Xem mẫu

  1. CHƯƠNG 3 CÁC THI T B LÀM NH 3.1. Máy nghi n: 3.1.1. Khái ni m : Trong công nghi p s n xu t lương th c th c ph m thư ng g p quá trình nghi n nh v t li u t các c c to, các h t thành d ng b t thô, v a ho c b t m n . Ví d : CN xay b t h n h p, nghi n h t ngũ c c thành b t CN th c ăn gia súc: nghi n h t, c khô và các ch t b sung khác (mu i, nguyên t vi lư ng, vitamin, kháng sinh), thành b t, nghi n thô khô d u, lõi ngô v.v... CN bánh k o : nghi n bán TP: Cacao v n, b t nhão sôcola, nghi n b t, nghi n ñư ng . CN th t cá : Nghi n xương, nghi n b t cá . CN SX d u béo : Nghi n h t có d u, nghi n khô d u . CN lên men : Nghi n ñ i m ch, m m h t tươi, m m h t khô v.v ... Quá trình nghi n nh v t li u trong các máy nghi n là nh các l c cơ h c. Có th phân lo i các d ng tác d ng cơ h c nh m phá v v t li u ñem nghi n nh (hình 3.1). Tùy theo k t c u c a t ng lo i máy nghi n mà l c phá v v t li u ñem nghi n có th là l c nén, ép, ch , b , c t, x , ép trư t, va ñ p ho c do m t vài l c trên cùng tác d ng ñ ng th i. Công nghi n ph thu c: - L c tác d ng k t c u máy các cơ c u truy n ñ ng. - Tính ch t cơ lí c a v t li u ñem nghi n như ñ c ng ñ m, tính ch t c a v h t. Hình 3.1. Các l c nghi n a )nén ép; b)ch ; c) b ; d)c t ñ) x ; e) ép trư t; g) ñ p 28
  2. 3.1.2. Các lo i máy nghi n. Các lo i máy nghi n ñ nghi n nh b ng m t ho c vài d ng tác d ng cơ h c như ñã mô t hình 3.1. Các lo i máy nghi n g m có: Máy nghi n ñĩa, máy nghi n tr c, máy nghi n ch u con lăn, máy nghi n búa, máy nghi n bi v.v... Tùy theo tính ch t cơ lí hình d ng, ñ m c a nguyên li u ñem nghi n, yêu c u c a s n ph m, năng xu t, công su t, tính ch t công ngh c a công ño n ti p theo (khô ư t ) mà chon máy nghi n phù h p và kinh t nh t . 3.1.3 Máy nghi n ñĩa. Trong CNLTTP dùng máy nghi n ñĩa ñ nghi n b t v a và m n. Hi n nay ít dùng do năng su t th p. Phân lo i có 4 d ng máy nghi n ñĩa : - Máy có tr c th ng ñ ng làm quay ñĩa trên . - Máy có tr c th ng ñ ng làm quay ñĩa dư i . - Máy có tr c n m ngang làm quay 1 ñĩa . - Máy có tr c n m ngang làm quay 2 ñĩa. C u t o: B ph n chính c a máy nghi n ñĩa là ñĩa nghi n ch t o b ng kim lo i ho c b ng ñá nhân t o . B ng kim lo i có th b ng thép ñúc ho c b ng gang. ðĩa b ng ñá nhân t o g m các thành ph n ñư c trình bày b ng 3.1 B ng 1: Thành ph n ñĩa nghi n b ng ñá Thành ph n % Lo i m t ñá Bt Magiê Silic Th ch anh Manhêdit nhám Clorua B t nhám 70 15 15 B t ít nhám 40 30 15 15 Silic 70 15 15 Th ch anh 70 15 15 Ch t o ñĩa nghi n c n ñ m b o các yêu c u. - B m t nghi n c n có ñ c ng cao, ñ nhám l n . - Có tính ñ ng ñ u trên toàn b b m t ñĩa nghi n, khi làm vi c thì mòn ñ u không b s t m . 29
  3. Do l c liên k t c a ñĩa ñá kém hơn ñĩa kim lo i nên ph i làm thêm ñai thép. ðĩa ñá có v n t c vòng 10m/s. ð i v i tr c quay th ng ñ ng 18m/s ñ i v i tr c quay n m ngang ñĩa gang thì 28m/s còn ñĩa thép ñúc ñ t 68m/s. ð tăng kh năng nghi n c a ñĩa tăng b t ra kh i khe nghi n và tăng kho ng cách thông gió ngư i ta gia công m t ñĩa thành các vành, các rãnh chìm có profin hình tam giác trên 2 m t ñĩa (Hình 3.2 và 3.3). Hình 3.2. Hình 3.3. Năng su t c a máy nghi n ñĩa : Tính theo công th c th c nghi m: D 2 v(k − 1) Q = 0,9 q0 = 2k 3 Trong ñó : q0 : Năng su t riêng trên 1m2 b m t ñĩa làm vi c trong 1 gi T/m2 h. V i thóc q0 = 1,6 T/m2 h D : ðư ng kính l n nh t c a m t làm vi c c a ñĩa .m K = D/d = 1,3 ÷ 1,7, t s gi a ñư ng kính l n và nh c a ñĩa nghi n . V: V n t c vòng c a ñĩa quay, thư ng l y v =12,5 ÷ 15m/s Công su t máy nghi n ñĩa : 30
