- Trang Chủ
- Nông nghiệp
- Giáo trình hình thành quy trình sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật gây nên tồn dư kim loại p2
Xem mẫu
- . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn
lµm viÖc víi l·nh ®¹o ®¹i héi quèc gia Hµ Néi ®· ®Ò xuÊt viÖc nghiªn cøu
chuyÓn giao kü thuËt thuû canh vµo n−íc ta .
Th¸ng 6-1995, kü thuËt trång c©y trong dung dÞch b¾t ®Çu ®−îc triÓn khai
ë ViÖt Nam vµ c¬ quan ®−îc giao tiÕn hµnh thö nghiÖm lµ §¹i häc N«ng
nghiÖp I- Hµ Néi. §Õn nay n−íc ta ®· hoµn thµnh mét m¹ng l−íi ®ång bé c¸c
c¬ së nghiªn cøu vµ triÓn khai réng.
Trong vµi n¨m gÇn ®©y, t¹i trung t©m sinh häc vµ Bé m«n Sinh lý thùc
vËt cña t−ëng §¹i häc N«ng nghiÖp I- Hµ Néi ®ang trång thö nghiÖm mét sè
lo¹i rau ¨n l¸ vµ ¨n qu¶ b»ng c¸c dung dÞch dinh d−ìng tù pha chÕ thay thÕ
dÇn cho nguyªn liÖu pha chÕ dung dÞch nhËp tõ §µi Loan .
Theo c¸c t¸c gi¶ Vò Quang S¸ng, NguyÔn ThÞ Lý Anh, NguyÔn Xu©n
Tr−êng th× cã thÓ hoµn toµn chñ ®éng pha chÕ dung dÞch ®Ó trång mµ kh«ng
ph¶i ®iÒu chØnh pH vµ bæ sung dinh d−ìng mµ n¨ng suÊt rau vÉn ®¹t 70-90%
so víi cïng lo¹i rau trång b»ng dung dÞch nhËp néi cña AVRDC, chÊt l−îng
rau t−¬ng ®−¬ng, hµm l−¬ng kim lo¹i nÆng vµ Nitrat d−íi ng−ìng cho phÐp,
gi¸ dung dÞch l¹i rÎ h¬n nhiÒu so víi dung dÞch cña AVRDC .
HiÖn nay, xÝ nghiÖp dinh d−ìng c©y tr«ng Th¨ng Long-Tõ Liªm, Hµ Néi
®ang thùc hiÖn " Ch−¬ng tr×nh rau s¹ch- Thuû canh", ®−a vµo s¶n xuÊt phôc vô
®êi sèng.
Tõ n¨m 2003 ®Õn nay t¹i tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I- Hµ Néi, nhãm
c¸c nhµ khoa häc cña tr−êng ®ang nghiªn cøu vµ thö nghiÖm ph−¬ng ph¸p
trång kh«ng dïng ®Êt trªn ®èi t−îng cµ chua, d−a chuét, xµ l¸ch, sup l¬ xanh
víi dung dÞch dinh d−ìng do c¸c nhµ khoa häc tù pha chÕ. C«ng tr×nh nghiªn
cøu nµy ®· vµ ®ang ®−îc nhiÒu tÇng líp x· h«i h−ëng øng.
Trång kh«ng dïng ®Êt lµ kü thuËt rÊt cã triÓn väng ë ViÖt Nam. V× vËy
cÇn ®Èy m¹nh nghiªn cøu vµ øng dông ra s¶n xuÊt phôc vô ®êi sèng.
1.2. C¸c ph−¬ng ph¸p t−íi
Tr−êng dhnni – hµ néi 10 45a – khoa c¬ ®iÖn
®iÖn
- . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn
Ph−¬ng ph¸p vµ kü thuËt t−íi lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó
sö dông n−íc hîp lý, thÝch hîp víi tõng lo¹i ®Êt ®ai, theo nhu cÇu sinh lý vÒ
n−íc cña c¸c lo¹i c©y trång, nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ t¨ng n¨ng suÊt
c©y trång.
