Xem mẫu

  1. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Giáo trình hình thành quy trình sử dụng hóa chất Më ®Çu bảo vệ thực vật gây nên tồn dư kim loại 1. ®Æt vÊn ®Ò Tõ xa x−a con ng−êi chØ sinh sèng víi dông cô rÊt th« s¬ nh− r×u, bóa b»ng ®¸, dïng c¸c dông cô tù nhiªn, nh−ng khi ®ã lµ d©n sè con ng−êi cßn thÊp, tµi nguyªn thiªn nhiªn cßn dåi dµo. Nh−ng khi x· héi ph¸t triÓn th× nhu cÇu sèng cña con ng−êi ngµy cµng t¨ng, nh−ng tµi nguyªn thiªn nhiªn th× ngµy cµng c¹n kiÖt, chÝnh ®iÒu ®ã thóc ®Èy con ng−êi ph¶i lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt phôc vô ®êi sèng. ThÕ nh−ng ngµy nay thÕ giíi ®· b−íc vµo thÕ kû XXI tµi nguyªn thiªn nhiªn ®ang dÇn c¹n kiÖt m«i tr−êng « nhiÔm kh¾p n¬i, nh−ng nhu cÇu sèng vµ h−ëng thô cña con ng−êi l¹i ngµy cµng cao, d©n sè thÕ giíi vÉn t¨ng vät, lµm cho thÕ giíi sÏ kh«ng ®ñ c¸c s¶n phÈm ®Ó cung cÊp cho mäi ng−êi nÕu ho¹t ®éng lao ®éng chØ lµ thñ c«ng. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã chØ cã con ®−êng duy nhÊt lµ øng dông tù ®éng ho¸ vµo s¶n xuÊt . C¸c n−íc trªn thÕ giíi ®· sím nhËn biÕt ®iÒu nµy vµ ®· øng dông tù ®éng ho¸ vµo s¶n xuÊt tõ rÊt sím, kÕt qu¶ lµ hä sím cã mét nÒn s¶n suÊt ®¹i c«ng nghiÖp ®−a ra thÞ tr−êng hµng lo¹t s¶n phÈm sè l−îng lín, chÊt l−îng cao t¨ng thu nhËp cho quèc gia, nh− Anh, Ph¸p, Mü…. chÝnh c«ng nghÖ tù ®éng ho¸ cao øng dông vµo s¶n xuÊt ®· ®−a c¸c quèc gia nµy trë thµnh c¸c c−êng quèc giµu m¹nh cã vÞ thÕ cao trªn tr−êng quèc tÕ. N−íc ta thuéc nhãm c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn víi mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp truyÒn thèng, qua nhiÒu thËp niªn trë l¹i ®©y nÒn n«ng nghiÖp cña viÖt nam ngµy cµng ph¸t triÓn v÷ng m¹nh, vµ ®Õn nay nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang chuyÓn m¹nh sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin, víi viÖt Nam n«ng nghiÖp vÉn lµ mét ngµnh cã ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo tæng thu nhËp quèc d©n. ChÝnh v× vËy mµ nÒn n«ng nghiÖp n−íc ta lu«n ®−îc sù quan t©m cña ®¶ng vµ cña nhµ n−íc , nhê ®ã mµ ngµnh n«ng nghiÖp ®· cã nhiÒu b−íc ph¸t triÓn v−ît bËc, s¶n l−îng thu ho¹ch ®−îc tõ c¸c lo¹i n«ng s¶n qua c¸c mïa vô ngµy cµng ®−îc n©ng cao. Tr−êng dhnni – hµ néi 1®iÖn 45a – khoa c¬ ®iÖn
  2. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to . ®å ¸n tèt nghiÖp k k lic lic sv. L−¬ng v¨n kiªn C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k PhÇn I Tæng quan 1.1.Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt rau ë ViÖt Nam 1.1.1. Thùc tr¹ng N«ng nghiÖp n−íc ta chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ Quèc d©n vµ ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu v« cïng to lín, tõ chç thiÕu l−¬ng thùc tíi nay ®· trë thµnh mét trong nh÷ng n−íc xuÊt khÈu g¹o ®øng hµng ®Êu thÕ giíi. Hµng lo¹t c¸c c©y trång míi cã n¨ng suÊt cao, ng¾n ngµy ®· thay thÕ nh÷ng gièng cæ truyÒn, n¨ng suÊt thÊp. C¸c vïng chuyªn canh rau vµ c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy ®· ®−îc h×nh thµnh thay thÕ cho c«ng thøc ®a canh, xen canh. TÊt c¶ c¸c thay ®æi ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho nhiÒu lo¹i s©u, bÖnh ph¸t triÓn vµ cã thÓ bïng ph¸t thµnh dÞch. §Ó ®Ò phßng s©u h¹i, n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l−îng s¶n phÈm, con ng−êi ®· nghiªn cøu vµ ®−a vµo øng dông nhiÒu c«ng thøc trång c©y mµ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ s¶n suÊt rau an toµn kh«ng dïng ®Êt trong nhµ l−íi.Víi sù ph¸t triÕn cña nÒn kinh tÕ n−íc ta ®êi sèng nh©n d©n ngµy cµng ®−îc c¶i thiÖn nhu c©u dinh d−ìng ngµy cµng cao, trong c¸c b÷a ¨n h»ng ngµy rau chiÕm mét vÞ trÝ quan träng v× trong rau cã chøa c¸c hîp chÊt nh−: protein, lipit, axit h÷u c¬, chÊt kho¸ng, vitamin..Con ng−êi yªu cÇu vÒ rau ngµy cµng cao th× chñng lo¹i rau ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng, ®ñ vÒ sè l−îng, tèt vÒ chÊt l−îng vµ nhÊt lµ ph¶i an toµn vÖ sinh thùc phÈm. Trong (§Ò ¸n ph¸t triÓn rau, qu¶ vµ hoa c©y c¶nh thêi kú 1999 - 2010) cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®−îc thñ t−íng chÝnh phñ phª duyÖt ngµy 03/09/1999. Cã x¸c ®Þnh môc tiªu cho ngµnh s¶n xuÊt rau hoa qu¶ lµ:’’§¸p øng nhu cÇu rau cã chÊt l−îng cao cho nhu cÇu tiªu dïng trong n−íc, nhÊt lµ c¸c khu d©n c− tËp chung(®« thÞ, khu c«ng nghiÖp) vµ suÊt khÈu. PhÊn Tr−êng dhnni – hµ néi 4®iÖn 45a – khoa c¬ ®iÖn
  3. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to . k k lic lic ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn C C w w m m w w w w o o c .c . .d o .d o ack c u -tr a c k c u -tr ®Êu ®Õn n¨m 2010 ®¹t møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng−êi 85kg rau/n¨m, gi¸ trÞ kim ng¹ch suÊt khÈu ®¹t 690 triÖu USD”. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y s¶n suÊt n«ng nghiÖp ®−îc §¶ng vµ nhµ n−íc quan t©m nªn ®· gi¶i quyÕt ®−îc vÇn ®Ò an ninh l−¬ng thùc, thùc phÈm. Trong sù ph¸t triÓn chung cña ngµnh N«ng nghiÖp, ngµnh s¶n xuÊt rau còng ®−îc quan t©m vµ ph¸t triÓn m¹nh, theo thèng kª diÖn tÝch trång rau n¨m 2000 lµ 450.000 ha t¨ng 70% so víi n¨m 1990. Trong ®ã c¸c tØnh phÝa B¾c cã 249.000 ha, chiÕm 56% diÖn tÝch c¶ n−íc, c¸c tØnh phÝa Nam cã 196.000 ha chiÕm 44% diÖn tÝch canh t¸c. S¶n l−îng rau trªn ®Êt n«ng nghiÖp ®−îc h×nh thµnh tõ hai vïng s¶n xuÊt chÝnh. Vïng s¶n xuÊt rau chuyªn canh ven thµnh phè vµ khu c«ng nghiÖp chiÕm 38 - 40% diÖn tÝch vµ 45 - 50% s¶n l−îng. T¹i ®©y phôc vô cho tiªu dïng cña d©n c− tËp trung lµ chñ yÕu, chñng lo¹i rau vïng nµy rÊt ®a d¹ng phong phó vµ n¨ng suÊt cao. Vïng s¶n xuÊt lu©n canh víi c©y trång kh¸c chñ yÕu trong vô §«ng - xu©n t¹i c¸c tØnh