Xem mẫu
- HÖ h×nh chuyÓn ®éng ®Þa chÝnh trÞ vµ lùa chän cña ViÖt Nam sau kÕt thóc ChiÕn tranh L¹nh L−¬ng V¨n KÕ(*) c ¸c diÔn biÕn v« cïng phøc t¹p cña nÒn chÝnh trÞ thÕ giíi vµ kÐo theo ®ã lµ sù dÞch chuyÓn cña c¸c trËt tù ®Þa chÝnh trÞ ®ßi hái chóng ta nh×n nhËn t×nh h×nh quèc tÕ d−íi mét gãc c¸c kh¸i niÖm trËt tù ®¬n cùc, hai cùc… ®−îc ®Æt d−íi gãc nh×n cÊu tróc luËn (structuralist view). ViÖc ph©n tÝch néi dung kh«ng chØ dõng l¹i ë c¸c t−¬ng t¸c bªn trong tõng nh×n lý thuyÕt ®Þa chÝnh trÞ míi, lµm cho hÖ h×nh, mµ cßn ph¶i nghiªn cøu t−¬ng bøc tranh diÔn biÕn phøc t¹p ®ã trë nªn quan vµ t−¬ng t¸c gi÷a hai hÖ h×nh ®ã dÔ h×nh dung, dÔ hiÓu, ph¶n ¸nh nh÷ng víi nhau. Môc tiªu cuèi cïng cña sù quy t¾c ®Þa chÝnh trÞ kh¸ch quan nhÊt chuyÓn ho¸ ®ã lµ “cùc ho¸” hay quyÒn ®Þnh. Trªn c¬ së c¸c nhËn thøc râ rµng lùc ho¸ vÞ thÕ quèc gia trong trËt tù ®Þa h¬n vÒ quy luËt ®Þa chÝnh trÞ, c¸c bªn chÝnh trÞ toµn cÇu hay khu vùc. Víi môc liªn quan, ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam, cã thÓ tiªu nãi trªn, bµi viÕt nµy sÏ ph©n tÝch t×m ra nh÷ng ®èi s¸ch liªn minh liªn kÕt ba khÝa c¹nh sau ®©y:(*) vµ ®èi träng phï hîp nh»m gi÷ v÷ng vµ - C¸c kh¸i niÖm hÖ h×nh ph−¬ng ph¸t huy vÞ thÕ ®Þa chÝnh trÞ cña ViÖt ho¸ vµ cùc ho¸ Nam trong khu vùc §«ng ¸ nãi riªng vµ trªn thÕ giíi nãi chung. - Kh¶ n¨ng t−¬ng hîp gi÷a hai hÖ h×nh ph−¬ng ho¸ vµ cùc ho¸ Bµi viÕt nµy ®−a ra hai kh¸i niÖm lý thuyÕt míi vÒ sù chuyÓn ®éng cña - Sù xoay trôc cña ViÖt Nam trong c¸c t−¬ng quan ®Þa chÝnh trÞ vµ ph©n c¸c hÖ h×nh chuyÓn ®éng ®Þa chÝnh trÞ tÝch sù xoay trôc cña ViÖt Nam tõ khi sau khi kÕt thóc ChiÕn tranh L¹nh Liªn X« vµ c¸c n−íc XHCN ë §«ng ¢u (1991).(**) sôp ®æ, ®ã lµ HÖ h×nh ph−¬ng ho¸ (*) (Lateral Paradigm): ®¬n ph−¬ng - song TSKH., Khoa Quèc tÕ häc, Tr−êng §¹i häc Khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n, §¹i häc Quèc gia ph−¬ng - ®a ph−¬ng vµ HÖ h×nh cùc ho¸ Hµ Néi. (Polary Paradigm): ®¬n cùc - l−ìng cùc - (**) Trong tiÕng Anh cã hai danh tõ ®ång nghÜa ®Ó ®a cùc(**). C¬ së cña hai kh¸i niÖm nµy lµ diÔn ®¹t ‘cùc’ lµ arch hoÆc polar. ë ®©y t¸c gi¶ sù liªn kÕt c¸c kh¸i niÖm trong lý chän danh tõ polar t−¬ng øng víi kh¸i niÖm ‘cùc’ cña tiÕng ViÖt, bëi v× danh tõ arch th−êng dïng thuyÕt quan hÖ quèc tÕ hiÖn ®¹i nh− cho ph©n bè quyÒn lùc bªn trong quèc gia, vÝ dô quan hÖ song ph−¬ng, ®a ph−¬ng… vµ nãi Poliarchy: §a nguyªn.
- 24 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 4.2013 I. Hai kh¸i niÖm cña hÖ h×nh chuyÓn ®éng ®Þa qu¸t c¸c kiÓu t−¬ng t¸c vµ trËt tù ®Þa chÝnh trÞ chÝnh trÞ thµnh hai hÖ h×nh: hÖ h×nh §Þa chÝnh trÞ quan t©m chñ yÕu ®Õn ®¬n ph−¬ng - song ph−¬ng - ®a ph−¬ng, vÊn ®Ò søc m¹nh quèc gia, gi÷ g×n b¶o vµ hÖ h×nh ®¬n cùc - hai cùc - ®a cùc. vÖ chñ quyÒn, an ninh l·nh thæ vµ ph¸t Gi÷a hai hÖ h×nh nµy cã mèi quan hÖ huy vÞ thÕ cña quèc gia trªn ®Þa cÇu. Nã biÖn chøng víi nhau, cã khi ®ång nhÊt cµng ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c qu¸ víi nhau, nh−ng còng cã khi tr¸i nguîc tr×nh liªn kÕt vµ xung ®ét quèc tÕ liªn h¼n víi nhau. quan ®Õn c¸c khÝa c¹nh ®Þa lý. C¸c nhµ HÖ h×nh ph−¬ng hãa biÓu thÞ c¸c nghiªn cøu ®Þa chÝnh trÞ Trung Quèc ph−¬ng thøc quan hÖ quèc tÕ phæ biÕn. gÇn ®©y x¸c quyÕt r»ng, lèi ra cho vÊn Cßn hÖ h×nh cùc hãa cã ph¹m vi vËn ®Ò an ninh quèc gia, nhÊt lµ c¸c c−êng dông chuyªn biÖt h¬n cho t−¬ng quan quèc, chÝnh lµ ph¶i tõ c¸c häc thuyÕt ®Þa quyÒn lùc chÝnh trÞ toµn cÇu (global chÝnh trÞ siªu viÖt. Hä cho r»ng së dÜ power constellation) trong mét thêi kú nh− vËy lµ v× b¶o vÖ an ninh quèc gia nhÊt ®Þnh. Khi ®Ò cËp ®Õn tranh chÊp tr−íc hÕt lµ b¶o ®¶m sao cho c¸c c«ng biÓn §«ng, do