Hội thảo thường niên lần thứ nhất: Vai trò của các tổ chức xã hội dân sự trong phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa Việt Nam

GPAR

HỘI THẢO THƯỜNG NIÊN LẦN THỨ NHẤT

VAI TRÒ
CỦA CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI DÂN SỰ
TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ,
XÃ HỘI VÀ VĂN HÓA VIỆT NAM

HÀ NỘI THÁNG 4 NĂM 2016

MỤC LỤC

Lời mở đầu ....................................................................................................................................................................................................................................................5
Lời cám ơn .....................................................................................................................................................................................................................................................6
Tóm tắt nội dung ..............................................................................................................................................................................................................................7
1. GIỚI THIỆU ........................................................................................................................................................................................................................13
2. KHAI MẠC .............................................................................................................................................................................................................................15
2.1. Phiên thảo luận: Nền tảng lý thuyết về xã hội dân sự
trên thế giới và ở Việt Nam ................................................................................................................................................16
2.1.1. Phần trình bày ...........................................................................................................................................................................16

2.1.1.1. Xã hội dân sự và nhà nước: các mô hình

quan hệ cơ bản

(Diễn giả: PGS. TS. Phạm Quỳnh Phương) ........................16

2.1.1.2. Xã hội dân sự và các hình thái biểu hiện

của XHDS ở Việt Nam

(Diễn giả: TS. Bùi Hải Thiêm) ...........................................................................21
2.1.2. Thảo luận chung .....................................................................................................................................................................26

2.1.2.1. Quan hệ giữa nhà nước và xã hội dân sự ..................................26

2.1.2.2. Xã hội dân sự có cần phải được thừa nhận

bởi nhà nước? .......................................................................................................................................27

2.1.2.3. Thành phần của XHDS Việt Nam ...........................................................28

2.1.2.4. Khía cạnh lịch sử phát triển của XHDS

Việt Nam .........................................................................................................................................................31

2.1.2.5. Ảnh hưởng của toàn cầu hóa và chuẩn mực

quốc tế đến XHDS Việt Nam .............................................................................33

2.1.2.6. Vấn đề nghiên cứu, giảng dạy và thảo luận

về XHDS .........................................................................................................................................................34
2.1.2.7. Vấn đề không gian XHDS Việt Nam .................................................35
2

2.2. Phiên thảo luận: vai trò của các tổ chức XHDS
trong phát triển kinh tế .............................................................................................................................................................36
2.2.1. Phần trình bày .........................................................................................................................................................................36
2.2.1.1. Hình thành, hoạt động và hướng phát triển
của các tổ chức xã hội phi chính thức:
nghiên cứu trường hợp các nhóm thiện nguyện
ở Thừa Thiên Huế
(Diễn giả: TS. Nguyễn Quý Hạnh) .........................................................36
2.2.1.2. Vai trò vận động chính sách của các tổ chức
NGO Việt Nam
(Diễn giả: Ths. Lê Quang Bình) .....................................................................40 
2.2.2. Thảo luận chung ..................................................................................................................................................................... 42 
2.2.2.1. Vai trò từ thiện .................................................................................................................................... 42
2.2.2.2. Vai trò cung cấp dịch vụ của XHDS .....................................................43
2.2.2.3. Vai trò thúc đẩy quyền con người ..............................................................43 
2.2.2.4. Vai trò nghiên cứu và kết nối chuyên gia .................................... 44
2.2.2.5. Vai trò vận động ..............................................................................................................................45
2.3. Phiên thảo luận: nguồn lực cho các tổ chức xã hội dân
sự Việt Nam ...........................................................................................................................................................................................................46
2.3.1. Phần trình bày ...........................................................................................................................................................................46
2.3.1.1. Nguồn lực tài chính và sự phát triển
của các tổ chức XHDS Việt Nam: vòi nào
đang rút, vòi nào cần thông?
(Diễn giả: TS. Nguyễn Đức Thành) ...............................................46
2.3.1.2. Thách thức và cơ hội kêu gọi tài trợ
từ người dân của các tổ chức phi chính phủ
Việt Nam
(Diễn giả: TS. Vũ Hồng Phong) ................................................................51