phÝa B¾c, miÒn §«ng Nam Bé. §©y lµ vïng s¶n xuÊt rau lín cung cÊp nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu. * HiÖn nay rau ®ang bÞ « nhiÔm nghiªm träng do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau trong ®ã cã: - ¤ nhiÔm do ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt. Theo ViÖn B¶o VÖ Thùc VËt (1998) hiÖn nay ë ViÖt Nam ®· vµ ®ang sö dông 270 lo¹i thuèc trõ bÖnh, 160 lo¹i thuèc trõ cá, 12 lo¹i thuèc diÖt chuét, 26 lo¹i thuèc kÝch thÝch sinh tr−ëng víi sè l−îng ngµy cµng t¨ng. Tuy chñng lo¹i nhiÒu song do thãi quen hoÆc sî rñi do cïng víi Ýt hiÓu biÕt møc ®é ®éc h¹i cña ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt nªn ®a sè hé n«ng d©n hay dïng mét sè lo¹i thuèc quen cã ®éc tè cao, thËm chÝ bÞ cÊm nh−: monitor, wofatox, DDT.DÉn tíi ngµy cµng lµm cho s¶n phÈm rau ngµy cµng « nhiÔm nÆng. Tr−êng dhnni – hµ néi 5®iÖn 45a – khoa c¬ ®iÖn
  4. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to . k k lic lic ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn C C w w m m w w w w o o c .c . .d o .d o ack c u -tr a c k c u -tr - Hµm l−îng (NO3-) trong rau qu¸ cao. Theo fao/who th× hµm l−îng (NO3-) ë liÒu l−îng 4g/ngµy g©y ngé ®éc cßn 8g/ngµy th× cã thÓ g©y chÕt ng−êi. ë n−íc ta viÖc sö dông ph©n ho¸ häc kh«ng cao so víi c¸c n−íc trong khu vùc nh−ng ¶nh h−ëng cña ph©n ho¸ häc tíi sù tÝch luü (NO3-) trong rau lµ nguyªn nh©n lµm rau kh«ng s¹ch. N−íc ta quy ®Þnh hµm l−îng (NO3-) trong rau nh− sau: c¶i b¾p 500mg/kg, cµ chua 150mg/kg, d−a chuét 150mg/kg. - Tån d− kim lo¹i nÆng trong s¶n phÈm rau. Do sù l¹m dông ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt cïng víi ph©n bãn c¸c lo¹i ®· lµm mét l−îng N, P, K, vµ ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt röa tr«i x©m nhËp vµo m¹ch n−íc lµm « nhiÔm m¹ch n−íc ngÇm. Theo Ph¹m B×nh Qu©n (1994) th× hµm l−îng kim lo¹i nÆng, ®Æc biÖt lµ asen (as) ë Mai DÞch trong c¸c m−¬ng t−íi cao h¬n h¼n so víi ruéng lóa n−íc c¸c kim lo¹i nÆng tiÒm Èn trong ®Êt hoÆc tõ c¸c nguån n−íc « nhiÔm qua n−íc t−íi ®−îc rau hÊp thô. - Vi sinh vËt g©y h¹i trong rau do sö dông n−íc t−íi cã vi sinh vËt g©y h¹i ( ecoli, salmonella, trøng giun.) tuy ch−a ®−îc thèng kª, song t¸c h¹i cña nã lµ rÊt lín. - Do rau lµ nguån thùc phÈm quan träng ®èi víi ®êi sèng con ng−êi nªn gi¶i ph¸p duy nhÊt ®èi víi ngµnh trång rau lµ nhanh chãng ®−a tiÕn bé vµo s¶n suÊt. §Æc ®iÓm chung cña c¸c c©y rau lµ yªu cÇu ®é Èm rÊt cao th−êng tõ 85- 95%, nÕu thiÕu n−íc c©y rau sÏ kh«ng sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn ®−îc vµ chóng cÇn mét nhiÖt ®é æn ®Þnh, do vËy ®−a c©y rau vµo s¶n xuÊt thuû canh kh«ng dïng ®Êt lµ rÊt phï hîp. Ph−¬ng ph¸p nµy sÏ n©ng cao mét c¸ch ®¸ng kÓ vÒ n¨ng xuÊt vµ c¶i thiÖn t−¬ng ®èi vÒ mÆt « nhiÔm. §Ó thùc hiÖn ®−îc ph−¬ng ph¸p thuû canh nµy th× kh©u quan träng lµ cung cÊp dung dÞch cho c©y, nªn viÖc ¸p dông tù ®éng ho¸, cô thÓ lµ hÖ thèng t−íi tù ®éng sÏ t¹o mét b−íc ®ét ph¸ míi cho ngµnh s¶n xuÊt rau an toan ë n−íc ta hiÖn nay. Tr−êng dhnni – hµ néi 6®iÖn 45a – khoa c¬ ®iÖn
