D LÂY LAN C
2 NƠI.
Nh ng bi u hi n - Nh ng cháu bé chưa nói ư c khi n ngư i l n không bi t
cháu au trong tai. Cháu có th khóc, c tai xu ng g i, nhưng cũng không
m i ngư i hi u. Tuy v y, có m t s tri u ch ng sau làm chúng ta có th nghĩ t i
ch ng viêm tai trong: cháu b r i lo n tiêu hóa, i tư t ( a l ng), nôn ói, ho, c a
qu y luôn và khó ng . Vi c u tiên c a bác sĩ là khám tai và coi nhĩ tai cho cháu.
V i các cháu l n thì vi c xác nh b nh d dàng hơn vì CÁC CHÁU NÓI
ÐƯ C LÀ TH Y ÐAU TRONG TAI.
Phương pháp ch a tr - Tho t u, khi tai bé b t u b sưng, au, bác sĩ
thư ng cho thu c nh vào tai gi m au. Sau này khi ch viêm ã có m , nhi u
khi bác sĩ tai-mũi-h ng ph i tìm cách ch c m t l th ng nhĩ làm l i thoát cho m
ch y ra và l y m xét nghi m xem ch viêm b lo i vi trùng hay vi rút nào gây
b nh.
- 2. Hi n tư ng tai ch y m - Nhĩ có th t th ng m ch y ra ngoài. Trư ng
h p này v n c n ph i i khám bác sĩ chuyên khoa tai-mũi-h ng, vì như v y chưa
ph i là b nh s h t. Ngay vi c cho các cháu u ng thu c kháng sinh, bác sĩ cũng
ph i cân nh c và theo dõi. Nhi u khi nhìn b ngoài nhĩ, tư ng như ã kh i vì thu c
có tác d ng nhanh nhưng th t ra không ph i như v y. B nh v n âm , chưa kh i
h n và có nh ng bi n ch ng vào xương chũm khi n a tr sút cân, g y y u, và t i
m t lúc nào ó, b nh l i tr l i.
Sau nhi u l n u ng thu c kháng sinh, tai không có m n a nhưng l i có m t
ch t nư c s n s t. Hi n tư ng này kéo dài khi n nhĩ b t n thương n ng làm Bé b
gi m thính l c.
Trong th i gian ch a tr , Bé ph i gài trong tai m t ng thông, có khi trong nhi u
tháng.
N u Bé b au tai nhi u l n, b i b l i, các bác sĩ s n o V.A cho cháu.
3. S mũi: là m t ch ng nh tr em: thán nhi t hơi cao hơn bình thư ng, mũi
ch y nư c (m t ch t nh y l ng, không màu). V i các cháu l n, ch vài hôm là
kh i. Các cháu bé sơ sinh thì kèm theo m t vài hi n tư ng như khó ng , khó th
làm cho các cháu bú khó (vì khi bú không th ư c).
Các bà m có th dùng các d ng c hút nư c mũi cho các cháu, thư ng bán
các hi u thu c; nh mũi cho các cháu b ng các lo i thu c dành riêng cho tr em.
Tránh dùng các thu c có d u và các lo i thu c làm co m ch máu.
Viêm mũi-h ng là ch ng b nh v mũi nhưng lan t ph n sau c a h c mũi cho
t i h ng và có các tri u ch ng như: ch y nư c mũi, có th s t cao, thân nhi t tăng
t ng t nên có th gây co gi t các cháu nh , ho, không ch u ăn, a ch y.
Ð ch a tr c n : nh thu c mũi cho cháu, cho u ng thu c s t. B nh s kh i
sau vài ngày.
Tuy v y, b nh có th biên ch ng như : viêm tai, viêm thanh qu n, viêm ph
qu n và ph i.
Ð ch a nh ng bi n ch ng này, ph i cho cháu u ng thu c kháng sinh theo li u
lư ng ã ư c bác sĩ ch nh
- Sơ c u khi b ph ng
- Y u t nguy cơ: i n, hóa ch t, nhi t ư t (cháo, nư c sôi, nư c canh, d u,...)
và nhi t khô (l a, ng un, bàn i, pô xe máy,...).