HiÖn nay ë n−íc ta vµ trªn thÕ giíi, ®ang ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p chñ
yÕu: t−íi ngËp, t−íi r·nh, t−íi d¶i vµ t−íi phun m−a. Ngoµi ra ph−¬ng ph¸p t−íi
nhá giät vµ t−íi ngÇm còng ®ang ®−îc nghiªn cøu øng dông ë mét sè n−íc.
1.2.1. Ph−¬ng ph¸p t−íi ngËp n−íc
T−íi ngËp lµ ph−¬ng ph¸p t−íi l©u ®êi nhÊt, chñ yÕu dïng ®Ó t−íi cho
lóa n−íc trong suèt thêi kú sinh tr−ëng. Còng cã thÓ t−íi ngËp cho mét sè c©y
trång kh¸c trong tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh ng«, cãi ®ay vµ mét sè c©y thøc ¨n
ch¨n nu«i. còng cã thÓ dïng t−íi ngËp ®Ó c¶i t¹o ®Êt nh− thau chua röa mÆn,
hoÆc gi÷ Èm cho ®Êt trong thêi kú kh« h¹n ch−a canh t¸c. Ph−¬ng ph¸p nµy cã
nh÷ng −u ®iÓm nh−:
T−íi ngËp thÝch hîp khi mÆt ruéng b»ng ph¼ng ®é dèc kh«ng lín h¬n
0,001, tÝnh thÊm n−íc cña ®Êt yÕu vµ møc t−íi lín. V× vËy n¨ng suÊt lao ®éng
cña ng−êi t−íi cao ; mét ng−êi cã thÓ t−íi cho 30-40 ha.
HÖ sè sö dông ruéng ®Êt cao, v× cã thÓ x©y dùng hÖ th«ng t−íi tiªu cho
nh÷ng thöa cã diÖn tÝch lín.
Líp n−íc trªn ruéng t¹o ®iÒu kiÖn cho bé rÔ cña lóa ph¸t triÓn tèt, hÊp
thô c¸c lo¹i ph©n bãn ®−îc thuËn lîi, h¹n chÕ ®−îc nhiÒu lo¹i cá d¹i.
Líp n−íc trªn ruéng, con lµm chÕ ®é nhiÖt cña ruéng lóa tèt h¬n, nhÊt
lµ ë nh÷ng vïng cã ®é chªnh nhiÖt ®é gi÷a ban ngµy vµ ban ®ªm lín.
Tuy nhiªn, t−íi ngËp cã nh−îc ®iÓm vµ h¹n chÕ sau: t−íi ngËp kh«ng
øng dông ®−îc ®Ó t−íi cho c¸c lo¹i c©y trång c¹n, nhu cÇu vÒ n−íc Ýt, hoÆc ë
c¸c ®Êt cã ®é dèc lín. T−íi ngËp lµm cho ®é tho¸ng khÝ trong ®Êt kÐm qu¸
tr×nh ph©n gi¶i c¸c chÊt h÷u c¬ bÞ h¹n chª. NÕu chÕ ®é t−íi kh«ng thÝch hîp,
Tr−êng dhnni – hµ néi 11 45a – khoa c¬ ®iÖn
®iÖn
- . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn
viÖc tæ chøc qu¶n lý t−íi kÐm sÏ lµm ¶nh h−ëng sÊu ®Õn ph¸t triÓn cña c©y
trång, g©y l·ng phÝ n−íc, lµm xãi mßn ®Êt vµ röa tr«i ph©n bãn.
V× vËy khi ¸p dông ph−¬ng ph¸p t−íi ngËp cÇn ®¶m b¶o c¸c kh©u kü
thuËt sau:
Qui ho¹ch x©y dùng ®ång ruéng, x¸c ®Þnh hÖ thèng kªnh t−íi tiªu. §©y
lµ kh©u ®Çu tiªn vµ ¶nh h−ëng ®Õn toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lóa.
