Xem mẫu
- CHƯƠNG 6. CÁC MÁY ð R A BAO BÌ S N PH M L NG
1. M c ñích và ph m vi ng d ng.
- Ph n l n các s n ph m th c ph m d ng l ng và có v ñ u ñư c ch a trong bao bì
th y tinh như : Nư c qu , nư c khoáng, nư c ng t, s a, rư u vang, rư u mùi, bia v.v....
- Bao bì th y tinh ch y u ñư c s d ng nhi u l n. Vì v y các máy ñ r a bao
bì s n ph m l ng nh m m c ñích:
+ R a t t c các c n b n như ñư ng, ñ m, axit h u cơ, các ch t khoáng v.v....
bám b m t bên trong bao bì, ñáy và thành chai, các v t l khác như nh a, nút
chai, b i v.v...
+ R a t t c các ch t b n bám m t ngoài bao bì và nhãn chai.
+ Nâng cao ch t lư ng s n ph m và kéo dài th i gian b o qu n (b i vì nh ng
y u t nào ph thu c r t nhi u vào y u t bao bì s ch)
2. Khái ni m chung v máy r a chai.
2.1. Nguyên lý chung c a máy r a chai.
- D a vào tác d ng c a nh ng môi trư ng r a ñ c bi t.
- D a vào tác d ng nhi t.
2.2. Tác d ng c a môi trư ng .
2.2.1. M t s môi trư ng r a chai thông d ng
- NaOH n ng ñ 1,5 - 3% : Là dung d ch r a ñư c s d ng ph bi n nh t.
- Các môi trư ng khác : B ng 6.1
B ng 6.1: Các môi trư ng dùng ñ r a chai.
Hàm lư ng Hàm lư ng
Hàm lư ng pH c a dung
Ki m ho t tính, ki m ho t
chung, % d ch 1%
Na2O, % tính, Na2O, %
Xút ăn da 76,4 75 97 13,5
Metasilicat Natri 29,6 24,9 84 12,5
TrinatriPhotphat 27,3 7,7 32 12
Xút nung 56,2 28,1 50 11,4
2.2.2. Tác d ng hoá lý c a môi trư ng r a :
- Hòa tan c n: Dung d ch tác d ng hóa h c lên c n b n (ví d : Xà phòng hóa
ch t béo trên thành chai)
- Làm n c n khô (Vì tr ng thái b tơi r a d dàng hơn)
- Làm sát trùng.
2.2.3. Các y u t nh hư ng ñ n hi u qu r a s ch c a dung d ch
- Nhi t ñ
- N ng ñ
81
- - Th i gian tác d ng.
2.3. Các b ph n chính c a máy r a chai:
- B ph n nhúng nư c
- B ph n r a
- B ph n tráng s ch.
2.4 ð c ñi m c a quá trình r a bao bì thu tinh và kim lo i
- ð i v i bao bì kim lo i.
.B n v i nhi t; có th ti t trùng b ng hơi nóng ñ n 90 - 1000C
.Không b n v i dung d ch r a hóa h c
- ð i v i bao bì th y tinh:
.ð b n nhi t nh : Chênh l ch nhi t ñ t công ño n này sang công ño n khác
không ñư c quá 25 -300C ñ tránh v chai .
.B n v ng ñ i v i môi trư ng hoá h c: Môi trư ng ki m l n môi trư ng axit.
3. Các giai ño n ch y u c a quá trình r a chai :
3.1. Giai ño n th m nư c:
M c ñích:
+ Làm l p c n b n n m m ra, làm gi m ñ b n cơ h c.
+ Làm y u liên k t c a l p b n v i thành bao bì.
+ Làm hòa tan m t s thành ph n c a l p ch t b n v i dung d ch r a.
3.2. Giai ño n r a :
3.2.1. M c ñích .
+ L y tri t ñ l p c n b n còn l i trên b m t dung d ch.
+ Tách c n b n ñó ra kh i chai.
3.2.2. Phương pháp r a :
+ B ng d ng c cơ h c: B ng bàn ch i quay trong chai.
