Xem mẫu

  1. CHƯƠNG 5: CÁC MÁY ð NH LƯ NG 1. M C ðÍCH VÀ PH M VI NG D NG Trong các nhà máy th c ph m, quá trình ñ nh lư ng nguyên li u, ñ nh lư ng v t li u b sung và thành ph m có ý nghĩa l n ñ ñ m b o năng su t và hi u su t s n xu t cũng như m i ch tiêu ch t lư ng c a s n ph m. ð i tư ng ñ nh lư ng r t ña d ng và phong phú như: d ng r i, l ng ít nh t, l ng nh t, ñ m ñ c, d o, nhão, quánh. Do ñó, tùy theo c u t o và tính ch t c a s n ph m c n ñ nh lư ng mà có các phương pháp và các thi t b ñ nh lư ng khác nhau. Các máy ñ nh lư ng thư ng ñư c l p ngay dư i boong ke ch a, ñ t trư c các máy và thi t b ch bi n ho c các máy tr n v.v... 2. PHÂN LO I 2.1.Theo nguyên t c ñ nh lư ng: - Máy ñ nh lư ng theo th tích: C u t o ñơn gi n, d s d ng nhưng m c ñ chính xác th p - Máy ñ nh lư ng theo tr ng lư ng: K t c u ph c t p, giá thành cao nhưng m c ñ chính xác cao Phương pháp ñ nh lư ng th tích có sai s t 2-3% nên ch áp d ng khi ño lư ng sơ b . Phương pháp ñ nh lư ng theo kh i lư ng có sai s ñ nh lư ng th p kho ng 0,1% nên ñư c áp d ng khi c n ño lư ng chính xác các c u t c a h n h p. 2.2. Theo phương th c làm vi c. - Máy ñ nh lư ng liên t c - Máy ñ nh lư ng gián ño n (t ng m ) 2.3. Theo tính ch t v t li u. - Máy ñ nh lư ng v t li u r i - Máy ñ nh lư ng v t li u d o - Máy ñ nh lư ng v t li u l ng. 3. CÁC MÁY ð NH LƯ NG V T LI U R I. ð ñ nh lư ng v t li u r i hay là các s n ph m h t, ngư i ta dùng các máy ñ nh lư ng th tích và tr ng lư ng, ñ nh lư ng liên t c và t ng ph n. Phương pháp ñ nh lư ng theo th tích có sai s l n hơn nhưng k t c u máy ñơn gi n hơn, sai s n m trong gi i h n cho phép nên v n ñư c s d ng r ng rãi trong nhi u dây chuy n s n xu t. Nh ng máy ñ nh lư ng c p li u liên t c thư ng g p là lo i thùng, ñĩa, vít t i, băng t i, máy l c, pittông, rung l c và dao ñ ng cũng như lo i tr ng lư ng làm vi c t ñ ng và n a t ñ ng. 61
  2. 3.1. Thùng ñ nh lư ng : (Máy ñ nh lư ng ki u tang) 3.1.1. ð c ñi m và ph m vi ng d ng: - Máy ñ nh lư ng th tích làm vi c liên t c - ð nh lư ng các s n ph m d ng r i, d ng h t, b t v..v 3.1.2. Phân lo i: - Ki u thùng hình tr hay thùng có nhi u c nh (hình 5.1a và 5.1 b): ð ñi u ch nh dòng s n ph m nh l c ma sát và l c bám dính v i b m t thùng. - Ki u hình qu t: lo i h c (hình 5.1c) và lo i cánh ( hình 5.1d): các lo i thùng này thì lo i thùng tr nh n và có nh ng n p g n nh dùng cho s n ph m b t và h t nh . Nh ng thùng mài c nh dùng cho s n ph m d ng c c nh và c c trung bình. Hình 5.1. Các thùng ñ nh lư ng a) Thùng ñ nh lư ng hình tr b) Thùng ñ nh lư ng có c nh c) Thùng ñ nh lư ng có h c d) thùng ñ nh lư ng có cánh 1. Tr c thùng 2. Thùng 3. L ñ tháo 4. Cái n o ñ cào v t li u dư trong các ngăn 5. Ngăn 6. Thùng ch a li u 7. Tr c n o T c ñ vòng c a thùng t 0,025 ñ n 1m/s. Năng su t c a thùng có th ñi u ch nh b ng t m ch n thay ñ i chi u d y c a l p s n ph m ñi vào, ho c thay ñ i s vòng quay c a tang. Năng su t thùng c p li u ki u tang trơn (Hình 6.1a ) ñư c tính theo công th c : Q = 3600 F v k γ , kg/h Trong ñó: F : Di n tích ti t di n c a l , m2. v : T c ñ trung bình c a s n ph m ch y qua l , (m/s ) (Thư ng l y b ng v n t c vòng c a tang ñ nh lư ng v = 0,025 - 1 m/s) k : H s ch a ñ y c a c a xu ng li u, ph thu c kh i lư ng riêng c a h t . γ : Tr ng lư ng riêng c a s n ph m kg/ m3 3.2. ðĩa ñ nh lư ng : 3.2.1. ð c ñi m và ph m vi ng d ng: - Máy ñ nh lư ng th tích làm vi c liên t c - Dùng ñ c p và ñ nh lư ng v t li u d ng h t nh và d ng b t khô. 62
