- Trang Chủ
- Chính trị học
- Hồ Chí Minh với việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ trí thức yêu nước cho cách mạng Việt Nam giai đoạn 1924 – 1930
Xem mẫu
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology
Số 2/2016 No. 2/2016
HỒ CHÍ MINH VỚI VIỆC ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ
TRÍ THỨC YÊU NƯỚC CHO CÁCH MẠNG VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 1924 – 1930
ThS. Nguyễn Thị Thu Trang
Khoa Lý luận Chính trị, Trường Đại học Xây dựng Miền Trung
Tóm tắt 1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về trí
Trong tiến trình phát triển của lịch sử, sự thức
hưng thịnh của bất kỳ quốc gia nào cũng phải Trí thức là từ có nguồn gốc từ tiếng
dựa vào trí tuệ của muôn dân, trong đó trí tuệ
Pháp: intellectuel, xuất hiện vào cuối thế
của người trí thức đóng một vai trò quan trọng
kỷ 19 được dùng để chỉ một tầng lớp công
và đã để lại những dấu ấn đậm nét. Hồ Chí
Minh sinh thời đã sớm khẳng định vai trò quan
dân ở Pháp là những người không chỉ có
trọng của trí thức trong sự nghiệp cách mạng. trình độ học vấn và chuyên môn cao mà
Người không chỉ quý trọng trí thức trên phương còn phải có chính kiến trước những vấn đề
diện nhận thức về vị trí, vai trò của họ mà chính trị xã hội lúc bấy giờ. Từ khi xuất
bằng nhiều hành động cụ thể, Người đã cố hiện cho đến nay, đã có rất nhiều cách
gắng xây dựng, tổ chức, đào tạo một đội ngũ định nghĩa khác nhau về trí thức. Trước
trí thức ngày càng hùng hậu, trở thành lực Hồ Chí Minh, Lênin – người lãnh đạo vĩ đại
lượng cách mạng tiên phong của dân tộc, nhất
của giai cấp công nhân và nhân dân lao
là trong giai đoạn 1924 – 1930.
động thế giới đã cho rằng trí thức chính là
niềm tự hào vĩ đại của nhân loại. Trí thức
Từ khóa
Hồ Chí Minh, Nguyễn Ái Quốc, trí thức, không phải là giai cấp, mà chỉ "là một
thanh niên, đào tạo, bồi dưỡng. tầng lớp đặc biệt" trong xã hội. Do đặc
điểm lao động của mình, tầng lớp trí thức
luôn phải gắn với những giai cấp nhất định
và thường là giai cấp thống trị.
Kế thừa các quan điểm trước đó, trải
qua quá trình học tập và nghiên cứu,
trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc
(1947), Hồ Chí Minh đã đưa ra quan niệm
về trí thức như sau: “Trí thức là hiểu biết.
Trong thế giới chỉ có hai thứ hiểu biết:
một là hiểu biết sự tranh đấu sinh sản.
Khoa học tự nhiên do đó mà ra. Hai là
hiểu biết tranh đấu dân tộc và tranh đấu
xã hội. Khoa học xã hội do đó mà ra.
Ngoài hai cái đó, không có trí thức nào
khác. Một người học xong đại học, có thể
gọi là trí thức. Song y không biết cày
ruộng, không biết làm công, không biết
đánh giặc, không biết làm nhiều việc
khác. Nói tóm lại: công việc thực tế, y
không biết gì cả. Thế là y chỉ có trí thức
một nửa. Trí thức của y là trí thức học
sách, chưa phải trí thức hoàn toàn. Y
muốn thành một người trí thức toàn toàn,
207
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology
Số 2/2016 No. 2/2016
thì phải biết đem trí thức đó áp dụng vào thức, sử dụng nhân tài cho sự phát triển
thực tế [1]. đất nước.