tÝnh phøc t¹p cña nã, d©n, l·nh thæ vµ chñ quyÒn quèc gia hiÓn nhiªn c¸c kh¸i niÖm cña c¶ hai hÖ kh«ng bÞ x©m ph¹m [1, 111]. C¸c c−êng h×nh quan hÖ quèc tÕ nãi trªn ®Òu ®−îc quèc nh− Mü, Trung Quèc, c¸c c−êng vËn dông th−êng xuyªn, nhÊt lµ c¸c quèc ch©u ¢u vµ Nga trong khi nghiªn kh¸i niÖm thuéc hÖ h×nh ®Çu tiªn, cøu chÝnh s¸ch an ninh quèc gia ®Òu nh−ng nhiÒu khi chøa ®ùng sù m¬ hå, xuÊt ph¸t tõ nghiªn cøu c¸c mèi t−¬ng lÉn lén trong t− duy vµ nhËn thøc. Do t¸c gi÷a vÞ trÝ ®Þa lý, chÝnh trÞ quèc tÕ vµ ®ã c¸c hÖ h×nh ph−¬ng hãa vµ cùc hãa lÞch sö. Lý luËn vÒ quyÒn lùc ®¹i d−¬ng vÒ ®Þa chÝnh trÞ sÏ gãp phÇn lµm s¸ng tá vµ quyÒn lùc lôc ®Þa còng ®Òu lµ c¸ch toµn bé thùc chÊt cña c¸c h×nh th¸i liªn nh×n ®Þa chÝnh trÞ ®èi víi quan hÖ quèc kÕt vµ xung ®ét quèc tÕ, ch¼ng h¹n vÊn tÕ. Tuy nhiªn, trong gi¶i quyÕt c¸c xung ®Ò tranh chÊp chñ quyÒn trªn biÓn §«ng ®ét quèc tÕ, ph¶i kÕt hîp c¶ lý thuyÕt vµ t−¬ng t¸c gi÷a c¸c thÕ lùc liªn quan. quan hÖ quèc tÕ lÉn lý thuyÕt ®Þa chÝnh trÞ, kh«ng ®−îc xem nhÑ mÆt nµo. 1. HÖ h×nh ph−¬ng hãa: ®¬n ph−¬ng, song ph−¬ng, ®a ph−¬ng Trong nghiªn cøu ®Þa chÝnh trÞ víi t− c¸ch ph©n tÝch sù t−¬ng t¸c gi÷a §¬n ph−¬ng chÝnh trÞ vµ kh«ng gian ®Þa lý cã mét néi dung quan träng lµ ph©n tÝch côc diÖn chÝnh trÞ vµ an ninh ë c¸c khu vùc quan Song ph−¬ng §a ph−¬ng yÕu cña thÕ giíi, trong ®ã næi lªn vÞ trÝ (C¸c mòi tªn biÓu thÞ kh¶ n¨ng vµ t−¬ng quan cña c¸c c−êng quèc nh− chuyÓn hãa gi÷a c¸c tr¹ng huèng) lµ c¸c lâi quyÒn lùc ®Þa lý (pivot area power). C¸c mèi t−¬ng t¸c gi÷a c¸c thÕ HÖ h×nh ph−¬ng hãa biÓu thÞ c¸ch lùc ®Þa chÝnh trÞ, mÆt kh¸c, ®· t¹o ra c¸c thøc can dù vµ quan hÖ t−¬ng t¸c cña hÖ h×nh t−¬ng t¸c gi÷a c¸c chñ thÓ quèc c¸c quèc gia vµo mét tæ chøc hay mét gia vµ t¹o ra trËt tù quyÒn lùc víi c¸c vÊn ®Ò quèc tÕ nµo ®ã. Ngoµi c¸c chñ thÓ cùc kh¸c nhau. Chóng ta cã thÓ kh¸i c¬ b¶n lµ quèc gia ra, th× c¸c tæ chøc
- HÖ h×nh chuyÓn ®éng ®Þa chÝnh trÞ… 25 khu vùc, tæ chøc quèc tÕ, tæ chøc phi n−íc ñy viªn th−êng trùc Héi ®ång B¶o chÝnh phñ, doanh nghiÖp, thËm chÝ lµ an Liªn Hîp Quèc vµ §øc). TÝnh chÊt c¸c c¸ nh©n trong giíi tinh hoa còng cã song phu¬ng vµ kÐo theo ®ã lµ tÝnh chÊt thÓ lµ c¸c chñ thÓ cña hÖ h×nh ph−¬ng l−ìng cùc cña vÊn ®Ò h¹t nh©n cña Iran hãa nµy. Quan hÖ t−¬ng t¸c ë ®©y cã thÓ ®· ®−îc Liªn Hîp Quèc x¸c ®Þnh ngay lµ hîp t¸c, ®èi tho¹i mang tÝnh x©y tõ ®Çu, nh−ng do néi bé nhãm P5+1 dùng; nh−ng còng cã thÓ lµ m©u thuÉn, kh«ng ph¶i lµ mét khèi nhÊt trÝ vÒ môc tranh chÊp vµ xung ®ét. Khi nãi ®¬n tiªu vµ cã quan hÖ phøc t¹p víi Iran, ph−¬ng lµ nh¾c ®Õn hµnh vi chØ xuÊt nªn tÝnh chÊt ph©n cùc cña cuéc ®µm ph¸t tõ mét chñ thÓ, mét bªn nµo ®ã ph¸n nµy kh¸ phøc t¹p. VÊn ®Ò ch−¬ng xung quanh vÊn ®Ò liªn quan ®Õn mét tr×nh h¹t nh©n cña CHDCND TriÒu hay nhiÒu chñ thÓ kh¸c, mµ kh«ng cã sù Tiªn l¹i cßn phøc t¹p h¬n nhiÒu. Nã cã h−ëng øng cña c¸c chñ thÓ ®ã. Tr¸i l¹i, thÓ võa lµ vÊn ®Ò ®a ph−¬ng (do ®a lîi khi nãi song ph−¬ng lµ nh¾c ®Õn sù Ých) võa mang tÝnh song ph−¬ng (v× tham gia cña c¶ hai chñ thÓ ®èi t¸c vµo ®−îc ph©n tuyÕn thµnh 2 nhãm chÝnh: mét vÊn ®Ò hay sù kiÖn nµo ®ã liªn quan nhãm b¶o trî cho CHDCND TriÒu Tiªn ®Õn lîi Ých cña c¶ hai bªn. TÝnh chÊt ®a do Trung Quèc chi phèi vµ nhãm chèng ph−¬ng t−¬ng tù nh− tÝnh song ph−¬ng, l¹i CHDCND TriÒu Tiªn do Mü cÇm chØ kh¸c nhau ë chç kh«ng chØ cã hai ®Çu). HiÖp ®Þnh GenÌve n¨m 1954 vÒ chñ thÓ, hai bªn, mµ lµ vÊn ®Ò cÇn gi¶i §«ng D−¬ng vµ HiÖp ®Þnh Paris vÒ quyÕt liªn quan ®Õn 3 chñ thÓ hay nhiÒu chiÕn tranh ViÖt Nam (1968-1973) ®Òu h¬n. Tæ chøc Liªn Hîp Quèc (UN) vµ Tæ mang tÝnh hai mÆt t−¬ng tù. chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) lµ VÒ mÆt ph−¬ng ph¸p luËn biÖn nh÷ng tæ chøc ®a ph−¬ng lín nhÊt thÕ chøng, vÊn ®Ò ®Æt ra ë hÖ h×nh ph−¬ng giíi mµ thµnh viªn cña c¸c tæ chøc nµy hãa lµ xem xÐt sù biÕn chuyÓn gi÷a c¸c lµ c¸c chÝnh phñ quèc gia. Cßn c¸c tæ h×nh th¸i ®¬n ph−¬ng, song ph−¬ng vµ chøc khu vùc nh− Tæ chøc HiÖp −íc ®a ph−¬ng diÔn ra nh− thÕ nµo? Trªn gãc phßng thñ B¾c §¹i T©y D−¬ng (NATO), ®é lý thuyÕt, s¬ ®å tam gi¸c gi÷a ba h×nh HiÖp héi c¸c n−íc §«ng Nam ¸ th¸i cña hÖ h×nh ph−¬ng hãa t¹o ra 6 (ASEAN), Liªn minh ch©u ¢u (EU),... lµ kh¶ n¨ng chuyÓn hãa lÉn nhau nh− sau: tæ chøc hîp t¸c ®a ph−¬ng hay ®a quèc - §¬n ph−¬ng > song ph−¬ng > ®a gia. VÊn ®Ò h¹t nh©n cña CHDCND ph−¬ng TriÒu Tiªn vµ Iran, tranh chÊp chñ - §¬n ph−¬ng > ®a ph−¬ng > song quyÒn trªn biÓn §«ng,… lµ nh÷ng vÊn ph−¬ng ®Ò quèc tÕ ®a ph−¬ng. Tuy nhiªn, trªn - Song ph−¬ng > ®¬n ph−¬ng > ®a thùc tÕ, quan hÖ quèc tÕ, nhiÒu khi mét ph−¬ng vÊn ®Ò trªn h×nh thøc lµ ®a ph−¬ng, - Song ph−¬ng > ®a ph−¬ng > ®¬n nh−ng trªn thùc chÊt chØ lµ song ph−¬ng ph−¬ng, ch¼ng h¹n cuéc ®µm ph¸n vÒ ch−¬ng tr×nh h¹t nh©n cña Iran thùc - §a ph−¬ng > ®¬n ph−¬ng > song chÊt lµ cuéc th−¬ng l−îng song ph−¬ng ph−¬ng gi÷a mét bªn lµ “®−¬ng sù” Iran vµ bªn - §a ph−¬ng > song ph−¬ng > ®¬n kia lµ nhãm c¸c c−êng quèc P5+1 (5 ph−¬ng
- 26 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 4.2013 2. HÖ h×nh cùc hãa: ®¬n cùc, l−ìng thÕ giíi t¸ch biÖt, ch−a cã t−¬ng t¸c gi÷a cùc, ®a cùc c¸c khu vùc ë cÊp ®é toµn cÇu. Trong thÕ giíi tiÒn toµn cÇu hãa ®ã ch−a xuÊt §¬n cùc hiÖn c¸i gäi lµ trËt tù ®a cùc, mµ chØ lµ thÕ giíi ®a cùc mµ th«i. Nh−ng sau ®ã, do c¸c x· héi ph¸t triÓn trong nh÷ng L−ìng cùc §a cùc ®iÒu kiÖn ®Þa lý vµ bèi c¶nh quèc tÕ kh¸c nhau, ë mçi khu vùc cã mét sè quèc gia (C¸c mòi tªn biÓu thÞ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n, giµu cã vÒ tµi chuyÓn hãa gi÷a c¸c tr¹ng huèng) nguyªn, vËt lùc, nh©n tµi, næi lªn nh− c−êng quèc chi phèi c¶ khu vùc. §ång HÖ h×nh cùc hãa biÓu thÞ t−¬ng quan thêi, gi÷a c¸c khu vùc ®· ph¸t sinh c¸c ®èi träng vÒ søc m¹nh ®Þa chÝnh trÞ gi÷a quan hÖ giao l−u, t−¬ng t¸c, ®Æc biÖt lµ c¸c thÕ lùc quèc tÕ, theo ®ã b¶n ®å ®Þa tõ khi h×nh thµnh thÞ tr−êng TBCN vµ chÝnh trÞ cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt hay mét ph¸t hiÖn ra ch©u Mü, tøc më ®Çu kû khu vùc ®−îc ph©n chia thµnh mét, hai nguyªn toµn cÇu hãa kinh tÕ ë cuèi thÕ hay nhiÒu côm/khèi quèc gia cã ranh giíi kû XV - ®Çu thÕ kû XVI. §Þa chÝnh trÞ ngoµi râ rÖt; trong mçi khèi ®Òu cã mét thÕ giíi khi ®ã lµ trËt tù ®a cùc, c¸c thÕ thÕ lùc hay mét vµi quèc gia ®ãng vai trß lùc khu vùc nµy k×nh ®Þch nhau trªn con trung t©m cã chøc n¨ng nh− mét ®Ønh ®−êng chinh phôc c¶ thÕ giíi. quy tô mäi chñ thÓ quèc gia kh¸c, t¹o VÒ sù chuyÓn hãa ë hÖ h×nh quyÒn thµnh mét thÕ lùc cã chung môc tiªu ®èi lùc, t−¬ng tù nh− trong tiÕp cËn hÖ h×nh träng víi c¸c thÕ lùc kh¸c ngoµi khu vùc ph−¬ng hãa ®¬n ph−¬ng - song ph−¬ng - nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña khèi trong trËt ®a ph−¬ng, ë ®©y chóng ta cÇn lµm râ tù quyÒn lùc quèc tÕ. Nh− vËy, cã thÓ nãi mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a ba h×nh hÖ h×nh “cùc” chñ yÕu liªn quan ®Õn th¸i ®¬n cùc, l−ìng cùc vµ ®a cùc víi quyÒn lùc, søc m¹nh, vÞ thÕ cña quèc gia nhau. T−¬ng tù trong hÖ h×nh ph−¬ng vµ tæ chøc khu vùc trong trËt tù quyÒn hãa, sÏ cã 6 kiÓu thøc chuyÓn hãa trËt lùc ë ph¹m vi toµn cÇu. V× thÕ ng−êi ta tù quyÒn lùc nh− sau: nãi ®Õn trËt tù hai cùc kÓ tõ sau ChiÕn tranh thÕ giíi II ®Õn n¨m 1990. TrËt tù - §¬n cùc > l−ìng cùc > ®a cùc l−ìng cùc ®ã bao gåm hai cùc chñ chèt lµ - §¬n cùc > ®a cùc > l−ìng cùc khèi XHCN