  4. Qv N= ; kw. 180 3.1.4. Máy nghi n tr c: Các máy nghi n lo i hai, ba hay nhi u tr c ñư c dùng r t r ng rãi trong ngành CNTP ñ nghi n b t mì, b t ngô, nghi n các lo i h t làm b t bán thành ph m, các lo i h t có d u ñ khai thác ch t béo, làm th c ăn gia súc, làm bánh k o và lên men. Sơ ñ nguyên lý c a các lo i máy nghi n ñư c mô t hình 3.4 . V i sơ ñ này, các lo i máy nghi n có chung 1 nguyên lý làm vi c là nghi n nát v t li u khi nó ñi qua khe h p gi a 2 tr c nghi n. V t li u b nghi n nát 1 l n như các máy lo i I, II, III, IV, V và VI, b nghi n ép 2 l n các máy VII, VIII, ba l n các máy lo i X, XI, 4 l n lo i IX và 5 l n lo i máy XII. V i nh ng lo i máy nghi n mà m t tr c th c hi n ñư c hai l n nghi n như tr c 2 lo i VII, tr c 2, 3, 4 lo i IX thì v t li u ñem nghi n ph i có tính ch t dính và dai, sau khi nghi n ñư c cán thành d i m ng. Còn v i các lo i h t thì thư ng dùng máy nghi n hai ho c 4 tr c. hình 3.5a, là máy nghi n có 2 tr c c ñ nh dùng ñ nghi n ép, cán các lo i v t li u d o, nhão, không xu t hi n hi n tư ng quá t i do l c ép tăng ñ t ng t. Máy lo i này có c u t o ñơn gi n nh t và cũng thay ñ i ñư c kho ng cách khe nghi n b ng cách x rãnh trên b máy ñ d ch chuy n bu lông gi tr c v i b máy trư c khi nghi n. Nhưng khi máy làm vi c thì chi u r ng khe nghi n (δ) là không ñ i. hình 3.5b, là máy nghi n có tr c di ñ ng ñư c khi làm vi c, nh có l p hai lò xo ch u nén gi a ñ tr c và b máy c ñ nh. Lo i này dùng thích h p ñ nghi n v t li u d ng h t c c nh . Khi quá t i, l c ép tăng ñ t ng t nén 2 lò xo gi tr c di ñ ng, lò xo b nén l i làm tăng kho ng cách gi a 2 tr c ñ thoát l p v t li u ñang gây ra quá t i. Khi h t hi n tư ng quá t i, l c ép tr l i bình thư ng, 2 lò xo l i ñ y tr c di ñ ng tr v v trí cũ v i khe h (δ) làm vi c. Lo i này ñư c dùng r t r ng rãi. hình 3.5.c, là máy nghi n 2 tr c, nhưng c 2 tr c ñ u có l p lò xo ch u nén ñ cùng di ñ ng ñư c khi có quá t i. Máy này dùng thích h p v i v t li u ñem nghi n, cũng có kích thư c không ñ u, d gây quá t i do l c ép tăng ñ t ng t. Do k t c u ph c t p nên ít dùng. Dư i ñây là sơ ñ làm vi c c a máy nghi n 4 tr c (hình 3.6) : Máy có h p ch a li u chung phân thành 2 ngăn, trong m i ngăn có hình chóp 6. G n v i cơ c u th y l c t ñ ng ñi u ch nh khe h gi a 2 tr c nghi n. H t t h p ch a li u xu ng, quay van ch n ñi u ch nh 3 ñ n c p tr c rãi li u 4 ñ rãi h t thành l p m ng trên tr c nghi n quay ch m 9. M i c p tr c nghi n 8 và 9, n u là c p tr c nh n 31
  5. thì l p dao c o s ch, n u c p tr c nghi n x rãnh thì l p bàn ch i 1 c o s ch b m t 2 tr c. máy này còn l p ng thông áp 7, và tay quay 10 ñ ñi u ch nh b ng tay kho ng cách khe nghi n. B ng cơ c u d n ñ ng ki u xích mà th c hi n ñư c nhi m v truy n ñ ng cho tr c nghi n quay nhanh và tr c nghi n quay ch m theo chi u ngư c nhau, v a ñ m b o s ñi u ch nh kho ng cách gi a hai tr c nghi n m t cách d dàng . Hình 3.4. Sơ ñ nguyên lý các máy nghi n tr c Hình 3.5. Máy nghi n 2 tr c Tính toán năng su t nghi n lý thuy t c a máy nghi n tr c: Xác ñ nh theo công th c: Q = 3,6 . 10-6 δ L ρv tb . K (kg/h) δ : Chi u r ng xe nghi n (mm) L : Chi u dài tr c nghi n (mm) (kg/m3) ρ: kh i lư ng riêng c a s n ph m nghi n v n + vc v tb = 2 vn, vc : V n t c vòng c a tr c nhanh và tr c ch m (m/s) 32
  6. Hình 3.6. C u t o c a máy 4 tr c nghi n dùng ñ nghi n h t 3.1.5. Máy nghi n búa: Nguyên lý: Quá trình nghi n nh v t li u trong máy nghi n búa là do va ñ p c a các búa vào v t li u, s chà xát v t li u v i búa và v i thanh trong c a v máy. Các h t v t li u nh l t qua t m lư i phân lo i và ñư c ñưa ra kh i máy. Còn v t li u h t to chưa ñúng yêu c u thì ñư c các ñĩa búa ti p t c nghi n nh . hình 3.7 là máy nghi n búa nghi n thô và trung bình có má nghi n ph : máy nghi n có l p thêm má nghi n 7 trên thành trong v máy làm tăng kh năng phá v v t li u dư i tác d ng va ñ p c a búa và tác d ng chà xát c a má nghi n. Má nghi n ph ñư c ñ t ngay dư i ghi 2 v trí c a n p li u 1. Ghi 2 có nhi m v phân ph i ñ u theo chi u r ng máy, h n ch b t kh năng văng li u lên khi búa ñ p. Trên tr c quay 3 có l p các ñĩa treo búa 8 cách ñ u và l ch ñ u m t góc. Trên m i 33
  7. ñĩa 8 có treo hai búa 4, các hàng búa này ñ p trên các m t ph ng qua các khe ghi 2 theo su t b r ng c a máy. V t li u sau khi ñư c nghi n ñ nh s l t qua lư i 6 ra kh i máy, còn các c c to chưa l t ñư c s b ñ p ti p cho t i khi ñ nh chui qua lư i 6 m i thôi. N p búa 5 tháo m ñư c ñ thay lư i ho c thay búa. Hình 3.8 mô t máy nghi n búa nghi n thô và trung bình có lư i thay ñ i ñư c: ðó là m t ki u máy nghi n khác cùng lo i máy hình 3.7, cũng n p li u ti p tuy n theo chi u quay c a búa, nhưng lư i sàng 2 thay ñ i ñ v a dùng nghi n thô (l lư i sàng to) v a dùng ñ nghi n trung bình khi ñã thay ñ i lư i sàng có c l nh . ðĩa treo búa 1 có b n ch t treo búa và các búa nghi n ñư c treo g n nhau su t chi u r ng c a máy nghi n. S vòng quay c a rôtô trong kho ng 400- 1000 vòng/ph, v n t c vòng c a rôto ñ t t i 40m/s và m c ñ nghi n b ng 10 -15 . Hình 3.7. Máy nghi n búa nghi n thô và Hình 3.8. Máy nghi n búa nghi n trung bình có má nghi n ph thô và trung bình có lư i thay ñ i 1.ph u n p li u; 2.ghi; 3. tr c; 4.búa ñư c 5. n p máy; 6.lư i sàng; 7. má nghi n ph 1. ñĩa treo búa; 2. lư i sàng Máy nghi n m n lo i búa ñúc n p li u chi u tr c ñư c gi i thi u hình 3.9. V t li u ñem nghi n ñư c ñ qua ph u 1 có tay quay 8 ñ ñi u ch nh vi c n p li u theo năng su t thích h p. V t li u ñem nghi n ñư c ch y thành l p qua nam châm 2 ñ tách v n s t trư c khi ch y vào khoang nghi n. Búa nghi n 4 ñư c ñúc thành d ng sáu ho c tám cánh, trên hai ñ u cánh ñ i x ng ñư c u n cong v hai vách trong c a khoang nghi n ñ v a th c hi n quá trình ñ p c a ñ u cánh, v a th c hi n quá trình chà xát v t li u n m gi a ñ u cánh v i vách 6 trong khoang nghi n. Các vách này ñư c t o gân ñ tăng hi u qu chà xát. Trong khoang nghi n còn l p thêm t m ñ p 3 và lư i tháo s n ph m 5. Tr c l p búa nghi n ñư c truy n chuy n ñ ng quay t môtơ 34