Hồ Chí Minh đánh giá cao vai trò, vị 2. Những tiền đề đầu tiên cho việc
trí của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn bị lực lượng
cách mạng giải phóng và công cuộc xây cho cách mạng Việt Nam của Hồ Chí
dựng đất nước, là một bộ phận quan trọng Minh
trong lực lượng cách mạng. Trong Cương Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, đất
lĩnh đầu tiên của Đảng, Người đã chỉ rõ nước ta đắm chìm trong đêm trường nô
Đảng phải hết sức liên lạc với tiểu tư sản, lệ. Trước tình cảnh ấy, nhân dân ta đã
trí thức, trung nông, Thanh niên và Tân phát huy truyền thống yêu nước từ bao
Việt, v.v... để kéo họ đi vào phe giai cấp đời để đứng dậy tiến hành nhiều cuộc
vô sản, bởi lẽ không có trí thức hợp tác đấu tranh chống thực dân Pháp và bè lũ
với công nông thì sự nghiệp cách mạng tay sai nhưng đều thất bại. Nhiều chí sĩ
không thể thành công. Đây là mối quan yêu nước như Phan Bội Châu, Phan Chu
hệ ràng buộc lẫn nhau, tác động vào Trinh đã xuất dương tìm đường cứu nước
nhau, bổ sung cho nhau, tạo thành sức nhưng vẫn không tìm ra được một con
mạnh công – nông – trí. đường mang lại hiệu quả đích thực. Trước
Chính vì đánh giá cao vai trò của trí tình hình đó, ngày 5/6/1911, chàng
thức nên Hồ Chí Minh rất quan tâm tới thanh niên trẻ Nguyễn Tất Thành đã rời
công tác đào tạo cán bộ trí thức có văn Tổ quốc để ra nước ngoài tìm đường cứu
hoá, có lối sống lành mạnh, những người nước cứu dân.
có đủ cả tài đức và coi vấn đề huấn luyện, Sự thất bại của các phong trào yêu
đào tạo cán bộ là công việc rất lớn, rất nước Việt Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế
quan trọng của Đảng và Nhà nước. Người kỷ XX đã giúp cho Người rút ra kết luận
khẳng đinh: “Đảng và Chính phủ biết rằng muốn làm cách mạng thắng lợi thì
kháng chiến và kiến quốc thì phải cần phải có lý luận dẫn đường, không thể làm
trong mọi ngành: kinh tế tài chính, quân liều, làm ẩu, làm nhanh một sớm một
sự, văn hóa có những người trí thức để chiều là có thể thành công được. Vì vậy
giúp vào mới thành”[2]. Đảng và Chính năm 1917, ngay khi trở lại Pháp, Người
phủ phải biết tôn vinh trí thức và trí thức đã có nhiều cuộc tiếp xúc với các nhà văn
phải biết tôn trọng Đảng, Chính phủ, tôn hóa, trí thức, tham gia các cuộc sinh hoạt
trọng nhân dân lao động. chính trị sôi nổi. Với nhiệt huyết của tuổi
Hồ Chí Minh cũng chỉ ra những thanh niên, Nguyễn Ái Quốc đã sáng lập
khuyết điểm mà trí thức còn mắc phải là ra “Nhóm những người Việt Nam yêu
cá nhân chủ nghĩa, không kiên quyết, nước” tại Pháp. Thành viên của nhóm hầu
bàng quang, óc bảo thủ. Người phân tích: hết là thanh niên công nhân, binh lính, trí
“Tính bảo thủ tức là không có sáng kiến. thức, sinh viên. Do công tác tuyên
Trước thế nào là sau cứ làm thế. Không truyền, tổ chức của nhóm được tiến hành
có chịu suy nghĩ ra cái mới. Nghĩ đến cái tích cực nên cơ sở của nhóm phát triển
mới là ngại, không muốn tiến bộ”[3]. Vì khá mạnh.
vậy mà Người yêu cầu người trí thức Trải qua quá trình hoạt động không
ngoài tài năng ra thì phải có cuộc sống mệt mỏi, uy tín của Người bắt đầu hình
lành mạnh, có đạo đức và tư cách tốt, thành từ năm 1919 với Bản Yêu sách của
phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện nhân dân An Nam gửi đến hội nghị
đạo đức cách mạng. Vecxai đòi chính phủ Pháp phải thừa
Có thể nói quan điểm của Hồ Chí nhận các quyền tự do, dân chủ và quyền
Minh về trí thức là những luận điểm hết bình đẳng của dân tộc Việt Nam. Với bản
sức quan trọng để Đảng ta sau này áp yêu sách này, Nguyễn Ái Quốc đã gây
dụng vào trong chính sách đối với trí tiếng vang lớn không những trong dư
208
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology
Số 2/2016 No. 2/2016
luận xã hội nước Pháp mà còn dội mạnh Nguyễn Ái Quốc từ rất sớm đã chuẩn bị
về trong nước, tạo nên một bước chuyển cho việc gửi cán bộ cách mạng Việt Nam
mới trong phong trào giải phóng dân sang đào tạo tại Liên Xô.
