Xem mẫu

  1. §å thÞ: Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam Nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy, vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong tæng sè vèn tiÕn hµnh CNH, H§H ®Êt n­íc. T­ khi luËt ®Çu t­ ra ®êi n¨m 1988 ®· cã 371,8 triÖu USD ®Õn nay con sè ®· t¨ng lªn hµng ngh×n (n¨m 1996 lµ 8497,3 triÖu USD). Thêi kú ®Çu t¨ng m¹nh nhÊt vµo nh÷ng n¨m 1993, 1994, 1995 vµ sau ®ã cã xu h­íng gi¶m xuèng vµo nh÷ng n¨m 1996, 1997, 1998, 1999 vµ ®Õn n¨m 2001, 2002, 2003 ®ang t¨ng lªn cho thÊy tÝn hiÖu kh¶ quan h¬n. Sù biÕn ®éng trªn phÇn nµo do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc ®èi víi ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. PhÇn lín vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (trªn 70%) vµo ViÖt Nam lµ xuÊt ph¸t tõ c¸c nhµ ®Çu t­ ch©u ¸. Khi c¸c n­íc nµy l©m vµo cuéc khñng ho¶ng th× c¸c nhµ ®Çu t­ ë ®©y r¬i vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, kh¶ n¨ng ®Çu t­ gi¶m sót. Mét nguyªn nh©n kh¸c kh«ng kÐm phÇn quan träng ®ã lµ sù gi¶m sót vÒ kh¶ n¨ng hÊp dÉn do ®iÒu kiÖn néi t¹i cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Trong ®ã cã viÖc do gi¶m bít mét sè ­u ®·i trong luËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi n¨m 1996 so víi tr­íc. Sè l­îng vèn cïng ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c dù ¸n, quy m« dù ¸n b×nh qu©n cña thêi kú 1988-2000 lµ 11,44 triÖu USD/1 41
  2. dù ¸n theo sè l­îng vèn ®¨ng ký. Tuy nhiªn quy m« dù ¸n theo vèn ®¨ng ký b×nh qu©n n¨m 1999 bÞ nhá ®i mét c¸ch ®ét ngét (5,04 triÖu USD/1 dù ¸n). Quy m« dù ¸n theo vèn ®¨ng ký b×nh qu©n cña n¨m 1999 chØ b»ng 40,06% quy m« b×nh qu©n thêi kú 1988-2001 vµ chØ b»ng 28,5% cña n¨m cao nhÊt lµ n¨m 1995. Quy m« vèn b×nh qu©n cña c¸c dù ¸n míi ®­îc cÊp phÐp trong n¨m 2000 tuy ®· t¨ng lªn, nh­ng sang n¨m 2001 mÆc dï cã thªm dù ¸n víi quy m« ®Çu t­ lín (nhµ m¸y ®iÖn Phó Mü III sè vèn ®¨ng ký lµ 412,9 triÖu USD, m¹ng ®iÖn tho¹i di ®éng sè vèn ®¨ng ký 230 triÖu USD) dù ¸n chÕ biÕn n«ng s¶n phÈm t¹i TP HCM cã vèn ®¨ng ký 120 triÖu USD…). Nh­ng quy m« vèn b×nh qu©n cña c¸c dù ¸n ®¹t b»ng 97,4% møc b×nh qu©n n¨m 2000. §iÒu ®ã chøng tá n¨m 2001 cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam víi qui m« nhá. 2. C¬ cÊu vèn ®Çu t­ a) C¬ cÊu vèn ®Çu t­ FDI t¹i ViÖt Nam theo vïng l·nh thæ Trong thêi kú nµy th× vïng §«ng Nam Bé ®· chiÕm h¬n nöa tæng sè vèn ®Çu t­ 54%. TiÕp theo lµ §ång b»ng s«ng Hång víi 30%. Cßn c¸c vïng kh¸c th× con sè nµy lµ rÊt thÊp. Duyªn h¶i Nam Trung Bé lµ 8%. §ång b»ng S«ng Cöu Long 42