Cã hai ph−¬ng ph¸p t−íi tiªu riªng biÖt vµ t−íi tiªu kÕt hîp:
T−íi tiªu riªng biÖt lµ ë m«i kho¶nh ruéng cã kªnh t−íi vµ kªnh tiªu
riªng. Mçi kªnh t−íi bªn hoÆc hai bªn, tïy h×nh, vµ c¸ch bè trÝ kªnh tiªu còng
cã thÓ tiªu mét bªn hoÆc hai bªn.
Dïng ph−¬ng ph¸p t−íi tiªu riªng biÖt, ta chu ®éng t−íi tiªu, ¸p dông
®−îc t−íi tiªu khoa häc, ®¸p øng ®óng yªu cÇu sinh lý cña lóa vµ cã thÓ dïng
biÖn ph¸p t−íi tiªu ®Ó c¶i t¹o ®Êt nhÊt lµ ë nh÷ng vïng chua mÆn, t¨ng ®−îc
n¨ng suÊt c©y trång vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¬ khÝ hãa c¸c kh©u canh
t¸c. Nh−îc ®iÓm lµ tèn nhiÒu ®Êt vµ nhiÒu c«ng tr×nh, hÖ sè sö dông ®Êt thÊp.
Ph−¬ng ph¸p t−íi tiªu kÕt hîp lµ cã mét hÖ thèng kªnh võa lµm nhiÖm
vô t−íi n−íc võa tiªu n−íc. ¦u ®iÓm lµ diÖn tÝch chiÕm ®Êt cña hÖ thèng kªnh
Ýt vµ khèi l−îng c«ng tr×nh nhá. Nh−îc ®iÓm lµ kh«ng chñ ®éng t−íi tiªu cho
tõng kho¶nh tõng thöa ®−îc, ®Ó thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p c¶i t¹o ®Êt, th©m canh
t¨ng n¨ng suÊt c©y trång.
1.2.2. Ph−¬ng ph¸p t−íi r·nh
Ph−¬ng ph¸p t−íi r·nh ®−îc phæ biÕn nhÊt ®Ó t−íi cho hÇu hÕt c¸c lo¹i
c©y trång nh− b«ng, nho, mÝa, c¸c lo¹i c©y cã cñ, qu¶ nh− khoai s¾n, cñ ®Ëu,
cµ chua vµ c¸c lo¹i rau, nh− b¾p c¶i, su hµo…
Khi t−íi r·nh n−íc kh«ng ch¶y vµo kh¾p mÆt ruéng mµ chØ vµo trong r·nh
t−íi gi÷a c¸c hµng c©y trång. Yªu cÇu cña t−íi r·nh lµ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n c¸c yÕu
tè kü thuËt t−íi chñ yÕu, nh− l−u l−îng n−íc trong r·nh t−íi, chiÒu dµi r·nh t−íi
Tr−êng dhnni – hµ néi 12 45a – khoa c¬ ®iÖn
®iÖn
- . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn
vµ thêi gian t−íi ®Ó ®¶m b¶o tiªu chuÈn t−íi ®Þnh tr−íc theo yªu cÇu sinh lý cña
c©y trång, phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, ®Þa h×nh vµ thêi tiÕt khÝ hËu.
Tïy theo c¸ch t−íi n−íc vµo r·nh vµ cho thÊm vµo ®Êt mµ chia ra hai
lo¹i r·nh t−íi: r·nh tho¸t vµ r·nh ngËp.
R·nh tho¸t lµ lo¹i r·nh, n−íc võa tõ kªnh t−íi ch¶y vµo r·nh, võa thÊm
hai bªn r·nh lµm Èm ®Êt. Tïy theo ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ®Êt ®ai mµ l−u l−îng
n−íc ch¶y trong r·nh tõ 0,05-2 l/s vµ chiÒu dµi r·nh tõ 50-500m, thêi gian t−íi
tõ 1-2 giê ®Õn 2-3 ngµy.