  8. qua puly 7. Kích thư c v t li u ñem nghi n t i 40mm và b t nghi n ñ t 0,25mm. Tr c l p búa quay 1800 - 2700 vg/ph, c n công su t 10 kW. Máy nghi n lo i búa ñúc này dùng thích h p ñ nghi n h t, các lo i c , r , các lo i xương và các hoá ch t. Hình 3.9. Máy nghi n m n lo i búa n p li u chi u tr c 3.1.6. Máy nghi n răng: Nguyên lý: Quá trình nghi n trong máy nghi n răng cũng là do tác d ng va ñ p c a các răng v i v t li u ñem nghi n như máy nghi n búa. Do ñó máy này thư ng ñư c x p cùng lo i v i máy nghi n búa, dùng ñ nghi n m n ho c r t m n như máy nghi n răng không có lư i sàng. Máy nghi n răng không nh ng ñư c dùng nhi u trong ngành lương th c, th c ph m mà còn ñư c dùng c trong ngành ch bi n th c ăn gia súc (nghi n xương, v sò, mu i khoáng v.v...), nghi n hoá ch t và luy n kim. Trong s n xu t thư ng dùng hai lo i máy nghi n răng : 1. Lo i có m t roto quay. 2. Lo i có hai roto quay. c hai lo i này g m c u t o lo i có lư i sàng và không có lư i sàng. Máy nghi n răng lo i m t roto và có lư i sàng: ñư c gi i thi u hình 3.10. Trên tr c quay 5 c a máy có l p roto 4, trên roto này có l p các dãy răng nghi n 6 thành các vòng tròn ñ ng tâm. Các răng này càng xa tâm quay thì bư c răng càng gi m. ð i di n v i roto 4 là ñĩa răng c ñ nh 2 l p v i v máy 3. Trên ñĩa răng c ñ nh cũng l p các răng 6 thành các vòng tròn ñ ng tâm có bư c không ñ i. Các vòng răng 35
  9. trên ñĩa c ñ nh n m xen gi a các vòng răng trên roto quay 4. S răng và s vòng răng thay ñ i tuỳ theo t ng lo i máy v i các yêu c u công ngh c th khác nhau. V t li u ñem nghi n n p vào qua mi ng n p li u theo chi u tr c, khi rơi vào vòng răng th nh t ñư c ñ p văng sang vòng răng th hai c a ñĩa ñ i di n, r i l i b văng ti p sang vòng răng th 3. v.v... qua các l n va ñ p, v t li u văng t trong ra ngoài và ñư c ñ p nh t i khi l t ñư c lư i sàng 1 ñ sang b ph n thu h i b t thành ph m. Hình 3.10. Máy nghi n răng lo i m t roto và có lư i sàng 1. lư i sàng; 2. ñĩa răng c ñ nh; 3. v máy; 4. roto 5. tr c quay; 6. răng nghi n 3.1.7.M t s máy nghi n trong CN ñ h p . a. Bơm nghi n. Bơm nghi n thư ng dùng ñ gia công các nguyên li u mà trong ñó có ch a nư c nhi u như nghi n cà chua . C u t o và nguyên t c làm vi c:Hình 3.11 Trên thân bơm b ng gang 1 có g n tr c quay 2 . Trên tr c quay g n các lư i dao 3. Dao 3 ñư c g n sao cho chúng t o thành 1 ñư ng xo n c. Do ñó ph i g n dao n l ch v i dao kia m t góc 120. Xen k gi a các 36
  10. lư i dao trên tr c, ngư i ta ñ t các lư i dao c ñ nh 4 g n vào thân máy. Nguyên li u qua ph u 5 vào máy. Do tác d ng c a dao quay, nguyên li u ñư c nghi n nh và do có t o xo n c, nguyên li u nghi n ñư c chuy n d n v phía cu i ñư c cánh qu t 6 ñ y qua khe h 7 vào bu ng 8 . ñây cánh qu t 9 ñ y s n ph m nghi n theo ng 10 ra ngoài. C 2 cánh qu t ñ u g n trên tr c quay 2. Kích thư c khe h có th ñi u ch nh tuỳ theo yêu c u nghi n nh . Kho ng cách gi a dao trên tr c và dao c ñ nh là 2,5mm. Năng su t máy kho ng 800 kg/ h. S vòng quay c a tr c 400 vòng/ph. 5 A 1 2 3 10 9 8 6 4 B 7 5 1. Thân bơm . 120 2. Tr c quay 3 3. Lư i dao 4. Lư i dao c ñ nh 1 4 Hình 3.11 : Bơm nghi n b. Máy ñ ng hóa: Trong công nghi p ñ h p ho c CN ch bi n s a, máy ñ ng hoá ñư c dùng ñ làm tơi và nh m n các th c ph m l ng nh m tăng ñ tiêu hoá và v m n màng c a s n ph m. Thí d khi s n xu t nư c qu ñ c (nư c chu i, nư c cà chua), làm cho nư c qu không b phân l p sau này, khi s n xu t các lo i ñ h p súp rau qu thì ch t lư ng s n ph m ñư c tăng lên nhi u. 37