tộc. Cùng với đó là những hoạt động Như vậy từ nhận thức muốn cứu
chính trị hết sức sôi nổi càng làm cho nước cứu dân, không còn con đường nào
tên tuổi của Người lan truyền nhanh khác ngoài con đường cách mạng vô sản,
chóng, đặc biệt là ở các nước thuộc địa Nguyễn Ái Quốc đã ra sức chuẩn bị mọi
và phụ thuộc. Ở trong nước, nhiều thanh mặt cho việc thành lập một chính Đảng vô
niên trí thức còn trăn trở với vận nước sản ở Việt Nam. Mà muốn như vậy thì việc
đã được khích lệ, thôi thúc họ ra nước đầu tiên là phải xây dựng được một lực
ngoài tìm Nguyễn Ái Quốc. lượng cách mạng. Vì vậy Người đã quan
Năm 1920 đánh dấu một bước phát tâm, phát hiện những thanh niên trí thức
triển mới trong tư tưởng của Nguyễn Ái Việt Nam có tinh thần yêu nước đang sống
Quốc khi Người đọc được bản sơ thảo lần và làm việc trong nước và đưa đi đào tạo,
thứ nhất Luận cương về vấn đề dân tộc bồi dưỡng họ thành lực lượng cách mạng
và vấn đề thuộc địa của Lênin. Luận tiên phong.
cương của Lênin đã chỉ cho Người con 3. Hồ Chí Minh và việc đào tạo, bồi
đường giải phóng dân tộc, mở đầu cho dưỡng đội ngũ trí thức yêu nước cho
một sự chuyển biến cách mạng thực sự cách mạng Việt Nam giai đoạn 1924 –
trong lịch sử tư tưởng nước ta. Sau đó 1930
tại Đại hội của Đảng Xã hội Pháp họp ở Sau khi xem xét những điều kiện
Tua (12/1920), Nguyễn Ái Quốc đã bỏ khó khăn và thuận lợi, tháng 11/1924, với
phiếu tán thành việc gia nhập Quốc tế danh nghĩa là phái viên của Quốc tế Cộng
III, và tham gia sáng lập Đảng Cộng sản sản, Nguyễn Ái Quốc đã từ nước Nga đến
Pháp. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt Quảng Châu (Trung Quốc) và chọn nơi
lớn trong hoạt động của Người, từ chủ đây làm đầu cầu cho cách mạng Việt
nghĩa yêu nước đến chủ nghĩa Mác - Nam, là nơi mở đầu cho việc tiến hành
Lênin và đi theo con đường cách mạng đào tạo lực lượng thanh niên trí thức yêu
vô sản. Tháng 6/1923, khi rời nước Pháp nước và chuẩn bị về chính trị, tư tưởng, tổ
sang Liên Xô, Nguyễn Ái Quốc đã để lại chức cho sự ra đời của một Đảng cách
cho những người bạn chiến đấu của mạng chân chính ở Việt Nam, gây dựng cơ
mình trong Hội Liên hiệp thuộc địa và sở cho cách mạng vùng Đông Nam Á và
Tòa soạn báo Le Paria một lá thư thắm Châu Á và chỉ đạo phong trào cách mạng
tình đồng đội, chan chứa sự đồng cảm trong nước.
của những người cùng cảnh ngộ và bày Ngay sau khi đến Quảng Châu
tỏ ý định của Người: (Trung Quốc), Nguyễn Ái Quốc đã tìm đến
“Chúng ta phải làm gì? Đối với tôi một tổ chức của những người yêu nước
câu trả lời đã rõ ràng: trở về nước, đi vào Việt Nam là Tâm Tâm xã lúc bấy giờ đang
quần chúng, thức tỉnh họ, tổ chức họ, băn khoăn trước các ngả đường cứu nước
đoàn kết họ, huấn luyện họ, đưa họ ra khác nhau. Đây là cơ hội và là mảnh đất
đấu tranh giành tự do, độc lập” [4]. tốt để Nguyễn Ái Quốc gieo mầm lý luận
Tại Liên Xô, một mặt Người thường cách mạng. Có thể nói từ tháng 12/1924
xuyên tham gia các đại hội và hội nghị đến tháng 2/1925 là thời gian Nguyễn Ái
quốc tế nhằm thu hút sự quan tâm của dư Quốc làm việc mật thiết với nhóm thanh
luận đối với phong trào đấu tranh ở các niên trong tổ chức này.