do Liªn X« cò ®øng ®Çu vµ - L−ìng cùc > ®¬n cùc > ®a cùc bªn kia lµ khèi TBCN do Mü ®øng ®Çu. - L−ìng cùc > ®a cùc > ®¬n cùc TrËt tù l−ìng cùc nµy chØ kÕt thóc víi sù sôp ®æ cña Liªn X« n¨m 1991. - §a cùc > ®¬n cùc > l−ìng cùc - §a cùc > l−ìng cùc > ®¬n cùc Nh×n l¹i nh÷ng chuyÓn biÕn cña quan hÖ quèc tÕ xuyªn suèt lÞch sö loµi II. T−¬ng hîp gi÷a hai hÖ h×nh ph−¬ng hãa vµ cùc ho¸ ng−êi tõ khi h×nh thµnh nhµ n−íc, Cã thÓ h×nh dung mèi quan hÖ gi÷a ng−êi ta thÊy r»ng tho¹t ®Çu thÕ giíi lµ hai hÖ h×nh nãi trªn lµ quan hÖ gi÷a hai mét bøc tranh ®a d¹ng, ®a trung t©m, b×nh diÖn bªn trong vµ bªn ngoµi, gi÷a gi÷a c¸c khu vùc Ýt cã sù giao l−u t−¬ng bÒ mÆt vµ bÒ s©u, gi÷a h×nh thøc vµ néi t¸c, mµ mçi khu vùc d−êng nh− lµ mét dung. NÕu nh− hÖ h×nh ph−¬ng hãa thÓ
- HÖ h×nh chuyÓn ®éng ®Þa chÝnh trÞ… 27 hiÖn c¸i t−¬ng quan bªn ngoµi, h×nh thøc ph−¬ng hay song ph−¬ng nh−ng thùc dÔ quan s¸t ®−îc th× hÖ h×nh cùc hãa chÊt lµ l−ìng cùc hay ®a cùc? §iÒu ®ã cã hµm ý nh÷ng t−¬ng quan bªn trong, néi thÓ x¶y ra khi khèi liªn kÕt ®ã tiÒm Èn dung, thùc chÊt gi÷a c¸c chñ thÓ dùa sù r· ®¸m, tù ph©n cùc do kh«ng gi¶i trªn thùc lùc. V× thÕ, gi÷a hai hÖ h×nh cã quyÕt ®−îc xung ®ét lîi Ých gi÷a c¸c khi cã sù nhÊt trÝ, nh−ng l¾m khi kh«ng thµnh viªn víi nhau. Trong quan hÖ cã sù t−¬ng øng nh− vËy. Sù nhÊt trÝ quèc tÕ ®−¬ng ®¹i kÓ tõ sau nh÷ng biÕn gi÷a hÖ h×nh ph−¬ng ho¸ vµ hÖ h×nh cùc cè 1989-1991, ng−êi ta thÊy cã mét vµi ho¸ thÓ hiÖn râ rÖt trong c¸c tæ chøc hîp tæ chøc hiÖp −íc khu vùc r¬i vµo t×nh t¸c ®a ph−¬ng tù nguyÖn. MÉu mùc cho huèng nh− vËy. Ch¼ng h¹n, khèi Céng sù nhÊt trÝ gi÷a hai hÖ h×nh lµ tæ chøc ®ång c¸c quèc gia ®éc lËp (CIC) cña Liªn HiÖp Quèc thµnh lËp th¸ng 10/1945 kh«ng gian hËu X« ViÕt do Nga chñ tr×. theo s¸ng kiÕn cña c¸c c−êng quèc th¾ng Trong khèi nµy cã quèc gia chñ tr−¬ng trËn trong cuéc ChiÕn tranh thÕ giíi II. g¾n bã víi n−íc Nga ®Ó t¹o ®èi träng víi TÝnh chÊt ®a ph−¬ng - ®a cùc thÓ hiÖn c¶ ph−¬ng T©y nh− Belarus, nh−ng cã mét ë cÊp §¹i héi ®ång (toµn bé 193 quèc gia sè quèc gia chñ tr−¬ng ®i víi ph−¬ng thµnh viªn) vµ cÊp Héi ®ång B¶o an (15 T©y, thËm chÝ s½n sµng gia nhËp NATO, thµnh viªn), thËm chÝ lµ cÊp h¹t nh©n ®èi thñ cña Nga, nh− Gruzia thËm chÝ quyÒn lùc - Th−êng trùc Héi ®ång B¶o Ukraine d−íi thêi Tæng thèng Yuschenko an (víi 5 c−êng quèc thµnh viªn) [2, 60]. vµ mét vµi quèc gia Trung ¸ kh¸c. Còng cã quèc gia trong khèi gi÷ lËp tr−êng Chóng ta còng cã thÓ thÊy râ sù bÊt trung lËp, kh«ng theo cùc Nga còng t−¬ng xøng gi÷a hÖ h×nh ph−¬ng ho¸ vµ kh«ng ng¶ theo ph−¬ng T©y, nh− mét sè hÖ h×nh cùc ho¸ ë quan hÖ gi÷a hai quèc quèc gia Trung ¸ Kazakhstan, Azerbaijan, gia l¸ng giÒng nµo ®ã. Trong ®ã cã mét Uzbekistan, Kyrgyzstan. Víi mét sù c−êng quèc vµ bªn kia lµ mét n−íc nhá ph©n cùc nghiªm träng ®Õn thÕ, th× CIC yÕu. Trong mèi quan hÖ bÊt c©n xøng cßn ®©u søc m¹nh víi t− c¸ch mét cùc nµy, trªn h×nh thøc lµ quan hÖ song cña m×nh? ph−¬ng, b×nh ®¼ng nh−ng thùc chÊt lµ mèi quan hÖ mang tÝnh ®¬n ph−¬ng, bÊt III. Sù xoay trôc cña ViÖt Nam trong trËt tù ®Þa b×nh ®¼ng bëi cã sù ¸p ®Æt cña bªn cã chÝnh trÞ sau ChiÕn tranh L¹nh thùc lùc m¹nh h¬n. V× thÕ quan hÖ song Sù tan r· cña hÖ thèng XHCN thÕ ph−¬ng ë ®©y kh«ng hÒ mang nghÜa giíi, sù chÊm døt ChiÕn tranh L¹nh vµ “l−ìng cùc” mµ chØ lµ “®¬n cùc”. Cã khi sù sôp ®æ cña siªu c−êng Liªn X« vµo xung quanh mét vÊn ®Ò quèc tÕ nµo ®ã, c¸c n¨m 1989-1991 ®· ®¸nh dÊu sù kÕt trªn danh nghÜa lµ ®a ph−¬ng, nh−ng thóc cña mét trËt tù thÕ giíi cò vµ më thùc chÊt cã thÓ chØ lµ ®¬n cùc hoÆc ra mét kû nguyªn míi. Song, ®©u lµ ®Æc l−ìng cùc. Vai trß cña Mü trong khèi tr−ng cña trËt tù thÕ giíi míi th× mÆc hiÖp −íc NATO trong nhiÒu thêi kh¾c dï ®· h¬n hai thËp niªn tr«i qua, c©u hái vµ sù kiÖn quan träng thÓ hiÖn ®Æc biÖt ®ã ®Õn h«m nay vÉn cßn nguyªn tÝnh râ rµng tÝnh chÊt ®a ph−¬ng gi¶ hiÖu vµ thêi sù. Së dÜ thÕ lµ v× thÕ giíi ®Þa chÝnh ®¬n cùc trªn thùc chÊt mµ chóng ta ®Ò trÞ vÉn ®ang chuyÓn ®éng ®Çy kÞch tÝnh, cËp ë ®©y. vÉn ®ang trªn ®−êng ®i t×m mét trËt tù LiÖu cã tr−êng hîp nµo ng−îc l¹i hîp lý gióp cho loµi ng−êi ph¸t triÓn æn kh«ng? NghÜa lµ trªn danh nghÜa lµ ®¬n ®Þnh vµ an toµn. Nh−ng vÊn ®Ò lµ ë chç