  3. - ð m b o c p li u ñ chính xác khi năng su t tương ñ i l n. 3.2.2. Sơ ñ k t c u: ðĩa quay mâm ñ nh lư ng (hình 5.2a) là m t ñĩa quay n m ngang 1, s n ph m trên ñĩa ñư c ñi u ch nh b ng ng ti p li u di ñ ng 3 ph bên ngoài ng tháo c a boong ke. ð ng cơ ñi n làm quay tr c th ng ñ ng 4 qua cơ c u truy n ñ ng. Hình 5.2a. Sơ ñ k t c u mâm hay ñĩa ñ nh lư ng 3.2.3.C u t o và nguyên t c làm vi c C u t o: 1. ðĩa ch a li u 2. Tr c 3. ðai thang 4. H p gi m t c 5. Bánh răng th ng 6. H p c p li u 7. ng c ñ nh 8. ng di ñ ng 9. T m g t 10. ðai c 11. Tay quay 12. C p bánh răng nón 13. Bánh răng vòng 14. Bánh răng 15. Cánh ñ o Hình 5.2b. Máy ñ nh lư ng ki u ñĩa Nguyên t c làm vi c: ðĩa 1 l p c ng trên tr c 2 nh n chuy n ñ ng quay t môtơ qua ñai thang 3, h p gi m t c 4 và c p bánh răng th ng 5. Li u t h p ch a li u 6 ch y qua 2 cánh ñ o 15 g n trên tr c 2 (ñ chóng dính b t) r i xu ng ñĩa 1. ð ñi u ch nh lư ng li u trên ñĩa 1, dùng h th ng ng ch n li u 7 và 8. ng 7 phía trong l p c ñ nh, m t ngoài ng có ti n ren. ng 8 l ng ngoài ng 7, ñ u phía trên hàn v i ñai c 10 - ăn ren trên ng 7. 63
  4. ðai c 10 hàn v i bánh răng vòng 13 ăn kh p v i bánh răng 14. Khi tay quay 11 quay truy n chuy n ñ ng qua c p bánh răng nón 12, c p bánh răng 14 và 13 làm ñai c 10 quay ăn ren v i ng 7 c ñ nh. Do ñó cũng làm ng 8 cùng ñai 13 v a quay v a t nh ti n d c tr c (lên ho c xu ng) làm thay ñ i lư ng li u trên ñĩa 1. Dùng g t 9 (cũng ñi u ch nh ñư c v trí cao th p) ñ g t li u trên ñĩa 1 xu ng ng tháo li u. Có 2 kh năng ñi u ch nh năng su t : - Thay ñ i vòng quay c a tr c 2 mang ñĩa 1. - D ch chuy n v trí ng 8 b ng tay quay 11. 3.2.4. Năng su t c a ñĩa ñ nh lư ng : Năng su t c a ñĩa ñ nh lư ng ñư c tính theo công th c:   πh 2 n h R +  , kg/h Q = 60ρ   tgϕ 0 3tgϕ 0   Trong ñó: ρ : Kh i lư ng riêng c a h t ho c b t kg/m3. h : Chi u cao nâng ng ti p li u 8 so v i ñĩa (m) n: S vòng quay c a ñĩa, vòng/phút R : Bán kính ng ti p li u 8, m. ϕ : Góc nghiêng t nhiên c a kh i v t li u khi chuy n ñ ng, ñ 3.3. Vít ñ nh lư ng 3.3.1. ð c ñi m và ph m vi ng d ng: - Máy ñ nh lư ng th tích làm vi c liên t c - Vít ñ nh lư ng dùng ñ c p và ñ nh lư ng s n ph m d ng h t, c c nh và d ng b t trong nh ng trư ng h p b qua hi n tư ng nghi n nát. - Máy có th ñ nh lư ng v trí ñ t n m ngang hay n m nghiêng m t góc nào ñó. 3.3.2. C u t o vít ñ nh lư ng Hình 5.3. Vít ñ nh lư ng 64
  5. 3.3.3. Năng su t c a vít ñ nh lư ng: Năng su t c a vít ñ nh lư ng ñư c xác ñ nh theo công th c : Q = 47 D2 SK nγ ( kg/h) Trong ñó: D : ðư ng kính vít xo n , m S : Bư c vít, m Thư ng thư ng : S = (0,8 - 1,0) D K : H s ñ ñ y, K= 0,8 - 1,0 n : S vòng quay c a vít xo n trong 1 phút. ð i v i s n ph m linh ñ ng n = 40 - 80 v/ ph, ít linh ñ ng hơn thì n = 20 - 40 v/ph. γ : Kh i lư ng riêng c a s n ph m (kg/m3) ð tránh v t li u tích t trong vít ñ nh lư ng c n ph i ñ m b o t l : D ≥ (4-5) DC (mm) Trong ñó : DC : Kích thư c l n nh t c a c c s n ph m . 3.4. Băng t i ñ nh lư ng 3.4.1. ð c ñi m và ph m vi ng d ng: - Máy ñ nh lư ng làm vi c liên t c - Dùng ñ c p và ñ nh lư ng v t li u c c nh cũng như v t li u m dính k t. V i v t li u m, dính, dùng thanh g t làm s ch b ph n ch u t i và b ng v i bông t m cao su - Băng t i ñ nh lư ng có th ñ t n m ngang hay n m nghiêng. 3.4.2. Phân lo i: - Băng t i ñ nh lư ng theo th tích. - Băng t i ñ nh lư ng theo tr ng lư ng 3.4.3. Băng t i ñ nh lư ng theo th tích Hình 5.4. Băng t i ñ nh lư ng theo th tích 1. Khung 2. tang d n 3. tang căng ( tang kéo) 4. Băng 5. ð ng cơ ñi n 6. H p gi m t c d n ñ ng 7. ði m t a c a thùng ch a li u 8. Ph u ch a 65