nước thuộc địa. Mặt khác Người còn tìm Tâm Tâm xã là tổ chức của trí thức
hiểu, nghiên cứu hệ thống giáo dục ở đây tiểu tư sản yêu nước tiến bộ được thành
lúc bấy giờ và tìm khả năng cử người Việt lập năm 1923 do một nhóm thanh niên
Nam sang đây học tập. Có thể thấy gồm 7 người Việt Nam xuất dương sang
209
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology
Số 2/2016 No. 2/2016
Trung Quốc. Mặc dù mục đích, tôn chỉ và có lòng yêu nước, hăng hái cách mạng, có
lập trường tư tưởng của Tâm Tâm xã có học thức, nhạy cảm với cái mới, từ đó
bước phát triển hơn nhưng nhìn chung hình thành tổ chức tiền thân của Đảng
vẫn còn sự mơ hồ về giai cấp và còn Cộng sản Việt Nam.
chịu ảnh hưởng của tư tưởng dân chủ tư Tháng 2/1925, từ lớp huấn luyện
sản. Tiếng bom Sa Diện (1924) và sự hi về công tác tổ chức và tuyên truyền,
sinh của Phạm Hồng Thái (1895-1924) Nguyễn Ái Quốc đã chọn ra chín người
là một biểu hiện cụ thể nhất của tổ chức tích cực nhất lập ra một nhóm bí mật
này. Qua sự kiện trên đã thể hiện tính làm hạt nhân cho tổ chức rộng lớn sau
chất manh động trong nhận thức và này lấy tên là Cộng sản Đoàn. Trong báo
hành động nhất thời của tầng lớp trí cáo gửi Đoàn Chủ tịch Quốc tế Cộng sản
thức tiểu tư sản. đề ngày 19/2/1925, Nguyễn Ái Quốc đã
Vì vậy cùng với việc tìm hiểu hoạt viết: “Chúng tôi đã lập một nhóm bí mật
động, bày tỏ sự khâm phục tinh thần yêu gồm 9 đội viên trong đó: 2 người được
nước của Phạm Hồng Thái, Nguyễn Ái phái về nước; 3 ngưởi ở tiền tuyến
Quốc đã thẳng thắn nhận xét, nêu lên sai (trong quân đội của Tôn Dật Tiên); 1
sót trong nhận thức, hành động của người đang đi công tác quân sự (cho
nhóm. Sau đó Người đã tiến hành những Quốc dân Đảng). Trong số hội viên đó có
lớp bồi dưỡng nhỏ, giới thiệu về Cách 5 người đã là đảng viên dự bị của Đảng
mạng tháng Mười Nga, về Quốc tế Cộng Cộng sản” [6].
sản, về chủ nghĩa Mác – Lênin và đưa Có thể nói con đường truyền bá tư
đến kết luận cách mạng muốn thành tưởng giải phóng dân tộc theo chủ
công phải dựa vào nhân dân, đặc biệt là nghĩa Mác - Lênin vào giai cấp công
công nhân và nông dân, phải có Đảng nhân và nhân dân yêu nước Việt Nam
tiên phong lãnh đạo. Với lý luận sắc bén, mà Nguyễn Ái Quốc đã thực hiện lúc đó
phong phú, cởi mở, Người đã tạo niềm tin là dựa vào thanh niên, lớp người trẻ
mạnh mẽ và đưa dần họ đến với chân lý tuổi có lòng yêu nước, căm thù giặc,
cách mạng. hăng hái, có học thức, được học tập lý
Chính từ Tâm Tâm xã đã cung cấp luận cách mạng do chính Người đào tạo.
cho cách mạng Việt Nam những người Sự ra đời của nhóm Cộng sản Đoàn này
chiến sĩ cộng sản đầu tiên và xuất sắc như tuy còn quá nhỏ bé nhưng nó đã đánh
Lê Hồng Phong, Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng dấu thời điểm khai sinh ra một thế hệ
Mậu,… Trong bản báo cáo đầu tiên cho thanh niên trí thức mới theo xu hướng
Chủ tịch đoàn Quốc tế Cộng sản ngày Cộng sản chủ nghĩa.
