Xem mẫu
- Hợp tác Nhà nước - DN: Phải có lợi cho
số đông
Ở bất kỳ quốc gia nào, thuộc bất cứ hệ thống chính trị nào, cơ quan quản lý Nhà
nước (Chính phủ, các bộ, ngành) là cơ quan quản lý toàn bộ đời sống kinh tế, xã
hội của quốc gia đó, thông qua việc xây dựng, ban hành pháp luật, chính sách,
chiến lược. Doanh nghiệp và người dân là đối tượng quản lý.
Tuy nhiên, mô hình kết hợp giữa Nhà nước với thị trường đã được một số nước,
nhất là các nước Bắc Âu như Thụy Điển, coi trọng.
Trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hóa, tự do thương mại, cạnh tranh quốc tế ngày
càng khốc liệt, môi trường hoạt động của doanh nghiệp biến đổi không ngừng. Do
vậy, doanh nghiệp muốn vươn ra thị trường quốc tế càng phải nỗ lực lớn hơn để
nâng cao khả năng cạnh tranh. Nhận thức được những thách thức doanh nghiệp
phải đương đầu, chính phủ nhiều nước, nhất là ở các nước phát triển, đã đẩy mạnh
quá trình cải cách hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động kinh
tế nói chung và các doanh nghiệp nói riêng.
Từ đó xuất hiện một khái niệm mới về vai trò của Nhà nước: Chuyển từ chức năng
quản lý sang chức năng tạo điều kiện thuận lợi.
Khái niệm này rất phổ biến ở các nước có nền hành chính công tiên tiến như
Canada hay New Zealand. Trên cơ sở đó, một khái niệm mới về quan hệ giữa
doanh nghiệp và Nhà nước đã hình thành. Đó là quan hệ đối tác, trong đó Nhà
nước coi doanh nghiệp là đối tác, chứ không phải là đối tượng bị quản lý. Đồng
thời ở các nước này đã xuất hiện khái niệm “dịch vụ hành chính công”, trong đó
- cơ quan công quyền xem người dân là khách hàng. Những cải cách này góp phần
làm giảm chi phí cho doanh nghiệp và người dân.
Tuy nhiên, phải làm rõ một điểm: Nhà nước coi doanh nghiệp là đối tác, có nghĩa
là tạo thuận lợi về mặt pháp lý cho doanh nghiệp hoạt động, lắng nghe họ khi xây
dựng chính sách, luật pháp và quan trọng nhất là tạo môi trường thuận lợi và bình
đẳng cho mọi doanh nghiệp, chứ không phải chỉ cho một số doanh nghiệp hoặc
một ngành. Các doanh nghiệp phải cạnh tranh với nhau trong môi trường bình
đẳng đó.
Ví dụ ở Singapore, khi Chính phủ xây dựng chiến lược phát triển trung và dài hạn,
trong thành phần Ban xây dựng chiến lược có đại diện của giới doanh nghiệp, gồm
các nhà lãnh đạo xuất sắc có nhiều kinh nghiệm và tầm nhìn. Họ là những người
đóng góp ý kiến tốt cho quá trình soạn thảo chiến lược, chứ không phải Chính phủ
hay ban soạn thảo hợp tác nghiên cứu với một tập đoàn nào đó.
Việt Nam đâu có lạ gì
Trong hệ thống kinh tế kế hoạch hóa tập trung trước đây, Nhà nước quản lý chủ
yếu bằng mệnh lệnh, can thiệp thái quá vào hoạt động kinh doanh. Thậm chí Nhà
nước còn chỉ đạo chỉ tiêu sản lượng, mặt hàng sản xuất, khiến doanh nghiệp bị mất
đi tính chủ động. Trong cơ chế thị trường, vai trò quản lý Nhà nước trở nên linh
hoạt, uyển chuyển hơn, chủ yếu mang tính định hướng và xây dựng hành lang
pháp lý. Các doanh nghiệp, dù thuộc sở hữu của ai, quy mô như thế nào, cũng phải
tuân thủ pháp luật nhưng vẫn được chủ động trong sản xuất, kinh doanh.
Theo cơ chế này, vai trò quản lý của Nhà nước và sự vận hành của cơ chế thị
trường hài hòa hơn, tuy không phải là hoàn hảo.
Trong những ngày đầu Đổi mới, khi chuyển từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp
sang vận dụng cơ chế kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, vai trò của
- Nhà nước trong kinh tế thị trường đã được bàn thảo rất nhiều. Đầu những năm 90
của thế kỷ trước, có nhiều hội thảo cấp cao được tổ chức để thảo luận về việc
Chính phủ phải làm gì và không nên làm gì trong cơ chế thị trường.
Khi Việt Nam soạn thảo Luật Doanh nghiệp năm 1999 (có hiệu lực năm 2000),
Ban soạn thảo Luật và các cơ quan liên quan đã lắng nghe ý kiến doanh nghiệp, tổ
chức nhiều cuộc hội thảo, gặp gỡ rộng rãi đại diện doanh nghiệp trên cả nước để
nghe ý kiến của họ về Dự thảo Luật. Họ đã đóng góp rất hiệu quả cho Dự thảo
Luật. Đó là cách làm tốt, đúng đắn, góp phần quan trọng vào sự thành công của
Luật.
Quan hệ đối tác giữa doanh nghiệp và Nhà nước còn được phát triển thành sự hợp
tác, liên kết trong các dự án cụ thể, nhất là trong lĩnh vực hạ tầng. Hình thức cộng
tác đó gọi là “hợp tác công - tư (Public Private Partnership - PPP), khi Nhà nước
và tư nhân cùng bỏ vốn xây dựng một số công trình. Đó là hình thức tốt để thu hút
vốn trong xã hội và xây dựng cơ sở hạ tầng, nhất là trong khi vốn Nhà nước còn
hạn hẹp.
Đương nhiên, nhà đầu tư tư nhân phải được bảo đảm lợi nhuận thích hợp thì họ
mới tham gia góp vốn. Lợi nhuận đó đ ược tạo ra từ chính dự án, chứ không phải là
lợi nhuận vô hình dưới dạng ưu đãi về chính sách.
Khi các công ty hay tập đoàn hợp tác với Nhà nước xây dựng luật pháp hay chính
sách, nếu không có cơ chế thích hợp, sẽ dễ xảy ra tình trạng chính sách bị thao
túng. Chính sách có thể bị méo mó theo hướng có lợi cho một tập đoàn hay một
ngành nhất định.
nguon tai.lieu . vn