Khi t−íi r·nh tho¸t, n−íc võa ch¶y trong r·nh võa ngÊm hai bªn r·nh,
lµm Èm ®Êt, nªn th−íng cã l−îng n−íc ch¶y ®i ë cuèi r·nh kho¶ng tõ 20-60%
l−îng n−íc t−íi. §Ó gi¶m l−îng n−íc ch¶y ®i ®ã, th× khi n−íc ®· ch¶y ®Õn
cuèi r·nh ng−êi ta gi¶m l−u l−îng n−íc vµo r·nh tõ 1,5-3 lÇn. Nh− thÕ, vËn tèc
n−íc ch¶y trong r·nh ®· thÊm −ít ®−îc gi¶m xuèng, kh«ng lµm xãi mßn r·nh,
®Êt vÉn ®−îc lµm Èm ®Òu, mµ Ýt cã n−íc thõa ch¶y ®i ë cuèi r·nh.
R·nh ngËp lµ lo¹i r·nh t−íi lµm Èm ®Êt hai bªn r·nh chñ yÕu b»ng
l−îng n−íc tr÷ trong r·nh sau khi th«i dÉn n−íc vµo r·nh. Lo¹i r·nh ngËp
®−îc øng dông chñ yÕu trªn ruéng ph¼ng hay cã ®é dèc rÊt nhá (nhá h¬n
0,002). R·nh ngËp s©u 20-25cm chiÒu réng trªn mÆt 50-60cm vµ chiÒu dµi
r·nh 40-80m.
§Ó lµm Èm ®Êt ®Òu, chiÒu dµi r·nh lµm sao ®Ó khi ë ®Çu r·nh n−íc ngËp
1/3 ®é s©u r·nh th× ë cuèi r·nh n−íc kh«ng ngËp qu¸ ¾ r·nh.
¦u ®iÓm cña t−íi r·nh lµ x©y dùng ®ång ruéng dÔ dµng thÝch øng víi
tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ ®Êt ®ai, khÝ hËu vµ c©y trång. §¶m b¶o ®Êt ®−îc t¬i
xèp, kh«ng ph¸ vì líp kÕt cÊu trªn mÆt ruéng, vÉn gi÷ ®−îc tho¸ng khÝ lµm
cho c©y trång ph¸t triÓn thuËn lîi. §¶m b¶o ®óng l−îng n−íc theo nhu cÇu cña
c©y trång. TiÕt kiÖm n−íc, Ýt hao phÝ do bèc h¬i vµ ngÊm xuèng s©u.
1.2.3. Ph−¬ng ph¸p t−íi d¶i
Tr−êng dhnni – hµ néi 13 45a – khoa c¬ ®iÖn
®iÖn
- . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn
T−íi d¶i dïng ®Ó t−íi cho c¸c lo¹i c©y trång gieo dÇy hoÆc hµng hÑp
nh− ®ay, võng, l¹c, ®ç, c¸c thøc ¨n cho ch¨n nu«i. Còng dïng ®Ó t−íi cho ng«
vµ c¸c v−ên c©y. ë vïng kh« h¹n, cã thÓ t−íi lµm Èm ®Êt tr−íc khi gieo.
Nh÷ng yÕu tè kü thuËt t−íi d¶i lµ chiÒu dµi vµ chiÒu réng d¶i, l−u l−îng
riªng cña n−íc ch¶y ë ®Çu d¶i tÝnh b»ng lit/s/m, thêi gian t−íi vµ chiÒu cao
giíi h¹n cña bê d¶i.
Nh÷ng yÕu tè kü thuËt cña t−íi d¶i còng phô thuéc vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn
nh− t−íi r·nh nh−ng chñ yÕu vµo ®é dèc ngang cña mÆt ruéng.