- 28 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 4.2013 con ®−êng ®i ®Õn æn ®Þnh ®ã sÏ kÐo dµi x¸c lËp vµ cñng cè ®−îc vÞ thÕ quèc tÕ bao l©u n÷a? ViÖt Nam bÞ ®−a ®Èy ®Õn cña m×nh trong khu vùc §«ng Nam ¸ vµ ®©u vµ ViÖt Nam liÖu cã quyÒn lùa chän §«ng ¸. ViÖt Nam tõ chç lóng tóng ban mét cùc nµo ®ã ®Ó theo hay kh«ng? ®Çu ë ®Çu thËp niªn 1990, mµ cã ng−êi cho lµ “ng¶ theo Trung Quèc” tõ “Héi Cã nhµ nghiªn cøu cho r»ng, “ë mét nghÞ Thµnh §«” do chÊn ®éng cña có sèc møc ®é nhÊt ®Þnh, ViÖt Nam còng tiÕp ®ång minh Liªn X« sôp ®æ, ®· tõng b−íc thu m« h×nh “nhÊt siªu ®a c−êng” mµ lÊy l¹i sù tØnh t¸o vµ vÞ thÕ ®éc lËp cña Trung Quèc ®−a ra víi th©m ý kh¼ng m×nh. Ng−êi ta cã thÓ thÊy râ lé tr×nh ®Þnh vai trß nhÊt thêi (mét trong tø vµ chïm “d©y rî” cña c¸c mèi quan hÖ c−êng) cña Trung Quèc vµ môc tiªu dµi ®Þa chÝnh trÞ mµ ViÖt Nam ®ang x¸c lËp h¹n cña hä (siªu c−êng). §iÒu nµy thÓ vµ theo ®uæi: hiÖn t− duy thÕ giíi cña ban l·nh ®¹o (1) Liªn kÕt chÆt chÏ víi Trung Quèc ViÖt Nam. Víi mét n−íc nh− ViÖt Nam, trªn c¬ së liªn hÖ ®Þa chÝnh trÞ mang c¸i la bµn “nhÊt siªu ®a c−êng” cã t¸c tÝnh ®Þnh mÖnh: Quan hÖ nói liÒn nói, dông g×? Tr−íc hÕt, so víi m« h×nh “®a s«ng liÒn s«ng víi n−íc Trung Quèc cùc” mµ ViÖt Nam tin t−ëng trong suèt khæng lå cã trªn 1.400km ®−êng biªn thËp niªn 1990, th× m« h×nh “nhÊt siªu giíi chung trªn lôc ®Þa; hµng ngh×n km ®a c−êng” ®−a ViÖt Nam ®Õn gÇn thùc tiÕp gi¸p biÓn trªn VÞnh B¾c bé; hµng tÕ cña thÕ giíi h¬n. Song, c«ng thøc triÖu km vu«ng l·nh h¶i vµ vïng ®Æc “nhÊt siªu ®a c−êng” kh«ng cho biÕt g× quyÒn kinh tÕ víi hµng chôc ®¶o ë hai vÒ vai trß vµ vÞ trÝ cña ViÖt Nam trªn quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa ®ang thÕ giíi. V« h×nh chung, nã khiÕn ViÖt cã tranh chÊp mang tÝnh sèng cßn. TÊt Nam nh×n thÕ giíi theo l¨ng kÝnh cña c¶ ®Òu ®ßi hái ViÖt Nam cÇn t¨ng c−êng Trung Quèc vµ nÕu kh«ng chó ý th× sÏ mèi quan hÖ chiÕn l−îc trªn tÊt c¶ c¸c ®Èy ViÖt Nam ®i theo chiÕn l−îc cña ph−¬ng diÖn víi Trung Quèc. Dùa trªn Trung Quèc” [3]. quan hÖ chiÕn l−îc ®ã, ViÖt Nam míi Tuy nhiªn, cã thÓ nãi lý thuyÕt mong cã c¬ héi th−¬ng th¶o víi Trung “nhÊt siªu ®a c−êng” cã h¹t nh©n hîp lý Quèc ®Ó ®ßi l¹i vµ b¶o vÖ phÇn lîi Ých nhÊt ®Þnh, khi g¾n nã víi néi hµm cña l·nh thæ mµ m×nh ®ang bÞ lÊy mÊt hoÆc hÖ h×nh cùc ho¸. Theo ®ã, thÕ giíi hiÖn ®ang bÞ ®e do¹ lÊy mÊt. Mét khi ViÖt nay, truíc hÕt lµ khu vùc ch©u ¸-Th¸i Nam “ngo¶nh mÆt ®i” víi Trung Quèc, B×nh D−¬ng ®ang ë hÖ h×nh chuyÓn th× c¬ héi “gi¸p mÆt” ®ã khã cã thÓ cã ®éng “§¬n cùc > §a cùc > Luìng cùc” ®−îc. Nh÷ng liªn hÖ truyÒn thèng vÒ ®Þa (Mü > Mü/NhËt - Trung - Nga - Ên > v¨n ho¸, ®Þa kinh tÕ cña ViÖt Nam víi Mü - Trung). Thùc tÕ sù lùa chän cña ng−êi l¸ng giÒng vÜ ®¹i Trung Quèc vµ ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh diÔn biÕn ®Çy nh÷ng kinh nghiÖm x−¬ng m¸u trong phøc t¹p cña t×nh h×nh chÝnh trÞ thÕ giíi mèi bang giao gi÷a hai nuíc cµng lµm vµ khu vùc tõ sau khi kÕt thóc ChiÕn cho nhu cÇu g¾n bã víi Trung Quèc tranh L¹nh ®Õn nay cho thÊy giíi l·nh thªm mËt thiÕt. Do vËy, chóng ta cã thÓ ®¹o ViÖt Nam ®· thùc hiÖn nh÷ng chiÕn thÊy quan hÖ ViÖt Nam víi Trung Quèc l−îc ®èi ngo¹i mang tÝnh ®Þa chÝnh trÞ thÓ hiÖn râ mét ®Æc tr−ng cña quy t¾c hÕt søc tinh tÕ, mÒm dÎo. Nhê ®ã trªn ®Þa chÝnh trÞ mµ ng−êi ph−¬ng T©y gäi lµ møc ®é nµo ®ã cã thÓ thÊy ViÖt Nam ®· “PhÇn Lan ho¸”: Sèng bªn c¹nh mét ®¹i