  5. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to . k k lic lic ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn C C w w m m w w w w o o c .c . .d o .d o ack c u -tr a c k c u -tr 1.1.2. Trång c©y kh«ng dïng ®Êt ë ViÖt Nam vµ trªn thÕ giíi – ph−¬ng ph¸p thñy canh. * LÞch sö trång kh«ng dïng ®Êt. Thuû canh (Hydroponics) lµ h×nh thøc canh t¸c kh«ng dïng ®Êt. C©y ®−îc trång trong dung dÞch dinh d−ìng hoÆc trªn c¸c gi¸ thÓ tr¬ (c¸t sái, than bïn...) ®−îc t−íi dinh d−ìng cÇn thiÕt. Van Helmont (1577-1644), lµ ng−êi ®Çu tiªn tiªn tiÕn hµnh thÝ nghiÖm vÒ dinh d−ìng thùc vËt. ¤ng c©n cµnh liÔu vµ ®Êt ®Ó trång cµnh liÔu ®ã tr−íc thÝ nghiÖm, sau thÝ nghiÖm «ng c©n l¹i vµ thÊy khèi l−îng ®Êt hÇu nh− kh«ng ®æi, «ng kÕt luËn: thùc vËt lín lªn nhê n−íc. N¨m 1699 John Woodward trång c©y trong n−íc cã ®é tinh khiÕt kh¸c nhau, kÕt qu¶ lµ c©y trång trong dung dÞch ®Êt tèt nhÊt, thø ®Õn lµ n−íc tù nhiªn vµ cuèi cïng lµ n−íc cÊt, «ng kÕt luËn: c©y lín lªn nhê lÊy c¸c chÊt trong ®Êt . N¨m 1804, Desaussure ®Ò xuÊt r»ng: c©y hÊp thô c¸c nguyªn tè ho¸ häc tõ ®Êt, n−íc vµ kh«ng khÝ. Sau ®ã Boussin gault (1851) ®· lµm thay ®æi nhËn ®Þnh trªn b»ng c¸c thÝ nghiÖm trång trªn c¸t, th¹ch anh, than cñi ®−îc t−íi dinh d−ìng ®· biÕt. ¤ng kÕt luËn: n−íc lµ yÕu tè cÇn thiÕt cho sinh tr−ëng vµ cung cÊp hy®ro. C©y sö dông hy®ro, oxy, nit¬ cña kh«ng khÝ vµ mét sè nguyªn tè kho¸ng kh¸c . Nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XIX, hai nhµ khoa häc §øc lµ Shachs (1860) vµ Knop (1861) ®· ®Ò xuÊt ph−¬ng ph¸p trång c©y trong dung dÞch vµ Knop ®· s¶n xuÊt ra dung dÞch nu«i c©y ®Çu tiªn . §Çu n¨m 1930, WF Georicke ë tr−êng ®¹i häc Canifornia (Mü) trång c©y trong dung dÞch cã thµnh phÇn vµ tû lÖ kho¸ng mµ c©y cÇn. ThuËt ng÷ " Hy®roponic" ra ®êi tõ ®©y . * C¸c hÖ thèng trång c©y kh«ng dïng ®Êt trªn thÕ giíi. - HÖ thèng Gricke: trång c©y trong n−íc s©u, rÔ c©y toµn phÇn hoÆc mét phÇn ®−îc nhóng vµo dung dÞch dinh d−ìng. Tr−êng dhnni – hµ néi 7®iÖn 45a – khoa c¬ ®iÖn
  6. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to . k k lic lic ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn C C w w m m w w w w o o c .c . .d o .d o ack c u -tr a c k c u -tr - HÖ thèng thuû canh næi: c©y trång trªn c¸c bÌ vËt liÖu chÊt dÎo nhÑ n»m trªn mÆt dinh d−ìng ch¶y tuÇn hoµn vµ ®−îc sôc khÝ. -HÖ thèng trång c©y trong n−íc s©u tuÇn hoµn: rÔ c©y hoµn toµn ch×m s©u trong dung dÞch dinh d−ìng l−u chuyÓn ®−îc th«ng khÝ liªn tôc. - Kü thuËt mµng máng dinh d−ìng NFT: rÔ c©y t¹o thµnh líp nÖm máng trªn ®¸y m¸ng vµ chØ dïng mét dßng dung dÞch