  6. 9. T m ch n ñi u ch nh 10. Cơ c u kéo căng Nhánh băng phía trên ñ b ng nh ng con lăn ñ nh lư ng. D c theo băng có ñ t thanh ch n t o thành máng nh d n s n ph m c p li u. V t li u t thùng ch a li u ñư c c p vào băng m t cách ñ u ñ n và có th ñi u ch nh theo chi u cao c a t m ch n. T c ñ c a băng l y t 0,1 - 0,5m/s. 3.4.4. Băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng - Băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng t a trên giá ñ b n l Hình 5.5. Băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng Trên hình 5.5 cho ta sơ ñ nguyên t c c a băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng; cơ c u này l p trên khung, t a trên giá ñ b n l . S n ph m c p b ng băng t i ñư c cân b ng ñ i tr ng; d ch chuy n ñ i tr ng có th ñi u ch nh ñư c năng su t trong gi i h n 1/3. Khi thay ñ i ñ nghiêng c a khung máy ñ nh lư ng thì do thay ñ i tr ng lư ng s n ph m nên h th ng ñòn b y t ñ ng thay ñ i v trí ñi u ch nh t m ch n và ti t di n l ra c a thùng ch a li u. - Băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng ñi u ch nh b ng ñi n Hình 5.6a. Băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng ñi u ch nh b ng ñi n 1. Băng t i 2. ði m t a 3. ð ng cơ ñi n 4. Cánh tay ñòn 5. Tay ñòn 6. Cơ c u c p li u dao ñ ng ñi n 7. ð i tr ng 8. Công t c ñi n Băng t i ñ nh lư ng theo tr ng lư ng có th t ñ ng hoá nh thi t b ñi n khí nén th y l c. Trên hình 5.6a cho bi t sơ ñ thi t b ñi n ñ ñi u ch nh quá trình làm vi c c a máy ñ nh lư ng - Băng t i 1 l c trên ñi m t a 2 ñư c d n ñ ng b ng ñ ng cơ ñi n 3. 66
  7. Ti n hành cân b ng nh cơ c u cánh tay ñòn tr ng lư ng 4 v i tay ñòn 5 và ñ i tr ng 7. V t li u ñư c ñưa vào b ng cơ c u c p li u dao ñ ng ñi n 6. tay ñòn 5 có h th ng công t c ñi n 8 qua m t thi t b ñ c bi t làm thay ñ i ch ñ làm vi c c a b rung, nh hư ng ñ n vi c cung c p v t li u, sao cho khôi ph c ñư c s cân b ng c a h tr ng lư ng. Trên hình 5.6b là sơ ñ m t ki u băng t i ñ nh lư ng ñi u ch nh b ng ñi n khác. S ñi u ch nh ñó ñư c th c hi n b ng cách thay ñ i cơ c u c p li u 7. khi thay ñ i tr ng lư ng c a băng t i 1, cơ c u tr ng lư ng 2,3 và 4 làm thay ñ i v trí c a h th ng c t ñi n 5. Nh ñi u khi n b ng ñi n mà thay ñ i ñư c t s truy n c a b bi n t c 6, làm chuy n ñ ng máy c p li u 7 Hình 5.6b. Băng t i ñ nh lư ng theo tr ng lư ng ñi u ch nh b ng ñi n ñ thay ñ i t c ñ c p li u 1. Băng t i 2,3,4. Cơ c u tr ng lư ng 5. H th ng c t ñi n 6. B bi n t c 7. Máy c p li u 3.5 CÁC MÁY ð NH LƯ NG THEO TR NG LƯ NG 3.5.1. ð c ñi m: - Máy ñ nh lư ng tr ng lư ng lo i t ng ph n m t g m các b ph n: . B ph n c p li u ñ c p s n ph m vào ñ nh lư ng. . Thùng ch a ñ cân. . B ph n ñi u khi n t ñ ng máy ñ nh lư ng - thùng ch a ph i có hình d ng như th nào ñ nó ti p nh n ñư c hoàn toàn v t li u d ng r i dưa vào và tháo li u ra h t sau khi ñã xác ñ nh tr ng lư ng Các máy ñ nh lư ng theo tr ng lư ng có các lo i sau: 67
  8. 3.5.2. Máy ñ nh lư ng b t: Hình 5.7. Máy ñ nh lư ng bán t ñ ng dùng cho b t 1. Ph u ch a b t c n cân 6. Lăng tr 2.Vít t i b t 7,8. Cánh tay ñòn 3.ð ng cơ ñi n 9. ð i tr ng 4.B gi m t c 10. B ph n ñóng c t ñi n 5.Thùng ñ nh lư ng Trên hình 5.7 là máy ñ nh lư ng tr ng lư ng bán t ñ ng dùng cho b t, chuy n b t t thùng ch a 1 b ng vít t i 2, vít t i này ñư c truy n chuy n ñ ng quay t ñ ng cơ ñi n 3 qua b gi m t c 4. B t ñi vào trong thùng ch a ñ nh lư ng 5, ph n cu i c a thùng ch a có g n lăng tr 6 t a trên các tay ñòn c a cơ c u tr ng lư ng 7 và 8, ñ i tr ng 9 và b ph n ñóng c t ñi n 10 c a ñ ng cơ vít t i c p li u và ñình ch vi c c p b t. Ti n hành ñóng ñi n l i cho vít t i c p li u nút n tay 11. ð ñi u khi n t ñ ng máy ñ nh lư ng