- Trang Chủ
- Kinh tế học
- Giáo trình phân tích quan điểm đặc điểm cơ bản của trang trại gia đình là sản xuất hàng hóa làm cơ sở nòng cốt p5
Xem mẫu
- nh©n bÞ thu hÑp tuy vËy hiÖu qu¶ kinh tÕ cña s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp trong thêi kú nµy rÊt thÊp kÐm.
- ë m iÒn nam trong thêi kú 1954 - 1975 c¸c h×nh
thøc tæ chøc s¶n xuÊt ë vïng t¹m chiÕn chñ yÕu lµ c¸c ®ån
®iÒn, dinh ®iÒn, c¸c HTX kinh tÕ hé gia ®×nh s¶n xuÊt
hµng ho¸.
- Thêi kú 1975 l¹i ®©y.
Tõ cuèi nh÷ng n¨m 1970 hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thÊp kÐm
trong c¸c HTX ë miÒn b¾c dÉn ®Õn sù khñng ho¶ng cña
m « h×nh tËp thÓ ho¸ n«ng nghiÖp. Trong thËp niªn 80, ®Æc
biÖt lµ ®¹i héi VI cña §¶ng 12/1986 ®· ®Ò ra c¸c chñ
tr¬ng ®æi míi nÒn kinh tÕ níc ta tiÕp ®ã Bé ChÝnh TrÞ cã
nghÞ quyÕt 10 (4/1988) vÒ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý n«ng
nghiÖp vµ kh¼ng ®Þnh hé x· viªn lµ ®¬n vÞ k inh tÕ tù chñ.
Víi môc tiªu gi¶i phãng s¶n xuÊt ph¸t huy mäi tiÒm
n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, chuyÓn nÒn n«ng nghiÖp
níc ta sang s¶n xuÊt hµng ho¸, nghÞ quyÕt 10 ®· ®Ò ra
chñ tr¬ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hé.
Sau nghÞ quyÕt 10, ®¶ng v µ nhµ níc ®· ban hµnh
nhiÒu v¨n b¶n , nghÞ quyÕt, luËt ®Êt ®ai, luËt d©n sù, luËt
37
- doanh nghiÖp, luËt ®Çu t vµ c¸c nghÞ ®Þnh nh»m thÓ chÕ
ho¸ chÝnh s¸ch ®èi víi kinh tÕ t nh©n trong n«ng nghiÖp.
NghÞ quyÕt héi nghÞ Trung ¬ng lÇn thø V khãa VII
n¨m 1993 ®· chñ tr¬ng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c n«ng
l©m ng nghiÖp trang tr¹i víi quy m« thÝch hîp, luËt ®Êt
®ai n¨m 1983 vµ nghÞ quyÕt 64/KP ngµy 27/9/1993 còng
®· thÓ chÕ ho¸ chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®èi víi c¸c hé gia ®×nh
vµ c¸ nh©n trong viÖc kinh doanh n«ng nghiÖp. §¹i héi
®¶ng toµn quèc lÇn thø VII n¨m 1996 vµ sau ®ã, nghÞ
quyÕt h«Þ nghÞ trung ¬ng lÇn thø 4 (kho¸ VIII) tiÕp tôc
khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. ë hÇu hÕt c¸c
®Þa ph¬ng, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kinh tÕ trang tr¹i
®· ph¸t triÓn rÊt nhanh chãng, nhiÒu ®Þa ph¬ng ®· cã
nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn lo¹i h×nh
kinh tÕ nµy.
Theo sè liÖu ®iÒu tra kh¶o s¸t cña c¸c ®Þa ph¬ng dùa
vµo híng dÉn s¬ bé vÒ khaÝ niÖm vµ tiªu chÝ nhËn d¹ng
trang tr¹i cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t t riÓn n«ng th«n .
