Xem mẫu
- CHƯƠNG 5: CÁC MÁY ð NH LƯ NG
1. M C ðÍCH VÀ PH M VI NG D NG
Trong các nhà máy th c ph m, quá trình ñ nh lư ng nguyên li u, ñ nh lư ng v t
li u b sung và thành ph m có ý nghĩa l n ñ ñ m b o năng su t và hi u su t s n xu t
cũng như m i ch tiêu ch t lư ng c a s n ph m.
ð i tư ng ñ nh lư ng r t ña d ng và phong phú như: d ng r i, l ng ít nh t, l ng
nh t, ñ m ñ c, d o, nhão, quánh. Do ñó, tùy theo c u t o và tính ch t c a s n ph m
c n ñ nh lư ng mà có các phương pháp và các thi t b ñ nh lư ng khác nhau.
Các máy ñ nh lư ng thư ng ñư c l p ngay dư i boong ke ch a, ñ t trư c các
máy và thi t b ch bi n ho c các máy tr n v.v...
2. PHÂN LO I
2.1.Theo nguyên t c ñ nh lư ng:
- Máy ñ nh lư ng theo th tích: C u t o ñơn gi n, d s d ng nhưng m c ñ
chính xác th p
- Máy ñ nh lư ng theo tr ng lư ng: K t c u ph c t p, giá thành cao nhưng
m c ñ chính xác cao
Phương pháp ñ nh lư ng th tích có sai s t 2-3% nên ch áp d ng khi ño
lư ng sơ b . Phương pháp ñ nh lư ng theo kh i lư ng có sai s ñ nh lư ng th p
kho ng 0,1% nên ñư c áp d ng khi c n ño lư ng chính xác các c u t c a h n h p.
2.2. Theo phương th c làm vi c.
- Máy ñ nh lư ng liên t c
- Máy ñ nh lư ng gián ño n (t ng m )
2.3. Theo tính ch t v t li u.
- Máy ñ nh lư ng v t li u r i
- Máy ñ nh lư ng v t li u d o
- Máy ñ nh lư ng v t li u l ng.
3. CÁC MÁY ð NH LƯ NG V T LI U R I.
ð ñ nh lư ng v t li u r i hay là các s n ph m h t, ngư i ta dùng các máy ñ nh
lư ng th tích và tr ng lư ng, ñ nh lư ng liên t c và t ng ph n. Phương pháp ñ nh
lư ng theo th tích có sai s l n hơn nhưng k t c u máy ñơn gi n hơn, sai s n m
trong gi i h n cho phép nên v n ñư c s d ng r ng rãi trong nhi u dây chuy n s n
xu t.
Nh ng máy ñ nh lư ng c p li u liên t c thư ng g p là lo i thùng, ñĩa, vít t i, băng
t i, máy l c, pittông, rung l c và dao ñ ng cũng như lo i tr ng lư ng làm vi c t ñ ng
và n a t ñ ng.
61
- 3.1. Thùng ñ nh lư ng : (Máy ñ nh lư ng ki u tang)
3.1.1. ð c ñi m và ph m vi ng d ng:
- Máy ñ nh lư ng th tích làm vi c liên t c
- ð nh lư ng các s n ph m d ng r i, d ng h t, b t v..v
3.1.2. Phân lo i:
- Ki u thùng hình tr hay thùng có nhi u c nh (hình 5.1a và 5.1 b): ð ñi u ch nh
dòng s n ph m nh l c ma sát và l c bám dính v i b m t thùng.
- Ki u hình qu t: lo i h c (hình 5.1c) và lo i cánh ( hình 5.1d): các lo i thùng này
thì lo i thùng tr nh n và có nh ng n p g n nh dùng cho s n ph m b t và h t nh .
Nh ng thùng mài c nh dùng cho s n ph m d ng c c nh và c c trung bình.
Hình 5.1. Các thùng ñ nh lư ng
a) Thùng ñ nh lư ng hình tr b) Thùng ñ nh lư ng có c nh
c) Thùng ñ nh lư ng có h c d) thùng ñ nh lư ng có cánh
1. Tr c thùng 2. Thùng 3. L ñ tháo 4. Cái n o ñ cào v t li u dư
trong các ngăn 5. Ngăn 6. Thùng ch a li u 7. Tr c n o
T c ñ vòng c a thùng t 0,025 ñ n 1m/s. Năng su t c a thùng có th ñi u
ch nh b ng t m ch n thay ñ i chi u d y c a l p s n ph m ñi vào, ho c thay ñ i s
vòng quay c a tang.
Năng su t thùng c p li u ki u tang trơn (Hình 6.1a ) ñư c tính theo công th c :
Q = 3600 F v k γ , kg/h
Trong ñó: F : Di n tích ti t di n c a l , m2.
v : T c ñ trung bình c a s n ph m ch y qua l , (m/s )
(Thư ng l y b ng v n t c vòng c a tang ñ nh lư ng v = 0,025 - 1 m/s)
k : H s ch a ñ y c a c a xu ng li u, ph thu c kh i lư ng riêng c a h t .
γ : Tr ng lư ng riêng c a s n ph m kg/ m3
3.2. ðĩa ñ nh lư ng :
3.2.1. ð c ñi m và ph m vi ng d ng:
- Máy ñ nh lư ng th tích làm vi c liên t c
- Dùng ñ c p và ñ nh lư ng v t li u d ng h t nh và d ng b t khô.
62
- - ð m b o c p li u ñ chính xác khi năng su t tương ñ i l n.