theo tr ng lư ng t ng ph n, ngư i ta dùng b ph n cơ ñi n hay ñi n và khí nén. 3.5.3. Máy ñ nh lư ng ñi u khi n b ng khí nén hay th y l c: Trên hình 5.8 cho bi t các b ph n ñ ñi u ch nh máy c p li u ñ nh lư ng tr ng lư ng làm vi c liên t c. Máy ñ nh lư ng tr ng lư ng là tang có nhi u h c 1, ñư c cân b ng trên ñòn b y 2 b ng ñ i tr ng 3 (di ñ ng ñ ch nh l i cơ c u ñ nh lư ng) và 4. Khi thay ñ i tr ng lư ng, tang 1 truy n ñ ng b ng ñòn b y làm thay ñ i v trí c a van 5, ñi u ch nh vi c c p không khí nén hay d u, làm thay ñ i v trí pít tông c a ñ ng cơ tr ñ ng 6 và cào 7, thay ñ i lư ng v t li u do ñĩa c p li u 8 cung c p. ð i v i các máy ñ nh lư ng tr ng lư ng thì b ph n ñóng ñi n ñơn gi n và thu n ti n hơn c là công t c th y ngân; chúng ñư c ñ t trên nh ng chi ti t tương ng 68
  9. c a cơ c u ñ nh lư ng tr ng lư ng (ñòn b y hay thanh l c) mà v trí c a nó thay ñ i trong quá trình cân. Nh ng trang b ñ nh lư ng ñóng bao t ñ ng thư ng g p có c u t o khác nhau ph thu c vào tính ch t cơ lý c a s n ph m cân (b t ñư ng, h t g o, chè, k o, mì ng và các s n ph m th c ph m khác). Hình 5.8. Máy ñ nh lư ng ñi u ch nh b ng khí nén hay th y l c 3.5.4. Máy ñ nh lư ng b ng t bào quang ñi n Khi ñ nh lư ng ñóng bao có th dùng máy ñ nh lư ng cân m t l n và các máy ñ nh lư ng cân nhi u l n. Khi cân m t l n thì th c hi n ñ nh lư ng tr ng lư ng m t ph n s n ph m sau m t l n nh n. Trong các máy ñ nh lư ng cân nhi u l n ñ ñư c ph n tr ng lư ng ñã bi t thì ti n hành cân m t vài l n liên t c; ñi u ñó cho phép tăng s l n cân trong m t ñơn v th i gian mà không gi m m c chính xác c a vi c ñ nh lư ng. Dư i ñây là sơ ñ nguyên lý s ñi u khi n t ñ ng máy ñ nh lư ng b ng t bào quang ñi n (hình 5.9): Bao bì r ng ñưa lên trên bàn quay và ñưa v phía b ph n c p li u dao ñ ng 1,2. H p bao bì ñi vào m t trong các ñĩa cân c a ñòn cân, trên ñĩa cân khác có ñ t s n m u tr ng lư ng; l p m t màn ch n nh trên ñ u ñòn cân này, khi ñ t ñ n tr ng lư ng cân b ng thì t m ch n ñó che ngu n ánh sáng tác d ng lên t bào quang ñi n. trong khi ñó thì rơle quang ñi n b tiêu hao, tác d ng ñ n các b ph n th a hành c a thi t b t ñ ng, làm ñình ch vi c c p s n ph m vào trong bao bì. ð ng th i cơ c u bàn quay 69
  10. làm vi c, ñ y bao bì ñ y ra và ñ t lên ñó bao bì r ng khác. Sau ñó b ph n c p li u b ng dao ñ ng l i t ñ ng làm vi c và làm ñ y bao bì m i. Hình 5.9. Máy ñ nh lư ng tr ng lư ng nh t bào quang ñi n 1. Ph u n p li u 6. lá ch n 2. B rung 7. M u tr ng lư ng 3. ðèn chi u sáng 8. bàn cân 4. ng d n lu ng sáng 9. Bao bì ñã n p ñ y 5.T bào quang ñi n 10. Bao bì r ng 11. Rơle quang ñi n 4. CÁC MÁY ð NH LƯ NG DÙNG CHO S N PH M D NG B T NHÀO 4.1. Khái ni m: ð nh lư ng s n ph m d ng b t nhào nghĩa là phân chia liên t c t kh i chung ra thành các c c riêng, có th tích xác ñ nh và có tr ng lư ng tương ng b ng nhau. Trong khi ñó ph i ñ m b o t tr ng các c c cho ñ ng ñ u. Ví d như trong s n xu t bánh mì thì sai s ñ nh lư ng không ñư c vư t quá ± 2,5% tr ng lư ng trung bình các ño n. 4.2. Phân lo i: Các máy ñ nh lư ng th tích ñ i v i b t nhào thư ng g p nh ng d ng sau: a/ Các máy ñ nh lư ng c t c c b t nhào t d ng s i ñư c ép ñ u ñ n t khuôn ép ra, nh ng ño n y ph i có hình d ng xác ñ nh và ñư c c t b ng dao chuy n ñ ng v i t n s không ñ i; b/ Máy ñ nh lư ng có thùng lư ng ñư c n p ñ y b t nhào và tháo ra b ng phương pháp cư ng b c ; 70
