- Trang Chủ
- Sinh học
- Giáo trình hình thành các loại thuốc có nguồn gốc hormon được chiết xuất từ các tuyến nội tiết của động vật p7
Xem mẫu
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
c. Tri u ch ng
- Gia súc đau mi ng, l y th c ăn và nhai ch m ch p, có hi n tư ng nh th c ăn.
- Niêm m c mi ng m y ngày đ u th viêm cata. Sau đó trong môi, góc m m, l i,
trong má n i lên nh ng m n nư c nh , trong ch a d ch trong ho c vàng nh t (m n
nư c bò to hơn ng a, thư ng vòm kh u cái, bên môi). Kho ng 3 - 4 ngày sau,
m n v đ l i n t loét màu đ tươi, sau đó t ng thư ng bì l i tái sinh.
- Gia súc gi m ăn, m t m i, hơi s t.
d. Tiên lư ng
B nh kéo dài kho ng 20 - 30 ngày r i kh i. N u l n nh m c b nh thì d ch t vì
không bú đư c. Th b b nh thư ng kèm theo a ch y, t l ch t 50%.
e. Ch n đoán
C n ch n đoán phân bi t v i hai b nh sau:
- B nh viêm hoá m có tính ch t truy n nhi m c a ng a: m n nư c b mưng m và
b nh có tính ch t lây lan.
- B nh s t l m m long móng: Gia súc có tri u ch ng toàn thân, b nh lây lan nhanh,
quanh m n nư c có vành đ , có hi n tư ng viêm móng, vú.
g. Đi u tr
Gi ng viêm mi ng th cata, khi m i có v t loét dùng Glyxerin, iod (C n iod 5% 1
ph n, Glyxerin 7 ph n) đ r a vét loét. Sau đó bôi kháng sinh vào v t loét.
6.1.3. B nh viêm mi ng l loét (Stomatitis ulcerisa)
a. Đ c đi m
Đây thu c lo i viêm mi ng ác tính, l p niêm m c l i và trong má b ho i t và
loét. Do v y, làm nh hư ng r t l n t i s l y và nhai th c ăn c a gia súc. Th viêm này
loài ăn th t hay m c.
b. Nguyên nhân
- Do s xâm nh p c a lo i vi trùng hoá m và ho i thư.
- Do b nh răng, l i, b nh r i lo n trao đ i ch t.
- Do k phát t m t s b nh truy n nhi m (b nh d ch t l n, d ch t trâu bò, l m m
long móng, b nh đ u,...)
c. Tri u ch ng
- Con v t s t, m t m i, rũ, ăn kém, đau vùng mi ng (l y th c ăn và nhai th c ăn
r t khó khăn). Nư c rãi có l n máu và t bào ho i t , mi ng hôi th i khó ch u
135
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
- L i b sưng, có màu đ th m, phía dư i màu vàng nh t loét như v a, dư i l p
đó là niêm m c loét đ (hình 6.2). Khi b nh n ng xương hàm sưng to.
- B nh có th gây ra ch ng b i huy t,
gia súc a ch y.
d. Tiên lư ng
Ch a s m b nh s kh i sau 10 - 15
ngày. N u đ lâu tiên lư ng x u.
e. Ch n đoán
D a vào tri u ch ng đi n hình (niêm
m c mi ng loét, m m r t th i, nư c rãi
ch y ra có c m nh t ch c ho i t và máu).
C n ch n đoán phân bi t v i các trư ng
h p viêm khác.
Hình 6.2. N t loét mi ng
g. Đi u tr
H lý: Cho gia súc ăn th c ăn l ng và tránh cho ăn th c ăn có tính ch t kích thích
niêm m c mi ng. Chu ng tr i s ch s khô ráo và thoáng khí.
Dùng thu c đi u tr :
- Dùng thu c sát trùng r a mi ng: Dùng m t trong các dung d ch (nư c oxy già 3%,
c n iod 1% ho c axit boric 3%, nư c phèn chua 3%).
- Dùng kháng sinh bôi vào v t loét
- Dùng thu c tr s c tr l c và nâng cao s c đ kháng.
Đ làm mòn v t loét tăng sinh: Bôi dung d ch Nitrat b c 1 - 2% sau đó r a b ng
nư c sinh lý t 1 - 2 l n.
Chú ý: N u gia súc không ăn đư c ph i truy n dung d ch đư ng Glucoza ưu
trương.