  3. lµ 2%, B¾c Trung Bé (2%) vµ §«ng B¾c (4%). Cßn hai vïng T©y Nguyªn, T©y B¾c con sè nµy lµ 0%. Qua ®©y ta thÊy tØ lÖ vèn ®Çu t­ vµo c¸c vïng kh«ng ®ång ®Òu nhau. TËp trung ë vïng cã c¸c tØnh thµnh phè ph¸t triÓn. Cßn c¸c vïng kh¸c th× c¬ cÊu vèn lÎ tÎ, Ýt ái. §©y còng lµ ®iÒu bÊt cËp lµm cho ®Êt n­íc ph¸t triÓn kh«ng ®Òu, g©y nªn kho¶ng c¸ch giµu nghÌo. MÆt kh¸c ë tõng vïng th× tØ lÖ vèn còng kh¸c nhau. NÕu hai thµnh phè lín lµ Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· chiÕm h¬n nöa (50,3%) tæng sè vèn ®Çu t­ cña c¶ n­íc th× 10 ®Þa ph­¬ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng chiÕm tíi 87,8%. Thµnh phè Hå ChÝ Minh víi sè vèn ®¨ng ký 9991,3 triÖu USD (chiÕm 28,3% tæng vèn ®¨ng ký c¶ n­íc. Sè liÖu t­¬ng øng cña c¸c ®Þa ph­¬ng nh­ sau: Hµ Néi 7763,5 (22%); §ång Nai 34390 (9,7%); Bµ RÞa - Vòng Tµu 2515,9 (7,1%); B×nh D­¬ng vµ B×nh Ph­íc 1677,9 (4,8%); H¶i Phßng 1507,7 (4,3%); Qu¶ng Ng·i 133,0 (3,8%); Qu¶ng Nam §µ N½ng 1013,7 (2,9%) Víi mong muèn thu hót ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi gãp phÇn lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a c¸c vïng nªn chÝnh phñ ta ®· cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ­u ®·i ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo "nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi khã kh¨n, miÒn nói, vïng s©u, vïng xa". Tuy vËy, vèn n­íc ngoµi vÉn ®­îc ®Çu t­ trùc tiÕp chñ yÕu vµo mét sè ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng vµ m«i tr­êng kinh tÕ. Vµ v× thÕ 43
  4. ®Çu t­ n­íc ngoµi theo vïng l·nh thæ ®Ó kÕt hîp ho¹t ®éng nµy víi viÖc khai th¸c tiÒm n¨ng trong n­íc, ®¹t kÕt qu¶ ch­a cao. §©y còng lµ vÊn ®Ò cÇn ®iÒu chØnh trong thêi gian tíi trong lÜnh vùc nµy. b) §TTTNN vµo ViÖt Nam ph©n theo ngµnh kinh tÕ §å thÞ 2: C¬ cÊu vèn FDI t¹i ViÖt Nam theo ngµnh kinh tÕ T/s¶n; 1% VH, Y tÕ, GD; 1% GTVT, b­u ®iÖn; 9% X©y dùng; 12% CN; 38% N/L nghiÖp; 4% Dvô kh¸c; 21% KS, du lÞch; 13% TC, N/hµng; 1% Nh×n vµo ®å thÞ tÝnh c¶ thêi kú 1988-2001, c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm tØ träng lín c¶ vÒ sè dù ¸n lÉn vèn ®Çu t­ (38%), tiÕp ®ã lµ c¸c lÜnh vùc dÞch vô, kh¸ch s¹n - du lÞch, x©y dùng cßn c¸c ngµnh tµi chÝnh ng©n hµng, v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc, GTVT, b­u ®iÖn chiÕm con sè nhá. Ta nhËn thÊy c¬ cÊu vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ®· cã chuyÓn biÕn tÝch cùc, phï hîp h¬n víi yªu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng phï hîp víi sù nghiÖp CNH- H§H. ë thêi kú ®Çu c¸c dù ¸n tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc 44
  5. kh¸ch s¹n v¨n phßng cho thuª… tõ 1995, 1996 ®Õn nay c¸c dù ¸n ®· tËp trung vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt nhiÒu h¬n. Theo sè liÖu thèng kª trªn ®å thÞ ta nhËn thÊy r»ng sù phï hîp t­¬ng ®èi cña c¸c chØ sè nµy víi yªu cÇu vÒ c¬ cÊu cña mét nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, CNH: C«ng nghiÖp - dÞch vô - n«ng nghiÖp. ViÖt Nam ®i lªn tõ mét n­íc n«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp lµ mét thÕ m¹nh cña