3.2.2. Sơ ñ k t c u:
ðĩa quay mâm ñ nh lư ng (hình 5.2a) là m t
ñĩa quay n m ngang 1, s n ph m trên ñĩa ñư c
ñi u ch nh b ng ng ti p li u di ñ ng 3 ph bên
ngoài ng tháo c a boong ke.
ð ng cơ ñi n làm quay tr c th ng ñ ng 4
qua cơ c u truy n ñ ng.
Hình 5.2a. Sơ ñ k t c u mâm hay ñĩa ñ nh lư ng
3.2.3.C u t o và nguyên t c làm vi c
C u t o:
1. ðĩa ch a li u
2. Tr c
3. ðai thang
4. H p gi m t c
5. Bánh răng th ng
6. H p c p li u
7. ng c ñ nh
8. ng di ñ ng
9. T m g t
10. ðai c
11. Tay quay
12. C p bánh răng nón
13. Bánh răng vòng
14. Bánh răng
15. Cánh ñ o
Hình 5.2b. Máy ñ nh lư ng ki u ñĩa
Nguyên t c làm vi c:
ðĩa 1 l p c ng trên tr c 2 nh n chuy n ñ ng quay t môtơ qua ñai thang 3, h p
gi m t c 4 và c p bánh răng th ng 5. Li u t h p ch a li u 6 ch y qua 2 cánh ñ o 15
g n trên tr c 2 (ñ chóng dính b t) r i xu ng ñĩa 1. ð ñi u ch nh lư ng li u trên ñĩa
1, dùng h th ng ng ch n li u 7 và 8. ng 7 phía trong l p c ñ nh, m t ngoài ng có
ti n ren. ng 8 l ng ngoài ng 7, ñ u phía trên hàn v i ñai c 10 - ăn ren trên ng 7.
63
- ðai c 10 hàn v i bánh răng vòng 13 ăn kh p v i bánh răng 14. Khi tay quay 11 quay
truy n chuy n ñ ng qua c p bánh răng nón 12, c p bánh răng 14 và 13 làm ñai c 10
quay ăn ren v i ng 7 c ñ nh. Do ñó cũng làm ng 8 cùng ñai 13 v a quay v a t nh
ti n d c tr c (lên ho c xu ng) làm thay ñ i lư ng li u trên ñĩa 1. Dùng g t 9 (cũng
ñi u ch nh ñư c v trí cao th p) ñ g t li u trên ñĩa 1 xu ng ng tháo li u.
Có 2 kh năng ñi u ch nh năng su t :
- Thay ñ i vòng quay c a tr c 2 mang ñĩa 1.
- D ch chuy n v trí ng 8 b ng tay quay 11.
3.2.4. Năng su t c a ñĩa ñ nh lư ng :
Năng su t c a ñĩa ñ nh lư ng ñư c tính theo công th c:
πh 2 n h
R + , kg/h
Q = 60ρ
tgϕ 0 3tgϕ 0
Trong ñó:
ρ : Kh i lư ng riêng c a h t ho c b t kg/m3.
h : Chi u cao nâng ng ti p li u 8 so v i ñĩa (m)
n: S vòng quay c a ñĩa, vòng/phút
R : Bán kính ng ti p li u 8, m.
ϕ : Góc nghiêng t nhiên c a kh i v t li u khi chuy n ñ ng, ñ
3.3. Vít ñ nh lư ng
3.3.1. ð c ñi m và ph m vi ng d ng:
- Máy ñ nh lư ng th tích làm vi c liên t c
- Vít ñ nh lư ng dùng ñ c p và ñ nh lư ng s n ph m d ng h t, c c nh và d ng
b t trong nh ng trư ng h p b qua hi n tư ng nghi n nát.
- Máy có th ñ nh lư ng v trí ñ t n m ngang hay n m nghiêng m t góc nào ñó.
3.3.2. C u t o vít ñ nh lư ng
Hình 5.3. Vít ñ nh lư ng
64
- 3.3.3. Năng su t c a vít ñ nh lư ng:
Năng su t c a vít ñ nh lư ng ñư c xác ñ nh theo công th c :
Q = 47 D2 SK nγ ( kg/h)
Trong ñó:
D : ðư ng kính vít xo n , m
S : Bư c vít, m Thư ng thư ng : S = (0,8 - 1,0) D
K : H s ñ ñ y, K= 0,8 - 1,0
n : S vòng quay c a vít xo n trong 1 phút. ð i v i s n ph m linh ñ ng
n = 40 - 80 v/ ph, ít linh ñ ng hơn thì n = 20 - 40 v/ph.
γ : Kh i lư ng riêng c a s n ph m (kg/m3)
ð tránh v t li u tích t trong vít ñ nh lư ng c n ph i ñ m b o t l :
D ≥ (4-5) DC (mm)
Trong ñó : DC : Kích thư c l n nh t c a c c s n ph m .
3.4. Băng t i ñ nh lư ng
3.4.1. ð c ñi m và ph m vi ng d ng:
- Máy ñ nh lư ng làm vi c liên t c
- Dùng ñ c p và ñ nh lư ng v t li u c c nh cũng như v t li u m dính k t. V i
v t li u m, dính, dùng thanh g t làm s ch b ph n ch u t i và b ng v i bông t m cao
su
- Băng t i ñ nh lư ng có th ñ t n m ngang hay n m nghiêng.
3.4.2. Phân lo i:
- Băng t i ñ nh lư ng theo th tích.
