Xem mẫu

  1. nh©n bÞ thu hÑp tuy vËy hiÖu qu¶ kinh tÕ cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong thêi kú nµy rÊt thÊp kÐm. - ë m iÒn nam trong thêi kú 1954 - 1975 c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt ë vïng t¹m chiÕn chñ yÕu lµ c¸c ®ån ®iÒn, dinh ®iÒn, c¸c HTX kinh tÕ hé gia ®×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. - Thêi kú 1975 l¹i ®©y. Tõ cuèi nh÷ng n¨m 1970 hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thÊp kÐm trong c¸c HTX ë miÒn b¾c dÉn ®Õn sù khñng ho¶ng cña m « h×nh tËp thÓ ho¸ n«ng nghiÖp. Trong thËp niªn 80, ®Æc biÖt lµ ®¹i héi VI cña §¶ng 12/1986 ®· ®Ò ra c¸c chñ tr­¬ng ®æi míi nÒn kinh tÕ n­íc ta tiÕp ®ã Bé ChÝnh TrÞ cã nghÞ quyÕt 10 (4/1988) vÒ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý n«ng nghiÖp vµ kh¼ng ®Þnh hé x· viªn lµ ®¬n vÞ k inh tÕ tù chñ. Víi môc tiªu gi¶i phãng s¶n xuÊt ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, chuyÓn nÒn n«ng nghiÖp n­íc ta sang s¶n xuÊt hµng ho¸, nghÞ quyÕt 10 ®· ®Ò ra chñ tr­¬ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hé. Sau nghÞ quyÕt 10, ®¶ng v µ nhµ n­íc ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n , nghÞ quyÕt, luËt ®Êt ®ai, luËt d©n sù, luËt 37
  2. doanh nghiÖp, luËt ®Çu t­ vµ c¸c nghÞ ®Þnh nh»m thÓ chÕ ho¸ chÝnh s¸ch ®èi víi kinh tÕ t­ nh©n trong n«ng nghiÖp. NghÞ quyÕt héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø V khãa VII n¨m 1993 ®· chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c n«ng l©m ng­ nghiÖp trang tr¹i víi quy m« thÝch hîp, luËt ®Êt ®ai n¨m 1983 vµ nghÞ quyÕt 64/KP ngµy 27/9/1993 còng ®· thÓ chÕ ho¸ chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®èi víi c¸c hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n trong viÖc kinh doanh n«ng nghiÖp. §¹i héi ®¶ng toµn quèc lÇn thø VII n¨m 1996 vµ sau ®ã, nghÞ quyÕt h«Þ nghÞ trung ­¬ng lÇn thø 4 (kho¸ VIII) tiÕp tôc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. ë hÇu hÕt c¸c ®Þa ph­¬ng, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kinh tÕ trang tr¹i ®· ph¸t triÓn rÊt nhanh chãng, nhiÒu ®Þa ph­¬ng ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn lo¹i h×nh kinh tÕ nµy. Theo sè liÖu ®iÒu tra kh¶o s¸t cña c¸c ®Þa ph­¬ng dùa vµo h­íng dÉn s¬ bé vÒ khaÝ niÖm vµ tiªu chÝ nhËn d¹ng trang tr¹i cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t t riÓn n«ng th«n . HiÖn nay n­íc ta cã kho¶ng trªn 113.000 trang tr¹i tËp trung chñ yÕu ë ®ång b»ng S«ng Cöu Long, ®ång b»ng S«ng hång, §«ng Nam Bé, T©y Nguyªn vµ trung du miÒn nói phÝa b¾c. 38
  3. a. VÒ quy m« ®Êt canh t¸c cña mçi trang tr¹i. - Víi c¸c tØnh phÝa b ¾c, b×nhb qu©n ®Êt s¶n xuÊt cña m çi trang tr¹i trªn 4ha, 2 ha chiÕm 56%, 10 ha chiÕm 38.3%, 10 - 30 ha chiÕm 0,6 %, ch­a cã trang tr¹i nµo ®Õn vµi tr¨m ha. - Víi c¸c tØnh phÝa nam, ®Êt s¶n xuÊt b×nh qu©n cña m ét trang tr¹i ë Gia Lai lµ 4,29 ha, §¾c L¾c 6,3 ha, B×nh D­¬ng 10ha, B×nh §Þnh 8 ha, Qu¶ng Nam 2 ha, B×nh thuËn 7 - 8 ha, Thµnh phè HCM 2ha, ­íc tÝnh ®Êt b×nh qu©n cña mét trang tr¹i ViÖt Nam lµ 8 - 10 ha. Nh­ vËy ®Êt canh t¸c s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp cña c¸c tØnh miÒn b¾c lµ thÊp h¬n c¸c tØnh phÝa na m. Nãi chung th× theo ®iÒu tra kinh tÕ trang tr¹i ®ang ph¸t triÓn m ¹nh ë c¸c vïng trung du, miÒn nói, ven biÓn ®ã lµ nh÷ng n¬i cã tiÒm n¨ng ®Êt ®ai lín. b. VÒ lao ®éng cña mçi trang tr¹i. - Víi c¸c tØnh phÝa b¾c, víi trang tr¹i trång c©y l©u n¨m nh­ c©y ¨ n qu¶, diÖn tÝch 2 ha ®Êt canh t¸c th× ngoµi 2 - 3 l ao ®éng gia ®×nh còng chØ cÇn thuª m­ín 1 lao ®éng th­êng xuyªn, tõ 2 - 5 ha thuª 2 - 3 lao ®éng tõ 5 - 10 ha thuª 3 - 5 l ao ®éng tõ 10 - 20 ha thuª 6 - 10 lao ®éng nh­ 39
