Xem mẫu
- Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc
GOÙP PHAÀN NGHIEÂN CÖÙU MOÂÏT SOÁ MOÁC GIAÛI PHAÃU VUØNG MUÕI XOANG
ÖÙNG DUÏNG TRONG PHAÃU THUAÄT NOÄI SOI MUÕI XOANG
Nguyeãn Thò Trung*, Phaïm Kieân Höõu**, Nguyeãn Höõu Khoâi**
TOÙM TAÉT
Söï thaønh coâng vaø an toaøn trong phaãu thuaät noäi soi muõi xoang tuyø thuoäc phaàn lôùn vaøo kieán thöùc cuûa
nhaø phaãu thuaät veà giaûi phaãu muõi xoang, ñaëc bieät laø giaûi phaãu thaønh ngoaøi hoác muõi. Coâng trình nghieân
cöùu cuûa chuùng toâi cung caáp moät soá thoâng soá coù giaù trò tham khaûo höõu ích cho caùc phaãu thuaät vieân noäi soi
muõi xoang. Muïc tieâu :(1) Ño khoaûng caùch töø bôø döôùi loã leâ ñeán moät soá moác giaûi phaãu quan troïng vuøng muõi
xoang vaø khaûo saùt vò trí, tæ leä loã thoâng xoang haøm phuï ôû nhoùm ngöôøi coù beänh vieâm xoang trong luùc phaãu
thuaät noäi soi muõi xoang;(2) Tìm moái töông quan hoài quy giöõa caùc soá ño treân vôùi chieàu daøi maët, chieàu roäng
maët vaø daøi thaùp muõi.
Töø thaùng 12/2002 ñeán thaùng 9/2003, Chuùng toâi ñaõ tieán haønh ño ñaïc treân 99 maãu cuûa 50 beänh nhaân
coù beâïnh vieâm xoang maïn tính trong luùc phaãu thuaät noäi soi muõi xoang taïi khoa tai muõi hoïng BV Nhaân daân
Gia ñònh, BV ñaïi hoïc Y döôïc cô sôû 2, BV Trieàu an. Keát quaû chính chuùng toâi thu ñöôïc nhö sau :
Khoaûng caùch trung bình töø bôø döôùi loã leâ ñeán bôø tröôùc chaân baùm cuoán muõi giöõa laø 4,4cm (3,7-5,5),
oáng leä muõi laø 4,2cm (3,25-5,0), moûm moùc laø 5,1cm(4,2-6,1), loã thoâng xoang haøm laø 4,9cm(3,95-5,65),
traàn boùng saøng laø 5,7cm(5,0-6,9), maûnh neàn xöông cuoán muõi giöõa laø 6cm(5,1-6,8), loã thoâng xoang böôùm
laø 6,9cm(5,8-7,8).
Tæ leä coù loã thoâng xoang haøm phuï ôû nhoùm ngöôøi coù beänh vieâm xoang laø 20%, vò trí chuû yeáu ôû thoùp
muõi sau
Coù moái töông quan tuyeán tính möùc ñoä chaët giöõa khoaûng caùch töø bôø döôùi loã leâ ñeán loã thoâng xoang
böôùm vôùi chieàu daøi thaùp muõi (heä soá töông quan r =0,71). Phöông trình hoài quy Y= a + bx nhö sau :
Khoaûng caùch töø bôø döôùi loã leâ ñeán loã thoâng xoang böôùm = 2,177cm + 1,207x daøi muõi (cm)
Keát quaû thu ñöôïc böôùc ñaàu giuùp gôïi yù ñònh höôùng cho caùc phaãu thuaät vieân noäi soi muõi xoang vaø coù
höôùng nghieân cöùu tieáp tuïc trong thôøi gian tôùi.
SUMMARY
A STUDY ON SOME NASAL SINUS ANATOMICAL LANDMARKS APPLIED
IN ENDOSCOPIC SINUS SURGERY
Nguyen Thi Trung, Pham Kien Huu, Nguyen Huu Khoi * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8
* Supplement of No 1 * 2004: 10 – 17
Success and safety in endoscopic sinus surgery depend heavily on the surgeon’s knowledge of nasal
sinus anatomy, especially of surgical anatomy of the lateral nasal wall. Our study supplies a number of
useful referential parameters for endoscopic sinus surgeons. It is aimed to (1) measure the distances from
the inferior edge of piriform aperture to a number of important anatomical landmarks in the nasal sinus
area, making an inspection of the position and rate of accessory maxillary sinus ostium in patients with
* Beänh vieän C Ñaø Naüng
** Boä moân Tai Muõi Hoïng – Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP. HCM
10 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét
- Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
chronic sinusitis during the process of endoscopic sinus surgery; (2) find the regressive correlations
between the identified measurements and the nasal length, facial length and width.