  11. Nguyên t c làm vi c c a máy là dùng áp l c cao ñ y s n ph m ñi qua các khe h r t nh , áp su t c a s n ph m vào là kho ng 150 atm và khi ra kh i khe nh ch còn cao hơn áp su t ngoài tr i m t ít (2 - 3 atm). Khi thay ñ i áp su t m t cách quá ñ t ng t và t c ñ tăng lên nhi u làm cho s n ph m b tơi nh ra, thí d khi chu i ñi qua thi t b ñ ng hoá, các s i th t chu i ñư c nh ñi kho ng 10 l n. Kích thư c c a khe h có th ñi u ch nh ñư c t 0,1 ÷ 0,15 cm, t c ñ chuy n ñ ng c a s n ph m qua ñó ñ t t i 150 -200m/s Máy có năng su t 5000 l/h, công su t ñi n 28 km ñư c gi i thi u qua sơ ñ c u t o và nguyên t c làm vi c như sau : Hình 3.12 gi i thi u sơ ñ c u t o và nguyên t c làm vi c c a máy ñ ng hóa như sau: b ph n truy n ñ ng 1 làm quay pittông 2, s n ph m ñi qua van hút 3 và b nén qua van ñ y 4, khe h 5 r i theo ng ñ y ra ngoài. H th ng tay v n 6 và lò xo ñi u ch nh 7 dùng ñ ñi u ch nh kích thư c khe h 5 gi a hòm ñ y 8 6 7 1. b ph n truy n ñ ng 8 2. pittong 3. van hút 5 4. van ñ y 5. khe h 9 6. tay v n 4 7. lò xo ñi u ch nh 2 1 8. hòm ñ y 3 Hình 3.12 : Máy ñ ng hóa . 3.2. Các máy c t thái nguyên li u: 3.2.1. M c ñích và ph m vi ng d ng: ( Khái ni m) - C t là 1 trong nh ng phương pháp làm nh nguyên li u ñư c th c hi n b ng lư i dao, bàn dao, dao thanh răng (hay lư i cưa). Trong CNTP thư ng g p quá trình c t thái nguyên li u trong s n xu t ñ h p rau qu , ñ h p th t cá, CN ch bi n các s n ph m l nh ñông, CN s n xu t thu c lá, CN s n xu t ñư ng. 38
  12. * Hi u qu c a quá trình c t thái: ph thu c trư c h t vào b ph n dao c t (ph thu c ki u và d ng lư i dao) và theo ñ c ñi m chuy n ñ ng c a lư i dao. ð ng th i c n chú ý ñ n m c ñích ch y u c a quá trình c t thái, yêu c u v kích thư c, hình d ng và b m t c a mi ng c t. Qui trình c t không ñ l i ph li u. Vì v y máy c t dùng trong CNTP ph i có nh ng yêu c u sau: - C u t o dao ph i cho phép thay ñ i ñư c chi u dày ho c chi u r ng c a dãi s n ph m (mà không c n thay dao) - Dao ph i tách ñư c các c c s n ph m mà không b t xé chúng ra, không làm bi n d ng rõ r t s n ph m ban ñ u và không làm nư c ép trong s n ph m ch y ra. - Lư i dao khi mài mòn ph i ñ ng ñ u theo t t c chi u dài c a nó và d mài s c. - Dao ph i gi ñư c ch t lư ng c a s n ph m ban ñ u. * ð c trưng c a quá trình c t: Quá trình c t ñư c ñ c trưng b ng s chuy n ñ ng tương ñ i c a lư i dao và s n ph m. Trong ñó ñ ng th i x y ra 2 chi u: Tr c giao và song song v i lư i dao. N u g i: vn là t c ñ c p li u (ho c t c ñ ti n vào s n ph m c a lư i dao). : vt là t c ñ trư t c a nó lên s n ph m vt = tg β vn β : Góc trư t ; ñóng vai trò quan tr ng trong quá trình c t và ngư i ta g i tgβ là h s trư t (có sách g i là h s c t) Qua nghiên c u n n h s trư t càng l n thì b m t c t càng nh n và v nát càng ít. C t có th là ch t ho c thái. N u vt = 0 quá trình c t s tr thành ch t. Vì v y, ch t là trư ng h p ñ c bi t c a thái . 3.2.2. Cơ c u c a 1 máy c t: Có th ch là 1 dao hay g m 1 b dao l p trên 1 hay vài tr c song song, s n ph m ñưa vào phía dao b ng cách cho ăn dao cư ng b c hay t ăn dao. C u t o lư i dao: Có th g m có các lo i như sau: 39