- Băng t i ñ nh lư ng theo tr ng lư ng
3.4.3. Băng t i ñ nh lư ng theo th tích
Hình 5.4. Băng t i ñ nh lư ng theo th tích
1. Khung 2. tang d n 3. tang căng ( tang kéo) 4. Băng 5. ð ng cơ ñi n
6. H p gi m t c d n ñ ng 7. ði m t a c a thùng ch a li u 8. Ph u ch a
65
- 9. T m ch n ñi u ch nh 10. Cơ c u kéo căng
Nhánh băng phía trên ñ b ng nh ng con lăn ñ nh lư ng. D c theo băng có ñ t
thanh ch n t o thành máng nh d n s n ph m c p li u. V t li u t thùng ch a li u
ñư c c p vào băng m t cách ñ u ñ n và có th ñi u ch nh theo chi u cao c a t m
ch n. T c ñ c a băng l y t 0,1 - 0,5m/s.
3.4.4. Băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng
- Băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng t a trên giá ñ b n l
Hình 5.5. Băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng
Trên hình 5.5 cho ta sơ ñ nguyên t c c a băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng;
cơ c u này l p trên khung, t a trên giá ñ b n l . S n ph m c p b ng băng t i ñư c
cân b ng ñ i tr ng; d ch chuy n ñ i tr ng có th ñi u ch nh ñư c năng su t trong gi i
h n 1/3. Khi thay ñ i ñ nghiêng c a khung máy ñ nh lư ng thì do thay ñ i tr ng
lư ng s n ph m nên h th ng ñòn b y t ñ ng thay ñ i v trí ñi u ch nh t m ch n và
ti t di n l ra c a thùng ch a li u.
- Băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng ñi u ch nh b ng ñi n
Hình 5.6a. Băng t i ñ nh lư ng theo kh i lư ng ñi u ch nh b ng ñi n
1. Băng t i 2. ði m t a 3. ð ng cơ ñi n 4. Cánh tay ñòn 5. Tay ñòn
6. Cơ c u c p li u dao ñ ng ñi n 7. ð i tr ng 8. Công t c ñi n
Băng t i ñ nh lư ng theo tr ng lư ng có th t ñ ng hoá nh thi t b ñi n khí
nén th y l c.
Trên hình 5.6a cho bi t sơ ñ thi t b ñi n ñ ñi u ch nh quá trình làm vi c c a
máy ñ nh lư ng - Băng t i 1 l c trên ñi m t a 2 ñư c d n ñ ng b ng ñ ng cơ ñi n 3.
66
- Ti n hành cân b ng nh cơ c u cánh tay ñòn tr ng lư ng 4 v i tay ñòn 5 và ñ i tr ng
7. V t li u ñư c ñưa vào b ng cơ c u c p li u dao ñ ng ñi n 6. tay ñòn 5 có h
th ng công t c ñi n 8 qua m t thi t b ñ c bi t làm thay ñ i ch ñ làm vi c c a b
rung, nh hư ng ñ n vi c cung c p v t li u, sao cho khôi ph c ñư c s cân b ng c a
h tr ng lư ng.
Trên hình 5.6b là sơ ñ m t ki u băng t i ñ nh lư ng ñi u ch nh b ng ñi n
khác. S ñi u ch nh ñó ñư c th c hi n b ng cách thay ñ i cơ c u c p li u 7. khi thay
ñ i tr ng lư ng c a băng t i 1, cơ c u tr ng lư ng 2,3 và 4 làm thay ñ i v trí c a h
th ng c t ñi n 5. Nh ñi u khi n b ng ñi n mà thay ñ i ñư c t s truy n c a b bi n
t c 6, làm chuy n ñ ng máy c p li u 7
Hình 5.6b. Băng t i ñ nh lư ng theo tr ng lư ng ñi u ch nh
b ng ñi n ñ thay ñ i t c ñ c p li u
1. Băng t i 2,3,4. Cơ c u tr ng lư ng 5. H th ng c t ñi n
6. B bi n t c 7. Máy c p li u
3.5 CÁC MÁY ð NH LƯ NG THEO TR NG LƯ NG
3.5.1. ð c ñi m:
- Máy ñ nh lư ng tr ng lư ng lo i t ng ph n m t g m các b ph n:
. B ph n c p li u ñ c p s n ph m vào ñ nh lư ng.
. Thùng ch a ñ cân.
. B ph n ñi u khi n t ñ ng máy ñ nh lư ng
- thùng ch a ph i có hình d ng như th nào ñ nó ti p nh n ñư c hoàn toàn v t
li u d ng r i dưa vào và tháo li u ra h t sau khi ñã xác ñ nh tr ng lư ng
Các máy ñ nh lư ng theo tr ng lư ng có các lo i sau:
67
- 3.5.2. Máy ñ nh lư ng b t:
Hình 5.7. Máy ñ nh lư ng bán t ñ ng dùng cho b t
1. Ph u ch a b t c n cân 6. Lăng tr
2.Vít t i b t 7,8. Cánh tay ñòn
3.ð ng cơ ñi n 9. ð i tr ng
4.B gi m t c 10. B ph n ñóng c t ñi n
5.Thùng ñ nh lư ng
Trên hình 5.7 là máy ñ nh lư ng tr ng lư ng bán t ñ ng dùng cho b t, chuy n
b t t thùng ch a 1 b ng vít t i 2, vít t i này ñư c truy n chuy n ñ ng quay t ñ ng
cơ ñi n 3 qua b gi m t c 4. B t ñi vào trong thùng ch a ñ nh lư ng 5, ph n cu i c a
thùng ch a có g n lăng tr 6 t a trên các tay ñòn c a cơ c u tr ng lư ng 7 và 8, ñ i
tr ng 9 và b ph n ñóng c t ñi n 10 c a ñ ng cơ vít t i c p li u và ñình ch vi c c p
b t. Ti n hành ñóng ñi n l i cho vít t i c p li u nút n tay 11.