- HÖ h×nh chuyÓn ®éng ®Þa chÝnh trÞ… 29 quèc th× n−íc nhá bÞ hót vµo quü ®¹o cña phªn dËu, lµ tÊm khiªn che ch¾n phÝa ®¹i quèc ®ã, t«n träng ¶nh h−ëng tÊt sau l−ng b¶o ®¶m an ninh l·nh thæ cña nhiªn cña ®¹i quèc ®èi víi m×nh vµ ViÖt Nam. Sù “xoay trôc” cña hai l¸ng kh«ng lµm tæn h¹i hay ®e do¹ ®Õn lîi Ých giÒng nµy theo h−íng l¹nh nh¹t dÇn víi cña ®¹i quèc. ViÖt Nam vµ h−íng vÒ Trung Quèc khiÕn cho ViÖt Nam gÆp rÊt nhiÒu khã (2) ViÖt Nam t×m c¸ch cñng cè vµ kh¨n thùc chÊt. Tr−íc hÕt lµ ViÖt Nam t¨ng c−êng kh¶ n¨ng ®éc lËp víi Trung kh«ng cã ®ñ nguån lùc vËt chÊt ®Ó t¨ng Quèc nãi riªng vµ víi c¸c c−êng quèc c−êng ®Çu t− vµo Lµo vµ Campuchia, cã kh¸c nãi chung th«ng qua c¸c chÝnh thÓ c¹nh tranh víi Trung Quèc(*). Do ®ã, s¸ch liªn kÕt quèc tÕ “®a ph−¬ng ho¸, ®a kh«ng khã hiÓu khi mµ hai n−íc nµy tá d¹ng ho¸”. §©y lµ biÖn ph¸p chÝnh s¸ch râ lËp tr−êng kh¸c biÖt víi ViÖt Nam chñ ®¹o nh»m kh¾c phôc ®−îc t×nh trªn nhiÒu vÊn ®Ò, kÓ c¶ vÒ vÊn ®Ò tranh tr¹ng c« lËp vµ tÝnh chÊt bÊt c©n xøng vÒ chÊp trªn biÓn §«ng. Thø hai, c¸c thÕ ®Þa chÝnh trÞ cña quan hÖ song ph−¬ng hÖ l·nh ®¹o cña hai n−íc b¹n ngµy cµng víi Trung Quèc. XÐt mét c¸ch cô thÓ, ®−îc “trÎ ho¸”, sÏ ®Õn lóc trong ban ViÖt Nam ®· më c¸nh cæng thµnh c«ng l·nh ®¹o cña hä kh«ng cßn thÕ hÖ “®ång héi nhËp vµo khèi ASEAN vµ trë thµnh cam céng khæ”, “cïng chiÕn hµo” víi mét trong vµi thµnh viªn chñ chèt cña ViÖt Nam trong c¸c cuéc chiÕn tranh khèi nµy (gia nhËp ASEAN n¨m 1995). gi¶i phãng n÷a. Khi ®ã ®éng lùc cña Còng n¨m 1995, ViÖt Nam vµ Hoa Kú ®· quan hÖ liªn kÕt chñ yÕu dùa trªn lîi Ých b×nh thuêng ho¸ quan hÖ vµ n¨m 2000 tiÒn b¹c lµ c¸i mµ ViÖt Nam rÊt thiÕu. hai n−íc ®· ký HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i Tuy nhiªn, hiÖn nay, hai n−íc vÉn ký song ph−¬ng, më ®−êng cho hµng ho¸ víi ViÖt Nam c¸c tho¶ thuËn song ViÖt Nam x©m nhËp thÞ tr−êng khæng lå ph−¬ng “kh«ng ®Ó cho n−íc thø ba sö cña n−íc Mü. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ dông l·nh thæ cña m×nh ®Ó chèng l¹i cña quan hÖ song ph−¬ng ViÖt-Mü tõ ®ã n−íc kia”. ®Õn nay ®· ®¹t møc quan hÖ ®èi t¸c chiÕn l−îc (tuy kh¸i niÖm nµy ch−a ®−îc (4) §Ó lÊy l¹i thÕ c©n b»ng chiÕn sö dông chÝnh thøc) nhê vµo sù hiÓu l−îc, ViÖt Nam nç lùc t¨ng c−êng quan biÕt lÉn nhau gi÷a hai bªn vµ sù song hÖ ®èi t¸c chiÕn l−îc víi Liªn bang Nga, trïng vÒ lîi Ých ®Þa chiÕn l−îc ë khu vùc NhËt B¶n, Ên §é. TÇm nh×n chiÕn l−îc ch©u ¸-Th¸i B×nh D−¬ng. Trong t−¬ng cña giíi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ë ViÖt lai, mèi quan hÖ chiÕn l−îc nµy sÏ cµng Nam hiÖn nay tËp trung vµo ®èi t¸c ®−îc t¨ng c−êng b»ng viÖc ViÖt Nam Nga. Nh×n trªn b¶n ®å ch©u ¸ vµ thÕ ®−îc Mü hËu thuÉn gia nhËp HiÖp −íc giíi, ng−êi ta cã Ên t−îng chØ cã n−íc §èi t¸c xuyªn Th¸i B×nh D−¬ng (TPP) Nga míi lµ ®èi thñ ®Þa chiÕn l−îc thùc kh«ng cã Trung Quèc. sù “ngang søc ngang tµi” víi Trung Quèc. H¬n n÷a, ng−êi Nga vµ ng−êi ViÖt (3) ViÖt Nam nç lùc hÕt m×nh trong ®Òu cã chung mèi lo ng¹i vÜnh cöu vÒ tranh giµnh ¶nh h−ëng ®Þa chÝnh trÞ ë hai n−íc l¸ng giÒng vµ lµ ®ång minh truyÒn thèng Lµo vµ Campuchia. XÐt GÇn ®©y, Trung Quèc cã kÕ ho¹ch gióp Lµo x©y (*) dùng tuyÕn ®−êng s¾t trÞ gi¸ tíi trªn 7 tØ USD; trªn ph−¬ng diÖn ®Þa chiÕn l−îc, l·nh HÖ thèng h¹ tÇng ë Campuchia còng ®−îc Trung thæ cña Lµo vµ Campuchia chÝnh lµ Quèc ®Çu t− hµng chôc tØ USD.