  13. - Dao ñĩa răng - Dao ñĩa có lư i nh n. - Dao hình côn - Dao hình lư i li m. - Dao d ng b n - Cưa, dao 3 góc, dao xo n c. Hình 3.13. Hình d ng dao và lư i cưa a) dao ñĩa răng b) dao ñĩa có lư i nh n c) dao hình côn d,e) dao hình lư i li m f) dao d ng b n g) cưa d ng băng h) dao ba góc i) dao xo n c 3.2.3. Phân lo i máy c t: Theo hình d ng c a m t ph ng phân chia, ngư i ta phân bi t máy ñ c t : - Theo m t hay vài m t ph ng th ng song song, - Theo b m t cong - Theo hình d ng xác ñ nh c a c c v t li u. - Theo nghi n nh hay nghi n m n. 3.2.3.1. Máy c t theo m t hay vài m t ph ng th ng song song: 40
  14. Dùng dao ñĩa, ph ng, lư i li m, d ng b ng chúng ñư c truy n chuy n ñ ng quay, tĩnh ti n hay phúc t p. ð ñưa s n ph m vào và l y s n ph m ra thì dùng tr ng l c, ñưa li u cư ng b c hay t kéo. Hình 3.14. Sơ ñ các b ph n làm vi c c a máy dùng ñ c t theo m t ph ng Trên sơ ñ hình 3.14-a là sơ ñ máy ñĩa ñưa s n ph m cư ng b c nh 1 băng t i ñ t n m ngang (khi c t th t) ho c nghiêng (khi c t cá). T c ñ vòng c a lư i dao tương ng vt, t c ñ c p li u là vn. ð t s n ph m trên m t b ng làm vi c c a băng t i ñư c ti n hành t do hay dùng l c tỳ vào t m ñ y l p trên t m băng . Trư ng h p th nh t vt ≥ vn vi c c t ñ t làm bi n d ng s n ph m khá l n. Trư ng h p th 2, làm các v u t a ñ gi s n ph m c ñ nh thì lúc ñó vt >> vn, s n ph m ít bi n d ng hơn nhi u. Cơ c u c t này g m có m t, hai hay vài ñĩa l p trên m t, hai hay nhi u tr c. Có th dùng máy c t nhi u cưa có dao ñĩa trong trư ng h p c t v t r n hay các s n ph m d ng d o, c c nh . Trên sơ ñ 3.14-b là sơ ñ b ph n làm vi c c a máy nhi u dao ñ c t s n ph m d o. Nó g m tr c 1 có b dao ñĩa 2 l p ráp v i bư c xác ñ nh và tr c 3 c a thùng quay 4, theo b m t c t c a thùng có rãnh vòng ñ m b o c t ñ t s n ph m. Thùng quay 4 dùng ñ c p li u. T c ñ vòng c a nó tương ng v i t c ñ c p li u vn, còn t c ñ vòng c a tr c 1 t c là t c ñ trư t c a lư i dao vt. T l : vt : vn = 3 - 5. Chi u dày l n nh t c a c c ñem c t quy t ñ nh chi u r ng c a khe δ. Năng su t c a cơ c u tính b ng : 41
  15. m3/s Q = α.s.l.vn Trong ñó : α : H s s d ng năng su t l n nh t có th ñ t ñư c s : Chi u r ng khe, m. l : Chi u dài c a khe ñ s n ph m ñi qua 1 cách t do m vn : ð ăn dao, m/s Trên hình 3.14-c là cơ c u làm vi c v i các dao ñĩa l p trên m t tr c, và s n .ph m t ăn dao qua vùng làm vi c. T ăn dao ñư c ñ m b o b ng ma sát sinh ra gi a s n ph m và các dao ñĩa. ñây, momen l c c t ph i nh hơn momen l c ma sát xu t hi n trên b m t ti p xúc c a dao v i s n ph m. Trên hình 3.14- e là sơ ñ c u t o c a cơ c u làm vi c có dao ñĩa l p trên 2 tr c song song và s n ph m t ăn dao qua vùng làm vi c. T ăn dao ñư c ñ m b o