ViÖt Nam, tËp trung h¬n 75% sè lao ®éng. Vµ n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó khai th¸c. Sù thµnh c«ng cña sù nghiÖp CNH, H§H lµ thùc hiÖn CNH, H§H ë n«ng th«n, n«ng nghiÖp, ®Ó t¹o ra viÖc lµm, thu nhËp cho mét sè ®«ng lao ®éng còng nh­ t¸c ®éng lµm chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña ®a sè d©n c­ ViÖt Nam. 3. T×nh h×nh sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi TiÕn ®é thùc hiÖn vèn ®Çu t­ cña c¸c dù ¸n. N¨m Vèn thùc So víi vèn Vèn n­íc Vèn trong hiÖn ®¨ng ký míi ngoµi (triÖu n­íc (triÖu (triÖu trong n¨m USD) USD) USD) (%) 45
  6. 1991 478 37,49 432 46 1992 542 26,74 478 64 1993 1097 42,37 871 226 1994 2213 59,08 1936 277 1995 2761 41,79 2363 398 1996 2837 32,84 2447 390 1997 3032 62,53 2768 264 1998 2189 56,17 2062 127 1999 1933 123,36 1758 175 2000 2100 105,69 1900 200 2001 2300 94,42 2100 200 46
  7. Tæng 21482 51,72 19115 2367 Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam, Kinh tÕ 2001-2002 ViÖt Nam vµ thÕ giíi, tr50. §Õn hÕt n¨m 2001 tæng sè vèn ®· thùc hiÖn b»ng 51,72% cña tæng sè vèn ®¨ng ký. Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, kÕt cÊu h¹ tÇng l¹c hËu, c¸c nguån lùc còng nh­ chÝnh s¸ch ®èi víi ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn nhiÒu biÕn ®éng, thÞ tr­êng ph¸t triÓn ch­a ®Çy ®ñ th× tû lÖ vèn thùc hiÖn nh­ vËy lµ kh«ng thÊp. §Æc biÖt vµo nh÷ng n¨m (1999, 2000) sè vèn thùc hiÖn lín h¬n sè vèn ®¨ng ký (123,9%). ë ViÖt Nam, sè vèn thùc hiÖn cña tõng n¨m chñ yÕu lµ c¸c dù ¸n ®· phª duyÖt tõ tr­íc ®ã v× khi phª duyÖt c¸c dù ¸n ch­a cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn ngay v× thÕ so s¸nh sè vèn thùc hiÖn cña tõng n¨m so víi sè vèn ®¨ng ký cßn l¹i (tæng sè vèn ®¨ng ký tr­íc ®ã trõ ®i sè vèn thùc hiÖn) th× tØ lÖ vèn thùc hiÖn diÔn biÕn theo xu h­íng thiÕu æn ®Þnh. Tû lÖ nµy t¨ng nhanh tõ ®Çu n¨m 1997 vµ sau ®ã gi¶m dÇn tõ 1998 ®Õn 1999, n¨m 200, 2001 ®· cã biÓu hiÖn cña xu h­íng t¨ng lªn. NÕu xÐt trªn tæng thÓ ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trªn l·nh thæ ViÖt Nam th× tû träng vèn n­íc ngoµi ®ang chiÕm phÇn lín (9%) 47
  8. trong tæng sè vèn thùc hiÖn. Vµ sè vèn ®ang cã xu h­íng gi¶m xuèng kÓ tõ n¨m 1996. Khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp lµ lo¹i ®Þa bµn t­¬ng ®èi hÊp dÉn nhµ ®Çu t­ trong n­íc còng nh­ ngoµi n­íc. Vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng lµ 2037,6 triÖu USD. §Çu t­ n­íc ngoµi ë mét sè lÜnh vùc kinh tÕ ®­îc lùa chän: + LÜnh vùc dÇu khÝ: thu hót tËp ®oµn kinh tÕ lín cña thÕ giíi tham gia ®Çu t­. + LÜnh vùc c«ng nghiÖp ®iÖn tö: lµ lÜnh vùc c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã mÆt t­¬ng ®èi sím, vèn thùc hiÖn chiÕm tØ lÖ cao so víi vèn ®¨ng ký. Vèn ®¨ng ký 615 triÖu USD, vèn thùc hiÖn lµ 60%. + LÜnh vùc c«ng nghiÖp « t« vµ xe m¸y: thu hót ®­îc nhiÒu nhµ ®Çu t­ næi tiÕng nh­ Toyota, Honda, Suzuki víi sè vèn thùc hiÖn cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt « t« lµ 376 triÖu USD (b»ng 43,12% vèn ®¨ng ký). + LÜnh vùc viÔn th«ng: tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 2 tû USD. 48