Ưu ñi m:
- Cho phép tách ñư c c n b n thành bên trong và ñáy chai.
- Có th s ch ñư c nh ng chai quá b n và c n quá khô
Khuy t ñi m:
- Bàn ch i mau hư h ng
- Ch t b n có th chuy n t chai này sang chai khác qua bàn ch i
- Không tách ñư c tri t ñ nh ng s i bàn ch i còn sót l i.
- Khó thi t k l p ñ t trong máy
+ B ng tia ch t l ng : S d ng tia ch t l ng t mi ng phun c a ng bơm phun
vào trong chai.
Ưu ñi m:
82
- - Ch t l ng ñư c tách kh i thành chai và ñư c tia ch t l ng r a mang ra ngoài
d dàng .
- Thi t k l p ñ t ñơn gi n, d dàng.
Hình 6.1. R a chai b ng cơ khí
a) b ng bàn ch i quay kim lo i b) b ng ng bơm
3.3. Giai ño n tráng s ch.
M c ñích :
+ R a s ch và tách h t t t c c n l ng c a dung d ch r a.
+ Làm ngu i chai s ch.
4. Phân lo i máy r a chai :
4.1. Theo năng su t:
- Năng su t nh : 1000 - 3000 chai/ h.
- Năng su t trung bình : 5000 - 8000 chai/ h.
- Năng su t l n : 10000 - 24000 chai/ h.
4.2. Theo phương pháp r a:
- B ng ng bơm
- Dùng nư c bơm
- B ng ch i quét.
4.3. Theo ñ c ñi m c u t o ñ ng h c :
- Xích có s lư ng b ngâm khác nhau.
- M t b không có xích
83
- - Bàn quay
- Thùng quay làm vi c liên t c
4.4. Theo phương pháp v n chuy n chai.
- Máy lo i xách
- Máy lo i thùng quay
5. C u t o và nguyên t c làm vi c c a thi t b :
5.1. Máy r a chai lo i xách : (Hình 6.2a)
Trong máy xách thì b ph n chuy n chai b ng xích là cơ c u v n chuy n ch
y u mang chai t b này sang b khác và t m t b ph n ng bơm này sang m t b
ph n ng bơm khác; nó là hai xách vô t n mang m t nhóm giá ñ chai (g m nhi u
hàng l ). S l trong giá có th khác nhau ph thu c vào c u t o và năng su t máy.
Các giá ñ ng ph i th a mãn các yêu c u sau:
1. ð b n và làm nh ñ n m c có th ñư c, không b hư h ng trong trư ng h p
b chèn chai hay chèn nh ng m nh v n gi a các giá và t m ñ nh hư ng;
2. Tia dung d ch r a trong ng bơm ra ph i có l i ñi t do vào phía trong chai
và b m t bên ngoài chai ph i ñư c r a nhi u nh t.
3. Trong th i gian bơm bên trong, ñòi h i ph i ñ nh tâm chính xác mi ng chai
ñ i v i ng bơm;
trong máy thùng quay, cơ c u ch y u ñ v n chuy n chai bên trong máy là
thùng quay hình tr có l ñ chai.
5.1.1. C u t o:
1. Bàn ch a chai 3,4 . B ngâm
2,6 : Băng chuy n . 5. Các ng bơm nư c ho c dung d ch ki m
5.1.2. Nguyên t c làm vi c: Chai b n ñư c ñưa vào ñ trên bàn ch a 1, t ñó
chai ñư c t ñ ng ch t vào l c a giá l p trên xách vô t n c a băng chuy n 2. Sau ñó
ñư c r a s ch sơ b b ng nư c bơm r i ñư c nhúng vào b 3 ñ th m ư t b ng nư c
nóng hay dung d ch ki m. Sau ñó chai ñư c ñưa vào b 4 ñ ngâm ư t 65-750C và
khi ra nó ñư c r a phía bên ngoài b ng tia dung d ch ki m. ño n bên trên thì xích
chuy n ñ ngtheo hư ng ngư c l i, chai ñư c bơm b ng dung d ch ki m, b ng nư c
nóng và nư c l nh t các ng 5. Chai s ch ñư c ñưa lên băng chuy n ngang 6
5.2. Máy lo i thùng quay : (Hình 6.2b)
5.1.1. C u t o: 1,6. Bàn ch a chai
2,4,5 : Các thùng quay
3: Các ng bơm dung d ch r a.