  11. c/ Các máy ñ nh lư ng lo i d p c t c c b t nhào thành hình d ng và th tích xác ñ nh t băng chu n b sơ b s n ph m 4.2.1. Máy ñ nh lư ng b t nhào b ng dao l c: C u t o và nguyên t c làm vi c: 1. ph u ch a 2. khuôn ép 3. dao l c Hinh 5.10a. Máy ñ nh lư ng b t nhào có dao l c Trên hình 5.10a cho sơ ñ máy ñ nh lư ng c t t ng ph n b t nhào b ng dao l c. B t nhào t ph u ch a 1 ñư c m t hay vài vít xo n cu n l y và ñưa ñi v i t c ñ không ñ i qua khuôn ép 2 có profin và ti t di n xác ñ nh; trong quá trình c p li u thì kh i s n ph m ñư c lèn ch t và b t bu c ph i chuy n ñ ng làm các s i có ñ ñ ng ñ u l n v t tr ng. Dao 3 l c v i t n s ñ u c t các s i b t thành các th i có chi u dài và th tích b ng nhau. 4.2.2. Máy ñ nh lư ng b ng thùng lư ng: 1. ph u ti p li u 2. Tr c c p li u 3. Bu ng nh n 4. T m c t ch n 5. pittông 6. thùng lư ng 7. cơ c u chia 8. Pittông 9. lò xo 10. băng t i Hình 5.10b. Máy ñ nh lư ng b ng thùng lư ng Trên hình 5.10b cho máy ñ nh lư ng có thùng lư ng và có pittông thúc ra t ng ph n. T ph u 1 s n ph m ñư c các tr c cán c p li u 2 ñưa vào trong bu ng nh n 3. Trong khi ñó t m ch n c t 4 và pittông 5 v trí t n cùng bên trái. T m ch n 4 và pit tông 5 di chuy n chuy n sang bên ph i và b t ñ u c t kh i s n ph m trong bu ng 3, r i sau ñó nó ñư c ñ y vào thùng lư ng 6 c a cơ c u chia 7. 71
  12. Thùng li u ch a ñ y b t nhào, còn pít tông 8 nén lò xo 9 v v trí bên ph i. Khi quay cơ c u chia ñi 900 pit tông 8 ñư c gi i phóng kh i áp l c c a pit tông 5 dư i tác d ng c a lò xo 9, t ng ph n b t ñư c ñ y ra băng t i 10, t ng ph n b t này b ng th tích thùng li u. 4.2.3. Máy chia có thùng lư ng và cơ c u chia quay liên t c: ñư c ch trên hình 5.11. Thùng có gân 1 cu n b t nhào ñi qua gi a nó và cơ c u chia 2, cơ c u chia có bu ng li u hình tr 3, trong ñó có pit tông 4 d ch chuy n. Dư i áp l c c a b t nhào lùi theo chi u sâu c a bu ng li u cho ñ n ch t a c a con lăn 5 trên cam ñ nh hình 6. Khi bu ng li u ñi ngang qua mép nh n 7 thì b t nhào ñư c c t ra kh i kh i s n ph m chung; khi các con lăn lăn trên hình qu t c ñ nh 8 thì c c b t nhào ñư c pit tông ép t bu ng li u lên băng chuy n 9. Quay cam 6 có th ñi u ch nh ñư c tr ng lư ng ph n b t nhào c n ñ nh lư ng. 1. Tang ti p li u 2. Cơ c u chia 3. Bu ng ch a li u ñ nh lư ng 4. Pittông 5. Con lăn 6. Cam ñ nh hình 7. Mép nh n 8. Hình qu t c ñ nh 9. Băng chuy n Hình 5.11.Máy chia có thùng lư ng và cơ c u chia quay liên t c 4.2.4. Máy ñ nh lư ng mì v n th n Trên hình 5.12 cho bi t sơ ñ làm vi c c a thi t b ñ nh lư ng ñ p là m t b ph n c a máy t ñ ng s n xu t mì v n th n. Nó g m ñĩa ñ p 1 v i khuôn ñ p có hình d ng xác ñ nh, băng thép c a băng chuy n 2, băng chuy n 3 và khuôn ép 4 c p b t nhào và th t xay. B t nhào và th t xay ñư c ñưa vào khuôn ép b ng bơm h i chuy n. B t nhào có d ng ng và th t xay ñư c c p vào trong nó thành t ng ph n riêng nh có b ph n c t b ng khí nén. 72
  13. ng b t nhào ñư c c t b ng dây ñ tách không khí. Khuôn d p c t ng b t nhào ra nh ng th i v n th n mì có ch a ph n th t xay. ð tránh dính b t nhào, ngư i ta bôi trơn khuôn d p b ng d u m . Thi t b ñ nh lư ng tương t ñư c dùng ñ phân lư ng m , men, làm bánh bích quy, k o và nh ng s n ph m khác trong s n xu t th c ph m. Hình 5.12. Sơ ñ máy ñ nh lư ng mì v n th n 1. ðĩa d p 2,3. băng chuy n 4. Khuôn ép 5. NH NG MÁY ð ð NH LƯ NG S N PH M TH C PH M L NG. 5.1. M c ñích và ph m vi ng d ng. - ð nh lư ng s n ph m l ng b ng máy ñư c ph bi n r ng rãi trong nhi u ngành s n xu t th c ph m. Ưu ñi m khi ñ nh lư ng b ng máy : . C i ti n ñư c ñi u ki n v sinh. . ð m b o ñư c năng su t cao. . ð nh lư ng s n ph m m t cách chính xác. - Có ba phương pháp ñ nh lư ng cơ b n: Tr ng lư ng, th tích và ñ nh lư ng theo m c trong ñó ph bi n nh t ñ i v i s n ph m l ng là hai phương pháp ñ nh lư ng th tích và ñ nh lư ng theo m c. - Các yêu c u ñ i v i nh ng máy ñ rót s n ph m th c ph m l ng ch y u là do nh ng tính ch t v t lý khác nhau c a chúng quy t ñ nh (t o b t, ñ nh t, ñ bay hơi); Ví d như bia, săm pa và các ñ u ng khác có ch a khí, ñ gi m t n th t khí cacbonnic thì ph i rót dư i áp su t cao hơn áp su t khí quy n. Ngư i ta t o nên trong bao bì m t áp su t cao b ng áp su t trong bình ñ ng ch t l ng ch y ra. 73
