Xem mẫu

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑAØ LAÏT ☞7☝ GIAÙO TRÌNH VAÊN HOÏC DAÂN GIAN VIEÄT NAM TS. LEÂ HOÀNG PHONG 2005 Vaên hoïc daân gian Vieät Nam - 1 - MUÏC LUÏC MUÏC LUÏC.................................................................................................................- 1 -LÔØI NOÙI ÑAÀU...........................................................................................................- 4 -CHÖÔNG MÔÛ ÑAÀU .................................................................................................- 5 -0.1. Söï töông ñoàng giöõa vaên hoïc daân gian vaø vaên hoïc vieát....................................- 5 -0.1.1. Töông ñoàng veà chöùc naêng........................................................................- 5 -0.1.2. Töông ñoàng veà loaïi hình, loaïi theå............................................................- 5 -0.1.3. Töông ñoàng veà chuû ñeà..............................................................................- 6 -0.1.4. Töông ñoàng veà thi phaùp...........................................................................- 6 - 0.2. Söï khaùc bieät giöõa vaên hoïc daân gian vaø vaên hoïc vieát......................................- 7 -0.2.1. Vaên hoïc daân gian laø vaên hoïc truyeàn mieäng............................................- 7 -0.2.2. Vaên hoïc daân gian laø vaên hoïc taäp theå......................................................- 7 -0.2.3. Vaên hoïc daân gian luoân coù dò baûn.............................................................- 8 -0.2.4.Vaên hoïc daân gian coù nhieàu motif vaø type................................................- 8 -0.3. Söï töông taùc giöõa vaên hoïc daân gian vaø vaên hoïc vieát......................................- 9 -0.3.1. Thi phaùp vaên hoïc daân gian aûnh höôûng ñeán vaên hoïc vieát.........................- 9 -0.3.2.Phöông thöùc dieãn xöôùng daân gian aûnh höôûng ñeán vaên hoïc vieát................- 9 -0.3.3. Vaên hoïc daân gian soáng ñôøi soáng “vaên baûn”nhö vaên hoïc vieát ..............- 10 -0.3.4.Vaên hoïc daân gian soáng ñôøi soáng môùi treân baùo chí.................................- 11 -0.4. Vaên hoïc daân gian vaø vaên hoaù daân gian (folklore).........................................- 11 -0. 4.1. Tính chaát nguyeân hôïp cuûa vaên hoïc daân gian.........................................- 11 -0.4.2. Vaên hoïc daân gian ñaûm nhaän chöùc naêng vaên hoùa...................................- 13 -0.4.3. Söû suïng phöông phaùp lieân ngaønh ñeå nghieân cöùu vaên hoïc daân gian.......- 14 - Chöông 1 THAÀN THOAÏI.............................................................................- 17 -1.1.Thaàn thoaïi laø gì ?...........................................................................................- 17 -1.2.Thaàn thoaïi naûy sinh nhö theá naøo ?.................................................................- 18 -1.3.Thaàn thoaïi Vieät Nam.....................................................................................- 19 -Chöông 2 SÖÛ THI.................................................................................- 25 -2.1. Thuaät ngöõ......................................................................................................- 25 -2.2. Vaøi neùt veà söû thi Taây Nguyeân.......................................................................- 26 -Chöông 3. TRUYEÀN THUYEÁT...............................................................31 3.1.Truyeàn thuyeát laø gì?............................................................................................31 3.2. Phaân kyø, phaân loaïi truyeàn thuyeát......................................................................32 3.2.1. Phaân kyø truyeàn thuyeát.................................................................................32 3.2.2.Phaân loaïi truyeàn thuyeát...............................................................................33 3.3. Ñoâi ñieàu veà truyeàn thuyeát An Döông Vöông.....................................................33 Chöông 4. COÅ TÍCH.........................................................................................34 4.1. Coå tích laø gì ?.....................................................................................................34 4.2. Noäi dung coå tích................................................................................................34 4.2.1. Coå tích coù giaûi thích caùc hieän töông töï nhieân.......................................34 4.2.2. Coå tích chuù troïng caùc vaán ñeà con ngöôøi vaø xaõ hoäi ......................................35 TS. Leâ Hoàng Phong Khoa Ngöõ Vaên Vaên hoïc daân gian Vieät Nam - 2 - 4.2.3. Coå tích löu giöõ caùc giaù trò vaên hoùa daân gian..........................................35 4.3. Nhaân vaät coå tích.................................................................................................35 4.4. Yeáu toá thaàn kyø vaø keát thuùc truyeän .....................................................................36 4.4.1. Yeáu toá thaàn kyø.............................................................................................37 4.4.2. Keát thuùc coù haäu..........................................................................................38 4.4.3. Keát thuùc khoâng coù haäu...........................................................................38 4.5. Thôøi gian, khoâng gian coå tích.............................................................................39 4.6. Phaân loaïi coå tích ...............................................................................................40 4.6.1. Tình hình phaân loaïi coå tích.........................................................................40 4.6.2. Nhaän xeùt sô boä veà söï phaân loaïi...................................................................41 4.6.3. Tieåu keát veà phaân loaïi coå tích ......................................................................41 Chöông 5. NGUÏ NGOÂN....................................................................................42 5.1. Nguï ngoân laø gì?..................................................................................................42 5.2. Noäi dung nguï ngoân.............................................................................................42 5.3. Ngheä thuaät nguï ngoân..........................................................................................42 5.4. Vai troø cuûa nguï ngoân..........................................................................................43 Chöông 6. TRUYEÄN CÖÔØI............................................................................45 6.1.Tieáng cöôøi vaø truyeän cöôøi...................................................................................45 6.2. Daân gian cöôøi ai vaø cöôøi caùi gì?.........................................................................45 6.2.1. Cöôøi caùc haïng ngöôøi trong xaõ hoäi ...............................................................45 6.2.2. Cöôøi caùc thoùi tính........................................................................................46 Chöông 7. TRUYEÄN TRAÏNG....................................................................49 7.1. Khaùi nieäm vaø vò trí cuûa truyeän traïng..................................................................49 7.2. Noäi dung truyeän traïng........................................................................................50 7.2.1. Ñoái vôùi vua chuùa Vieät Nam .......................................................................50 7.2.2. Thaùi ñoä ñoái vôùi ngoaïi bang.........................................................................50 7.2.3. Söï baùng boå thaàn thaùnh.................................................................................51 7.2.4. Cheá gieãu nhöõng ñoái töôïng khaùc..................................................................52 7.3. Ngheä thuaät truyeän traïng.....................................................................................52 7.3.1. Söï phoùng ñaïi...............................................................................................52 7.3.2. Caùc meïo löøa................................................................................................53 7.3.3. Caùc bieän phaùp chôi chöõ...............................................................................53 7.3.4. Yeáu toá tuïc....................................................................................................54 Chöông 8 VEØØ.......................................................................................................55 8.1. Veø laø gì? ............................................................................................................55 8.2. Veø sinh hoaït.......................................................................................................55 8.3. Veø lòch söû...........................................................................................................56 Chöông 9. TUÏC NGÖÕ.............................................................................................57 9.1. Tuïc ngöõ laø gì ?...................................................................................................57 9.2. Phaân bieät tuïc ngöõ vôùi caùc theå loaïi khaùc.............................................................57 9.2.1. Tuïc ngöõ vaø thaønh ngöõ..................................................................................57 TS. Leâ Hoàng Phong Khoa Ngöõ Vaên Vaên hoïc daân gian Vieät Nam - 3 - 9.2.2. Tuïc ngöõ vaø ca dao.......................................................................................58 9.2.3. Tuïc ngöõ vaø coå tích.......................................................................................58 9.3. Noäi dung tuïc ngöõ...............................................................................................59 