HiÖn nay níc ta cã kho¶ng trªn 113.000 trang tr¹i tËp
trung chñ yÕu ë ®ång b»ng S«ng Cöu Long, ®ång b»ng
S«ng hång, §«ng Nam Bé, T©y Nguyªn vµ trung du miÒn
nói phÝa b¾c.
38
- a. VÒ quy m« ®Êt canh t¸c cña mçi trang tr¹i.
- Víi c¸c tØnh phÝa b ¾c, b×nhb qu©n ®Êt s¶n xuÊt cña
m çi trang tr¹i trªn 4ha, 2 ha chiÕm 56%, 10 ha chiÕm
38.3%, 10 - 30 ha chiÕm 0,6 %, cha cã trang tr¹i nµo ®Õn
vµi tr¨m ha.
- Víi c¸c tØnh phÝa nam, ®Êt s¶n xuÊt b×nh qu©n cña
m ét trang tr¹i ë Gia Lai lµ 4,29 ha, §¾c L¾c 6,3 ha, B×nh
D¬ng 10ha, B×nh §Þnh 8 ha, Qu¶ng Nam 2 ha, B×nh
thuËn 7 - 8 ha, Thµnh phè HCM 2ha, íc tÝnh ®Êt b×nh
qu©n cña mét trang tr¹i ViÖt Nam lµ 8 - 10 ha.
Nh vËy ®Êt canh t¸c s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp cña
c¸c tØnh miÒn b¾c lµ thÊp h¬n c¸c tØnh phÝa na m. Nãi
chung th× theo ®iÒu tra kinh tÕ trang tr¹i ®ang ph¸t triÓn
m ¹nh ë c¸c vïng trung du, miÒn nói, ven biÓn ®ã lµ nh÷ng
n¬i cã tiÒm n¨ng ®Êt ®ai lín.
b. VÒ lao ®éng cña mçi trang tr¹i.
- Víi c¸c tØnh phÝa b¾c, víi trang tr¹i trång c©y l©u
n¨m nh c©y ¨ n qu¶, diÖn tÝch 2 ha ®Êt canh t¸c th× ngoµi
2 - 3 l ao ®éng gia ®×nh còng chØ cÇn thuª mín 1 lao ®éng
thêng xuyªn, tõ 2 - 5 ha thuª 2 - 3 lao ®éng tõ 5 - 10 ha
thuª 3 - 5 l ao ®éng tõ 10 - 20 ha thuª 6 - 10 lao ®éng nh
39
- vËy lao ®éng thuª b×nh qu©n trang tr¹i phÝa b¾c chØ 2 - 40
lao ®éng thêi vô 3 - 40 lao ®éng víi møc l¬ng kho¶ng
250000 – 300000 ®ång / th¸ng.
- C¸c tØnh phÝa nam së Lao ®éng cÇn cho ho¹t ®éng
s¶n xuÊt cña mçi trang tr¹i thêng lín h¬n c¸c tØnh phÝa
b¾c, do quy m« ®Êt canh t¸c, tÝnh chÊ t tËp trung hµng ho¸
cao h¬n. TÝnh b×nh qu©n mét trang tr¹i phÝa nam thuª lao
®éng thêng xuyªn tronh n¨m lµ 8 - 10 lao ®éng tiÒn
l¬ng ®îc tr¶ 500.000 hoÆc 600.000 ®ång / th¸ng.
c. Vèn ®Çu t cña trang tr¹i.
Theo c¸c tµi liÖu nghiªn cøu ®iÒu tra, b¸o c ¸o cña Bé
N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n viÖn kinh tÕ n«ng
nghiÖp cña c¸c Së n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n c¸c
tØnh, th× vèn ®Çu t cho trang tr¹i cña c¸c tØnh phÝa b¾c lµ
kho¶ng tõ 50 - 80 triÖu ®ång. ë c¸c tØnh phÝa nam vèn ®Çu
t lín h¬n Ýt nhÊt kho¶ng 50triÖu ®ång cao nhÊt lµ 4tû
®ång. B×nh D¬ng b×nh qu©n mét trang tr¹i lµ 250triÖu
®ång. §¸ng chó ý lµ nguån vèn tù cã trªn 81%, vèn vay
ng©n hµng tõ 3 - 5% vèn vay cña ch¬ng tr×nh (ngoµi
ch¬ng tr×nh 327 nÕu cã) kh«ng ®¸ng kÓ cßn l¹i vay c¸c
nguån kh¸c.