  14. Nh ng s n ph m có ch a vitamin (nư c ép hoa qu và rau) nên rót dư i chân không, trong trư ng h p này gi m ñư c hàm lư ng oxy trên m t s n ph m trong bao bì kín. ð i v i nh ng máy rót các ch t l ng có b t thì c n các yêu c u ñ c bi t. 5.2. Phân lo i các máy rót: Nh ng máy ñ phân lư ng s n ph m th c ph m l ng có th phân lo i theo nh ng d u hi u khác nhau. Trong b ng 5.1 nêu ra s phân lo i c a máy rót ph thu c vào phương pháp rót ch t l ng, c u t o c a máy và các b ph n rót. B ng B ng 5.1. PHÂN LO I CÁC MÁY RÓT Các nhóm Các ch s Các phương pháp v t lý, c u t o và k thu t th c hi n rót máy t ñ ng theo Liên h p bít Cơ c u rót I Lo i máy Bán t ñ ng t ñ ng các kh i chi kín khác b ng tay ti t nhau M t rãnh Nhi u rãnh Ki u bàn II C u t o máy - - th ng th ng quay Dư i áp Dư i áp T o chân Áp su t c t su t chi u Phương su t chi u không trong Bơm pit ch t l ng III pháp n p cao c t ch t tông cao c t ch t bao bì n p trên ñó có l ng không ch t l ng l ng gi m ñi ñy khí ñi Thi t b Ng t b ng IV Khoá nút Van Van trư t b ng hơi ñóng kín không khí V Cơ c u rót T 1 ñ n 40 Theo m c, Theo th Theo th nghĩa là n p tích nh tích nh VI ð nh lư ng ñ y bao bì bình lư ng bình lư ng ñ n m c ñã di ñ ng c ñ nh bi t Nâng mâm Nâng mân Cho dòng bên dư i, bên dư i, ñi n vào Tác d ng trên ñó có trên ñó có cu n dây lên b ph n VII bao bì nh bao bì nh c a van ñóng kín cơ c u cam không khí hình ng c ñ nh nén xo n. - ð i v i nh ng s n ph m có ñ nh t nh : kh i lư ng riêng t 0,9 ñ n 1,0g/cm3, và ñ nh t 0,8 - 8,5 centipoize nh t như: s a, crem, rư u, nư c, rư u mùi, 74
  15. bia, rư u vang xi rô, nư c ép, d u th c v t, d u cá, d m ... thì có th dùng các b ph n rót trong ñó ch t l ng c n phân lư ng ch y dư i tác d ng c a tr ng lư ng (thi t b rót, tr ng l c). - ð i v i nh ng s n ph m có ñ nh t cao hơn (hàng ch c l n): như d ch cà chua, váng s a, d ch rau, m t nh , kem c c ... ngư i ta phân lư ng nh ng s n ph m y nh ép cư ng b c chúng trong nh ng d ng c ñ c bi t c a máy ñ nh lư ng. 5.3. Các cơ c u rót c a máy ñ nh lư ng . 5.3.1.Cơ c u rót ki u van a.C u t o: Hình 5.13a. Cơ c u rót ki u van ñ nh Hình 5.13b.Tính tóan tính t ch y khi lư ng b ng cách ng t không khí thay ñ i m c ch t l ng 1. Bình lư ng 2. Van 3 chi u 3,4. ng 5. ng rót nguyên li u vào bao bì Trên hình 5.13a, ch cơ c u rót ki u van ñơn gi n nh t, nó g m có bình lư ng 1, van ba chi u 2, ng 3, ng n i 4 ñ n p ñ y bình lư ng và ng n i 5 ñ rót th tích ñã ño lư ng vào bao bì ch a. b.Nguyên t c làm vi c: Th tích ch t l ng ñi vào trong bình lư ng 1 ph thu c vào v trí ñ u bên dư i c a ng 3 h c hai ñ u. Khi nút c a van ba chi u t i v trí ch ph n bên ph i c a hình v , ch t l ng dư i áp su t th y tinh ñi vào trong bình lư ng, ñ y không khí trong bình ra qua ng 3. Khi ch t l ng dâng ñ n mép dư i c a ng thì không khí không ra ñư c n a, còn ch t l ng trong bình lư ng ñư c dâng lên cao hơn mép dư i c a ng m t ño n, ph thu c 75