Between December 2002 and September 2003, we did the measuring on 99 samples of 50 patients
with chronic sinusitis while carrying out endoscopic sinus operations at the Otorhinolagyngology
Department of Gia Dinh People’s Hospital, Medical University Centre No. 2, and Trieàu An Hospital. Here
are the major results:
The average distance from the inferior edge of piriform aperture to the anterior attachment of the
middle nasal concha is 4.4cm (3.7 - 5.5), to the nasolacrimal duct 4.2cm (3.25 – 5.0), to the posterior edge
of the uncinate process 5.1cm (4.2 – 6.1), to the natural maxillary sinus ostium 4.9cm(3.95 – 5.65), to the
roof of ethmoidal bulla 5.7cm (5.0 – 6.9), to the basal lamella of middle nasal concha 6 cm (5.1 – 6.8), to
the sphenoid sinus ostium 6.9 cm (5.8 – 7.8);
20% of the patients with chronic sinusitis showed the accessory maxillary ostium, mainly at the
posterior nasal fontanelle;
There was a linear regressive correlation in strength between the distance from the inferior edge of
piriform aperture to the sphenoid sinus ostium and the nasal length (correlation coefficient r = 0.71);
The distance from the inferior edge of piriform aperture to the sphenoid sinus ostium is identified
according to the regressive equation: Y = a + bx = 2.177 cm + 1.207 x nasal length (cm);
The outcomes of the study will help suggest an orientation for endoscopic sinus surgeons and serve
as the basis of further studies.
ÑAËT VAÁN ÑEÀ bieät laø giaûi phaãu thaønh ngoaøi hoác muõi.
Vieâm xoang laø moät beänh thöôøng gaëp ôû caùc nöôùc Do ñoù, chuùng toâi nghieân cöùu ñeà taøi naøy vôùi muïc
treân theá giôùi cuõng nhö Vieät nam ta, ñieàu trò vieâm ñích ñöa ra thoâng soá veà soá ño moät soá moác giaûi phaãu
xoang maïn tính baèng phöông phaùp phaãu thuaät ñeå taùi quan troïng vuøng muõi xoang ôû ngöôøi Vieät nam tröôûng
laäp thoâng khí vaø daãn löu khi ñieàu trò noäi khoa thaát baïi. thaønh, goùp phaàn öùng duïng trong phaãu thuaät noäi soi
Vaøo nhöõng naêm cuoái thaäp nieân 70, vôùi nhöõng hieåu muõi xoang, ñaëc bieät trong tình hình hieän nay cuûa
bieát môùi veà giaûi phaãu vaø beänh lyù muõi xoang töø nhöõng nöôùc ta, phaãu thuaät noäi soi muõi xoang ñang ñöôïc öùng
nghieân cöùu qua noäi soi cuûa Messerklinger vaø Wigand duïng ôû nhieàu cô sôû y teá trong toaøn quoác, nhaát laø caùc
cuõng nhö coù söï caûi tieán caùc duïng cuï noäi soi, ñaõ coù BV tuyeán tænh.
moät böôùc tieán môùi trong phöông thöùc phaãu thuaät Tieán haønh nghieân cöùu ñeà taøi: “Goùp phaàn nghieân
muõi xoang: ñoù laø phaãu thuaät noäi soi muõi xoang. Trong cöùu moät soá moác giaûi phaãu vuøng muõi xoang öùng duïng
nhöõng tröôøng hôïp phaãu thuaät noäi soi xoang laàn ñaàu, trong phaãu thuaät noäi soi muõi xoang”, chuùng toâi coù caùc
caùc phaãu thuaät vieân coù theå thaáy roõ caùc moác giaûi phaãu muïc tieâu sau:
qua noäi soi, nhöng ôû nhöõng tröôøng hôïp phaãu thuaät laïi Ño caùc khoaûng caùch töø bôø döôùi loã leâ ñeán 11 moác
laàn thöù hai, thöù ba, caùc moác giaûi phaãu ñaõ khoâng coøn giaûi phaãu vuøng muõi xoang: bôø tröôùc chaân baùm cuoán
nöõa, ngay caû nhöõng phaãu thuaät vieân coù kinh nghieäm muõi döôùi, bôø tröôùc chaân baùm cuoán muõi giöõa, oáng leä
cuõng raát lo laéng do khoâng öôùc löôïng ñöôïc ñoä saâu cuûa muõi, bôø sau moûm moùc, loã thoâng xoang haøm, traàn
phaãu tröôøng chaät heïp, deã chaûy maùu nhö trong muõi vaø boùng saøng, maûnh neàn xöông cuoán muõi giöõa, loã thoâng
coù theå gaây ra nhieàu tai bieán nguy hieåm. xoang böôùm, loã voøi nhó, chieàu daøi saøn muõi, gai muõi
Chính vì vaäy, ñoái vôùi caùc phaãu thuaät vieân noäi soi tröôùc vaø khaûo saùt söï toàn taïi cuûa loã thoâng xoang haøm
muõi xoang nhaát laø caùc baùc só ñang trong thôøi kyø luyeän phuï ôû nhoùm ngöôøi coù beänh vieâm xoang, trong luùc
taäp moå noäi soi muõi xoang, vaán ñeà quan troïng laø phaûi phaãu thuaät noäi soi muõi xoang.