T−íi d¶i thÝch hîp nhÊt víi ®é dèc mÆt ruéng tõ 0,002-0,008. NÕu ®é
dèc lín h¬n 0,02 th× kh«ng t−íi d¶i ®−îc v× tèc ®é ch¶y trªn mÆt ruéng lín,
n−íc kh«ng kÞp ngÊm lµm Èm ®Êt l−îng n−íc ch¶y ®i sÏ nhiÒu, l·ng phÝ n−íc
vµ g©y bµo mßn líp ®Êt trªn mÆt ruéng.
Cã hai c¸ch t−íi d¶i: t−íi tõ ®Çu d¶i vµ t−íi tõ bªn c¹nh d¶i.
NÕu t−íi tõ ®Çu d¶i th× chia ruéng ra tõng d¶i theo h−íng dèc nhÊt. NÕu
hÖ thèng kªnh t−íi bè trÝ theo s¬ ®å däc th× ph¶i ®µo c¸c m−¬ng dÉn n−íc theo
chiÒu ngang d¶i. NÕu hÖ thèng kªnh t−íi bè trÝ theo s¬ ®å ngang th× lÊy n−íc
trùc tiÕp tõ kªnh t−íi t¹m thêi.
T−íi tõ bªn c¹nh d¶i ®−îc ¸p dông trong c¸c tr−êng hîp ®Þa h×nh trªn
ruéng phøc t¹p gå ghÒ vµ dèc theo h−íng ngang d¶i.
Kh¸c víi t−íi ®Çu d¶i lµ ë gi÷a c¸c d¶i kh«ng cã bê gi÷ n−íc, mµ c¸c
r·nh t−íi s©u tõ 25-30cm. ChiÒu réng d¶i khi t−íi bªn th−êng lµ 8-12m tïy
theo chiÒu réng lµm viÖc cña c¸c lo¹i m¸y gieo vµ m¸y thu ho¹ch.
N−íc tõ kªnh t−íi ch¶y vµo r·nh t−íi. ë r·nh t−íi kho¶ng 10-15m cã
mét chç lÊy n−íc vµo d¶i. Nªn chän chç lÊy n−íc ë vÞ trÝ cao cña d¶i. n−íc tõ
r·nh t−íi chay vµo mét d¶i (t−íi mét bªn) hay t−íi cho c¶ hai d¶i bªn r·nh
t−íi (t−íi hai bªn) tuy theo ®Þa h×nh vµ c¸ch bè trÝ r·nh.
Nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng t−íi nay lµ lµm Èm ®Êt kh«ng ®Òu vµ tèn n−íc
Tr−êng dhnni – hµ néi 14 45a – khoa c¬ ®iÖn
®iÖn
- . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn
do ngÊm s©u xuèng r·nh t−íi.
MÆc dï vËy tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ph−¬ng ph¸p canh t¸c vµ
c©y trång ng−êi ta vÊn dïng ph−¬ng ph¸p t−íi nµy.
1.2.4. Ph−¬ng ph¸p t−íi phun m−a
Ph−¬ng ph¸p t−íi phun m−a lµ ph−¬ng ph¸p t−íi míi ®−îc ph¸t triÓn
réng r·i trong vßng 40 n¨m nay. Nguyªn t¾c chÝnh cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ
dïng hÖ thèng m¸y b¬m, èng dÉn n−íc vµ vßi phun ®Ó t¹o thµnh m−a t−íi
n−íc cho c¸c lo¹i c©y trång.
¦u ®iÓm næi bËt cña ph−¬ng ph¸p t−íi phun m−a lµ cã thÓ t−íi trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn sau:
- Khi tiªu chuÈn t−íi nhá, cã thÓ ®iÒu chØnh trong ph¹m vi lín (30-
900m3/ha).
- T−íi trªn ®Êt xèp nh− ®Êt c¸t vµ c¸t pha, cã ®é thÊm n−íc lín.
- T−íi trªn mäi ®Þa h×nh phøc t¹p: nh− dèc kh«ng, kh«ng b»ng ph¼ng…
vµ tiÕt kiÖm n−íc t−íi (®èi víi vïng nguån n−íc t−íi h¹n chÕ).
