Xem mẫu

PHẦN THỨ BA
LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÁP LUẬT

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Chương XII
NGUỒN GỐC, BẢN CHẤT, CÁC THUỘC TÍNH
VÀ CÁC MỐI LIÊN HỆ C ơ BẢN CỦA PHÁP LUẬT
PGS.TS. Hoàng Thị Kim Quế
Ị. NGUỒN GỐC PHÁP LUẬT TRONG LỊCH sử
NHÂN LOẠI
1. Xã hội nguyên thúy trước khi xuất hiện pháp luật
DỜI Sống kinh tế, xã hội của bất kỳ một xã hội nào
cũng đều cn đến trật tự, ổn định đê lổn tại và phát triển.
Trật tự này dược thực hiện nhờ vào hệ thống các quy tác xã
hội. Trong xã hội nguyên thúy. mặc dù chưa có nhà nước.
pháp luật son" đã có các quy phạm xã hội. được thế hiện
trong các táp quán. tín điều tôn giáo. các quan niệm. quy
phạm đạo đức.
Đặc điếm co bàn nhái của các quy phạm xã hòi nguyên
thúy là sự thế hiện lợi ích chung của các thành viên cộng
dồng. được thực hiện nhờ vào sức mạnh của thói quen. sư tự
nguvcn và sức manh cùa dư luận xã hội. hệ thông đàm bào
dác Ihù của cộng đồna. Đồng thời. sự vi phạm các quy
267

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN

http://www.lrc-tnu.edu.vn

C ư n X - Nun gốc, bn chãi các t u ctìnhv các mồi liên hè ca băn cùa pháp mt
h ơ g I gồ

hộ
à

phạm xã hội nguyên thúy còn bị xử lý băng các biên pháp
cưỡng chẽ nhưng do cộng đồng truy cứu và áp dụng theo
những thu lục. trình tự nhài định. Lịch sứ cho biẽt là. nairời
thượng cò cũng đã biết đến những chế lài hình phạt như
đuổi ra khói cõng đổng. tứ hình. đánh đập... đối với nhữnc
thành viên nhiều ln vi phạm những quy lác diêu chinh
quan hẹ xã hội.
Các quy phạm xã hội dó dược hình thành, luyến chon.
áp dụng lừ chính nhu cáu cùa dời son" cọn2 ctónsi như cúc
lặp quán về phàn phối san phàm. vồ khai [hác. sư đun2
nguồn nước. về xử phai vi phạm tập quán. vé bổi thườn"
thiệt hại...
Minh hoa quaỈAiật tục Táy Nguyên:
Nghiên cứu Luật túc đổng bào các dãn tột Túy
Nguyên, dác hiẽt là Luật lúc Êđê. M'Nõns sẽ cho chùn" la
biết rõ thòm vẽ hộ thong các quỵ lác xã hội của một xã hội
liền giai cáp. Luật lục Êdủ có phàm vi điều thinh 10112. bao
quái tiu ca cúc lĩnh vực quan hù xã hội. the hiện lơi ích
chung cua cong dỏng. nhu vé các tội cua người trương
buôn. vi phàm lơi ích cộm; đon SI. vẽ hon nhàn - nia đinh: vẽ
lọi gian dam. ve các tội phạm nshiẽni trọng: vế quan he MI
hữu. vẽ Nám phạm thán the n"ười khác VA... Luật lục co hethong L C chè tài cưỡng chủ đoi với na ười vi phạm Đác hici
Ú
là cơ chi} giai quyết các tranh chấp. xứ lý người có hành \|
vi phàm cua Lu út túc rai dộc đáo. phù hợp với diều kiên
khách quan vá chú quan tai các buôn làn" như loa án phun"
26S
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN

http://www.lrc-tnu.edu.vn

C u n XII - Nguôi! gốc, bàn chất, các thuộc tinh vè các mối liên hệ cơ bàn cùa pháp luật
hôg
tục, cuộc họp buôn làng. vai trò của các già làng; người xử
kiện (Pỏkhatkơđi) VA'...
Luật tục có quy định chung về bồi thường thiệt hại theo
nguyên tắc mất một đền ba, ngoài cái đã mất phải đền thêm
một cái trước một cái sau. Ví dụ Điểu 210 quy định: "Nếu
hắn đã ăn trộm một con vật và sau đó ăn thịt hoặc đem bán
thì ngoài trả giá con vật hắn phải đền thêm 2 con nữa một
con trưóc một con sau". Điều 214 Luật tục qui định nghĩa
vụ loan báo cho người khác biết khi bát được của cải và sau
3 năm mà không có người đến nhận thì tài sản thuộc sở hữu
người bắt được. Điều 213 Luật tục về việc giấu giếm đổ vật
bắt được. Những người nhật được của rơi, vật bị cuốn trôi
biết được rằng đó là vật có chủ mà cố tình giấu đi tức là
chiếm hữu bất hợp pháp không ngay tình thì không bao giờ
trở thành chủ sở hữu mà còn bị xét xử, nếu: "hắn ta không
trả thì bị coi như một tên trộm và phải trả theo nguyên tắc
một đền ba" .
Về việc xác định cha. mẹ. Luật tục quy định: một
người lúc sinh ra không biết bô, mẹ là ai, nhưng lớn lên tìm
được bố, mẹ mà bố. mẹ không nhận con thì có quyển yêu
cu buôn làng xác nhặn người đó là cha mẹ của mình. Nếu
đúng là cha, mẹ mà không nhận con thì bị phạt vạ. về ly
hôn, Luật tục quy định trong các trường hợp vợ. chồng
1

2

Tham kháo. Nạo Đức Thịnh và Chu Thái Sơn. Líiậl lục Ế Đẽ. NXB
Chính trĩ Quốc gia. Hà Nội. 19%. Viện Nghiên cứu Vãn hoa dãn gian. Lnậi
lục M' Nông. NXB Chinh trị Quốc gia. Hà Nội. 1998.
Tham khảo. Luật lục EDê vù Liuil lục M'Nỏng. NXB Chính (rị Quốc
Bia. Hà Nội. 1996. 1998.
269
1

:

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN

http://www.lrc-tnu.edu.vn

nguon tai.lieu . vn