hieåu bieát moät caùch saâu saéc giaûi phaãu muõi xoang, ñaëc
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét 11
- Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc
Tìm moái töông quan hoài quy giöõa kích thöôùc Kyõ thuaät ño
khuoân maët vaø chieàu daøi muõi vôùi caùc soá ño ñeán caùc Chuùng toâi tieán haønh ño kích thöôùc khuoân maët vaø
moác giaûi phaãu treân vaø coù yù kieán öùng duïng. chieàu daøi thaùp muõi tröôùc luùc phaãu thuaät. Chieàu daøi
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP maët laø ñoaïn Tn-M (Trichion - Mention): giöõa ñöôøng
NGHIEÂN CÖÙU chaân toùc ñeán ñöôøng vieàn moâ meàm quanh caèm. Chieàu
roäng maët: khoaûng caùch xa nhaát cuûa hai goø maù. Daøi
Ñoái töôïng nghieân cöùu thaùp muõi laø ñoaïn N-Tp (Nasion -Tip defining point):
Ñoä tuoåi töø 18 trôû leân, taïi reã muõi ôû ñöôøng khôùp traùn muõi ñeán ñænh muõi thöïc
Beänh nhaân bò vieâm xoang maïn tính, khoâng laø ñieåm nhoâ ra tröôùc nhaát cuûa soáng muõi.(8((16(
ñaùp öùng voái ñieàu trò noäi khoa, khoâng coù polyp muõi Xaùc ñònh ñieåm moác goác laø bôø döôùi loã leâ : vò trí bôø
xoang, coù chæ ñònh phaãu thuaät noäi soi xoang qua tröôùc chaân tieåu truï giao vôùi saøn muõi.
ñöôøng muõi. Ño ngay tröôùc khi moå (sau khi ñaõ ñaët thuoác co
Khoâng coù baát cöù phaãu thuaät muõi xoang tröôùc ñoù, maïch): caùc khoaûng caùch töø bôø döôùi loã leâ ñeán caùc moác
Khoâng coù beänh lyù u naøo vuøng muõi xoang, giaûi phaãu : gai muõi tröôùc(GMT), bôø tröôùc chaân baùm
cuoán muõi döôùi (CMD), bôø tröôùc chaân baùm cuoán muõi
Khoâng coù dò daïng baåm sinh vuøng muõi xoang
giöõa (CMG), bôø sau moûm moùc (MM): giao ñieåm giöõa
Phöông phaùp nghieân cöùu: phaàn ñöùng vaø phaàn ngang cuûa moûm moùc, oáng leä muõi
Thieát keá nghieân cöùu (OLM): vò trí maøo leä ngay phía tröôùc vò trí ño moûm
Moâ taû caét ngang. moùc, maûnh neàn xöông cuoán muõi giöõa (MNXCMG):
goùc giöõa phaàn ñuùng vaø phaàn ngang cuûa maûnh neàn
Côõ maãu choïn xöông cuoán muõi giöõa, loã voøi nhó (LVN): gôø tröôùc loã voøi
99maãu goàm 49 beân phaûi, 50 beân traùi treân 50 nhó, chieàu daøi saøn muõi (CDSM): töø ñieåm taän cuøng
beänh nhaân (21 nam; 29 nöõ) phía sau cuûa chaân vaùch ngaên ñeán bôø döôùi loã leâ.
Duïng cuï Ño trong luùc moå: moác traàn boùng saøng(TBS): sau
Ngoaøi maøn hình tivi, boä nguoàn saùng, oáng noäi khi môû moûm moùc, coù theå thaáy ñöôïc toaøn boä maët
soi cöùng Karl Stortz 0 ñoä – 4mm, chuùng toâi coøn söû tröôùc boùng saøng vaø ño vò trí cao nhaát cuûa boùng saøng.