2.3.2. Thảo luận chung .....................................................................................................................................................................54
2.3.2.1. Chất lượng của từ thiện ..................................................................................................54
2.3.2.2. Doanh nghiệp và từ thiện ..........................................................................................59
3

2.3.2.3. Quan hệ với nhà nước .......................................................................................................61
2.3.2.4. Báo chí và từ thiện ......................................................................................................................61
2.3.2.5. Tôn giáo và từ thiện .................................................................................................................61
2.3.2.6. Các nguồn lực .....................................................................................................................................62
2.4. Phiên thảo luận: Không gian truyền thống
và không gian mạng của XHDS Việt Nam ...................................................................................63
2.4.1. Phần trình bày ..........................................................................................................................................................................63
2.4.1.1. Xây dựng một XHDS thay dần cho một xã hội
làng xã
(Diễn giả: GS. Nguyễn Đăng Dung) ...................................................63
2.4.1.2. Tương tác người dân – nhà nước và xã hội dân sự
dưới ảnh hưởng của mạng xã hội ở Việt Nam
(Diễn giả: Huỳnh Ngọc Chương) .............................................................65
2.4.2. Thảo luận chung .....................................................................................................................................................................67
2.4.2.1. Văn hóa làng xã và pháp quyền ......................................................................67
2.4.2.2. Vai trò của không gian mạng với XHDS ...................................68
2.5. Phiên thảo luận: Không gian XHDS và các giải pháp
thúc đẩy sự phát triển của XHDS Việt Nam .............................................................................70
2.5.1. Phần trình bày ..........................................................................................................................................................................70
2.5.1.1. Đánh dấu không gian xã hội dân sự Việt Nam
(Diễn giả: Ths. Lê Quang Bình) ....................................................70
2.5.2. Thảo luận chung ....................................................................................................................................................................75 
2.6. Bế mạc .............................................................................................................................................................................................................................. 78
Phụ lục 1: Chương trình hội thảo ...............................................................................................................................................................80
Phụ lục 2: Các bài trình bày và tham luận gửi tới hội thảo ...........................................................83

4

LỜI MỞ ĐẦU

Hội thảo thường niên lần thứ nhất về “vai trò của các tổ chức xã hội dân sự
trong phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa” được tổ chức ở Hà Nội trong hai
ngày 14 và 15 tháng 4 năm 2016. Có nhiều báo cáo nghiên cứu quan trọng
và mới về xã hội dân sự Việt Nam được trình bày, đặc biệt có nhiều ý kiến
thảo luận sâu sắc từ khoảng 130 đại biểu tham dự. Để các ý kiến này được
lưu lại và đưa vào thực hiện, Ban tổ chức quyết định tóm tắt thành báo cáo
quí vị đang cầm ở trên tay.
Các ý kiến khác nhau của các diễn giả và các đại biểu tham gia hội thảo
được biên tập, sắp xếp theo từng phiên thảo luận nhằm giúp độc giả bám
được mạch của chương trình. Hơn nữa, vì thời gian và năng lực có hạn,
chắc chắn sẽ còn những thiếu vắng và sai sót trong việc ghi nhận các ý kiến
của các đại biểu. Sơ xuất này chúng tôi xin cáo lỗi, nhưng chúng tôi xin cảm
tạ tất cả các ý kiến đóng góp của các quý vị đại biểu.
Một lần nữa, Ban tổ chức xin cảm tạ sự nhiệt tình, tâm huyết và cởi mở
đóng góp ý kiến của tất cả các diễn giả và các quý vị đại biểu!
Thay mặt ban tổ chức
Lê Quang Bình

5