ð ñi u khi n t ñ ng máy ñ nh lư ng theo tr ng lư ng t ng ph n, ngư i ta
dùng b ph n cơ ñi n hay ñi n và khí nén.
3.5.3. Máy ñ nh lư ng ñi u khi n b ng khí nén hay th y l c:
Trên hình 5.8 cho bi t các b ph n ñ ñi u ch nh máy c p li u ñ nh lư ng tr ng
lư ng làm vi c liên t c. Máy ñ nh lư ng tr ng lư ng là tang có nhi u h c 1, ñư c cân
b ng trên ñòn b y 2 b ng ñ i tr ng 3 (di ñ ng ñ ch nh l i cơ c u ñ nh lư ng) và 4.
Khi thay ñ i tr ng lư ng, tang 1 truy n ñ ng b ng ñòn b y làm thay ñ i v trí
c a van 5, ñi u ch nh vi c c p không khí nén hay d u, làm thay ñ i v trí pít tông c a
ñ ng cơ tr ñ ng 6 và cào 7, thay ñ i lư ng v t li u do ñĩa c p li u 8 cung c p.
ð i v i các máy ñ nh lư ng tr ng lư ng thì b ph n ñóng ñi n ñơn gi n và
thu n ti n hơn c là công t c th y ngân; chúng ñư c ñ t trên nh ng chi ti t tương ng
68
- c a cơ c u ñ nh lư ng tr ng lư ng (ñòn b y hay thanh l c) mà v trí c a nó thay ñ i
trong quá trình cân. Nh ng trang b ñ nh lư ng ñóng bao t ñ ng thư ng g p có c u
t o khác nhau ph thu c vào tính ch t cơ lý c a s n ph m cân (b t ñư ng, h t g o,
chè, k o, mì ng và các s n ph m th c ph m khác).
Hình 5.8. Máy ñ nh lư ng ñi u ch nh b ng khí nén hay th y l c
3.5.4. Máy ñ nh lư ng b ng t bào quang ñi n
Khi ñ nh lư ng ñóng bao có th dùng máy ñ nh lư ng cân m t l n và các máy
ñ nh lư ng cân nhi u l n. Khi cân m t l n thì th c hi n ñ nh lư ng tr ng lư ng m t
ph n s n ph m sau m t l n nh n.
Trong các máy ñ nh lư ng cân nhi u l n ñ ñư c ph n tr ng lư ng ñã bi t thì
ti n hành cân m t vài l n liên t c; ñi u ñó cho phép tăng s l n cân trong m t ñơn v
th i gian mà không gi m m c chính xác c a vi c ñ nh lư ng.
Dư i ñây là sơ ñ nguyên lý s ñi u khi n t ñ ng máy ñ nh lư ng b ng t bào
quang ñi n (hình 5.9):
Bao bì r ng ñưa lên trên bàn quay và ñưa v phía b ph n c p li u dao ñ ng 1,2.
H p bao bì ñi vào m t trong các ñĩa cân c a ñòn cân, trên ñĩa cân khác có ñ t s n m u
tr ng lư ng; l p m t màn ch n nh trên ñ u ñòn cân này, khi ñ t ñ n tr ng lư ng cân
b ng thì t m ch n ñó che ngu n ánh sáng tác d ng lên t bào quang ñi n. trong khi ñó
thì rơle quang ñi n b tiêu hao, tác d ng ñ n các b ph n th a hành c a thi t b t
ñ ng, làm ñình ch vi c c p s n ph m vào trong bao bì. ð ng th i cơ c u bàn quay
69
- làm vi c, ñ y bao bì ñ y ra và ñ t lên ñó bao bì r ng khác. Sau ñó b ph n c p li u
b ng dao ñ ng l i t ñ ng làm vi c và làm ñ y bao bì m i.
Hình 5.9. Máy ñ nh lư ng tr ng lư ng nh t bào quang ñi n
1. Ph u n p li u 6. lá ch n
2. B rung 7. M u tr ng lư ng
3. ðèn chi u sáng 8. bàn cân
4. ng d n lu ng sáng 9. Bao bì ñã n p ñ y
5.T bào quang ñi n 10. Bao bì r ng
11. Rơle quang ñi n
4. CÁC MÁY ð NH LƯ NG DÙNG CHO S N PH M D NG B T NHÀO
4.1. Khái ni m:
ð nh lư ng s n ph m d ng b t nhào nghĩa là phân chia liên t c t kh i chung
ra thành các c c riêng, có th tích xác ñ nh và có tr ng lư ng tương ng b ng nhau.
Trong khi ñó ph i ñ m b o t tr ng các c c cho ñ ng ñ u. Ví d như trong s n xu t
bánh mì thì sai s ñ nh lư ng không ñư c vư t quá ± 2,5% tr ng lư ng trung bình các
ño n.