duïng hai duïng cuï chính trong nghieân cöùu laø : Ño bôø tröôùc loã thoâng xoang haøm(LTXH) trong nhöõng
Thöôùc ño caùc moác giaûi phaãu trong muõi: thöôùc tröôøng hôïp thaáy ñöôïc loã thoâng xoang haøm ngay sau
vaïch, coù hình troøn laøm baèng vaät lieäu Inox, coù caùn khi môû moûm moùc. Neáu cuoäc moå coù can thieäp ñeán
caàm, daøi 15cm, ñöôøng kính khoaûng 3mm, ñöôïc xoang böôùm hoaëc phaãu thuaät vieân cho pheùp boäc loä loã
khaéc vaïch ñeán 0,5mm. Thöôùc ñöôïc ñaët laøm taïi thoâng xoang böôùm thì ño moác bôø döôùi loã thoâng xoang
coâng ty duïng cuï caét vaø ño löôøng cô khí, thuoäc toång böôùm(LTXB):
coâng ty maùy vaø thieát bò coâng nghieäp, chi nhaùnh Xaùc ñònh vò trí vaø soá löôïng cuûa loã thoâng
phía nam. Thöôùc ñaõ ñöôïc thöû nghieäm taïi “Trung xoang haøm phuï trong luùc phaãu thuaät.
taâm kyõ thuaät tieâu chuaån ño löôøng chaát löôïng Thu thaäp vaø xöû lyù soá lieäu:
3”(Quatest 3), thaønh phoá Hoà Chí Minh, coù sai soá
Chuùng toâi laäp phieáu thu thaäp soá lieäu tröôùc vaø ghi
tích luyõ treân 100mm töø 0 ñeán 10cm laø 0,17mm.
caùc soá lieäu ño vaøo phieáu.
Thöôùc ño chieàu daøi maët, chieàu roäng maët vaø daøi
Xöû lyù caùc soá lieäu baèng phaàn meàm Epi-Info 6 vaø
thaùp muõi laø thöôùc caëp ñaõ ñöôïc hieäu chuaån taïi
caùc pheùp kieåm T Student, T Student “baét caëp”,, pheùp
“Quatest 3”, ñaït yeâu caàu kyõ thuaät vaø ño löôøng theo
kieåm Z, caùc coâng thöùc tính côõ maãu voái ñoä tin caäy 95%
tieâu chuaån VN 2650:1978, caáp chính xaùc 2.
vaø sai soá öôùc löôïng khoâng quaù 0,05.
12 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét
- Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
Ñòa ñieåm nghieân cöùu Baûng 3: Soá ño trung bình khoaûng caùch töø bôø döôùi loã
Khoa tai muõi hoïng BV Nhaân daân Gia Ñònh, BV leâ ñeán caùc moác giaûi phaãu ôû giôùi nam,nöõ.
Ñaïi hoïc Y Döôïc cô sôû 2, BV Trieàu An. Gi ùi 21 Gi ùi õ 29
Moác giaûi Soá TB Soá TB Khaùc bieät
Thôøi gian töø thaùng 12/2002 ñeán thaùng 9/2003. phaãu ño maãu (cm) maãu (cm)
CMD 42 2,54 57 2,52 KhoângP>0,05
KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN
CMG 42 4,62 57 4,24 Coù. P
- Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc
Soá maãu beân traùi =beân phaûi = 323 maãu. - OLM caàn nhaän bieát ñeå traùnh laøm toån thöông noù
Soá maãu nam = nöõ = 270 trong ñoäng taùc môû roäng loã thoâng xoang haøm veà phía
tröôùc, gaây chaûy nöôùc maét soáng sau moå
Baûng 4: Soá ño trung bình khoaûng caùch töø bôø döôùi loã
leâ ñeán caùc moác giaûi phaãu chung hai giôùi nam vaø nöõ - Khoaûng caùc töø bôø döôùi loã leâ ñeán TBS laø khoaûng
Moác giaûi phaãu ño Soá maãu Trung bình (cm) Giôùi haïn (cm)
caùch ngaén nhaát coù theå coù töø traàn caùc teá baøo saøng
CMD 99 2,53 2,0 - 3,0 tröôùc ñeán bôø döôùi loã leâ.
CMG 99 4,40 3,7- 5,5 - MNXCMG giuùp xaùc ñònh ranh giôùi giöõa caùc teá
OLM 99 4,17 3,25 – 5,0
baøo saøng tröôùc vaø sau. Ñieåm chuùng toâi ño moác
MM 99 5,14 4,2 – 6,1
LTXH 93 4,9 3,95 – 5,65 MNXCMG laø ñænh cuûa goùc maø töø ñoù leân treân khoaûng
TBS 97 5,74 5,0 – 6,9 3-4mm laø vò trí môû maûnh neàn ñeå vaøo saøng sau.(4((5(
MNXCMG 99 5,98 5,1 – 6,8
- LTXB giuùp xaùc ñònh vò trí chính xaùc cuûa xoang
LTXB 33 6,93 5,8 – 7,8
LVN 99 7,65 6,65 – 8,55
böôùm, nhaát laø trong tröôøng hôïp coø teá baøo saøng böôùm.