5.2.2. Nguyên t c làm vi c: Máy thùng quay có ba hay b n thùng quay nhúng
trong b chưa dung d ch r a. Chai b n ñưa vào bàn 1 r i vào l bên trong c a thùng
ñ u tiên 2 và ñư c h xu ng khi quay thùng xu ng phía dư i vào b ñ ngâm sơ b .
84
- trong b ra, nh ng chai ph n bên trên c a thùng ñư c ng bơm 3 bơm r và
sau ñó tháo ra trên bàn d c lưu ñ ng, bàn này chuy n chúng vào thùng th 2 s 4 và
ñư c ch t vào các l c a thùng. Chai ñư c r a và bơm nhưng nhi t ñ cao hơn và
cũng như trên, l i chuy n vào các thùng th 3 s 5, ñây chúng ñư c nhúng vào
nư c l nh. Chai s ch ñư c ñưa lên bàn 6 và chuy n ra băng t i.
Hình 6.2. Các máy r a chai
a) lo i xách b) lo i thùng quay
ð ñ m b o ch t lư ng r a, các chai b n ph i ch u tác d ng hóa h c c a dung
d ch r a nóng và tác d ng cơ h c c a tia ch t l ng khi ph i h p t t nh t công ño n
th m ư t và bơm trong m t kho ng th i gian xác ñ nh. Ch tiêu t ng c ng c a nh ng
công ño n y là th i gian r a có ích. Trong các máy hi n ñ i th i gian r a có ích
chung t 5 ñ n 8 phút.
85
- 5.3. Máy r a chai dùng cho nhà máy s a: (Hình 6.3)
5.3.1. C u t o:
1,10 : ðĩa xích 2,5,7,9 : ng bơm nư c và dung d ch
11. Máng ñưa dung d ch ki m. 3,4,6,8. Máng tư i
12. Thi t b gia nhi t 17,18. Cơ c u d li u
13. ðĩa gi m ch n 14. D ng c n p chai
15. ð ng cơ 16. Bàn n p chai di ñ ng
Hình 7.3. Máy r a chai Iudeck năng su t 1200chai/h dùng cho nhà máy s a
5.3.2. Nguyên t c làm vi c:
Chai b n ñưa lên bàn 16 d n ñ ng t ñ ng cơ 15, nh d ng c n p chai 14, chai
ñư c ch t lêngias c a băng t i chính, cưa 18 chai m t dãy. ð tránh v chai khi chúng
m ch n 13 có vành cao su.
trư t vào ñ u giá thì ñ u chai t a vào ñĩa gi
Nguyên công r a th nh t là th m ư t và sơ b ñun nóng chai trong thùng có
nư c m nhi t ñ 380. Th i gian th m ư t ñ u tiên kho ng 1 phút.
Khi các giá chuy n ñ ng qua b th nh t, chai t a ñáy lên thanh ñ nh hư ng
u n cong theo ñ cong c a xích. Khi giá t b th nh t ra, nư c trong chai ch y ra
giá u n quanh ñĩa xích và ñi vào b th hai; ñ y, chai ñư c th m ư t trong dung d ch
ki m, tăng nhi t ñ n 630. ðó là m t trong nh ng nguyên công r a cơ b n trong máy
kéo dài g n 3 phút. Dung d ch ch y ra h t khi chai ñi quanh ñĩa xích 10; trong khi ñó
dung d ch nóng ch y ngư c vào b , còn chai thì ñư c bơm súc r a bên trong và bên
ngoài ban ñ u b ng dung d ch ki m, sau là nư c. Do luôn ñun nóng chai và giá trong
b th hai ,ñ gi nhi t ñ c n ph i ñun nóng theo chu kỳ.