18/12/1924, Nguyễn Ái Quốc đã viết: Tháng 6/1925, Nguyễn Ái Quốc lập
“Sau khi đã tán thành kế hoạch này, ông ra tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng Thanh
đã đưa cho tôi một bản danh sách 10 niên và cho ra đời tờ báo Thanh niên làm
người An Nam đã cùng ông hoạt động. Tôi cơ quan ngôn luận của tổ chức. Thông qua
đã chọn 5 người quê ở 5 tỉnh khác nhau. tổ chức này, Nguyễn Ái Quốc đã tập hợp
Chúng tôi sẽ cử một người An Nam đưa họ được những người Việt Nam yêu nước tiêu
tới Quảng Châu. Tôi sẽ huấn luyện cho họ biểu nhất, làm cơ sở cho một tổ chức
về phương pháp tổ chức. Chúng tôi sẽ gửi đảng lớn hơn. Cùng với đó, Người gấp rút
họ trở về Đông Dương hoạt động sau 3 đào tạo đội ngũ cán bộ nòng cốt cho
tháng học tập; và chúng tôi sẽ lấy ra một phong trào cách mạng, tiến hành tuyên
đoàn khác. Trong lúc này, đây là biện truyền chủ nghĩa Mác - Lênin trong quần
pháp duy nhất” [5]. chúng nhân dân. Cuối năm 1925, Người
Như vậy từ cuối năm 1924, Nguyễn mở trường huấn luyện chính trị tại trụ sở
Ái Quốc đã tìm được lực lượng để gieo của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên
mầm cách mạng, đó là những thanh niên ở số nhà 13 và 13B đường Văn Minh,
210
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology
Số 2/2016 No. 2/2016
Quảng Châu mà Người là giảng viên của trí thức Việt Nam và cách sử dụng
chính. Ngoài ra còn có hai giáo viên phụ trí thức như thế nào cho hiệu quả. Ngoài
giảng là Hồ Tùng Mậu và Lê Hồng Sơn. ra trong những bài giảng của mình,
Các giáo viên Liên Xô ở trường Quân chính Nguyễn Ái Quốc thường có những ví dụ
Hoàng Phố như V.K.Bluikhe, B.A.Páplốp, cụ thể, đưa ra những số liệu để làm sáng
M.V.Quybưsép,… cũng đến giảng bài cho tỏ những vấn đề lý luận phức tạp, so
các lớp huấn luyện. sánh với tình hình thực tế giúp cho học
Mục đích học tập của các lớp chính viên có thể tiếp thu nhanh, dễ hiểu và
trị này là học làm cách mạng, học cách nhớ lâu. Người thường khuyên các học
hoạt động bí mật. Học xong họ lại bí mật viên cần phải đặc biệt chú ý đến ý nghĩa
về nước truyền bá lý luận giải phóng dân của số liệu. Đó là số liệu chứng minh tốt
tộc và tổ chức nhân dân. Học viên tuy là nhất. Từ tư liệu sẽ toát lên thực trạng
những người có trình độ văn hóa nhưng của sự vật. Người nói: “Người cách mạng
còn hết sức bỡ ngỡ với biết bao khái niệm phải luôn luôn nắm được tình hình chính
chính trị, triết học... mà họ chưa hề biết trị nóng nổi. Hãy đọc báo nhiều hơn nữa,
đến. Tất cả những điều mới mẻ trên có vì rằng báo chí chứa đựng bản thân cuộc
sức hấp dẫn kỳ lạ đối với lớp thanh niên sống. Và như vậy, các đồng chí sẽ hiểu
đang khát khao lý tưởng, khát khao tìm được tình hình một cách tốt hơn”[7].
đường cứu nước, cứu dân. Người còn thường xuyên đến dự những
Chương trình học tập của lớp huấn buổi thảo luận, diễn đàn của học viên để
luyện khá rộng, bao gồm cả lý thuyết nắm vững tình hình học tập của họ, từ
lẫn thực hành. Qua chương trình huấn đó có kế hoạch đào tạo đúng đắn, khắc
luyện, học viên được vũ trang cả về lý phục những thiếu sót, giúp cho việc học
luận cách mạng vô sản và phương pháp có hiệu quả hơn. Kết quả tổng số học
cách mạng; hiểu thêm về lịch sử tiến viên cho đến tháng 4/1927 là 10 lớp với
hoá của nhân loại, đặc biệt là thời kỳ khoảng hơn 250 học viên.
chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa đế quốc; Tiếp đến, Người đưa thanh niên về
về phong trào cách mạng giải phóng dân trong nước thực hiện cùng một lúc hai
tộc ở các nước thuộc địa và phụ thuộc; nhiệm vụ là xây dựng một hệ thống tổ
những vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Tam chức cách mạng từ chi bộ lên kỳ bộ trên
dân Tôn Dật Tiên, học thuyết chủ nghĩa toàn quốc và lực chọn những thanh niên
Mác – Lênin, lịch sử Cách mạng tháng trí thức yêu nước sang Quảng Châu dự các
Mười Nga; lịch sử ba Quốc tế; về nguyên lớp huấn luyện chính trị. Cụ thể với sự
tắc hoạt động bí mật; về kỹ năng thực phân công của Nguyễn Ái Quốc, Nguyễn
hành công tác vận động và tổ chức quần Công Thu và Nguyễn Danh Thọ về Bắc
chúng, kỹ năng thực hiện các công việc hoạt động; Trần Phú, Phan Trọng Quảng
cách mạng như làm báo, diễn thuyết, và Nguyễn Ngọc Ba về Trung; Phan Trọng
v.v... Trong những môn học được nghiên Bình và Nguyễn Văn Lợi về Nam, v.v... Với
cứu ở lớp huấn luyện thì những vấn đề sự nỗ lực của những người tiên phong,
cách mạng Việt Nam được nghiên cứu kỹ đến những tháng đầu năm 1927, một hệ
hơn cả, ví dụ như cách mạng Việt Nam thống tổ chức Cách mạng Thanh niên
mang tính chất gì, giai cấp nào có thể được phủ khắp đất nước, nhịp độ và quy
tham gia tích cực vào cuộc cách mạng mô thanh niên trong nước bí mật sang
ấy, v.v… Quảng Châu học ngày một tăng. Riêng ở
Trong phương pháp vận động cách Bắc kỳ và Trung kỳ, trong năm 1926 và
mạng, Hồ Chí Minh nêu phương pháp để đầu năm 1927 đã có khoảng 180 người
vận động công nhân, nông dân, trí thức sang theo học, từ đó mở ra triển vọng lớn
và các tầng lớp khác. Đối với trí thức thì trong việc đào tạo đội ngũ những người
Người nhấn mạnh đến vai trò, đặc điểm tuyên truyền và những người tổ chức, và
211
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology
Số 2/2016 No. 2/2016
bước đầu thực hiện có kết quả kế hoạch Như vậy sự ra đời của tác phẩm là
mà Nguyễn Ái Quốc đã vạch ra. một bài học hết sức có ý nghĩa đối với đội
Có thể nói những thế hệ thanh niên ngũ thanh niên trí thức lúc bấy giờ chưa
đầu tiên được Nguyễn Ái Quốc đào tạo đã trải qua nhiều thử thách. Tác phẩm không
trở thành những chiến sĩ Cộng sản ra sức chỉ nêu lên những vấn đề thuộc chủ nghĩa,
truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt đường lối, sách lược mà còn hướng dẫn
Nam, đẩy lùi các khuynh hướng cải lương công việc tổ chức, tuyên truyền rất cụ thể
và dân tộc hẹp hòi của các Đảng phái tư để mỗi học viên sau khi học xong có thể
sản và tiểu tư sản, đấu tranh chống lại bắt tay thực hành.
các khuynh hướng tả và hữu, làm cho Đồng thời với việc mở lớp huấn
chủ nghĩa Mác - Lênin giữ vị trí chủ đạo luyện chính trị, Nguyễn Ái Quốc đã sử
trong phong trào cách mạng. Lần đầu dụng một phương thức đào tạo khác là
tiên họ đã lăn lộn vào phong trào quần lựa chọn và cử học sinh đi học tại trường
chúng, tổ chức, cổ vũ quần chúng đấu đại học Phương Đông và các trường khác
tranh với địch đòi quyền dân sinh, dân trên đất nước Xô Viết nhằm tranh thủ
chủ, giác ngộ quần chúng công nông, thời gian đào tạo được đội ngũ cán bộ đa
chuẩn bị điều kiện cho việc thành lập tổ dạng, đáp ứng yêu cầu cách mạng trong
chức tiền thân của Đảng. Như vậy từ lớp nước và tạo được mối quan hệ quốc tế
huấn luyện này đã đào tạo nên một đội giữa cách mạng Việt Nam và cách mạng
ngũ hùng hậu các nhà cách mạng chuyên thế giới.
