Xem mẫu
- M cl c
Trang
T NG QUAN V B N CH A D U KHÍ.................................................................3
1. Gi i thi u...................................................................................................3
2. Phân lo i b n ch a d u khí.......................................................................3
THI T K B N CH A...............................................................................................6
1. Xác ñ nh các thông s công ngh b n ch a .............................................6
2. L a ch n v t li u làm b n .........................................................................6
3. Xác ñ nh giá tr áp su t tính toán ...............................................................7
4. Xác ñ nh các tác ñ ng bên ngoài ..............................................................7
5. Xác ñ nh chi u dày c a b n ......................................................................8
6. Xác ñ nh các l trên b n ............................................................................8
7. Xác ñ nh chân ñ và tai nâng ....................................................................8
8. Các nh hư ng th y l c ñ n b n ch a.....................................................8
THI CÔNG B N CH A ............................................................................................11
1. T ng quan thi công b n ch a..................................................................11
2. Các phương pháp thi công n n móng .....................................................11
3. Các phương pháp thi công b n ch a......................................................14
5. Trình t thi công b n ch a ......................................................................19
CÁC THI T B PH TR B N CH A..................................................................22
1. H th ng Bơm .........................................................................................22
2. H th ng van (valves) .............................................................................25
3. D ng c ño..............................................................................................33
THI T K H TH NG ðƯ NG NG...................................................................45
1. T ng quan ...............................................................................................45
2. Thi t k khái ni m cho ñư ng ng ..........................................................46
3. Thi t k cơ khí cho ñư ng ng ...............................................................55
QUÁ TRÌNH XÂY L P ðƯ NG NG ...................................................................69
1. L a ch n và ñánh d u tuy n ng ............................................................69
2. Quy n v n chuy n và quá trình phá hoang .............................................69
3. Quá trình ñào rãnh ..................................................................................70
4. Quá trình r i ng và u n ng...................................................................72
5. Quá trình hàn ng ...................................................................................73
6. Ph ng và h ng xu ng rãnh ...............................................................75
7. Quá trình l p rãnh ...................................................................................76
8. Thi công t i các v trí c t ngang ng qua các khu v c ñ c bi t................77
9. Các v trí hàn ño n n i ng......................................................................78
10. Ph c h i trang thái ban ñ u...................................................................79
11. Các k thu t ñ c bi t s d ng trong thi công ñư ng ng......................79
12. S an toàn ............................................................................................81
B O V VÀ CH NG ĂN MÒN CHO H TH NG ðƯ NG NG ....................82
1. Phân lo i ăn mòn ....................................................................................82
2. Các phương pháp ki m tra và phát hi n ăn mòn ....................................87
3. Các phương pháp b o v ch ng ăn mòn ................................................91
http://www.ebook.edu.vn
1
- Ph n 1
K THU T B N B
http://www.ebook.edu.vn
2
- Chương 1
T NG QUAN V B N CH A D U KHÍ
1. Gi i thi u
Trong công nghi p hoá d u, t t c các ho t ñ ng s n xu t, buôn bán, t n tr
ñ u liên quan ñ n khâu b n b ch a.
B n, b ch a ti p nh n nguyên li u trư c khi ñưa vào s n xu t và t n tr
sau s n xu t.
B n ch a có vai trò r t quan tr ng, nó có nhi m v : t n tr nguyên li u và
s n ph m, giúp ta nh n bi t ñư c s lư ng t n tr . T i ñây các ho t ñ ng ki m
tra ch t lư ng, s lư ng, phân tích các ch tiêu trư c khi xu t hàng ñ u ñư c
th c hi n.
Ngoài ra nó còn ñư c h tr b i các h th ng thi t b ph tr : van th , n n
móng, thi t b ch ng tĩnh ñi n, mái che…
2. Phân lo i b n ch a d u khí
2.1 Phân lo i theo chi u cao xây d ng
B ng m: ðư c ñ t bên dư i m t ñ t, thư ng s d ng trong các c a hàng
bán l .
http://www.ebook.edu.vn
3
- B n i: ðư c xây d ng trên m t ñ t, ñư c s d ng các kho l n.
B n a ng m: Lo i b có ½ chi u cao b nhô lên m t ñ t, nhưng hi n nay
còn r t ít.
B ngoài khơi: ðư c thi t k n i trên m t nư c, có th di chuy n t nơi
này ñ n nơi khác m t cách d dàng.