  16. vào m c ch t l ng trong thùng rót. Áp su t không khí trên ch t l ng s ngăn c n vi c n p ti p t c vào bình lư ng, còn l i ra c a ch t l ng b ñóng; ch t l ng trong ng 3 s dâng lên và theo quy t c bình thông nhau nó ñư c xác ñ nh b ng m c ch t l ng trong thùng rót. Như th là ch m d t m t chu trình ñ nh lư ng. Th tích ñư c ñi u ch nh b ng cách nâng lên ho c h ng 3 xu ng. ð tháo ch t l ng vào bao bì ch a, thì quay nút c a van ba chi u ngư c kim ñ ng h m t góc 900, như ñã ch ph n bên trái hình v . Tuỳ theo cách quay van mà nh ng máy dùng cơ c u rót này thu c lo i quay tay, bán t ñ ng và t ñ ng. Ch t l ng ch y ra càng nhanh, thì năng su t máy càng l n, trong nh ng ñi u ki n khác gi ng nhau. c. Tính toán năng su t ch t l ng:Trên hình 5.13b cho sơ ñ ñ xác ñ nh năng su t ch t l ng ch y ra : Ký hi u : E - Di n tích ti t di n c a bình lư ng f - Di n tích l ñáy bình H - Chi u cao bình ñ ng Hx - M c ch t l ng trong bình th i ñi m ñang xét τ - Th i gian ch y h t ch t l ng µ - H s lưu lư ng dω - Th tích ch t l ng vô cùng nh ch y trong bình ra trong th i gian d dH - M c bi n ñ i ch t l ng vô cùng nh sau th i gian d dτ - Kho ng th i gian vô cùng nh g - Gia t c tr ng trư ng. 5.3.2. CƠ C U RÓT KI U VAN XOÁY ð RÓT ð NG ÁP CH T L NG CÓ N P KHÍ . ð tránh t n th t khí khi rót ch t l ng có n p khí ngư i ta n p ñ y b ng cơ c u rót ñ ng áp ñ c bi t. Trên hình 5.14a cho m t c t c a van ñ rót ñ ng áp ch t l ng có n p khí ( ví d như bia) - Chu trình làm vi c c a cơ c u rót ñ ng áp : a/ N p ñ y khí vào bao bì, áp su t c a khí b ng áp su t dư, ch t l ng s ñư c rót áp su t ñó . b/ M l n p ch t l ng. c/ Ch t l ng ch y vào bao bì ch a không có chênh l ch áp su t (dư i tác d ng c a tr ng lư ng b n thân) d/ N p vào ñ y bao bì ñ n m c ch t l ng ñã ñ nh trư c (thông thư ng thì không có thi t b ñ nh lư ng). 76
  17. e/ ðóng l n p ch t l ng. - C u t o và nguyên t c làm vi c: Trong thân van 4 có ba l khoan dư i nh ng góc khác nhau. trong v van 11 cũng có 3 rãnh 1,2,3 tương ng. Ph n bên trên c a v van n i li n v i ñáy 12 c a thùng rót còn ph n bên dư i thì n i v i kh p tr c 5, ti p dư i là hình nón ñ nh tâm 9 có vành cao su 10. Các ng 6, 8, 13, 14 thông v i thùng rót ñ n p ch t l ng vào bao bì. Rãnh vòng 15 n i khoang trong c a bao bì c n n p ñ y v i ng 13; ng hình ô van 8, như ta th y m t c t A -A, ñi trong ng 6, k t thúc b ng l 7. Tay g t 16 quay thân van 4 m t cách liên t c, h p lý. Trong nh ng máy rót t ñ ng thì tay quay có prôfin ph c t p (cam); khi quay bàn quay thì tay quay ñư c lăn trên t m ñ nh lư ng c ñ nh; nh ñó mà thân van ñư c quay theo v i quy t c ñã quy ñ nh theo th i gian và không gian. Các v trí ti p nhau c a thân van ch trên hình 5.14b. Hình 6.14a. Van ñ rót ñ ng áp Hình 6.14b. Sơ ñ làm vi c c a van ñ rót ñ ng áp 77
  18. v trí làm vi c th nh t, rãnh 2 m và chai ñư c n p ñ y khí t thùng khí có áp su t. v trí làm vi c th hai thì các rãnh 1 và 3 m và chai ñư c n p ñ y ch t l ng qua rãnh 1. Khi b ch t l ng ñ y ra kh i chai ñi vào thùng ch a khí theo rãnh 3. Ch t l ng n p ñ y vào chai ñ n m c h1, ch có l 7 c a ng 8. Bên trên ch t l ng còn có khí không có ch ra, ch t l ng s ñư c nâng lên theo ng 3 và theo quy t c bình thông nhau, nó ñư c xác ñ nh b ng m c ch t l ng trong thùng áp l c. v trí th ba, thân van ng ng n p ch t l ng và làm thông th tích bên trong c a bao bì c n n p ñ y v i th tích thùng rót theo hai ñư ng ng 2 và 3. Lúc này ch t l ng trong ng 3 ch y ra làm dâng m c ch t l ng trong chai lên ñ n h2, còn lư ng khí tương ng l i t chai theo ñư ng ng 2 quay ngư c v thùng. v trí th 4 khâu van phân cách hoàn toàn bao bì v i thùng rót và ch t l ng trong ng 1 l i ch y vào chai làm dâng m c ch t l ng trong chai ñ n h3. ði u ch nh v trí c a l 7 theo chi u cao, có th n p ñ y bao bì t i m c sai s cho phép trong th c t . 5.3.3. CƠ C U RÓT KI U VAN CÓ BÌNH LƯ NG C ð NH a. C u t o: Hình 5.15. Cơ c u rót có bình lư ng c ñ nh 1. Thùng rót 9.ð thùng lư ng 2. Bình lư ng 10,12,13. Khung 3. Van nút 11. Lò xo 4. Hình nón ñ nh tâm mi ng chai 14. Vòng k p 5. Chai 15. Thanh ngang 6. Lò xo nén 7,8. Van 78