86
- ðun nóng dung d ch trong thùng b ng thi t b ng chùm ñun nóng b ng hơi 12.
Dung d ch ki m trong thùng hao d n ñi do bám vào giá và chai; ñưa ki m vào trong
thùng dùng máng 11.
Các chai nhánh trên c a băng t i c m ñ u xu ng phía dư i, chúng ñư c ng
bơm 7 và 9 bơm vào bên trong 8 l n và ñư c máng 6 và 8 tư i phía ngài b ng dung
d ch ki m nhi t ñ 49 - 500. Dung d ch ch y vào thùng th ba t ñó, sau khi l c nó
l i ñư c c p b ng bơm vào trong ng bơm và máng. Sau ñó thì chai ñư c bơm 4 l n t
ng 5 và tư i t máng 4 b ng nư c m tu n hoàn ñ làm ngu i sơ b ñ n 26 - 270 C và
r a b ng dung d ch ki m, cu i cùng thì chai ñư c súc tráng và k t thúc làm ngu i b ng
nư c mát ng d n nư c qua hai l m bơm t ng 2 và máng 3.
Chai r a và làm ngu i xong thì ñi quanh ñĩa xích 1 và ñư c ñ t giá lên cơ c u
d li u 17 r i chuy n lên băng t i ngang.
Th i gian chung c a các công ño n r a, nghĩa là th i gian r a có ích kho ng 5
phút khi năng su t bình thư ng 12.000 chai/ h.
ð c ñi m căn b n c a các máy này là s d ng ñư c m t ph n nhi t th a c a
nư c ñã dùng t thùng th 4. Lư ng nhi t th a này thu ñư c trong h th ng tu n hoàn
c a nư c m do nư c l nh trong ng d n nư c ch y liên t c vào trong thùng ñó.
Thư ng thư ng lư ng nhi t dư ñó hòa l n vào trong kênh d n và m t mát ñi nhi u
nhi t trong ñó, vì nhi t ñ nư c trong bình th 4 kho ng 300 và hòa l n kho ng
6000 lít nư c trong 1 gi . Trong máy này nư c ñã dùng t bình th 4 ñi vào bình th
nh t, c p m t ph n nhi t vào chai và giá ngu i.
Như v y ñây s d ng nhi t th c p, nh ñó mà gi m ñư c lư ng hơi dùng ñ
r a chai.
5.4. Máy r a chai dùng cho nhà máy rư u mùi: (Hình 6.4)
5.4.1. C u t o
1,2,3,4. B ngâm
5. Xích vô t n
5.4.2. Nguyên t c làm vi c
Máy có v thép, phân chia bên trong b ng nh ng vách ngăn ra làm 4 ph n, hình
thành m t b n m ngang bên dư i 1 và ba b ñ ng 2, 3, 4.
Hai xích vô t n 5 ñi qua b t o nên m t băng chuy n xích mang theo nh ng giá
ñ ng chai, m i giá có th ñ t 12 hay 14 chai dung tích t 0,25 ñ n 0,5 lít. Năng su t
máy v i lo i giá 12 l là 6200 chai, còn v i lo i 14 l là 7200 chai trong 1 gi .
B dư i th p dùng ñ nhúng ư t bên trong chai. cu i b 1 có ñ t b ph n v t
b nhãn hi u; nhánh xích ñi lên có b ph n bơm trung gian, r a bên ngoài trư c khi
ñưa chúng vào trong b dung d ch ki m; nh ng nhãn hi u bong ra ch y theo dòng
nư c t b dư i vào b ph n v t b nhãn hi u.
87
- Ti n hành r a chai trong b 2 và 3 b ng dung d ch ki m, còn trong b 4 là
nư c.
ð gi nhi t ñ c n thi t trong b ñ t các c m ng hơi tăng nhi t trên các thành
ngang ñ ng c a b ch a.