  4. vËy lao ®éng thuª b×nh qu©n trang tr¹i phÝa b¾c chØ 2 - 40 lao ®éng thêi vô 3 - 40 lao ®éng víi møc l­¬ng kho¶ng 250000 – 300000 ®ång / th¸ng. - C¸c tØnh phÝa nam së Lao ®éng cÇn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña mçi trang tr¹i th­êng lín h¬n c¸c tØnh phÝa b¾c, do quy m« ®Êt canh t¸c, tÝnh chÊ t tËp trung hµng ho¸ cao h¬n. TÝnh b×nh qu©n mét trang tr¹i phÝa nam thuª lao ®éng th­êng xuyªn tronh n¨m lµ 8 - 10 lao ®éng tiÒn l­¬ng ®­îc tr¶ 500.000 hoÆc 600.000 ®ång / th¸ng. c. Vèn ®Çu t­ cña trang tr¹i. Theo c¸c tµi liÖu nghiªn cøu ®iÒu tra, b¸o c ¸o cña Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n viÖn kinh tÕ n«ng nghiÖp cña c¸c Së n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n c¸c tØnh, th× vèn ®Çu t­ cho trang tr¹i cña c¸c tØnh phÝa b¾c lµ kho¶ng tõ 50 - 80 triÖu ®ång. ë c¸c tØnh phÝa nam vèn ®Çu t­ lín h¬n Ýt nhÊt kho¶ng 50triÖu ®ång cao nhÊt lµ 4tû ®ång. B×nh D­¬ng b×nh qu©n mét trang tr¹i lµ 250triÖu ®ång. §¸ng chó ý lµ nguån vèn tù cã trªn 81%, vèn vay ng©n hµng tõ 3 - 5% vèn vay cña ch­¬ng tr×nh (ngoµi ch­¬ng tr×nh 327 nÕu cã) kh«ng ®¸ng kÓ cßn l¹i vay c¸c nguån kh¸c. 40
  5. 2. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh kinh tÕ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt Nam. Em xin ®­îc ®­a ra mét sè chØ tiªu ®Ó ph¶n ¸nh vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña kinh tÕ trang tr¹i trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu. a. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. - §Êt ®ai b×nh qu©n mét trang. - Vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n mét trang tr¹i. - Lao ®éng b×nh qu©n mét trang tr¹i. C¬ cÊu lao ®éng theo lo¹i lao ®éng (lao ®éng gia ®×nh vµ lao ®éng thuª ngoµi). b. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶, chi phÝ, hiÖu qu¶ vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. * ChØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i . - Tæng ®Çu t­ cña trang tr¹i lµ tæng gi¸ trÞ tÝnh b»ng tiÒn cña c¸c lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ë trang tr¹i bao gåm phÇn gi¸ trÞ ®Ó l¹i tiªu dïng (bao gåm tiªu dïng cho 41
  6. sinh ho¹t vµ tiªu dïng cho t¸i s¶n xuÊt) + (s¶n phÈm b¸n ra trªn thÞ tr­êng). - Tæng chi phÝ lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ vËt chÊt bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu. Gièng, Ph©n bãn, thuèc trõ s©u, lao ®éng thuª vµ c¸c kho ¶n dÞch vô thuª ngoµi: b¶o vÖ thùc vËt dÞch vô thuû lîi. - Thu nhËp: lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm vËt chÊt vµ dÞch vô cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt t¹o ra trong mét n¨m hay mét chu kú trong s¶n xuÊt kinh doanh. Lîi nhuËn ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: TN = TR -TC. Trong ®ã: TN : Thu nhËp. TR : tæng doanh thu. TC : Tæng chi phÝ. * C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ: - Doanh thu/ tæng chi phÝ = Tæng doanh thu/Tæng chi phÝ. 42