rÊt n«ng ch¶y qua. -Mµn s−¬ng dinh d−ìng: rÔ c©y ®−îc ®Æt trong m«i tr−êng b·o hoµ víi c¸c giät dinh d−ìng liªn tôc hay gi¸n ®o¹n d−íi d¹ng s−¬ng mï. -HÖ thèng thuû canh phæ biÕn: vËt ®ùng dung dÞch lµ hép xèp, chËu nhùa, thïng gç... gi¸ thÓ lµ chÊu c¸t, than ®¸... - HÖ thèng thuû canh cña AVRDC: vËt chøa dung dÞch lµ hép xèp, gi¸ thÓ chÊu hun ®−îc ®ùng trong c¸c rä nhùa. * ¦u nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p trång kh«ng dïng ®Êt. - ¦u ®iÓm: + Kh«ng ph¶i lµm ®Êt, kh«ng cã cá d¹i. + Trång d−îc nhiÒu vô trong n¨m, cã thÓ trång tr¸i vô. + Kh«ng ph¶i sö dông thuèc trõ s©u bÖnh, thuèc trõ cá. + N¨ng suÊt cao h¬n tõ 25-50%. + S¶n phÈm hoµn toµn s¹ch vµ ®ång nhÊt. + Ng−êi giµ yÕu, trÎ em cã thÓ tham gia cã hiÖu qu¶. + Kh«ng tÝch luü chÊt ®éc, kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng. - Nh−îc ®iÓm: + §Çu t− ban ®Çu lín. +Yªu cÇu kü thuËt phøc t¹p. * øng dông thuû canh trªn ThÕ giíi. Kü thuËt trång kh«ng dïng ®Êt ®· vµ ®ang ®−îc ¸p dông trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ c¸c n−íc ph¸t triÓn. Tr−êng dhnni – hµ néi 8®iÖn 45a – khoa c¬ ®iÖn
  7. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k . ®å ¸n tèt nghiÖp lic lic sv. L−¬ng v¨n kiªn C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Sau chiÕn tranh ThÕ giíi thø II, qu©n ®éi Mü ®· øng dông kü thuËt thuû canh trång 22ha Chofu ( NhËt B¶n). Trong 10 n¨m ®· s¶n xuÊt ®−îc 31800 tÊn rau qu¶ . ë Ph¸p, tõ 1975 ®Õn nay trång kh«ng dïng ®Êt ®−îc ph¸t triÓn m¹nh. HiÖn nay diÖn tÝch trång kh«ng dïng ®Êt tèi thiÓu lµ 300 ha . T¹i NhËt B¶n, kü thuËt thuû canh chñ yÕu ®Ó trång rau. Cµ chua ®¹t 130- 140 tÊn/ha/n¨m, d−a leo 250 tÊn/ha/n¨m . T¹i Anh, x©y dùng hÖ thèng NFT sö dông nhiÖt thõa cña nhµ m¸y ®iÖn ®Ó trång cµ chua víi diÖn tÝch 8,1 ha . T¹i §µi Loan, sö dông hÖ thèng thuû canh kh«ng tuÇn hoµn cña AVRDC ®Ó trång rau vµ c¸c lo¹i d−a . T¹i Singapore, øng dông kü thuËt mµn s−¬ng dinh d−ìng ®Ó trång mét sè lo¹i rau «n ®íi mµ tr−íc ®©y s¶n xuÊt khã kh¨n nh−: rau diÕp, b¾p c¶i, cµ chua, su hµo.... Theo Lª §×nh L−¬ng: Hµ Lan cã tíi 3000 ha, Nam Phi cã 400 ha, Ph¸p, Anh, ý, §µi Loan, mçi n−íc cã hµng tr¨m ha c©y trång trong dung dÞch . ë Nam Phi, trªn mçi khoang trång 18m2 thu ho¹ch ®−îc 450 kg cµ chua ( t−¬ng ®−¬ng víi 250 tÊn/ha), 378 kg khoai t©y (øng víi 210 tÊn/ha) . ë Ch©u ¢u, kü thuËt nµy còng ®ang ®−îc ¸p dông m¹nh, riªng B¾c ¢u ®· cã tíi 400 ha . C¸c quèc gia kh¸c còng ®ang sö dông hÖ thèng thuû canh nh−: Australia, Newzealand, Bahamasisland, Trung vµ §«ng Phi, Kuwait, Brazil, Ba Lan, Malaysia, Iran . * øng dông thuû canh ë ViÖt Nam. ë ViÖt Nam kü thuËt nµy cßn míi mÎ, ®ang ë giai ®o¹n nghiªn cøu thö nghiÖm. §Çu n¨m 1993, «ng Grahan Warburtop- gi¸m ®èc R and D Hång K«ng Tr−êng dhnni – hµ néi 9®iÖn 45a – khoa c¬ ®iÖn
nguon tai.lieu . vn