- Sơ c u: Nên ưa n n nhân ra kh i l a, ngu n nhi t và làm ngu i v t ph ng
b ng cách c i b qu n áo (n u dính hóa ch t). Sau ó, d i nư c s ch v t ph ng.
H n ch nhi m khu n v t ph ng b ng cách thoa pommade Silve Sulfadiazine.
óng v t ph ng b ng băng g c vô trùng ho c v i s ch. N u phát hi n d u hi u
nhi m khu n như sưng , có m thì ph i i u tr b ng kháng sinh.
N u ph ng n ng, nên cho n n nhân u ng nhi u nư c. Nhanh chóng ưa n n
nhân n cơ s y t khi có di n tích ph ng trên 10% (m t bàn tay) ho c có d u
hi u nguy hi m: ng t x u, khó th , tay chân l nh.
- Nên tránh: Không bôi kem, nư c m m, con gi m, làm b b ng nư c trong
quá trình sơ c u vì s gây nhi m trùng và làm n ng thêm v t b ng.
- L i khuyên: Tránh s d ng l i bình ga mi-ni, không châm thêm khi d u ho c
alcol ang cháy. Không cho tr chơi g n l a, b p, ng un. Bình thu , bình hoá
ch t nên xa t m v i c a tr . Không thi t k i n th p và thi u an toàn.
B nh s t xu t huy t
BS Nguy n Thanh Sơn
- (Trung tâm Ðào t o và B i dư ng cán b y t TPHCM)
S t xu t huy t là b nh c a mùa mưa. L a tu i m c b nh nhi u nh t là 4 - 7 tu i.
B nh lan truy n do" mu i v "n. Mu i v n truy n siêu vi trùng t ngư i b nh sang
ngư i lành qua v t chích c a mu i.
Tri u ch ng
B nh ti n tri n theo hai th i kỳ. Th i kỳ u kho ng 3 - 4 ngày, có tri u ch ng
gi ng như c m s t thông thư ng. Sau ó, tr có th lành b nh t nhiên ho c tr
n ng gây ch y máu ư ng ru t. Do ó, phát hi n b nh s m là i u r t quan tr ng.
Ph i chú y nh ng tr có các tri u ch ng sau ây (nh t là khi các nhà trong xóm có
tr s t xu t huy t): S t cao liên t c 2 - 3 ngày, không gi m v i các thu c h s t.
Tr v t vã, b t r t, nh c u, au b ng chung quanh r n ho c hông ph i. Tri u
ch ng xu t huy t thư ng xu t hi n tr . T vong thư ng là do ưa tr t i b nh vi n
quá tr .
Làm sao bi t b nh tr n ng?
B nh thư ng tr n ng vào ngày th ba n ngày th năm k t khi b t u s t,
m t vài d u hi u cho bi t b nh tr n ng:
+ Thân nhi t h t ng t xu ng nhi t bình thư ng nhưng tr v n l ,b t
r t.
+ Tay chân l nh, ti u ít.
+ Xu t huy t dư i da, ch y máu cam, ói ra máu, i c u phân en, ch tiêm
thu c b t máu b m.
Nh ng i u nên và không nên làm:
. Không cho tr u ng Aspirin h s t vì Aspirin làm cho d xu t huy t hơn.
. Không c o gió, c t l khi tr b s t vì làm cho tr ch y máu nhi u hơn và gây
khó khăn cho bác sĩ khi nh b nh.
. Không b t tr nh n ăn u ng, ngư c l i, ph i cho u ng nhi u nư c, nh t là các
lo i cam, chanh ho c dung d ch Oresol.
- . Ði u nên làm là ưa tr nghi ng m c b nh s t xu t huy t n b nh vi n càng
s m càng t t.
Phòng ng a
Ng mùng, không mu i c n, không cho tr chơi b i r m, góc k t nhà vì
mu i v n thư ng núp ch t i trong nhà.
. Thu d n c trong nhà g n gh , không treo qu n áo b a bãi.
. Thu d n v chai, m nh sành, h p ng nư c... là nơi có nhi u lăng quăng
c a mu i v n.
. Ð y n p các lu kh p ch a nư c không cho mu i tr ng.
. Dùng nhang mu i, thu c x t mu i.
nguon tai.lieu . vn