nghiệp cống hiến suốt cuộc đời cho cuộc Ngày 25/6/1927, Nguyễn Ái Quốc đã
đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng gửi thư tới chi bộ Đảng trường đại học
xã hội. Được thế, có thể nói trước hết Matxcơva, yêu cầu nhà trường chăm lo
nhờ tầm nhìn chiến lược của lãnh tụ việc đào tạo, giáo dục cách mạng cho
Nguyễn Ái Quốc. nhóm trí thức Việt Nam đang học tại
Các bài giảng của Nguyễn Ái Quốc trường, nhóm trí thức cách mạng đầu tiên
tại lớp huấn luyện chính trị còn được theo học tại một trường đại học nổi tiếng
tập hợp và in thành sách với tên gọi là của châu Âu lúc bấy giờ. Trong thời gian
Đường Kách mệnh (1927). Tác phẩm đã từ 1924 đến 1929, Nguyễn Ái Quốc đã gửi
trở thành vũ khí chiến đấu của những hơn 30 thanh niên Việt Nam sang đào tạo
người cách mạng Việt Nam lúc bấy giờ. ở trường đại học Phương Đông (Liên Xô),
Trong đó bài học đầu tiên là tư cách của trong đó có Trần Phú, Lê Hồng Phong, Hà
một người cách mạng trong ba mối Huy Tập, Lý Tự Trọng, Phạm Văn Đồng,
quan hệ: đối với bản thân, đối với người v.v… Ngoài ra Người cũng rất quan tâm tới
và đối với công việc. Người đề ra yêu tình hình học tập, sinh hoạt của nhóm
cầu đối với người cách mạng là “tự mình thanh niên trí thức này. Trong thư gửi chi
phải cần kiệm. Hoà mình không tư. Cả bộ Đảng trường đại học Phương Đông,
quyết sữa lỗi của mình. Cẩn thận mà Người viết: “Vì các đồng chí đó đều là sinh
không nhút nhát. Hay hỏi. Nhẫn nại viên trường các đồng chí và để cho họ có
(chịu khó). Hay nghiên cứu, xem xét. Vị thể học cách làm việc, chúng tôi yêu cầu
công vong tư. Không hiếu danh, không chi bộ đồng chí chỉ định một hay hai đồng
kiêu ngạo. Nói thì phải làm. Giữ chủ chí chăm lo việc giáo dục cộng sản cho
nghĩa cho vững. Hy sinh. Ít lòng ham nhóm đó, để đào tạo các đồng chí đó theo
muốn về vật chất. Bí mật” [8] . Đây là sinh hoạt của Đảng”[9]. Như vậy, Nguyễn
những tư chất cần phải có, phải thường Ái Quốc ngay từ đầu đã có ý thức chuẩn bị
xuyên tu dưỡng, rèn luyện nếu muốn cho cuộc cách mạng tương lai một đội ngũ
trở thành một người cán bộ cách mạng lực lượng gồm những người trẻ tuổi, đầy
chân chính. nhiệt huyết đó.
212
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology
Số 2/2016 No. 2/2016
Ngoài việc gửi đi đào tạo cán bộ dụng thanh niên như một phương tiện
chính trị, Nguyễn Ái Quốc từ rất sớm đã để đạt tới mục đích của mình. Nhưng với
chuẩn bị cho cách mạng một đội ngũ Nguyễn Ái Quốc thì trong toàn bộ hoạt
cán bộ quân sự. Người đã gửi nhiều động cách mạng của mình, Người hoàn
thanh niên Việt Nam theo học trường toàn và thực sự đặt sự tin cậy vào lớp
Quân sự Hoàng Phố của Tôn Trung Sơn người trẻ tuổi, đặc biệt là lớp thanh
dưới sự huấn luyện của các chuyên gia nhiên trí thức yêu nước. Người thu hút
quân sự Xô Viết. Trong 5 khoá, nhiều lực lượng trẻ, giáo dục họ, dìu dắt họ,
cán bộ đã tốt nghiệp, trong số đó tiêu thử thách họ qua công việc và cuối cùng
biểu có Nguyễn Sơn, Phùng Chí Kiên, Lê trao cho họ những trọng trách trong các
Quảng Đạt, Đỗ Huy Liêm, Nguyễn tổ chức cách mạng, góp phần quan trọng
Tường Loan, Lê Thiết Hùng, v.v… Như cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt
vậy lần đầu tiên, những thanh niên yêu Nam đầu năm 1930.