CDSM 50 6,96 6,05 – 7,95 Khi xaùc ñònh loã thoâng xoang böôùm, höôùng phaãu thuaät
GMT 50 0,88 0,6 –1,0 an toaøn laø môû loã thoâng xoang böôùm veà phía döôi vaø
Baøn luaän veà caùc moác giaûi phaãu ño: phía trong ñeå traùnh caùc caáu truùc quan troïng nhö ñoäng
maïch caûnh trong vaø daây thaàn kinh thò.
Chuùng toâi ño töø bôø döôùi loã leâ ñeán 11moác giaûi
phaãu, chia laøm 2 nhoùm: Baûng 5 : Töông quan giöõa soá ño khoaûng caùch ñeán caùc
moác giaûi phaãu vôùi chieàu daøi maët.
Nhoùm 7 moác giaûi phaãu phaãu thuaät quan troïng coù
Moác GP Hsoá R R^2 Töông quan
tính öùng duïng: CMG, OLM, MM, LTXH,
CMD 0,1 0,01 Khoâng (R =0, P >0,1)
TBS,MNXCMG,LTXB
CMG 0,28 0,08 Coù(R≠0; 0,0250,1)
- Phaïm Kieân Höõu choïn 8 moác giaûi phaãu ño,, LTXH 0,09 0,01 Khoâng (R =0, P >0,1)
Calhoun choïn 10 moác giaûi phaãu ño trong nghieân cöùu TBS 0,25 0,06 Khoâng (R =0, P >0,05)
cuûa mình. MNXCMG 0,06 0,00.. Khoâng (R =0, P >0,1)
LTXB 0,18 0,03 Khoâng (R =0, P >0,1)
Chuùng toâi coù theâm 4 moác giaûi phaãu: CMG, LTXH,
LVN 0,22 0,05 Khoâng (R =0, P >0,1)
CDSM, GMT, nhöng khoâng coù moác thaønh sau xoang
CDSM 0,13 0,02 Khoâng (R =0, P >0,1)
böôùm. GMT 0,14 0,02 Khoâng (R =0, P >0,1)
- CMG laø moác giaûi phaãu raát quan troïng, coù tính Baûng 6: Töông quan giöõa soá ño khoaûng caùch ñeán caùc
chaát baûo veä: phía trong chaân baùm cuoán muõi giöõa laø moác giaûi phaãu vôùi chieàu roäng maët
bieåu moâ khöùu giaùc, phía treân laø maûnh ngoaøi cuûa Moác giaûi phaãu ño Heä soá R R^2 Töông quan
maûnh saøng vaø traàn caùc teá baøo saøng, nôi ñoäng maïch CMD -0,05 0,00.. Khoâng (R =0, P >0,1)
saøng tröôùc vöôït qua maûnh ngoaøi maûnh saøng ñeå vaøo CMG 0,36 0,13 Coù.(R ≠0, P< 0,01)
hoá soï tröôùc cuõng laø ñieåm yeáu nhaát cuûa saøn soï OLM 0,05 0,00.. Khoâng (R =0, P >0,1)
tröôùc(13((19(, vaø coù nguy cô thaáu vaøo hoá soï tröôùc, toån MM -0,08 0,01 Khoâng (R =0, P >0,1)
thöông ñoäng maïch saøng tröôùc taïi choã yeàu naøy. Vì vaäy, LTXH -0,03 0,00.. Khoâng (R =0, P >0,1)
caàn phaûi xaùc ñònh vò trí bôø tröôùc chaân baùm cuoán muõi TBS 0,06 0,00.. Khoâng (R =0, P >0,1)
MNXCMG 0,16 0,03 Khoâng (R =0, P >0,1)
giöõa vaø giöõ laïi cuoán muõi giöõa trong phaãu thuaät noäi soi
LTXB 0,05 0,00.. Khoâng (R =0, P >0,1)
muõi xoang
LVN 0,12 0,02 Khoâng (R =0, P >0,1)
- MM vaø LTXH laø 2 moác ñaàu tieân caán phaûi xaùc CDSM 0,13 0,02 Khoâng (R =0, P >0,1)
ñònh khi baét ñaàu phaãu thuaät noäi soi muõi xoang. GMT 0,33 0,11 Coù (R≠0, P < 0,025)
14 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét
- Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
Baûng 7: Töông quan giöõa caùc soá ño khoaûng caùc ñeán Soá ño ñeán moác giaiû phaãu LTXB coù töông quan
caùc moác giaûi phaãu vôùi daøi muõi thuaän möùc ñoä chaët vôùi daøi muõi, heä soá töông quan R
Moác giaûi phaãu ño Heä soá R R^2 Töông quan = 0,71 vaø 50% söï bieán thieân cuûa soá ño treân laø do
CMD 0,17 0,03 Khoâng (R =0, P >0,1) chieàu daøi muõi quy ñònh. Ñaây laø moái töông quan töông
CMG 0,35 0,12 Coù.(R ≠0, P< 0,01)
ñoái coù giaù trò.