T−íi phun m−a lµ n©ng cao hÖ sè sö dông h÷u Ých cña hÖ thèng t−íi vµ
sö dông n−íc trªn ®ång ruéng. ë Mü hÖ sè sö dông h÷u Ých khi t−íi phun m−a
lµ 0,67, cßn ph−¬ng ph¸p t−íi kh¸c lµ 0,56; ë NhËt lµ 0,75-0,80 cßn c¸c
ph−¬ng ph¸p t−íi kh¸c lµ 0,65-0,7.
T−íi phun m−a thuËn tiÖn cho viÖc phßng trõ s©u bÖnh vµ chèng cá d¹i.
Cã thÓ hßa lÉn c¸c lo¹i thuèc cïng víi n−íc t−íi cho c©y trång.
T−íi phun m−a cßn lµm t¨ng n¨ng suÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm c¸c lo¹i c©y
trång. ë Italia khi t−íi phun m−a cho nho, ng−êi ta ®· nhËn thÊy chÊt l−îng
nho tèt h¬n, hµm l−îng ®−êng trong nho t¨ng 2%. ë ViÖt Nam, qua thÝ nghiÖm
t−íi phun m−a t¹i ®åi chÌ 66- Hîp t¸c x· Tiªn Phó- Phï Ninh- VÜnh Phóc cho
thÊy n¨ng suÊt chÌ t¨ng ®−îc 50% so víi ®èi chøng kh«ng t−íi.
Tuy nhiªn, t−íi phun m−a kh«ng thÝch hîp ë vïng cã giã m¹nh. ViÖc
Tr−êng dhnni – hµ néi 15 45a – khoa c¬ ®iÖn
®iÖn
- . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn
phôc vô kü thuËt vµ tæ chøc phôc vô c¸c hÖ thèng m¸y phun m−a phøc t¹p, c©n
cã ®éi ngò c«ng nh©n cã tr×nh ®é kü thuËt. C¸c thiÕt bÞ phun m−a do c«ng
nghiÖp chÕ t¹o hiÖn nay cã n¨ng suÊt ch−a cao, ch−a ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu
cÇu trong s¶n xuÊt, ch−a phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh lý trong tõng giai ®o¹n
ph¸t triÓn cña c©y trång vµ thÝch øng víi c¸c lo¹i ®Êt ®ai ®Þa h×nh kh¸c nhau.
Nh×n chung gi¸ thµnh t−íi trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cßn cao.
Tuy cã nh÷ng nh−îc ®iÓm trªn, nh− do nh÷ng −u ®iÓm cña t−íi phun
m−a nªn ph−¬ng ph¸p t−íi nµy ®ang ®−îc ¸p dông réng r·i ë nhiÒu n−íc vµ
ph¸t triÓn víi tèc ®é cao.
Theo tµi liÖu cña Tritrexèp n¨m 1970 ë TiÖp Kh¾c 97% t−íi b»ng ph−¬ng
ph¸p phun m−a; ë §øc 79%; ë itsaren 90%; Anh 80%; Hungari 72%...
ë ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ®−îc ¸p dông rÊt phæ biÕn ph−¬ng ph¸p t−íi
phun m−a cho c¸c vïng chuyªn canh rau ë Hµ Néi, H¶i Phßng, §µ l¹t… c¸c
vïng trång c©y c«ng nghiÖp nh− Cµ phª, chÌ, cao su… ë T©y Nguyªn, L©m
§ång… ®· mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¸ng khÝch lÖ.
1.2.5. T−íi nhá giät
T−íi nhá giät lµ mét ph−¬ng ph¸p míi ®ang ®−îc øng dông nhiÒu ë
Itsaren, Mü, óc vµ mét sè n−íc kh¸c cã khÝ hËu kh« c»n, nguån n−íc Ýt, dïng
®Ó t−íi cho c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶, rau….