So sánh hai lo i b ng m và b n i
B ng m B ni
An toàn cao: ñây là lý do chính vì b o Chi phí xây d ng th p
ñ m phòng cháy t t và n u có rò r thì d u B o dư ng thu n ti n: d dàng
cũng không lan ra xung quanh súc r a, sơn và s a ch a b
Ít bay hơi: do không có gió, không D dàng phát hi n v trí rò r
trao nhi t v i môi trư ng bên ngoài xăng d u ra bên ngoài
T o m t b ng thoáng
2.2 Phân lo i theo áp su t
B cao áp: áp su t ch u ñ ng trong b > 200 mmHg
B áp l c trung bình: áp su t = 20 => 200 mmHg thư ng dùng b KO, DO
B áp thư ng: áp su t = 20 mmHg áp d ng b d u nh n, FO, b mái phao.
2.3 Phân lo i theo v t li u xây d ng
B kim lo i: làm b ng thép, áp d ng cho h u h t các b l n hi n nay.
B phi kim: làm b ng v t li u như: g , composite,.. nhưng ch áp d ng cho
các b nh .
2.4. Phân lo i theo hình d ng.
B tr ñ ng: thư ng s d ng cho các kho l n.
http://www.ebook.edu.vn
4
- B hình tr n m: thư ng chôn xu ng ñ t trong c a hàng bán l ho c ñ n i
trong m t s kho l n.
B hình c u, hình gi t nư c: còn r t ít m t s kho l n.
http://www.ebook.edu.vn
5
- Chương 2
THI T K B N CH A
B n ch a trong ngành d u khí ch y u dùng ñ ch a các s n ph m nhiên
li u như: khí, xăng, D.O, và các nguyên li u c a ngành hoá d u như: VCM,
butadiene,…
Các s n ph m d u khí có kh năng sinh ra cháy n cao, m c ñ ñ c h i
nhi u nên ñòi h i vi c thi t k cũng như tính toán ph i h t s c c n th n. Các h
th ng ph tr kèm theo ph i ñư c b trí c n th n, tính toán t m , nh t là h
th ng phòng cháy ch a cháy, b trí m t b ng nh m h n ch t i thi u kh năng
x y ra cháy n cũng như kh c ph c khi x y ra s c .
Tuy nhiên, vi c tính toán cơ khí cho b n cao áp là quan tr ng nh t vì khi
x y ra s c thì vi c kh c ph c ch mang tính ch t hình th c, thi t h i gây ra cho
s c là khó lư ng.
Quá trình tính toán b n cao áp bao g m các bư c sau:
1. Xác ñ nh các thông s công ngh b n ch a
Các thông s công ngh c a b n bao g m:
- Th tích c a b n ch a V.
- Các kích thư c cơ b n như: chi u dài ph n tr (l), ñư ng kính ph n tr
(d), chi u cao ph n n p b n ch a (h), lo i n p b n ch a.
- Các thi t b l p ñ t trên b n ch a, bao g m: các valve áp su t, các thi t b
ño áp su t, ño m c ch t l ng trong b n, ño nhi t ñ .
- V trí l p ñ t các thi t b trên b n ch a.
- Các yêu c u v vi c l p ñ t các thi t b trên b n ch a.
2. L a ch n v t li u làm b n
Các s n ph m d u khí ch a trong b n thư ng có áp su t hơi bão hoà l n,
nhi t ñ hoá hơi th p và có tính ñ c h i.
M c ñ ăn mòn c a các s n ph m d u khí này thu c d ng trung bình, tùy
thu c vào lo i v t li u làm b n, nhi t ñ môi trư ng mà m c ñ ăn mòn các s n
ph m này có s khác nhau.
Khi xét ñ n y u t ăn mòn, khi tính toán chi u dày b n, ta tính toán th i
gian s d ng, t ñó tính ñư c chi u dày c n ph i b sung ñ m b o cho b n n
ñ nh trong th i gian s d ng.
Vi c ch n l a v t li u còn ph thu c vào y u t kinh t , vì ñ i v i thép h p
kim có giá thành ñ t hơn nhi u so v i lo i thép cacbon thư ng, công ngh ch
t o ph c t p hơn, giá thành gia công ñ t hơn nhi u, ñòi h i trình ñ tay ngh c a
th hàn cao.
Sau khi l a ch n ñư c v t li u làm b n, ta s xác ñ nh ñư c ng su t tương
ng c a nó, ñây là m t thông s quan tr ng ñ tính toán chi u dày b n. ð i v i
http://www.ebook.edu.vn
6
- các lo i v t li u khác nhau thì ng su t khác nhau, tuy nhiên các giá tr này
không chênh l ch nhau nhi u.
3. Xác ñ nh giá tr áp su t tính toán
ðây là m t thông s quan tr ng ñ tính chi u dày b n ch a. Áp su t tính
toán bao g m áp su t hơi c ng v i áp su t th y tĩnh do c t ch t l ng gây ra:
Ptt = Ph + ρ g H
Trong ñó:
Ptt: Áp su t tính toán.