OLM 0,36 0,13 Coù.(R ≠0, P< 0,01)
MM 0,17 0,03 Khoâng (R =0, P >0,1) Caùc phöông trình hoái quy Y = a + bx nhö sau:
LTXH 0,05 0,00.. Khoâng (R =0, P >0,1) Khoaûng caùch töø bôø döôùi loã leâ ñeán CMG
TBS 0,29 0,09 Coù(R≠0; 0,25
- Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc
vôùi daøi muõi laø 0,39 thì phaûi taêng côõ maãu leân 1071 Baûng 10: So saùnh tæ leä vaø vò trí loã thoâng xoang haøm
maãu. Coù nghóa laø heä soá töông quan caøng nhoû thì phaûi phuï vôùi caùc taùc giaû khaùc(12(.
taêng côõ maãu caøng lôùn ñeå cho söï töông quan coù yù Ñoái töôïng
Taùc giaû Vò trí Tæ leä
nghóa thoáng keâ. nghieân cöùu
Schaeffer(1920) Thoùp tröôùc+sau 43% Xaùc ngöôøi
So saùnh keát quaû caùc soá ño trong loâ (Myerson(1932) Khoâng noùi roõ 31% Xaùc ngöôøi
nghieân cöùu cuûa chuùng toâi vôùi coâng trình Van Alyea(1936) Khoâng noùi roõ 23% Xaùc ngöôøi
May vaø coäng söï 0% Xaùc ngöôøi
nghieân cöùu cuûa Calhoun vaø Phaïm Kieân Thoùp sau
(1990) 10% Noäi soi
Höõu(4,10) Kennedy
Khoâng noùi roõ 15% Noäi soi
Baûng 8: Khoaûng caùch trung bình ñeán caùc moác giaûi phaãu Zinreich(1991)
Lang+Wurburg Khoâng noùi roõ 28% XaÙc ngöôøi
so vôøi caùc taùc giaû Calhoun vaø Phaïm Kieân Höõu (cm)
Stammberger 4,5% Daân soá
Moác giaûi phaãu Phaïm Kieân Nguyeãn Thò Thoùp tröôùc+sau
Calhoun +Kennedy (1995) 25% Vieâm xoang
ño Höõu Trung ÑHYK Lady Harding, Thoùp tröôùc+sau,
CMD 1,4 2,2 2,5 30% Xaùc ngöôøi
Aán ñoä (2001) khe baùn nguyeät
CMG 2,7 - 4,4 N.T.TRUNG Thoùp tröôùc+sau 20% Vieâm xoang
OLM 2,5 3,4 4,2
MM 3,6 3,8 5,1
Tæ leä coù loã thoâng xoang haøm phuï ôû nhoùm ngöôøi coù
LTXH 3,3 - 4,9 beänh vieâm xoang khaûo saùt qua noäi soi trong loâ nghieân
TBS 5,0 5,2 5,7 cöùu cuûa chuùng toâi laø 20%, so vôùi tæ leä 25% trong nghieân
MNXCMG - 5 6 cöùu cuûa Stammberger vaø Kennedy ôû nhoùm ngöôøi coù
LTXB 5,6 7,0 6,9
beänh vieâm xoang laø coù nhoû hôn chuùt ít, Coù leõ do maãu
LVN 6,4 6,5 7,7
CDSM - - 7
nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chöa ñuû lôùn.
GMT - - 0,9 Ñeå keát quaû nghieân cöùu coù yù nghóa trong coäng
Trung bình caùc soá ño cuûa chuùng toâi lôùn hôn cuûa ñoàng thì phaûi taêng côõ maãu theo coâng thöùc(1( : soá maãu
Phaïm Kieân Höõu, coù leõ do ñieåm moác goác khaùc nhau, n ≥ (Cα2 x f x (1 – f)( / ε2 (Cα ñoïc trong baûng phaân
Phaïm Kieân Höõu choïn gai muõi tröôùc laøm ñieåm moác phoái chuaån; f laø tæ leä coù ñöôïc ôû maãu thaêm doø; ε : sai soá
goác, chuùng toâi choïn bôø döôùi loã leâ laøm ñieåm moác goác. öôùc löôïng cho saün).