b ng ma sát sinh ra gi a s n ph m và dao l p ñ i x ng ñ i v i ñư ng tr c c a rãnh n p s n ph m. T c ñ cho nguyên li u ăn dao s nh nh t th i ñi m ăn dao trung bình khi ng p h t n a th nh t c a ñĩa và l n nh t khi s n ph m ch a ñ y hoàn toàn ti t di n c a rãnh nơi ñ t ñĩa. Trên hình 3.14-.f là sơ ñ các b ph n làm vi c c a máy c t có cưa d ng b ng. ñây băng chuy n ñ ng v i t c ñ vt c t s n ph m ñưa vào băng t i v i v n t c vn. Bánh ñai ch ñ ng, ñ t phía dư i, còn bánh ñà kéo căng thì phía trên. Trên máy có th l p m t hay m t s lư i cưa làm vi c ñ ng th i ho c n i ti p nhau. ð c t xà phòng, keo xương, tr ng lu c và nh ng s n ph m tương t cùng lo i có tr l c c t nh , ngư i ta dùng chi ti t c t là nh ng dây kéo căng 1 (hình 3.15) bu c ch t trên khung 2. ðôi khi khung ñư c truy n chuy n ñ ng dao ñ ng thành thái (c t trư t). Hình 3.15. Sơ ñ máy ñ c t xà phòng và các s n ph m như tr ng, keo xương 42
  16. 3.2.3.2. Máy ñ c t s n ph m theo b m t cong: G m có các lo i dao hình côn, hình c u, xo n c hay lo i dao t h p, ñ m b o khi ñưa s n ph m vào thì t o hình phôi phân chia theo ñư ng cong b m t. Trên sơ ñ hình 3.16-a là sơ ñ c u t o và làm vi c c a cơ c u dao hình côn, ñ m b o chia ph n s n ph m theo b m t hình tr . ñây t c ñ vòng c a ñĩa tương ng v i vt, còn t c ñ c p nguyên li u cho ñĩa hay t c ñ n dao vào s n ph m tương ng v i vn. ð c t có ch t lư ng theo t l c a chúng n m trong gi i h n 30-50 Trên hình 3.16-b là sơ ñ c u t o c a cơ c u c t v i dao hình c u ñư c truy n chuy n ñ ng quay xung quanh tr c n m ngang XX v i t c ñ vòng vt = R và ñưa s n ph m vào hay quay dao xung quanh tr c th ng ñ ng v i t c ñ trung bình vn = R1. Vì dao hình c u nên h s trư t khi c t KC = ω : ω1, trong ñó ω và ω1 là các t c ñ góc quay tương ng. Trên hình 3.16- c là sơ ñ nguyên lý v c u t o và s làm vi c c a dao xo n c. C u t o c a dao như th ñ m b o l y ñư c phoi m ng khi t c ñ c p li u không l n.T l gi a t c ñ vòng c a dao vt và t c ñ ñưa s n ph m vào vn là K= 40-50. Chi u dày phoi c t ra là 0,3-0,6 mm Trên hình 3.16- d là sơ ñ dao nhi u m t dùng ñ c t c c i ñư ng trư c khi cho vào thi t b khu ch tán. C u t o c a dao như v y ñ có phoi d ng hình máng ñ b n, tránh s ñóng t ng c a nguyên li u khi ch t ñ y trong thi t b khu ch tán. Hình 3.16. Sơ ñ các cơ c u c t theo b m t cong 43
  17. 3.2.3.3. Máy ñ phân chia s n ph m ra thành t ng mi ng có hình d ng và kích thư c xác ñ nh: Dùng ñ c t s n ph m ban ñ u ra thành t ng m u nh dư i d ng lát, t m, khoanh, c c nh , thanh, s i, mi ng l p phương. - Trên hình 3.17- a,b là sơ ñ nguyên lý v c u t o và s làm vi c c a các máy ñ c t thành t ng c c nh hay thành t ng lát. B ph n làm vi c g m bu ng 1 ñ c p nguyên li u vào, có hình d ng như 1 cái chêm, ñ m b o ép ñ u s n ph m và hư ng s n ph m vào b ph n dao c t. B ph n dao c t g m ñĩa 2 n m ngang (a) hay th ng ñ ng (b) có g n dao 3. máy (a) có dao hình răng lư c và ph ng, còn máy (b) thì dao ph ng. S n ph m sau khi c t ñư c l y ra qua c a (4) nh tr ng lư ng b n thân c a nó. Trong máy (a) dao l p vuông góc v i hư ng chuy n ñ ng và th c hi n ch t mày (b) thì dao ñ t dư i 1 góc β ñ i v i