9.3.1. Nhaän thöùc veà töï nhieân, thôøi tieát...................................................................59 9.3.2. Kinh nghieäm troàng troït, chaên nuoâi, ñaùnh baét ..............................................59 9.3.3. Kinh nghieäm öùng xöû, loái soáng cuûa con ngöôøi..............................................60 9.3.4. Phong tuïc vaø ñaëc saûn ñòa phöông................................................................61 9.3.5. Tuïc ngöõ veà lòch söû.......................................................................................61 9.3.6. Tuïc ngöõ laø trieát hoïc daân gian......................................................................61 9.3.7. Söï maâu thuaãn giöõa caùc caâu tuïc ngöõ.............................................................61 9.4. Ngheä thuaät cuûa tuïc ngöõ......................................................................................62 9.4.1.Ña soá tuïc ngöõ coù vaàn, coù nhòp......................................................................62 9.4.2. Tính ña nghóa cuûa tuïc ngöõ...........................................................................63 9.4.3. Caùc thuû phaùp taïo nghóa ...............................................................................63 Chöông 10. CAÂU ÑOÁ............................................................................................65 10.1. Caâu ñoá laø gì?....................................................................................................65 10.2. Ñoá veà nhöõng caùi gì?.........................................................................................65 10.3. Hình thöùc caâu ñoá..............................................................................................66 10.4. Ñoá - ñaùp trong ca haùt daân gian.........................................................................67 Chöông 11. BAØI CA DAÂN GIAN............................................................................68 11.1.Thuaät ngöõ..........................................................................................................68 11.2. Caùc loaïi baøi ca daân gian...................................................................................69 11.3. Moät soá ñaëc ñieåm ngheä thuaät ............................................................................73 CAÂU HOÛI VAØ BAØI TAÄP...............................................................................................78 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO.............................................................................................79 TS. Leâ Hoàng Phong Khoa Ngöõ Vaên Vaên hoïc daân gian Vieät Nam - 4 - LÔØI NOÙI ÑAÀU Sau khi tham khaûo caùc giaùo trình ñaïi hoïc veà vaên hoïc daân gian, keát hôïp vôùi thöïc tieãn nghieân cöùu vaø giaûng daïy cuûa mình, toâi bieân soaïn taäp baøi giaûng naøy ôû möùc toùm taét nhaát. Baûn ñaàu tieân ñöôïc in ôû Tröôøng Ñaïi hoïc Ñaø Laït vaøo naêm 2001, caùc naêm sau taùc giaû ñeàu coù söûa chöõa vaø cung caáp cho sinh vieân naêm thöù nhaát ñeå sao chuïp laøm taøi lieäu hoïc taäp. Vôùi baûn naêm 2005 naøy, coù söï coäng taùc cuûa cöû nhaân Nguyeãn Ngoïc Chieán. Taäp baøi giaûng goàm 12 chöông: chöông môû ñaàu coù tính chaát daãn nhaäp vaø möôøi moät chöông veà nöôøi moät theå loaïi. Trong khi chöa coù giaùo trình rieâng cho töøng ngaønh Ngöõ vaên, Lòch söû, Vieät Nam hoïc, Sö phaïm, sinh vieân caùc ngaønh coù theå söû duïng chung taäp baøi giaûng naøy. Khi leân lôùp, toâi seõ coá gaéng trình baøy gaén vôùi ñaëc tröng töøng ngaønh. Ñeå hoïc taäp vaø nghieân cöùu toát, ngöôøi hoïc caàn ñoïc kyõ caùc taùc phaåm maø baøi giaûng coù ñeà caäp ñeán, ñoïc theâm saùch tham khaûo trong thö muïc, suy nghó veà heä thoáng caâu hoûi, laøm baøi taäp vaø ñeà xuaát yù kieán ñeå giaûng vieân giaûi ñaùp treân lôùp. Nhöõng kieán thöùc chung, nhöõng luaän ñieåm cô baûn cuûa taäp baøi giaûng naøy hoaëc cuûa saùch khaùc, ngöôøi hoïc coù theå söû duïng neáu taùn thaønh nhöng khi traû baøi phaûi vieát theo caùch rieâng vaø lôøi vaên rieâng phuø hôïp vôùi taùc phaåm maø mình ñaõ nghieàn ngaãm. Ngöôøi hoïc cuõng coù theå neâu yù kieán rieâng khaùc thaày, khaùc saùch vaø baûo veä yù kieán aáy baèng lyù leõ vaø daãn chöùng thuyeát phuïc. Lieân quan hoaëc boå trôï cho moân hoïc naøy coøn coù caùc giaùo trình hoaëc chuyeân ñeà khaùc: Cô sôû vaên hoùa Vieät Nam; Ñaïi cöông vaên hoïc Vieät Nam; Phöông phaùp söu taàm, nghieân cöùu vaên hoïc daân gian; Daân toäc hoïc ñaïi cöông; Söû thi Taây Nguyeân; Truyeän coå Taây Nguyeân… Duø söûa chöõa lieân tuïc nhieàu laàn, taäp baøi giaûng naøy chöa theå hoaøn thieän nhö mong muoán cuûa taùc giaû vaø ngöôøi söû duïng. Söï goùp yù cuûa ñoàng nghieäp vaø sinh vieân seõ giuùp taùc giaû tu chænh taäp baøi giaûng vaø caäp nhaät trong nhöõng naêm tieáp theo. Traân troïng caûm ôn! Ñaø Laït, 10.11.2005 T.S. Leâ Hoàng Phong TS. Leâ Hoàng Phong Khoa Ngöõ Vaên ... - tailieumienphi.vn
nguon tai.lieu . vn