So vôùi Calhoun, caùc soá ño cuûa chuùng toâi lôùn hôn, Vôùi ñoä tin caäy 95% vaø sai soá öôùc löôïng khoâng quaù
Chuùng toâi nghó coù leõ do (1) Calhoun cheû nöûa ñaàu xaùc 0,05 thì soá maãu phaûi taêng leân toái thieåu laø 246 maãu.
öôùp ra vaø ño baèng thöôùc caëp, coøn chuùng toâi ño treân
Veà vò trí loã thoâng xoang haøm phuï, chuùng toâi quan
beänh nhaân coù beänh vieâm xoang vaø ño trong luùc phaãu
saùt thaáy chuû yeáu laø ôû thoùp sau (chieám 90%), phuø hôïp
thuaät, thöôùc ño ñöôïc ñöa vaøo moâi tröôøng chaät heïp
vôùi keát quaû nghieân cöùu cuûa caùc taùc giaû khaùc.
trong muõi vaø bò cuoán muõi döôùi caûn trôû, do ñoù ñoâi luùc
Trong 20 tröôøng hôïp coù loã thoâng xoang haøm phuï,
phaûi ñi moät ñöôøng daøi hôn môùi ñeán ñöôïc ñieåm
chuùng toâi thaáy coù 8 maãu (40%) coù “concha bulosa”
ño,(2)Calhoun laáy soá ño laø khoaûng caùch ngaén nhaát sau
cuoán muõi giöõa (quan saùt treân nhöõng tröôøng hôïp coù
2 laàn ño, coøn chuùng toâi laáy trung bình cuûa hai laàn
ño,(3) Do caùch choïn ñieåm ño treân moác giaûi phaãu. chuïp CT Scan). Ñaây laø ñieàu löu yù ñeå coù theå coù nhöõng
nghieân cöùu theâm nöõa.
Baûng 9: Soá löôïng vaø vò trí loã thoâng xoang haøm phuï trong
99 maãu nghieân cöùu ôû nhoùm ngöôøi bò vieâm xoang KEÁT LUAÄN
Nam: n =7 (35%) Nöõ: n = 13(65%) Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi tuy soá maãu coøn chöa
Vò trí
Beân phaûi Beân traùi Beân phaûi Beân traùi
ñuû lôùn, nhöng böôùc ñaàu cuõng coù tính chaát gôïi yù ñöa
Thoùp tröôùc
1 0 1 0 ra caùc soá ño trung bình khoaûng caùch töø bôø döôùi loã leâ
N=02 (10%)
Thoùp sau ñeán caùc moác giaûi phaãu quan troïng thaønh ngoaøi hoác
2 4 6 6
n=18 (90%) muõi, coù giaù trò höôùng daãn giuùp ñònh höôùng trong
16 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét
- Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
phaãu thuaät noäi soi muõi xoang (nhaát laø caùc baùc só ñang 8. Phan Ngoïc Toaøn, Phaân tích ñaëc ñieåm thaåm myõ muõi ôû
ngöôøi Vieät nam tröôûng thaønh, Noäi san Tai Muõi Hoïng
thôøi kyø luyeän moå noäi soi muõi xoang). Ngoaøi ra chuùng soá 2 - 2002, Toång hoäi Y döôïc hoïc Vieät nam, Hoäi Tai
toâi coøn gôïi yù neân söû duïng loaïi oáng huùt coù khaéc vaïch Muõi Hoïng Vieät nam.
9. Bolger,William E, MD,Philadelphia Pennsylvania,
ñeán millimet ñeå caùc phaãu thuaät vieân vöøa huùt dòch vöøa Analysis of the suprabullar and retrobullar recesses
coù theå ño khoaûng caùch töø caùc moác giaûi phaãu ôû thaønh for endoscopic sinus surgery, Ann Otol Laryngol 2001
ngoaøi muõi tôùi bôø döôùi loã leâ, öôùc ñoaùn ñöôïc mình ñang ( Suppl 186(: 1-14. Internet: www.Google.com
(www.annals.com/2001/ May 2001).
ôû vò trí naøo trong muõi vaø traùnh caùc tai bieán nguy hieåm 10. Calhoun, Karen H., MD, William H Rotzler, MD, and
caùc theå xaûy ra. Stiernberg,MD. Surgical anatomy of the lateral nasal
wall, Department of Otolaryngology, University of
Thoáng nhaát danh phaùp giaûi phaãu trong Texas Medical branch, Galveston, Texas.
nghieân cöùu 11. FCAT (Federative Committee on Anatomical
Terminology), Terminalogia Anatomica / International
1/ Lateral nasal wall Thaønh ngoaøi hoác muõi
Anatomical Terminology, Thiem Stuttgart.New
2/ Middle /inferior/ superior cuoán muõi giöõa/ döôùi / treân. York,1998, pages: 9-15;57-58
nasal concha 12. Kurmar, H ; Choudhry, H ; Kakar, S, Department of
3/ Basal lamella of middle maûnh neàn xöông cuoán muõi Anatomy, Lady Hardinge Medical College, New Delhi,
nasal concha giöõa. India. Accessory Maxilary Ostia: Topography and
4/ Acessory maxillary sinus loã thoâng xoang haøm phuï. Clinical Application, JASI: Journal of the Anatomycal
society of India, Issue June 2001 Vol 50 N0 1. Internet
ostium
: http: // www. google.com
5/ Nasolacrimal duct oáng leä muõi.