bán kính và hình thành quá trình thái. Trên hình 3.17 c là sơ ñ cơ c u ñĩa ñ c t s n ph m ra thành s i. ñây trên m t ñĩa d p hình các chi ti t c t dao hình trái xoan, còn l thì hình tròn ñ ñ m b o c t ra có hình s i Hình 3.17. Sơ ñ các b ph n làm vi c c a các máy dùng ñ c t thành lát, khoanh, thanh và thành s i Hình 3.18 th hi n sơ ñ các máy dùng ñ c t thành t m, thành c c nh và thành mi ng l p phương trong ñó: Các cơ c u làm vi c ñ c t s n ph m ra thành lát (t m): Sơ ñ hình 3.18.a,b.Trong trư ng h p th nh t a), vi c c t ti n hành b ng dao t m 1. Dao này truy n chuy n ñ ng dao ñ ng. Trư ng h p b, vi c c t lát ti n hành b ng dao ñĩa 1. S n ph m ñư c ñưa vào nh c p tr c 2, 3 l p trên g i ñ di ñ ng, còn tr c quay 3 thì l p trên g i ñ c ñ nh. 44
  18. Các cơ c u làm vi c dùng ñ c t s n ph m ra thành mi ng l p phương hay hình h p ( hình 3.18- c và d ). Sơ ñ 3.18-c g m 2 b dao t m 1 và 2 và dao hình lư i li m 3. Sơ ñ 3.18.d g m 2 b dao ñĩa 1,2 và m t dao hình lư i li m 3. Kích thư c c a mi ng l p phương ñư c xác ñ nh b ng kho ng cách gi a 2 b dao th nh t và theo vòng quay c a dao hình lư i li m Năng su t c a các cơ c u phân chia s n ph m ra thành c c có hình d ng nh t ñ nh. Q = f0 vsp (m3/s) Trong ñó: f0 : Di n tích ti t di n s ng c a l p s n ph m chuy n ñ ng qua cơ c u c t. m2 vsp : T c ñ c p s n ph m (m/s) Hình 3.18. Sơ ñ các máy dùng ñ c t thành t m, thành c c nh và thành mi ng l p phương 3.2.3.4. Cơ c u ñ nghi n nh và nghi n m n: ðư c dùng khi yêu c u nghi n s n ph m tương ñ i nh và m n( hình 2.23) 45
  19. Hình 3.19. Sơ ñ các máy c t dùng ñ nghi n m n Trên hình 3.19-a là sơ ñ làm vi c c a máy xay th t ho c cá dùng ñ nghi n trung bình và nh . B ph n làm vi c g m cơ c u c p s n ph m là m t vít t i 1 v i bư c thay ñ i và v tr 2. Cơ c u c t g m các lư i dao quay 3 l p t ng c p v i các lư i 4, kích thư c c a l lư i gi m theo hư ng chuy n ñ ng c a s n ph m. phía c a ra c a cơ c u có ñ t vòng khâu 5, khi v n vào ñai c 6 thì vòng khâu này s xi t ch t dao trên lư i ñ m b o c t ñư c s n ph m. Vít t i 1 quay bên trong v tr t o nên 1 l c ép ñ y s n ph m v phía cơ c u c t và ñùn s n ph m ñi qua l lư i và truy n chuy n ñ ng cho dao quay. Trên hình 3.19-b là sơ ñ b ph n làm vi c c a máy băm dùng ñ nghi n nh hàng lo t s n ph m th c ph m như th t, cá, rau, m ....Máy làm vi c gián ño n, s n ph m c n nghi n ñư c ñưa vào ch u quay 1, ñ y kín m t ph n b i n p 2 ñóng m theo ki u b n l . Trong vùng làm vi c có l p tr c 3, trên tr c g n dao 4. Trên hình 3.19-c là sơ ñ nguyên lý c u t o c a máy băm quay có thùng 1 thay cho ch u quay xung quanh tr c n m ngang v i t c ñ l n. Quá trình nghi n ñư c th c hi n nh m t b dao hình lư i li m 2, l p trên tr c n m ngang 3. 3.2.4. M t s máy c t th c t : 3.2.4.1. Máy thái thân lá th c v t: Máy thái rau c rơm PCB-3,5 46
  20. Hình 3. 20. Máy thái rau c rơm PCB-3,5 1. Khung 2. Dây chuy n 3. c n ñóng m 4,5. tr c cu n cung c p dư i và trên. 6. lò xo nén 7. tr ng thái 8. bánh ñà 9. máng 10. t m kê thái Hình 3.21. các cơ c u chuy n và cung c p v t thái a) Các tr c cung c p( m t c t): 1. T m kê thái 2. lò xo 3. v 47
nguon tai.lieu . vn