Nguyªn t¾c cña t−íi nhá giät lµ dïng mét hÖ thèng èng dÉn b»ng cao su
hoÆc chÊt dÎo cã ®−êng kÝnh tõ 1,5 – 2cm, ®Ó dÉn n−íc tõ ®−êng èng cã ¸p,
do tr¹m b¬m cung cÊp ch¹y däc theo c¸c hµng c©y. ë c¸c gèc c©y cã l¾p c¸c
vßi cã thÓ ®iÒu chØnh ®−îc l−îng n−íc ch¶y ra. N−íc do cÊu t¹o cña vßi sÏ
nhá giät xuèng gèc c©y lµm Èm ®Êt.
−u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ tiÕt kiÓm ®−îc nhiÒu n−íc t−íi so víi t−íi
r·nh vµ t−íi phun m−a v× Ýt tiªu hao l−îng n−íc do bèc h¬i vµ thÊm xuèng s©u.
HiÖu suÊt sö dông n−íc t−íi ®−îc t¨ng lªn vµ ®¶m b¶o ®óng chÕ ®é
Tr−êng dhnni – hµ néi 16 45a – khoa c¬ ®iÖn
®iÖn
- .
®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn
n−íc cña ®Êt theo nhu cÇu cña tõng c©y trång.
Ph¹m vi t−íi n−íc trªn mÆt ®Êt nhá nªn trªn mÆt ®Êt phÇn lín vÉn gi÷
®−îc kh«, c¸c lo¹i cá d¹i kh«ng ®ñ ®é Èm ®Ó ph¸t triÓn vµ vÉn gi÷ ®−îc
tho¸ng khÝ.
1.2.6. T−íi ngÇm
Ph−¬ng ph¸p t−íi nµy ®−îc nghiªn cøu øng dông ë Liªn X« cò tõ n¨m
1935. Nguyªn t¾c lµ dïng hÖ thèng ®−êng èng ®Én n−íc trong ®Êt vµ n−íc sÏ
thÊm lµm Èm ®Êt.
−u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ ®¶m b¶o ®é Èm cÇn thiÕt trong suèt
thêi gian sinh tr−ëng cña c©y trång, lµm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång so víi c¸c
ph−¬ng ph¸p t−íi kh¸c.
Líp ®Êt trªn mÆt vÉn gi÷ ®−îc kh« hoÆc Èm Ýt do ®ã gi÷ ®−îc tho¸ng
lµm cho vi sinh vËt ho¹t ®éng tèt, lµm t¨ng ®é ph× cña ®Êt.
Cho phÐp dông ph©n hãa häc hßa lÉn víi n−íc t−íi, trùc tiÕp bãn vµo hÖ
thèng rÔ c©y trång, lµm t¨ng thªm hiÖu qu¶ cña ph©n bãn.
HÖ thèng t−íi kh«ng lµm trë ng¹i c¸c kh©u s¶n xuÊt b¨ng c¬ khÝ trªn
®ång ruéng, thuËn tiÖn cho viÖc tù ®éng hãa viÖc t−íi n−íc vµ t¨ng n¨ng suÊt
lao ®éng t−íi.
Tuy nhiªn, viÖc më réng t−íi ngÇm trong s¶n xuÊt cßn h¹n chÕ, ch−a
ph¸t triÓn réng r·i v× x©y dùng hÖ thèng t−íi phøc t¹p, gi¸ thµnh ®Çu t− trang
thiÕt bÞ vµ x©y dùng c¬ b¶n cao.