40
- 2. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch.
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh kinh tÕ ph¸t triÓn
kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt Nam. Em xin ®îc ®a ra mét sè
chØ tiªu ®Ó ph¶n ¸nh vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña kinh tÕ
trang tr¹i trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu.
a. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh c¸c yÕu tè s¶n xuÊt.
- §Êt ®ai b×nh qu©n mét trang.
- Vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n mét trang tr¹i.
- Lao ®éng b×nh qu©n mét trang tr¹i.
C¬ cÊu lao ®éng theo lo¹i lao ®éng (lao ®éng gia ®×nh
vµ lao ®éng thuª ngoµi).
b. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶, chi phÝ, hiÖu qu¶ vµ
t×nh h×nh s¶n xuÊt hµng ho¸.
* ChØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña
trang tr¹i .
- Tæng ®Çu t cña trang tr¹i lµ tæng gi¸ trÞ tÝnh b»ng
tiÒn cña c¸c lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ë trang tr¹i bao
gåm phÇn gi¸ trÞ ®Ó l¹i tiªu dïng (bao gåm tiªu dïng cho
41
- sinh ho¹t vµ tiªu dïng cho t¸i s¶n xuÊt) + (s¶n phÈm b¸n
ra trªn thÞ trêng).
- Tæng chi phÝ lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ vËt chÊt
bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu. Gièng, Ph©n
bãn, thuèc trõ s©u, lao ®éng thuª vµ c¸c kho ¶n dÞch vô
thuª ngoµi: b¶o vÖ thùc vËt dÞch vô thuû lîi.
- Thu nhËp: lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm vËt chÊt vµ dÞch vô
cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt t¹o ra trong mét n¨m hay mét chu
kú trong s¶n xuÊt kinh doanh.
Lîi nhuËn ®îc tÝnh theo c«ng thøc: TN = TR -TC.
Trong ®ã:
TN : Thu nhËp.
TR : tæng doanh thu.
TC : Tæng chi phÝ.
* C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ:
- Doanh thu/ tæng chi phÝ = Tæng doanh thu/Tæng chi
phÝ.
42
- ChØ tiªu nµy cho biÕt cø 1 ®ång chi phÝ bá ra cho s¶n
xuÊt kinh doanh th× trang tr¹i thu ®îc bao nhiªu ®ång
doanh thu.
- Lîi nhuËn/Tæng chi phÝ = Tæng lîi nhuËn/Tæng chi
phÝ.
ChØ tiªu nµy cho biÕt cø 1 ®ång chi phÝ bá ra cho s¶n
xuÊt kinh doanh th× trang tr¹i thu ®îc bao nhiªu ®ång lîi
nhuËn.
- Doanh thu/lao ®éng = Tæng doanh thu/Tæng lao
®éng.
ChØ tiªu nµy cho biÕt cø 1 lao ®éng tham gia s¶n xuÊt
th× trang tr¹i thu ®îc bao nhiªu ®ång thu nhËp.
- Doanh thu/DiÖn tÝch = Tæng doanh thu / tæng DiÖn
tÝch canh t¸c .
ChØ tiªu nµy cho biÕt cø 1 trang tr¹i canh t¸c th× trang
tr¹i thu ®îc bao nhiªu ®ång th u nhËp.
- Thu nhËp / DiÖn tÝch = Tæng thu nhËp / Tæng diÖn
tÝch canh t¸c.
43
- ChØ tiªu nµy cho biÕt 1 ®¬n vÞ diÖn tÝch canh t¸c th×
trang tr¹i thu ®îc bao nhiªu ®ång thu nhËp.