4.2. Phân lo i: Các máy ñ nh lư ng th tích ñ i v i b t nhào thư ng g p nh ng
d ng sau:
a/ Các máy ñ nh lư ng c t c c b t nhào t d ng s i ñư c ép ñ u ñ n t khuôn
ép ra, nh ng ño n y ph i có hình d ng xác ñ nh và ñư c c t b ng dao chuy n ñ ng
v i t n s không ñ i;
b/ Máy ñ nh lư ng có thùng lư ng ñư c n p ñ y b t nhào và tháo ra b ng
phương pháp cư ng b c ;
70
- c/ Các máy ñ nh lư ng lo i d p c t c c b t nhào thành hình d ng và th tích xác
ñ nh t băng chu n b sơ b s n ph m
4.2.1. Máy ñ nh lư ng b t nhào b ng dao l c:
C u t o và nguyên t c làm vi c:
1. ph u ch a
2. khuôn ép
3. dao l c
Hinh 5.10a. Máy ñ nh lư ng b t
nhào có dao l c
Trên hình 5.10a cho sơ ñ máy
ñ nh lư ng c t t ng ph n b t nhào b ng
dao l c. B t nhào t ph u ch a 1 ñư c m t hay vài vít xo n cu n l y và ñưa ñi v i t c
ñ không ñ i qua khuôn ép 2 có profin và ti t di n xác ñ nh; trong quá trình c p li u
thì kh i s n ph m ñư c lèn ch t và b t bu c ph i chuy n ñ ng làm các s i có ñ ñ ng
ñ u l n v t tr ng. Dao 3 l c v i t n s ñ u c t các s i b t thành các th i có chi u dài
và th tích b ng nhau.
4.2.2. Máy ñ nh lư ng b ng thùng lư ng:
1. ph u ti p li u
2. Tr c c p li u
3. Bu ng nh n
4. T m c t ch n
5. pittông
6. thùng lư ng
7. cơ c u chia
8. Pittông
9. lò xo
10. băng t i
Hình 5.10b. Máy ñ nh lư ng b ng thùng lư ng
Trên hình 5.10b cho máy ñ nh lư ng có thùng lư ng và có pittông thúc ra t ng
ph n. T ph u 1 s n ph m ñư c các tr c cán c p li u 2 ñưa vào trong bu ng nh n 3.
Trong khi ñó t m ch n c t 4 và pittông 5 v trí t n cùng bên trái. T m ch n 4 và pit
tông 5 di chuy n chuy n sang bên ph i và b t ñ u c t kh i s n ph m trong bu ng 3,
r i sau ñó nó ñư c ñ y vào thùng lư ng 6 c a cơ c u chia 7.
71
- Thùng li u ch a ñ y b t nhào, còn pít tông 8 nén lò xo 9 v v trí bên ph i. Khi
quay cơ c u chia ñi 900 pit tông 8 ñư c gi i phóng kh i áp l c c a pit tông 5 dư i tác
d ng c a lò xo 9, t ng ph n b t ñư c ñ y ra băng t i 10, t ng ph n b t này b ng th
tích thùng li u.
4.2.3. Máy chia có thùng lư ng và cơ c u chia quay liên t c: ñư c ch trên
hình 5.11. Thùng có gân 1 cu n b t nhào ñi qua gi a nó và cơ c u chia 2, cơ c u chia
có bu ng li u hình tr 3, trong ñó có pit tông 4 d ch chuy n. Dư i áp l c c a b t nhào
lùi theo chi u sâu c a bu ng li u cho ñ n ch t a c a con lăn 5 trên cam ñ nh hình 6.
Khi bu ng li u ñi ngang qua mép nh n 7 thì b t nhào ñư c c t ra kh i kh i s n
ph m chung; khi các con lăn lăn trên hình qu t c ñ nh 8 thì c c b t nhào ñư c pit
tông ép t bu ng li u lên băng chuy n 9. Quay cam 6 có th ñi u ch nh ñư c tr ng
lư ng ph n b t nhào c n ñ nh lư ng.
1. Tang ti p li u
2. Cơ c u chia
3. Bu ng ch a li u ñ nh lư ng
4. Pittông
5. Con lăn
6. Cam ñ nh hình
7. Mép nh n
8. Hình qu t c ñ nh
9. Băng chuy n
Hình 5.11.Máy chia có thùng lư ng và cơ c u
chia quay liên t c
4.2.4. Máy ñ nh lư ng mì v n th n
Trên hình 5.12 cho bi t sơ ñ làm vi c c a thi t b ñ nh lư ng ñ p là m t b
ph n c a máy t ñ ng s n xu t mì v n th n. Nó g m ñĩa ñ p 1 v i khuôn ñ p có hình
d ng xác ñ nh, băng thép c a băng chuy n 2, băng chuy n 3 và khuôn ép 4 c p b t
nhào và th t xay.
B t nhào và th t xay ñư c ñưa vào khuôn ép b ng bơm h i chuy n. B t nhào có
d ng ng và th t xay ñư c c p vào trong nó thành t ng ph n riêng nh có b ph n c t
b ng khí nén.
72
- ng b t nhào ñư c c t b ng dây ñ tách không khí. Khuôn d p c t ng b t
nhào ra nh ng th i v n th n mì có ch a ph n th t xay. ð tránh dính b t nhào, ngư i
ta bôi trơn khuôn d p b ng d u m .
Thi t b ñ nh lư ng tương t ñư c dùng ñ phân lư ng m , men, làm bánh bích
quy, k o và nh ng s n ph m khác trong s n xu t th c ph m.
Hình 5.12. Sơ ñ máy ñ nh lư ng mì v n th n
1. ðĩa d p
2,3. băng chuy n
4. Khuôn ép
5. NH NG MÁY ð ð NH LƯ NG S N PH M TH C PH M L NG.
5.1. M c ñích và ph m vi ng d ng.
- ð nh lư ng s n ph m l ng b ng máy ñư c ph bi n r ng rãi trong nhi u
ngành s n xu t th c ph m. Ưu ñi m khi ñ nh lư ng b ng máy :
. C i ti n ñư c ñi u ki n v sinh.