- 30 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 4.2013 kh¶ n¨ng “g©y hÊn” cña Trung Quèc ®èi kinh tÕ vµ an ninh quèc phßng trong víi an ninh l·nh thæ cña m×nh. TÝnh cuéc c¹nh tranh chiÕn l−îc sèng cßn víi chÊt “hai gäng k×m” cña quan hÖ ViÖt- Trung Quèc. Nga (Nga chÆn ë phÝa B¾c vµ ViÖt Nam Víi Ên §é, t−¬ng tù nh− NhËt B¶n, chÆn ë phÝa Nam) víi Trung Quèc vÉn c¸c lîi Ých chiÕn l−îc trong x©y dùng cßn nguyªn gi¸ trÞ. H¬n n÷a, truyÒn quan hÖ víi ViÖt Nam còng dùa trªn thèng sö dông c«ng nghÖ qu©n sù ë ViÖt chiÕn l−îc c©n b»ng víi Trung Quèc. Nam phÇn lín phô thuéc vµo n−íc Nga. ViÖt Nam còng t×m thÊy ë Ên §é mét Do ®ã, ViÖt Nam t×m thÊy ë Nga nhµ ®ång minh cã chung nh÷ng môc tiªu ®Þa cung cÊp ®¸ng tin cËy vÒ trang thiÕt bÞ chiÕn l−îc, tr−íc hÕt lµ trong c«ng cuéc qu©n sù víi c«ng nghÖ cao, hiÖu qu¶ cao, b¶o vÖ an ninh vµ toµn vÑn l·nh thæ ®ñ søc v−ît qua Trung Quèc. Tuy nhiªn, tr−íc mèi nguy c¬ Trung Quèc. H¬n n÷a viÖc hai n−íc ViÖt Nam vµ Nga cã thÓ trªn ph−¬ng diÖn c«ng nghÖ qu©n sù, ®¹t ®uîc mét hiÖp −íc t−¬ng trî an ninh ViÖt Nam cã thÓ tr«ng cËy mét phÇn nh− HiÖp −íc n¨m 1978 gi÷a ViÖt Nam quan träng vµo kh¶ n¨ng cña Ên §é, vµ Liªn X« vÉn lµ chuyÖn xa vêi. V× nhÊt lµ vÒ tªn löa phßng thñ tÇm trung, n−íc Nga thùc dông ngµy nay kh«ng tµu ngÇm, ®µo t¹o sÜ quan h¶i qu©n. ph¶i lµ Liªn X« trµn ®Çy “tinh thÇn chñ IV. KÕt luËn nghÜa quèc tÕ v« s¶n” v« t− nh− trong ký øc cña mét vµi ng−êi ViÖt. Cã thÓ nãi toµn bé sù ®a d¹ng cña c¸c kiÓu quan hÖ quèc tÕ tõ gãc nh×n ®Þa Víi NhËt B¶n, ViÖt Nam lµ mét ®èi chÝnh trÞ vµ sù chuyÓn ho¸ qua c¸c giai t¸c ®Þa chiÕn l−îc lý t−ëng ë khu vùc ®o¹n lÞch sö lµ mang tÝnh quy luËt râ §«ng Nam ¸. Trong con m¾t lîi Ých cña rÖt. TrËt tù ®Þa chÝnh trÞ thÕ giíi phÇn NhËt B¶n, ViÖt Nam mét mÆt lµ ®Þa bµn lín lµ c¸c tr¹ng th¸i l−ìng cùc vµ ®a trung t©m cña khu vùc §«ng Nam ¸, cùc; t×nh huèng ®¬n cùc chØ lµ nhÊt thêi. kÕt nèi mäi tuyÕn giao th−¬ng, thËm chÝ Nã lµ tr¹ng th¸i mµ mét vµi siªu c−êng sang tËn Ên §é xa x«i sau khi c¸c tuyÕn mong thiÕt lËp, nh−ng ®iÒu ®ã cßn phô giao th«ng xuyªn ¸ ®−îc h×nh thµnh. thuéc vµo nhiÒu yÕu tè, ®Æc biÖt lµ yÕu MÆt kh¸c, ViÖt Nam víi kinh nghiÖm tè bªn trong cña quèc gia vµ hÖ gi¸ trÞ hµng ngµn n¨m chèng bµnh tr−íng mµ nã theo ®uæi. H×nh th¸i §a ph−¬ng - Trung Quèc thµnh c«ng lµ mét ph¸o ®µi L−ìng cùc lµ tr¹ng huèng mµ ®¹i ®a sè v÷ng ch¾c ng¨n chÆn sù bµnh tr−íng c¸c quèc gia mong mái v× nã thÓ hiÖn sù cña Trung Quèc, chia löa víi NhËt B¶n c©n b»ng quyÒn lùc gi÷a hai thÕ lùc lín tõ phÝa Nam, lµm gi¶m søc Ðp vµ nguy nhÊt, t¹o ra mét trËt tù ®Þa chÝnh trÞ c¬ g©y hÊn tõ Trung Quèc ®èi víi hä. t−¬ng ®èi æn ®Þnh, ®¸p øng ®−îc quyÒn C¸c t×nh huèng biÓn §«ng còng khiÕn lîi cña c¸c quèc gia nhá yÕu. Nh−ng NhËt B¶n ®Æc biÖt coi träng vµ hç trî ®iÒu ®ã thËt hiÕm hoi vµ ®ßi hái c¸c d©n ViÖt Nam m¹nh mÏ ®Ó b¶o ®¶m an toµn téc ph¶i cïng nç lùc phÊn ®Êu ®Ó t¸i c©n tuyÕn hµng h¶i sèng cßn qua ®©y ®Ó b»ng quyÒn lùc (Power Re-balancing) nu«i sèng nÒn kinh tÕ phô thuéc vµo mét khi nã bÞ ph¸ vì. ngo¹i th−¬ng cña NhËt B¶n. PhÝa ViÖt ThÕ giíi ®Þa chÝnh trÞ ®ang ë pha Nam l¹i cµng cã lý do ®Ó t¨ng c−êng chuyÓn ®éng §¬n cùc > §a cùc > L−ìng quan hÖ chiÕn l−îc víi NhËt B¶n, c¶ vÒ cùc. ViÖt Nam cã vÞ trÝ ®Þa chiÕn l−îc