  7. ChØ tiªu nµy cho biÕt cø 1 ®ång chi phÝ bá ra cho s¶n xuÊt kinh doanh th× trang tr¹i thu ®­îc bao nhiªu ®ång doanh thu. - Lîi nhuËn/Tæng chi phÝ = Tæng lîi nhuËn/Tæng chi phÝ. ChØ tiªu nµy cho biÕt cø 1 ®ång chi phÝ bá ra cho s¶n xuÊt kinh doanh th× trang tr¹i thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. - Doanh thu/lao ®éng = Tæng doanh thu/Tæng lao ®éng. ChØ tiªu nµy cho biÕt cø 1 lao ®éng tham gia s¶n xuÊt th× trang tr¹i thu ®­îc bao nhiªu ®ång thu nhËp. - Doanh thu/DiÖn tÝch = Tæng doanh thu / tæng DiÖn tÝch canh t¸c . ChØ tiªu nµy cho biÕt cø 1 trang tr¹i canh t¸c th× trang tr¹i thu ®­îc bao nhiªu ®ång th u nhËp. - Thu nhËp / DiÖn tÝch = Tæng thu nhËp / Tæng diÖn tÝch canh t¸c. 43
  8. ChØ tiªu nµy cho biÕt 1 ®¬n vÞ diÖn tÝch canh t¸c th× trang tr¹i thu ®­îc bao nhiªu ®ång thu nhËp. 3. T×nh h×nh chung vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt nam. MÆc dï ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt l©u, nh­ng kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt nam chØ ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cã thÓ xem thùc hiÖn chØ thÞ 100 Ban bÝ th­ TW kho¸ IV, NQ10 cña Bé chÝnh trÞ vÒ ph¸t huy vai trß tù chñ cña kinh tÕ hé n«ng d©n vµ ®Æc biÖt sau khi luËt ®Êt ®ai ra ®êi n¨m 1993 th× kinh tÕ trang tr¹i thùc sù cã b­íc ph¸t triÓn kh¸ nhanh vµ ®a d¹ng. NÕu theo quy ®Þnh cña tæng côc thèng kª vÒ tiªu chuÈn trang tr¹i ( QuyÕt ®Þnh sè 359/1998/Q§ - TCTK ngµy 01/07/1998 ) th× c¶ n­íc cã 45.372 trang tr¹i. Trong ®ã chia theo h­íng s¶n xuÊt cã 37.949 trang tr¹i trång c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m vµ c©y hµng n¨m, chiÕm 83,6%; 1306 trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n, chiÕm 3,8%; 2559 trang tr¹i kinh doanh tæng hîp ®a nghµnh, chiÕm 5,6%. Chia theo vïng kinh tÕ: Vïng §«ng B¾c cã 3.491 trang tr¹i, chiÕm 7,7%; Vïng T©y B¾c cã 238 trang tr¹i chiÕm 0,5%; Vïng §ång B»ng S«ng Hång cã 1394 trang tr¹i chiÕm 44
  9. 9,2%; Vïng Duyªn H¶i MiÒn Trung cã 2.706 trang tr¹i, chiÕm 4,6%; Vïng T©y Nguyªn cã 6.333 t, chiÕm 4,6%; Vïng T©y Nguyªn cã 6.333 trang tr¹i, chiÕm 13,6%; Vïng §«ng Nam Bé cã 8402 trang tr¹i, chiÕm 18,5%; Vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long cã 19259 trang tr¹i, chiÕm 42,4%. Sè L§ b×nh qu©n/ trang tr¹i lµ 2,8 ng­êi, lao ®éng thuª ngoµi theo thêi vô 11,5 ng­êi. B×nh qu©n 1 trang tr¹i trång trät cã 5,3 ha ®Êt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp cã 26,8ha nu«i trång thuû s¶n cã 10,7ha. ch¨n nu«i cã 528 con tr©u,bß; 530 con gia cÇm. Vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n cña 1 trang tr¹i lµ 60,2 triÖu ®ång; thu nhËp b×nh qu©n 1 trang tr¹i lµ 22,6 triÖu ®ång (thu nhËp ®· trõ chi phÝ ). VÒ quy m« diÖn tÝch cña mçi trang tr¹i ë n­íc ta theo ®iÒu tra cña côc thèng kª cho thÊy: trang tr¹i < 1ha chiÕm 15%; tõ 1 - 5 ha chiÕm 28%; tõ 5- 10 ha chiÕm 34%; tõ 10- 20 ha chiÕm 16%; tõ 20 - 50 ha chiÕm 4% vµ trªn 50 ha chiÕm 3%. Ngoµi viÖc gãp phÇn lµm giµu cho c¸c chñ trang tr¹i, ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt nam trong nh÷ng n¨m qua ®· gi¶i quyÕt viÖc lµm t¹i chç cho h¬n 50.000 lao ®éng lµm thuª th­êng xuyªn vµ 520.000 lao ®éng lµm thuª theo thêi vô t¹m thêi ë n«ng th«n. Tæng sè vèn huy ®éng ®©u t­ ph¸t 45
nguon tai.lieu . vn