1.3. øng dông tù ®éng ho¸ vµo thiÕt kÕ hÖ thèng t−íi nhá giät
1.3.1. Kh¸i qu¸t vÒ lÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh tù ®éng ho¸
Kh«ng chØ ngµy nay con ng−êi míi ph¸t minh ra c¸c lo¹i m¸y mãc tù
®éng s¶n xuÊt lµm viÖc thay thÕ con ng−êi mµ ngay tõ khi x· héi cßn ch−a
ph¸t triÓn, c«ng cô lao ®éng cßn th« s¬ con ng−êi ®· mong muèn ®iÒu ®ã nªn
ngay tõ tr−íc c«ng nguyªn c¸c m¸y tù ®éng c¬ häc vµ ®ång hå n−íc cã phao
Tr−êng dhnni – hµ néi 17 45a – khoa c¬ ®iÖn
®iÖn
- . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn
®iÒu chØnh ®· xuÊt hiÖn ë Ai cËp cæ ®¹i vµ Hy l¹p. B−íc sang thêi kú trung cæ
albert ®· chÕ t¹o ra m¸y tù ®éng c¬ khÝ thùc hiÖn chøc n¨ng cña ng−êi g¸c
cæng. Tuy nhiªn c¸c lo¹i m¸y mãc thêi kú nµy kh«ng cã ¶nh h−ëng g× ®Õn c¸c
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thêi ®ã.
Tù ®éng ho¸ chØ thùc sù ®−îc øng dông vµo s¶n xuÊt khi mét thî c¬ khÝ
martop ng−êi Nga ®· chÕ t¹o thµnh c«ng m¸y tiÖn chÐp h×nh ®Ó tiÖn c¸c chi
tiÕt ®Þnh h×nh vµo n¨m 1712 vµ ®Õn n¨m 1765, p«nzul«p ng−êi Nga ®· chÕ t¹o
®−îc hÖ diÒu chØnh møc ®Çu tiªn, nã ®−îc øng dông ®Ó gi÷ cè ®Þnh møc n−íc
trong nåi h¬i kh«ng phô thuéc vµo l−îng tiªu hao h¬i n−íc.
N¨m 1784, james watt ng−êi Anh ®· sö dông bé ®iÒu tèc ly t©m trong
m¸y h¬i n−íc, dïng ®Ó ®iÒu chØnh tèc ®é cña m¸y h¬i n−íc. Tõ ®ã, tù ®éng
ho¸ ®· trë thµnh mét lÜnh vùc quan träng trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ph¸t triÓn
s¶n xuÊt.
B−íc sang ®Çu thÕ kû XIX nhiÒu c«ng tr×nh cã môc ®Ých hoµn thiÖn c¸c c¬
cÊu ®iÒu chØnh tù ®éng cña m¸y h¬i n−íc ®· ®−îc thùc hiÖn. Cho ®Õn cuèi thÕ kû
nµy ®· xuÊt hiÖn thªm c¸c c¬ cÊu ®iÒu chØnh tù ®éng cho tuabin h¬i n−íc.
N¨m 1873, Spender ®· chÕ t¹o ®−îc m¸y tiÖn tù ®éng cã æ cÊp ph«i
mang c¸c cam.
N¨m 1880 nhiÒu h·ng trªn thÕ giíi nh− Pittler Luding Lower cña §øc,
h·ng RSK cña Anh… ®· chÕ t¹o ®−îc m¸y tiÖn dïng ph«i thÐp thanh.
N¨m 1887, §.G St«le«p ®· chÕ t¹o ®−îc phÇn tö c¶m quang ®Çu tiªn,
mét trong nh÷ng phÇn tö hiÖn ®¹i quan trong nhÊt trong kü thuËt tù ®éng ho¸.
Còng trong thêi gian nµy c¸c c¬ së lý thuyÕt ®iÒu khiÓn vµ ®iÒu chØnh tù ®éng
b¾t ®Çu ®−îc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ.
N¨m 1876 - 1877, I.A V−snhegratxki ®· cho ®¨ng t¶i c¸c c«ng tr×nh "
lý thuyÕt c¬ së cña c¸c c¬ cÊu ®iÒu chØnh" vµ "C¸c c¬ cÊu ®iÒu chØnh t¸c ®éng
trùc tiÕp". C¸c ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ æn ®Þnh vµ chÊt l−îng cña qu¸ tr×nh qu¸
®é do «ng ®Ò xuÊt vÉn ®−îc dïng cho ®Õn ngµy nay.
Tr−êng dhnni – hµ néi 18 45a – khoa c¬ ®iÖn
®iÖn
nguon tai.lieu . vn