6.2. T C TH C QU N (Obturatio Oesophagi)
6.2.1. Đ c đi m
- B nh thư ng x y ra khi cho gia súc ăn nh ng th c ăn c qu có kích thư c to hơn
lòng th c qu n.
- Khi th c qu n b t c thư ng gây r i lo n quá trình nu t và gây r i lo n hô h p.
Đ i v i loài nhai l i còn gây chư ng hơi d c k phát.
- Trong các loài gia súc trâu, bò hay m c nh t.
136
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
6.2.2. Nguyên nhân
- Do gia súc nu t v i nh ng th c ăn c qu hay th c ăn b t khô và không đư c cho
u ng nư c.
- Do gia súc nu t ph i ngo i v t.
- Do gây mê trong lúc th c qu n v n còn tích th c ăn.
- Do k phát t nh ng b nh v th c qu n (như giãn, h p, li t th c qu n).
- Do trúng đ c Atropin sulfat
- Do hi n tư ng cu i lông (đ i v i bò nuôi t p trung).
6.2.3. Tri u ch ng
a. Gia súc có hi n tư ng ngh n
Khi ngh n con v t đang ăn b d , c
luôn rư n cao làm đ ng tác nu t, dáng băn
khoăn, l c đ u, m m ch y nư c dãi, gia súc
có ph n x nôn. Bò thư ng ngh n sau
h ng hay đo n th c qu n quanh c , còn
ng a l i hay ngh n đo n ng c. Khi th c
qu n t c hoàn toàn làm hơi không th thoát
ra ngoài đư c. Do v y, thư ng k phát
chư ng hơi d dày. N u d v t to chèn ép khí
qu n → con v t th khó ho c ng t th . Hình 6.3. Con v t đang ăn b d
b. Th c qu n b sưng to
Dùng tay s n n ph n trái c có th tìm
th y ph n th c qu n n i lên m t c c to (có
khi không c n s cũng nhìn th y), s n n
vùng sưng th y th c qu n v n v o (hình 6.4).
6.2.4. Tiên lư ng
N u t c th c qu n do nh ng v t m m thì
d v t có th trôi d n vào d dày và t kh i
trong vài gi đ n 1 ngày. Hình 6.4. Th c qu n có d v t ph ng to
N u t c do nh ng v t r n, to thì b nh kéo
dài, gia súc không ăn đư c, th c qu n có khi b rách, gia súc có th k phát chư ng hơi
d dày → con v t ng t th ch t.
6.2.5. Ch n đoán
- N u t c sau h ng, dùng d ng c m m m cho gia súc, cho tay vào có th tìm
th y v t t c. N u t c đo n c dùng tay vu t có th s th y.
137
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
-N ut c đo n ng c thì dùng ng thông th c qu n không thông vào d dày đư c.
- Có th ch n đoán nơi b t c b ng X - quang: ch đó t i và to hơn bình thư ng.
C n phân bi t v i các b nh c a th c qu n sau:
Thùc qu¶n co giËt: ë bÖnh n y khi hÕt c¬n co giËt èng th«ng thùc qu¶n vÉn th«ng
®−îc, kh«ng sê thÊy ngo¹i vËt ë thùc qu¶n.
Th c qu n h p: B nh không có tri u ch ng rõ r t, th c ăn l ng và nư c v n trôi qua
đư c.
6.2.6. Đi u tr
a. H lý
- Đ gia súc tư th đ u cao đuôi th p.
- Cho gia súc u ng nư c.
b. Bi n pháp can thi p
N ud v tb t c sau h ng: dùng d ng c m m m thò tay vào l y d v t ra.
N u d v t t c đo n c : Trong trư ng h p d v t m m, dùng tay xoa bóp cho tan,
sau đó cho con v t u ng nư c đ con v t t nu t. Trong trư ng h p d v t c ng, tròn,
nh n, dùng parafin ho c d u th c v t bơm vào th c qu n cho trơn r i l y tay vu t
ngư c cho ngo i v t theo ra đ ng m m.
N u d v t t c đo n sau: dùng ng thông th c qu n đ y vào t t , khi đ y vào
th y khó thì dùng Novocain 2 - 5% v i li u lư ng 10 - 15ml tiêm xung quanh ch th c
qu n b t c, sau 5 - 10 phút bơm vào th c qu n m t ít d u th c v t r i l i đ y t t ng
thông th c qu n vào đ cho d v t xu ng d dày.