Dung d ch ki m và nư c s ch ñưa vào trong chai qua vòi phun c a thùng bơm;
thùng này ñ t trên hai tr c c a ñĩa xích phía trên và quay cùng v i tr c. Dung d ch
ki m ñưa vào trong thùng quay b ng m t bơm ñ c bi t, còn nư c thì do áp su t c a
m ng ng thành ph .
Ti n hành bơm r a chai l n cu i nh m t khung nâng lên có hai dãy ng bơm
ñưa h n vào trong chai. ð ng th i trên ño n này tư i nư c bên ngoài chai.
Ưu ñi m c a máy là :
1/ Dùng nư c ñ làm v sinh và hâm nóng chai sơ b nh chu n b như th mà
ta có th ti n hành r a chai b ng dung d ch ki m nhi t ñ cao trong hai b ; ngoài ra
không b rơi nhi u ch t b n, keo dính nhãn hi u và c n l ng c a s n ph m vào dung
d ch ki m, vì v y gi ñư c ho t tính và ñ s ch c a dung d ch không c n ph i thay
luôn.
2/ Súc r a chai trung gian k t b nư c mu i cu i cùng t i khi bơm nư c ñ
t o ñư c s chênh l ch nhi t ñ ph ; bi n pháp ñó ph i h p chu n b nhi t cho chai,
cho phép nâng cao ñư c ch ñ nhi t ñ r a chai.
Bàn d chai ñã cơ khí hoá, n p và d chai ti n hành cùng m t phía ñ d dàng
b o qu n máy và c i ti n ñi u ki n lao ñ ng.
Hình 6.4. Máy r a chai GAB c i ti n, năng su t 7200chai/gi ,
dùng cho nhà máy rư u mùi
88
- 5.5. Máy r a chai dùng cho các nhà máy bia không có c n
Trên hình 6.5 cho bi t c u t o c a máy r a chai M-6 dùng ñ r a chai các nhà
máy bia không có c n.
S khác nhau v nguyên t c c a máy này v i các máy khác là ch : Các giá
chai d ch chuy n trong máy không ph i là trên xích mà ñư c ñ y b ng cơ c u ñ c
bi t trên các con lăn ñ nh hư ng.
Hình 6.5 .Máy r a chai M-6, năng su t 6.600 chai/h,
dùng cho các nhà máy bia không c n
ð ñ m b o kho ng cách chính xác gi a các giá, trên các giá ñ u có các t m
ñ nh c kho ng cách.
Các chai ñư c x p th công lên bàn ch a nh , t ñ ng chuy n vào bàn ch a
chai, bàn này ñưa chai vào giá c a băng t i chính. Các giá làm b ng thép t m và có 20
l ñ chai. ð y giá ñi b ng nh ng c a g n trên tay g t - ñ y. Chai ñư c bơm r a bơm
trong bên ngoài b ng nư c th i trong 8,5 giây; sau nhúng chúng vào trong b dung
d ch ki m có nhi t 50-550; t ñó chai ñư c truy n lên nhánh ñư ng phía trên và
chuy n ñ ng theo hư ng ngư c l i, ñư c bơm và súc r a b ng dung d ch ki m, sau l i
b ng nư c m và nư c ñư ng ng d n nư c. ð lo i b nhãn hi u kh i dung d ch
ki m, trong ngăn, ngư i ta ñ t vào cu i máy 1 lư i l c. B ph n x p và d chai có
khoá khí nén ñ ngăn ng a v , m chai, ñó là m t ưu ñi m c a máy.
Trên hình 6.6 cho sơ ñ máy MM-3 trên băng t i n p chai có b ph n ñ tăng
nhi t sơ b cho chai. ði u ñó cho phép nâng cao nhi t ñ r a lên t i ña t 55 ñ n 750,
ñ ng th i rút ng n khuôn kh kích thư c máy. Máy này hi n nay ñư c ch t o hàng
lo t.
89
- Hình 6.6. Máy r a chai MM-3 năng su t 3000/h
dùng cho nhà máy bia không c n
90
nguon tai.lieu . vn