13. (Kuppersmith, Ronald B, MD (Ben Taub general
6/ Concha bullosa teá baoø khí trong cuoán muõi Hospital) and Bobby R. Alford, MD (Department of
7/ Uncinate process moûm moùc Otorhinolaryngology and Communication Sciences,
8/ Ethmoid bulla boùng saøng Baylor College of Medicine), Grand Round
9/ Suprabulla recess ngaùch treân boùng saøng 14. Internet : http: // www.bcm.tmc.edu/oto/cms/sld001-
10/ Retrobulla recess ngaùch sau boùng saøng sld042, Date 19/5/2002.
11/ Nasal fontanelle Thoùp muõi 15. Lanza, Donald C and David W Kennedy, Endoscopic
12/ Roof of ethmoid traàn caùc teá baøo saøng. Sinus Surgery, Head and Neck Surgery-
Otolaryngology, (Second Edition) edited by Byron J
13/ Sphenoethmoidal cell teá baøo saøng böôùm (tröôùc ñaây
Bailey. Lippincort–Raven publishers. Philadelphia
goïi laø teá baøo Haller)
1998. Volum one, pages 469-474.
14/ Sphenoethmoidal recess ngaùch saøng böôùm 16. Lawson,william, MD. The intranasal Ethmoidectomy
15/ Lateral lamella of maûnh ngoaøi cuûa maûnh saøng Evolution and an Assessment of the procedure, The
cribriform plate Laryngoscope journal 104, Supplement No 64, June.
16/ Piriform aperture loã leâ=loã muõi tröôùc 1994. Pages 1 –7.
17. McGraw – wall, Becky, Facial Analysis, Head and
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Neck Surgery Otolaryngology. Second Edition edited
1. Boä moân Toaùn, Tröôøng Ñaïi hoïc Y döôïc Thaønh phoá Hoà by Byron J Bailey. Lippincott –Raven publisher.
Chí Minh, Taøi lieäu oân taäp moân toaùn Thoáng keâ thi Philadelphia 1998. Volum two, chapter 172, pages
tuyeån Cao hoïc –NCS naêm 2001. 2532- 2533.
2. Ñoã Vaên Duõng, Caên baûn thoáng keâ Y hoïc, Ñaïi hoïc Y 18. Miller, Andrew J and Ronald G Amedee, Sinus
döôïc,TP Hoà Chí Minh, 2002. Anatomy and Function, Head and Neck Surgery –
3. Nguyeãn Vaên Ñöùc, Giaûi phaãu muõi xoang, Baøi giaûng cho Otolaryngology. Second Edition edited by Byron J
hoïc vieân cao hoïc vaø chuyeân khoa I, 2002. Bailey. Lippincort – Raven publishers,
4. Phaïm Kieân Höõu, Luaän aùn Tieán só Y hoïc: Phaãu thuaät Philadelphia,1998. Volume one, pages 413 – 421.
noäi soi muõi xoang, qua 213 tröôøng hôïp moå taïi Beänh 19. Stammberger, Heinz R, MD and David W. Kennedy,
vieän Nhaân daân Gia ñònh, Ñaïihoïc Y döôïc Thaønh phoá MD, Paranasal sinuses : Anatomic Terminology and
Hoà Chí Minh, naêm 2000. Nomenclature, From Annuals of Otology, Rhinology
5. Nguyeãn Taán Phong, Phaãu thuaät noäi soi chöùc naêng and Laryngology Suppl.167- Oct 1995. Vol104, No 10,
xoang, Nhaø xuaát baûn Y hoïc Haø noäi, 1999. Part 2, pp 7-16.
6. Nguyeãn Quang Quyeàn, Baøi giaûng giaûi phaãu hoïc (taäp 1), 20. Stammberger, Heinz R, Functional Endoscopy Sinus
Nhaø xuaát baûn Y hoïc, 1995. Surgery. Copyright 1991 by Mosby-Year Book of which
7. Voõ Taán, Tai Muõi Hoïng thöïc haønh, taäp 1, chöông II, B.C Decker is an Imprint. Pages 49-87 ; 145-203.
trang 99-100, Nhaø xuaát baûn Y hoïc, 1993.
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét 17
nguon tai.lieu . vn