nước Việt Nam đã tiếp thu những kiến Thế giới hiện nay đang chuyển từ
thức cơ bản về nghệ thuật quân sự, về kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri
chiến tranh hiện đại, nắm vững những thức, đó là quá trình chuyển đổi từ nền
nguyên tắc cơ bản về tổ chức quân đội kinh tế chủ yếu dựa vào vốn và tài
và kinh nghiệm tác chiến trong mọi điều nguyên thiên nhiên sang nền kinh tế chủ
kiện hoàn cảnh khác nhau. Hơn ai hết yếu dựa vào tri thức con người. Do vậy
những học viên này hiểu rằng để giành đội ngũ trí thức ngày càng có ý nghĩa
lấy chính quyền về tay công nông, phải quyết định đối với sự phát triển của mỗi
cầm vũ khí chiến đấu và chỉ có tri thức quốc gia, dân tộc. Kế thừa quan điểm
quân sự mới giúp cho họ bảo vệ được của Hồ Chí Minh, năm 2008, lần đầu tiên
thù trong giặc ngoài. Vì vậy mà họ đã Đảng ta ban hành Nghị quyết số 27-
học hành hết sức nghiêm túc, chăm chỉ, NQ/TW về trí thức, trong đó khẳng định:
cần cù. “Trí thức Việt Nam là lực lượng lao động
Ngoài ra trong quá trình học tại sáng tạo đặc biệt quan trọng trong tiến
đây, các học viên Việt Nam còn tham gia trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
hoạt động trực tiếp và đóng góp vào đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế,
công cuộc giải phóng của nhân dân xây dựng kinh tế tri thức, phát triển văn
Trung Quốc. Đây là điều kiện thuận lợi hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc
để họ có thể vận dụng sáng tạo những dân tộc”[10]. Nếu như trong thời đại Hồ
điều đã học ở trường vào thực tiễn, đồng Chí Minh, nhiệm vụ chính của đội ngũ
thời làm giàu thêm tri thức và kinh thanh niên trí thức là chiến đấu cho lý
nghiệm quân sự của mình. Có thể kể ra tưởng cách mạng chân chính thì trong
như Phùng Chí Kiên trở thành đại đội giai đoạn hiện nay đó còn là nhiệm vụ
trưởng Hồng quân, Nguyễn Sơn công tác xây dựng và phát triển đất nước. Muốn
ở Xô Viết Trung ương, sau này được cả như vậy thì khâu đào tạo, bồi dưỡng đội
Việt Nam và Trung Quốc phong tướng, ngũ trí thức trẻ của Đảng và Nhà nước
trở thành Lưỡng quốc tướng quân, đồng ta hiện nay phải hết sức chặt chẽ và
chí Lê Hồng Phong gia nhập Đảng Cộng nghiêm túc. Việc quy hoạch, đào tạo đội
sản Trung Quốc. ngũ trí thức phải gắn liền với nhu cầu
Có thể thấy trong giai đoạn này, thực tiễn, trên cơ sở đó bố trí đúng
lực lượng thanh niên trí thức yêu nước người, đúng việc để phát huy tốt năng
chính là chỗ dựa cơ bản, chủ yếu của lực của lực lượng này. Đổi mới công tác
Nguyễn Ái Quốc trong quá trình đưa chủ trí thức, phát huy dân chủ, lắng nghe ý
nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam. Trước kiến của tầng lớp trí thức, tin dùng họ
Nguyễn Ái Quốc, các lãnh tụ của phong trong công việc, tạo các điều kiện để họ
trào cách mạng chỉ nhìn nhận và sử tham gia hoạt động sáng tạo, đóng góp
213
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology
Số 2/2016 No. 2/2016
thật nhiều cho đất nước. Đó là một trong hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế
những điều kiện bảo đảm cho sự thành của nước ta.
công của sự nghiệp công nghiệp hóa,
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 5, 1995. NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 235.
[2]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 7, 2000. NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 36.
[3]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 7, 1995. NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 35-36.
[4]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 1, 1995. NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr 192.
[5]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 2, 1995. NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 8 – 9.
[6]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 2, 1995. NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 141.
[7]. Trình Quang Phú, 2011. Đường Bác Hồ đi cứu nước, NXB Thanh niên, tr. 139.
[8]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 2, 2000. NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 260.
[9]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 2, 2000. NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 240.
[10]. Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa X, 2008. NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội,
tr. 90-91.
214
nguon tai.lieu . vn