  9. + Ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n du lÞch cã 7585 triÖu USD vèn ®¨ng ký vµ ®· cã 33,26% (2553 triÖu USD) vèn thùc hiÖn. + LÜnh vùc c«ng nghiÖp ho¸ chÊt: tæng sè vèn ®¨ng ký lµ trªn 2 tû USD, vèn thùc hiÖn ®¹t 682 triÖu USD. + LÜnh vùc dÖt may giµy dÐp: vèn ®¨ng ký lµ 2396 triÖu USD, vèn thùc hiÖn lµ 1079 triÖu USD. + LÜnh vùc n«ng - l©m - ng­ nghiÖp: Vèn ®¨ng ký lµ 1,86 tû USD vµ vèn thùc hiÖn lµ 852 triÖu USD. 4. T¸c ®éng tÝch cùc cña ®Çu t­ n­íc ngoµi ®èi víi c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸. Thø nhÊt: Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ nguån vèn quan träng vµ lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt ®Ó ViÖt Nam thùc hiÖn vµ ®Èy nhanh sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt n­íc. Thùc tÕ cho thÊy, tõ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch FDI cho ®Õn nay, vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thùc hiÖn ViÖt Nam b×nh qu©n 1.111,75 triÖu USD/n¨m; vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi b×nh qu©n 16291 tû tû ®ång/n¨m, thêi kú 1991 - 1999. 49
  10. §èi víi mét nÒn kinh tÕ nh­ cña n­íc ta, th× ®©y lµ mét l­îng vèn ®Çu t­ kh«ng nhá thùc sù lµ nguån vèn gãp phÇn t¹o ra sù chuyÓn biÕn, kh«ng chØ vÒ qui m« mµ cßn cã vai trß nh­ "chÊt xóc t¸c - ®iÒu kiÖn" ®Ó viÖc ®Çu t­ cña ta ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh. NÕu so víi tæng vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n x· héi thêi kú 1991 - 1999 th× vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cña c¸c dù ¸n FDI chiÕm 26,51% vµ l­îng vèn ®Çu t­ nµy cã xu h­íng t¨ng lªn. Vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ nguån vèn bæ sung quan träng, gióp ViÖt Nam ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ bÒn v÷ng theo yªu cÇu cña c«ng cuéc CNH - H§H. Ho¹t ®éng FDI cßn lµ mét trong nh÷ng nguån thu quan träng cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, ®iÒu nµy ®­îc chøng minh th«ng qua sè tiÒn thùc hiÖn nép ng©n s¸ch nhµ n­íc t¨ng lªn qua c¸c n¨m cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. VÒ ®Þnh tÝnh, sù ho¹t ®éng cña ®ång vèn cã nguån vèn tõ FDI nh­ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc g©y ph¶n øng d©y chuyÓn lµm thóc ®Èy sù ho¹t ®éng cña ®ång vèn trong n­íc. Thø hai: Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi gãp phÇn t¹o nªn n¨ng lùc s¶n xuÊt míi, ngµnh nghÒ míi, c«ng nghÖ míi, ph­¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh míi, lµm cho nÒn kinh 50
nguon tai.lieu . vn