  19. Trên hình 5.15 ch ra thùng rót 1, n i v i ñáy là bình lư ng 2 g m hai ngăn a và b. Van nút 3 cho phép c t ngăn b trong nh ng trư ng h p ph i gi m lư ng ch t l ng ñ vào bao bì (thư ng thì th tích a và b b ng nhau, b i v y khi c t ngăn b thì vi c n p gi m ñi m t n a). Hình nón 4 ñ ñ nh tâm mi ng chai b t bu c nâng các khung 10, 12, 13 do các chai 5 b dâng lên, khi ñó lò xo 11 b nén. b.Nguyên t c làm vi c: Khi nâng khung 10, 12, 13, lò xo nén 6 có th giãn dài và van 8 ép lên ñ 9, tách bình lư ng kh i thùng rót. Khi thanh ngang bên trên 13 ñi ñ n vòng k p 14 thì nâng vòng k p này lên, thanh 15 có l p van 7 ñ u dư i cũng ñư c nâng lên cùng v i chúng. ðúng lúc ñó ch t l ng b t ñ u trong bình lư ng ch y ra. Sau khi h chai xu ng lò xo 11 dưa h th ng v v trí ban ñ u, bình lư ng ñư c ñ ñ y ch t l ng và chu trình làm vi c ñã mô t ñư c l p l i như cũ. Khác v i cơ c u có bình lư ng di ñ ng ñã mô t trong thi t b y không yêu c u bít kín b ng ñ m gi a ñáy thùng rót và bình lư ng. 5.3.4. CƠ C U RÓT KI U VAN TRƯ T a.C u t o: Hình 5.16. Cơ c u van trư t ñóng kín 1.Thùng rót 3. hình tr 2.Thân r ng 4. Tay g t Trên hình 5.16 ch van trư t hình tr dùng như cơ c u ñóng kín c a máy rót. Thùng rót 1 n i v i thân r ng 2, bên trong có ñ t van trư t hình tr 3. Van trư t ñư c nâng lên hay h xu ng là nh tay g t 4, ñ m b o vi c n p ho c không n p ch t l ng t thùng 1. b. Nguyên t c làm vi c: Trên hình v ch ra hai v trí c a van trư t, có l tương ng v i s m l ch y (bên ph i) và ñóng l ch y (bên trái) ñ n p ch t l ng t thùng rót vào chai. Trong các máy có chi ti t che ki u van trư t m i, th c hi n ñư c nh ng ch c năng ph c t p nh t, ph n ánh k p th i khi có hay không có bao bì dư i cơ c u rót. Van 79
  20. trư t t ñ ng nh n v trí c n thi t (m , ñóng), còn h c trong thân van trư t hình tr cho phép ch t l ng ñong b ng chi ti t ñ nh lư ng quay tr v thùng rót. Lư ng ch t l ng ch y ra hay th i gian n p ñ y bao bì khi m c ch t l ng trong thùng rót không ñ i có th tính toán theo công th c. 5.3.5.CƠ C U RÓT CÓ BÌNH LƯ NG VÀ VAN TRƯ T a. C u t o: 1. Thùng rót 2. Bình ñ ng 3. Van trư t 4,6. L van 5. ng lót r ng 7. ng ch y tràn 8. ð u ng ñ rót vào bao bì Trên hình 5.17 là cơ c u rót ki u có bình lư ng và van trư t ñư c dùng trong ngành s a, rư u, rư u vang và trong nh ng lĩnh v c công nghi p th c ph m khác ñ rót s n ph m th c ph m l ng không nh t.Trong thùng rót 1 có bình ñ ng 2, ñáy bình v n ch t v i van trư t 3. Ph n bên trên c a van trư t 3 thì r ng, còn ph n bên dư i ñ c. Bên thành ph n r ng c a van trư t có l 4; phía ñáy thùng 1 có l p ng lót r ng 5, có l 6, ng ch y tràn 7 và ñ u cu i 8 ñ c m vào bao bì Hình 5.17. Cơ c u van trư t c a máy BRP-8 Lò xo 9 và con lăn 10 d ch chuy n theo cơ c u cam có profin tương ng ñ m b o s d ch chuy n th ng ñ ng c a van trư t b. Nguyên t c làm vi c: Khi nâng van trư t lên m t ñ i lư ng H thì bình lư ng 2 dùng ch a ch t l ng ñư c nâng lên, mép bên trên c a nó n m cao hơn m c ch t l ng như ñã ch b ng ñư ng ch m ch m. ð ng th i x y ra s trùng khít các l 4 và 6 c a c p van trư t, nh ñó mà ch t l ng trong bình lư ng ch y vào bao bì ch a. Sau khi ch y h t ch t l ng thì bình lư ng ñư c h xu ng l i ñư c n p ch t l ng và l p l i chu trình làm vi c ñã mô t . 80
nguon tai.lieu . vn