3. T×nh h×nh chung vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë
ViÖt nam.
MÆc dï ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt l©u, nhng kinh tÕ trang tr¹i ë
ViÖt nam chØ ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y,
cã thÓ xem thùc hiÖn chØ thÞ 100 Ban bÝ th TW kho¸ IV,
NQ10 cña Bé chÝnh trÞ vÒ ph¸t huy vai trß tù chñ cña kinh tÕ
hé n«ng d©n vµ ®Æc biÖt sau khi luËt ®Êt ®ai ra ®êi n¨m 1993
th× kinh tÕ trang tr¹i thùc sù cã bíc ph¸t triÓn kh¸ nhanh vµ
®a d¹ng.
NÕu theo quy ®Þnh cña tæng côc thèng kª vÒ tiªu chuÈn
trang tr¹i ( QuyÕt ®Þnh sè 359/1998/Q§ - TCTK ngµy
01/07/1998 ) th× c¶ níc cã 45.372 trang tr¹i. Trong ®ã chia
theo híng s¶n xuÊt cã 37.949 trang tr¹i trång c©y c«ng
nghiÖp l©u n¨m vµ c©y hµng n¨m, chiÕm 83,6%; 1306 trang
tr¹i nu«i trång thuû s¶n, chiÕm 3,8%; 2559 trang tr¹i kinh
doanh tæng hîp ®a nghµnh, chiÕm 5,6%.
Chia theo vïng kinh tÕ: Vïng §«ng B¾c cã 3.491 trang
tr¹i, chiÕm 7,7%; Vïng T©y B¾c cã 238 trang tr¹i chiÕm
0,5%; Vïng §ång B»ng S«ng Hång cã 1394 trang tr¹i chiÕm
44
- 9,2%; Vïng Duyªn H¶i MiÒn Trung cã 2.706 trang tr¹i,
chiÕm 4,6%; Vïng T©y Nguyªn cã 6.333 t, chiÕm 4,6%;
Vïng T©y Nguyªn cã 6.333 trang tr¹i, chiÕm 13,6%; Vïng
§«ng Nam Bé cã 8402 trang tr¹i, chiÕm 18,5%; Vïng §ång
B»ng S«ng Cöu Long cã 19259 trang tr¹i, chiÕm 42,4%.
Sè L§ b×nh qu©n/ trang tr¹i lµ 2,8 ngêi, lao ®éng thuª
ngoµi theo thêi vô 11,5 ngêi. B×nh qu©n 1 trang tr¹i trång
trät cã 5,3 ha ®Êt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp cã 26,8ha nu«i
trång thuû s¶n cã 10,7ha. ch¨n nu«i cã 528 con tr©u,bß; 530
con gia cÇm. Vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n cña 1 trang tr¹i lµ 60,2
triÖu ®ång; thu nhËp b×nh qu©n 1 trang tr¹i lµ 22,6 triÖu ®ång
(thu nhËp ®· trõ chi phÝ ).
VÒ quy m« diÖn tÝch cña mçi trang tr¹i ë níc ta theo
®iÒu tra cña côc thèng kª cho thÊy: trang tr¹i < 1ha chiÕm
15%; tõ 1 - 5 ha chiÕm 28%; tõ 5- 10 ha chiÕm 34%; tõ 10-
20 ha chiÕm 16%; tõ 20 - 50 ha chiÕm 4% vµ trªn 50 ha
chiÕm 3%.
Ngoµi viÖc gãp phÇn lµm giµu cho c¸c chñ trang tr¹i, ph¸t
triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt nam trong nh÷ng n¨m qua ®·
gi¶i quyÕt viÖc lµm t¹i chç cho h¬n 50.000 lao ®éng lµm
thuª thêng xuyªn vµ 520.000 lao ®éng lµm thuª theo thêi
vô t¹m thêi ë n«ng th«n. Tæng sè vèn huy ®éng ®©u t ph¸t
45
nguon tai.lieu . vn