. ð m b o ñư c năng su t cao.
. ð nh lư ng s n ph m m t cách chính xác.
- Có ba phương pháp ñ nh lư ng cơ b n: Tr ng lư ng, th tích và ñ nh lư ng
theo m c trong ñó ph bi n nh t ñ i v i s n ph m l ng là hai phương pháp ñ nh
lư ng th tích và ñ nh lư ng theo m c.
- Các yêu c u ñ i v i nh ng máy ñ rót s n ph m th c ph m l ng ch y u là do
nh ng tính ch t v t lý khác nhau c a chúng quy t ñ nh (t o b t, ñ nh t, ñ bay hơi);
Ví d như bia, săm pa và các ñ u ng khác có ch a khí, ñ gi m t n th t khí
cacbonnic thì ph i rót dư i áp su t cao hơn áp su t khí quy n. Ngư i ta t o nên trong
bao bì m t áp su t cao b ng áp su t trong bình ñ ng ch t l ng ch y ra.
73
- Nh ng s n ph m có ch a vitamin (nư c ép hoa qu và rau) nên rót dư i chân
không, trong trư ng h p này gi m ñư c hàm lư ng oxy trên m t s n ph m trong bao
bì kín.
ð i v i nh ng máy rót các ch t l ng có b t thì c n các yêu c u ñ c bi t.
5.2. Phân lo i các máy rót:
Nh ng máy ñ phân lư ng s n ph m th c ph m l ng có th phân lo i theo
nh ng d u hi u khác nhau. Trong b ng 5.1 nêu ra s phân lo i c a máy rót ph thu c
vào phương pháp rót ch t l ng, c u t o c a máy và các b ph n rót.
B ng
B ng 5.1. PHÂN LO I CÁC MÁY RÓT
Các nhóm
Các ch s Các phương pháp v t lý, c u t o và k thu t th c hi n rót
máy
t ñ ng theo Liên h p bít
Cơ c u rót
I Lo i máy Bán t ñ ng t ñ ng các kh i chi kín khác
b ng tay
ti t nhau
M t rãnh Nhi u rãnh Ki u bàn
II C u t o máy - -
th ng th ng quay
Dư i áp
Dư i áp T o chân Áp su t c t
su t chi u
Phương
su t chi u không trong Bơm pit ch t l ng
III pháp n p cao c t ch t
tông
cao c t ch t bao bì n p trên ñó có
l ng không
ch t l ng
l ng gi m ñi ñy khí
ñi
Thi t b Ng t b ng
IV Khoá nút Van Van trư t b ng hơi
ñóng kín không khí
V Cơ c u rót T 1 ñ n 40
Theo m c,
Theo th Theo th
nghĩa là n p
tích nh tích nh
VI ð nh lư ng ñ y bao bì
bình lư ng bình lư ng
ñ n m c ñã
di ñ ng c ñ nh
bi t
Nâng mâm Nâng mân Cho dòng
bên dư i, bên dư i, ñi n vào
Tác d ng
trên ñó có trên ñó có cu n dây
lên b ph n
VII
bao bì nh bao bì nh c a van
ñóng kín
cơ c u cam không khí hình ng
c ñ nh nén xo n.
- ð i v i nh ng s n ph m có ñ nh t nh : kh i lư ng riêng t 0,9 ñ n
1,0g/cm3, và ñ nh t 0,8 - 8,5 centipoize nh t như: s a, crem, rư u, nư c, rư u mùi,
74
- bia, rư u vang xi rô, nư c ép, d u th c v t, d u cá, d m ... thì có th dùng các b ph n
rót trong ñó ch t l ng c n phân lư ng ch y dư i tác d ng c a tr ng lư ng (thi t b rót,
tr ng l c).
- ð i v i nh ng s n ph m có ñ nh t cao hơn (hàng ch c l n): như d ch cà
chua, váng s a, d ch rau, m t nh , kem c c ... ngư i ta phân lư ng nh ng s n ph m y
nh ép cư ng b c chúng trong nh ng d ng c ñ c bi t c a máy ñ nh lư ng.
5.3. Các cơ c u rót c a máy ñ nh lư ng .
5.3.1.Cơ c u rót ki u van
a.C u t o:
Hình 5.13a. Cơ c u rót ki u van ñ nh Hình 5.13b.Tính tóan tính t ch y khi
lư ng b ng cách ng t không khí thay ñ i m c ch t l ng
1. Bình lư ng
2. Van 3 chi u
3,4. ng
5. ng rót nguyên li u vào bao bì
Trên hình 5.13a, ch cơ c u rót ki u van ñơn gi n nh t, nó g m có bình lư ng 1,
van ba chi u 2, ng 3, ng n i 4 ñ n p ñ y bình lư ng và ng n i 5 ñ rót th tích ñã
ño lư ng vào bao bì ch a.
b.Nguyên t c làm vi c: Th tích ch t l ng ñi vào trong bình lư ng 1 ph thu c
vào v trí ñ u bên dư i c a ng 3 h c hai ñ u.
Khi nút c a van ba chi u t i v trí ch ph n bên ph i c a hình v , ch t l ng
dư i áp su t th y tinh ñi vào trong bình lư ng, ñ y không khí trong bình ra qua ng 3.