- HÖ h×nh chuyÓn ®éng ®Þa chÝnh trÞ… 31 hµng ®Çu ë §«ng Nam ¸, ®−îc nhiÒu TµI LIÖU THAM KH¶O c−êng quèc xa gÇn chó ý vµ mong muèn 1. Së Thô Long, C¶nh TÇn (chñ biªn, thiÕt lËp quan hÖ chiÕn l−îc. Thùc tiÔn 2003), Hoa Kú, Trung Quèc vµ ThÕ sù xoay chuyÓn cña côc diÖn ®Þa chÝnh trÞ giíi, B¾c Kinh. thÕ giíi sau khi ChiÕn tranh L¹nh kÕt 2. William Thomas Allison, Mü vµ viÖc thóc ®· buéc ViÖt Nam ph¶i nhanh x©y dùng trËt tù quèc tÕ míi. Th«ng chãng thÝch øng vµ x©y dùng, thùc thi tin Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn (phôc vô mét chiÕn l−îc ®èi ngo¹i mÒm dÎo, linh l·nh ®¹o), Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh ho¹t, hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, nh÷ng th¸ch chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh, sè thøc ®Þa chÝnh trÞ thùc sù cña ViÖt Nam 3/2012, tr.58-64. d−êng nh− b©y giê míi b¾t ®Çu, khi 3. Vò Hång L©m (2006), “ViÖt Nam Trung Quèc ®· trë thµnh mét ®¹i c−êng trong thÕ giíi ®a cùc”, Viet-Studies, vµ kh«ng ngÇn ng¹i béc lé môc tiªu ¸p th¸ng 7/2006. ®Æt quan ®iÓm lîi Ých lªn c¸c n−íc nhá 4. V−¬ng ¢n VÞnh... (1999), ChÝnh trÞ trong khu vùc, ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam, vµ ý ®Þa lý häc. Gi¸o tr×nh thÕ kû XXI, ®å ®éc chiÕm biÓn §«ng - mÆt tiÒn cña Nxb. Cao ®¼ng Gi¸o dôc xuÊt b¶n ng«i nhµ ViÖt Nam. V× thÕ, ViÖt Nam cÇn x·, B¾c Kinh. cã tÇm nh×n xa, chÝnh x¸c vÒ sù xoay 5. L−¬ng V¨n KÕ (2007), ThÕ giíi ®a chiÒu cña c¸c hÖ h×nh chuyÓn ®éng ®Þa chiÒu. Lý thuyÕt vµ kinh nghiÖm chÝnh trÞ trong thêi ®¹i ngµy nay. Tõ ®ã nghiªn cøu khu vùc, Nxb. ThÕ giíi, ®Ò ra nh÷ng quyÕt s¸ch néi trÞ ngo¹i giao Hµ Néi. ®óng ®¾n, tr−íc hÕt lµ con ®−êng d©n 6. NhËp m«n Khu vùc häc, Gi¸o tr×nh, chñ ho¸ x· héi, th¾ng lîi trong cuéc Nxb. §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, Hµ chiÕn chèng tham nhòng, t¨ng c−êng søc Néi, 2011. m¹nh tæng hîp quèc gia. MÆt kh¸c cÇn 7. L−¬ng V¨n KÕ (2012), “C¸c quy t¾c lîi dông “søc cña ng−êi” ®Ó t¨ng thªm sö dông søc m¹nh tæng hîp quèc søc m¹nh, ®ñ søc b¶o vÖ an ninh vµ toµn gia”, T¹p chÝ Ch©u Mü ngµy nay, vÑn l·nh thæ, x©y dùng mét x· héi d©n th¸ng 8/2012. chñ c«ng b»ng, v¨n minh theo chuÈn 8. L−¬ng V¨n KÕ (2012), “C¸c hÖ h×nh mùc c¸c n−íc d©n chñ tiÒn tiÕn trªn thÕ chuyÓn ®éng ®Þa chÝnh trÞ”, T¹p chÝ giíi. Kinh nghiÖm lÞch sö cho thÊy, trong Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ vµ chÝnh trÞ quan hÖ víi Trung Quèc (mèi lo ®Þnh thÕ giíi, th¸ng 8/2012. mÖnh cña ViÖt Nam), ViÖt Nam chØ ®−îc 9. ChuyÓn ®éng ®Þa chÝnh trÞ ë biÓn Trung Quèc coi träng khi ViÖt Nam trë §«ng vµ lùa chän cña ViÖt Nam, T¹p thµnh mét phÇn cña ph−¬ng T©y hoÆc ®i chÝ Lý luËn chÝnh trÞ, th¸ng 10/2012. theo hÖ gi¸ trÞ cña ph−¬ng T©y. Nh−ng 10. “Lý thuyÕt Søc m¹nh mÒm vµ nhËn sù lùa chän cuèi cïng vÉn ch−a ®Õn, c¬ diÖn søc m¹nh mÒm Trung Quèc: héi vµ thêi gian kh«ng cßn nhiÒu tÝnh tõ Mét sè khÝa c¹nh ph−¬ng ph¸p nay ®Õn khi Trung Quèc thùc sù “x−ng luËn”, B¸o c¸o t¹i Héi th¶o khoa häc b¸” ë ch©u ¸-Th¸i B×nh D−¬ng ë gi÷a ViÖt-Nga, ViÖn Khoa häc x· héi ViÖt thÕ kû XXI nµy. Nam, th¸ng 11/2012.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học