Dùng thu c làm tăng co bóp th c qu n: có th dùng m t trong các lo i thu c sau:
Thu c Đ i gia súc Ti u gia súc Chó - L n
Pilocacpin 3% 10 - 15ml 5 - 10ml 3 - 5ml
Strychnin sulfat 0,1% 10ml 5ml 1 - 2ml
Tiêm dư i da cho gia súc
Chú ý:
- Tiêm 2 lo i thu c trên ph i chú ý đ n tình tr ng hô h p và tu n hoàn c a con v t.
- N u có k phát chư ng hơi d dày: Ph i dùng th thu t ch c d dày đ tháo hơi.
- Trư ng h p t c th c qu n do các v t nh n hay nh ng v t bám ch c vào th c qu n
thì ph i dùng bi n pháp m l y ngo i v t ra. Phương pháp này r t h n ch vì nó làm h p
th c qu n sau khi ph u thu t.
138
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
6.3. B NH D DÀY VÀ RU T C A LOÀI NHAI L I (Diseases of ruminant)
6.3.1. Đ c đi m sinh lý c a các túi d dày
D dày (4 túi) c a loài nhai l i có
nh ng đ c đi m sinh lý và gi i ph u riêng.
Do v y, b nh v d dày c a loài nhai l i
cũng mang đ c đi m riêng mà các loài gia
súc khác không có (hình 6.5).
Trung khu th n kinh c a d dày và d
c n m trung não. Dây th n kinh mê t u
là th n kinh v n đ ng, nên khi ngư i ta kích
thích dây th n kinh này thì s co bóp c a
các túi d dày s tăng cư ng. S ph i h p
các co bóp c a túi d dày do trung tâm dinh Hình 6.5. D dày lo i nhai l i
dư ng trư c d t ong. Nh ng kích thích
c m giác c a các túi này s truy n vào t y s ng, đó nó ti p xúc v i c dây th n kinh
t d c vào.
S v n đ ng c a d dày đư c b t đ u b ng co bóp c a d t ong làm th tích d t
ong gi m đi 1/2 hay 2/3 l n, ch t ch a đư c đ y lên phía trên và phía sau xoang d c ,
th c ăn có th d c vào t i phía cu i c a túi trên. Sau l n co bóp th hai thành túi trên
c a d c cũng co bóp, th c ăn s t túi trên xu ng túi dư i. Khi thành c a túi trên c ng
ra thì túi dư i co l i. Kh i lư ng th c ăn c a túi dư i l i d n lên phía trư c c a túi trên.
Do k t qu c a s co bóp làm th c ăn đư c xáo tr n, các b t hơi t p trung lên túi hơi
làm hơi thoát ra đư c d dàng. Ti p theo s co bóp c a d t ong là s co bóp c a d lá
sách, d t ong co bóp trư c v i cư ng đ co bóp r t m nh nên nư c trong d t ong
ch y vào d lá sách, khi bu ng lá sách đã đ y thì cơ c a d lá sách đóng l i, lá sách co
bóp m nh d n th c ăn vào các lá, ch t c ng đư c gi l i, ch t l ng ch y vào d múi
kh , có m t ph n ch y v d t ong, các lá sách co bóp s nghi n nh th c ăn th c v t.
D múi kh co bóp không có quan h v i s co bóp c a ba túi trên mà là ti p t c
v i nhu đ ng c a ru t non. Đ i v i gia súc đang bú thì rãnh th c qu n còn đóng kín nên
khi con v t bú s a, nư c s đi th ng vào d lá sách r i ch y vào d múi kh . D múi kh
(hay d dày th c), tá tràng, k t tràng và ru t non có ch c năng tương t như đ ng v t
d dày đơn. Chính d múi kh , vi sinh v t d c và ph n còn l i c a th c ăn chưa lên
men nhưng có kh năng tiêu hoá s tiêu hoá b ng enzym t o ra các s n ph m s đư c
h p thu.
Ph n x nhai l i đư c th c hi n do s kích thích c a th c ăn vào thành d c . Ngoài
vi c nhai l i, trâu bò còn có hi n tư ng hơi đ th i ch t khí do s lên men trong d c
sinh ra, m i gi hơi t 17 - 20 l n, khi đó ch t khí ép vào d c gây ph n x làm giãn
th c qu n, cơ d dày co bóp đ đ y hơi ra ngoài.
139
nguon tai.lieu . vn