Khi ch t l ng dâng ñ n mép dư i c a ng thì không khí không ra ñư c n a, còn ch t
l ng trong bình lư ng ñư c dâng lên cao hơn mép dư i c a ng m t ño n, ph thu c
75
- vào m c ch t l ng trong thùng rót. Áp su t không khí trên ch t l ng s ngăn c n vi c
n p ti p t c vào bình lư ng, còn l i ra c a ch t l ng b ñóng; ch t l ng trong ng 3 s
dâng lên và theo quy t c bình thông nhau nó ñư c xác ñ nh b ng m c ch t l ng
trong thùng rót. Như th là ch m d t m t chu trình ñ nh lư ng. Th tích ñư c ñi u
ch nh b ng cách nâng lên ho c h ng 3 xu ng.
ð tháo ch t l ng vào bao bì ch a, thì quay nút c a van ba chi u ngư c kim
ñ ng h m t góc 900, như ñã ch ph n bên trái hình v .
Tuỳ theo cách quay van mà nh ng máy dùng cơ c u rót này thu c lo i quay tay,
bán t ñ ng và t ñ ng.
Ch t l ng ch y ra càng nhanh, thì năng su t máy càng l n, trong nh ng ñi u
ki n khác gi ng nhau.
c. Tính toán năng su t ch t l ng:Trên hình 5.13b cho sơ ñ ñ xác ñ nh năng
su t ch t l ng ch y ra :
Ký hi u :
E - Di n tích ti t di n c a bình lư ng
f - Di n tích l ñáy bình
H - Chi u cao bình ñ ng
Hx - M c ch t l ng trong bình th i ñi m ñang xét
τ - Th i gian ch y h t ch t l ng
µ - H s lưu lư ng
dω - Th tích ch t l ng vô cùng nh ch y trong bình ra trong th i gian d
dH - M c bi n ñ i ch t l ng vô cùng nh sau th i gian d
dτ - Kho ng th i gian vô cùng nh
g - Gia t c tr ng trư ng.
5.3.2. CƠ C U RÓT KI U VAN XOÁY ð RÓT ð NG ÁP CH T L NG
CÓ N P KHÍ .
ð tránh t n th t khí khi rót ch t l ng có n p khí ngư i ta n p ñ y b ng cơ c u
rót ñ ng áp ñ c bi t. Trên hình 5.14a cho m t c t c a van ñ rót ñ ng áp ch t l ng có
n p khí ( ví d như bia)
- Chu trình làm vi c c a cơ c u rót ñ ng áp :
a/ N p ñ y khí vào bao bì, áp su t c a khí b ng áp su t dư, ch t l ng s ñư c
rót áp su t ñó .
b/ M l n p ch t l ng.
c/ Ch t l ng ch y vào bao bì ch a không có chênh l ch áp su t (dư i tác d ng
c a tr ng lư ng b n thân)
d/ N p vào ñ y bao bì ñ n m c ch t l ng ñã ñ nh trư c (thông thư ng thì không
có thi t b ñ nh lư ng).
76
- e/ ðóng l n p ch t l ng.
- C u t o và nguyên t c làm vi c:
Trong thân van 4 có ba l khoan dư i nh ng góc khác nhau. trong v van 11
cũng có 3 rãnh 1,2,3 tương ng. Ph n bên trên c a v van n i li n v i ñáy 12 c a
thùng rót còn ph n bên dư i thì n i v i kh p tr c 5, ti p dư i là hình nón ñ nh tâm 9
có vành cao su 10.
Các ng 6, 8, 13, 14 thông v i thùng rót ñ n p ch t l ng vào bao bì.
Rãnh vòng 15 n i khoang trong c a bao bì c n n p ñ y v i ng 13; ng hình ô
van 8, như ta th y m t c t A -A, ñi trong ng 6, k t thúc b ng l 7. Tay g t 16 quay
thân van 4 m t cách liên t c, h p lý. Trong nh ng máy rót t ñ ng thì tay quay có
prôfin ph c t p (cam); khi quay bàn quay thì tay quay ñư c lăn trên t m ñ nh lư ng c
ñ nh; nh ñó mà thân van ñư c quay theo v i quy t c ñã quy ñ nh theo th i gian và
không gian.
Các v trí ti p nhau c a thân van ch trên hình 5.14b.
Hình 6.14a. Van ñ rót ñ ng áp Hình 6.14b. Sơ ñ làm vi c c a van ñ rót
ñ ng áp
77
- v trí làm vi c th nh t, rãnh 2 m và chai ñư c n p ñ y khí t thùng khí có
áp su t. v trí làm vi c th hai thì các rãnh 1 và 3 m và chai ñư c n p ñ y ch t l ng
qua rãnh 1. Khi b ch t l ng ñ y ra kh i chai ñi vào thùng ch a khí theo rãnh 3.
Ch t l ng n p ñ y vào chai ñ n m c h1, ch có l 7 c a ng 8. Bên trên ch t
l ng còn có khí không có ch ra, ch t l ng s ñư c nâng lên theo ng 3 và theo quy t c
bình thông nhau, nó ñư c xác ñ nh b ng m c ch t l ng trong thùng áp l c.
v trí th ba, thân van ng ng n p ch t l ng và làm thông th tích bên trong
c a bao bì c n n p ñ y v i th tích thùng rót theo hai ñư ng ng 2 và 3. Lúc này
ch t l ng trong ng 3 ch y ra làm dâng m c ch t l ng trong chai lên ñ n h2, còn
lư ng khí tương ng l i t chai theo ñư ng ng 2 quay ngư c v thùng.
v trí th 4 khâu van phân cách hoàn toàn bao bì v i thùng rót và ch t l ng
trong ng 1 l i ch y vào chai làm dâng m c ch t l ng trong chai ñ n h3.
ði u ch nh v trí c a l 7 theo chi u cao, có th n p ñ y bao bì t i m c sai s
cho phép trong th c t .
5.3.3. CƠ C U RÓT KI U VAN CÓ BÌNH LƯ NG C ð NH
a. C u t o:
Hình 5.15. Cơ c u rót có bình lư ng c ñ nh
1. Thùng rót 9.ð thùng lư ng
2. Bình lư ng 10,12,13. Khung
3. Van nút 11. Lò xo
4. Hình nón ñ nh tâm mi ng chai 14. Vòng k p
5. Chai 15. Thanh ngang
6. Lò xo nén 7,8. Van
78
- Trên hình 5.15 ch ra thùng rót 1, n i v i ñáy là bình lư ng 2 g m hai ngăn a và
b. Van nút 3 cho phép c t ngăn b trong nh ng trư ng h p ph i gi m lư ng ch t l ng
ñ vào bao bì (thư ng thì th tích a và b b ng nhau, b i v y khi c t ngăn b thì vi c n p
gi m ñi m t n a). Hình nón 4 ñ ñ nh tâm mi ng chai b t bu c nâng các khung 10, 12,
13 do các chai 5 b dâng lên, khi ñó lò xo 11 b nén.
b.Nguyên t c làm vi c: Khi nâng khung 10, 12, 13, lò xo nén 6 có th giãn dài
và van 8 ép lên ñ 9, tách bình lư ng kh i thùng rót.
Khi thanh ngang bên trên 13 ñi ñ n vòng k p 14 thì nâng vòng k p này lên,
thanh 15 có l p van 7 ñ u dư i cũng ñư c nâng lên cùng v i chúng. ðúng lúc ñó
ch t l ng b t ñ u trong bình lư ng ch y ra.
Sau khi h chai xu ng lò xo 11 dưa h th ng v v trí ban ñ u, bình lư ng ñư c
ñ ñ y ch t l ng và chu trình làm vi c ñã mô t ñư c l p l i như cũ.
Khác v i cơ c u có bình lư ng di ñ ng ñã mô t trong thi t b y không yêu c u
bít kín b ng ñ m gi a ñáy thùng rót và bình lư ng.
5.3.4. CƠ C U RÓT KI U VAN TRƯ T
a.C u t o:
Hình 5.16. Cơ c u van trư t ñóng kín
1.Thùng rót 3. hình tr
2.Thân r ng 4. Tay g t
Trên hình 5.16 ch van trư t hình tr dùng như cơ c u ñóng kín c a máy rót.
Thùng rót 1 n i v i thân r ng 2, bên trong có ñ t van trư t hình tr 3. Van trư t ñư c
nâng lên hay h xu ng là nh tay g t 4, ñ m b o vi c n p ho c không n p ch t l ng t
thùng 1.
b. Nguyên t c làm vi c:
Trên hình v ch ra hai v trí c a van trư t, có l tương ng v i s m l ch y
(bên ph i) và ñóng l ch y (bên trái) ñ n p ch t l ng t thùng rót vào chai.
Trong các máy có chi ti t che ki u van trư t m i, th c hi n ñư c nh ng ch c
năng ph c t p nh t, ph n ánh k p th i khi có hay không có bao bì dư i cơ c u rót. Van
79
- trư t t ñ ng nh n v trí c n thi t (m , ñóng), còn h c trong thân van trư t hình tr
cho phép ch t l ng ñong b ng chi ti t ñ nh lư ng quay tr v thùng rót.
Lư ng ch t l ng ch y ra hay th i gian n p ñ y bao bì khi m c ch t l ng trong
thùng rót không ñ i có th tính toán theo công th c.
5.3.5.CƠ C U RÓT CÓ BÌNH LƯ NG VÀ VAN TRƯ T
a. C u t o:
1. Thùng rót
2. Bình ñ ng
3. Van trư t
4,6. L van
5. ng lót r ng
7. ng ch y tràn
8. ð u ng ñ rót vào bao bì
Trên hình 5.17 là cơ c u rót ki u có
bình lư ng và van trư t ñư c dùng trong
ngành s a, rư u, rư u vang và trong nh ng
lĩnh v c công nghi p th c ph m khác ñ rót
s n ph m th c ph m l ng không nh t.Trong
thùng rót 1 có bình ñ ng 2, ñáy bình v n ch t
v i van trư t 3. Ph n bên trên c a van trư t 3
thì r ng, còn ph n bên dư i ñ c. Bên thành
ph n r ng c a van trư t có l 4; phía ñáy
thùng 1 có l p ng lót r ng 5, có l 6, ng
ch y tràn 7 và ñ u cu i 8 ñ c m vào bao bì
Hình 5.17. Cơ c u van trư t c a máy BRP-8
Lò xo 9 và con lăn 10 d ch chuy n theo cơ c u cam có profin tương ng ñ m
b o s d ch chuy n th ng ñ ng c a van trư t
b. Nguyên t c làm vi c: Khi nâng van trư t lên m t ñ i lư ng H thì bình lư ng
2 dùng ch a ch t l ng ñư c nâng lên, mép bên trên c a nó n m cao hơn m c ch t l ng
như ñã ch b ng ñư ng ch m ch m. ð ng th i x y ra s trùng khít các l 4 và 6 c a
c p van trư t, nh ñó mà ch t l ng trong bình lư ng ch y vào bao bì ch a.
Sau khi ch y h t ch t l ng thì bình lư ng ñư c h xu ng l i ñư c n p ch t l ng
và l p l i chu trình làm vi c ñã mô t .
80
nguon tai.lieu . vn