Ph: Áp su t hơi.
ρ: Kh i lư ng riêng s n ph m ch a trong b n nhi t ñ tính toán.
g = 9.81 (m/s2): gia t c tr ng trư ng.
H: Chi u cao m c ch t l ng trong b n.
Thư ng ta tính chi u dày chung cho c b n ch a cùng ch u m t áp su t
(nghĩa là áp su t tính toán chung cho c b n ch a).
ð i v i các s n ph m d u khí ch a trong b n cao áp, áp su t tính toán
thư ng có giá tr :
- Propan : 18 (at)
- Butan : 9 (at)
- Bupro : 13 (at)
4. Xác ñ nh các tác ñ ng bên ngoài
Các tác ñ ng bên ngoài bao g m:
4.1 Tác ñ ng c a gió
Gió có th tác ñ ng ñ n b n, nh hư ng ñ n ñ n ñ nh c a b n, làm cho b n
b u n cong hay tác ñ ng ñ n hình dáng c a b n. Tuy nhiên ñ i v i b n cao áp,
do hình dáng cũng như cách ñ t b n nên nh hư ng c a gió tác ñ ng lên b n
nh . nh hư ng gió có th b qua n u như ta xây tư ng b o v ho c ñ t b n
v trí kín gió.
4.2 Tác ñ ng c a ñ ng ñ t
ðây là tác ñ ng hy h u, không có phương án ñ ch ng l i. Tuy nhiên khi xét
ñ n phương án này, ta ch d ñoán và ch ñ m b o cho các s n ph m không b
th t thoát ra ngoài, nhưng vi c này cũng không th ch c ch n ñư c. Ph n l n
các tác ñ ng này ta không th tính toán ñư c vì s ph c t p c a ñ ng ñ t. Tác
ñ ng này gây ra hi n tư ng trư t b n ra kh i chân ñ , cong b n, gãy b n. T t
nh t ta ch n khu v c n ñ nh v ñ a ch t ñ xây d ng.
- Các t i tr ng tác ñ ng lên nó có th x y ra cũng ñư c xét ñ n, ch ng h n
như các thi t b b trí trên thân b n: h th ng các thi t b kèm theo, c u thang,
giàn ñ ,…Các t i tr ng này ñư c tính toán trong ph n tính toán b n.
http://www.ebook.edu.vn
7
- - Ngoài ra còn xét ñ n các y u t bên ngoài do con ngư i tác ñ ng như: ñào
ñ t, các ho t ñ ng có th gây ra va ñ p v i b n, các ho t ñ ng mang tính ch t
phá ho i. Chính các y u t ñó ñòi h i ta ph i có các phương án b o v thích h p
như thư ng xuyên ki m tra, xây tư ng b o v , có các ký hi u cho bi t ñây là
khu v c nguy hi m, có th gây ra cháy n l n và nh hư ng ñ n các vùng lân
c n, ñ ng th i ph i có nh ng quy ñ nh, ch tài c th ñ i v i ngư i vi ph m.
5. Xác ñ nh chi u dày c a b n
Công vi c xác ñ nh chi u dày c a b n ñư c th c hi n theo các bư c sau:
Xác ñ nh tiêu chu n thi t k : ASME section VIII.Div.1
Xác ñ nh ñư c ng su t cho phép c a lo i v t li u làm b n ch a: δcp
Xác ñ nh áp su t tính toán b n ch a: Ptt
Xác ñ nh h s b sung chi u dày do ăn mòn C = Cc + Ca
Các thông s công ngh như: ðư ng kính b n ch a (D), Chi u dài ph n
hình tr (L).
Các thông s v n p b n ch a: Lo i n p b n ch a, chi u cao n p b n ch a.
6. Xác ñ nh các l trên b n
ði kèm v i b n là h th ng ph tr bao g m có các c a ngư i, các l dùng
ñ l p các thi t b ño như nhi t ñ , áp su t, m c ch t l ng trong b n, các l dùng
ñ l p ñ t các ng nh p li u cho b n, ng xu t li u, ng vét b n, l p ñ t các
valve áp su t, các thi t b ño ñ t n ng ñ hơi s n ph m trong khu v c b n ch a.
Các thi t b l p ñ t vào b n có th dùng phương pháp hàn hay dùng ren.
Thư ng ñ i v i các l có ñư ng kính nh ta thư ng dùng phương pháp ren vì d
dàng trong công vi c l p ñ t cũng như trong vi c s a ch a khi thi t b có s c .
Khi t o l trên b n ch a c n chú ý ñ n kho ng cách gi a các l cũng như
vi c tăng c ng cho l .
7. Xác ñ nh chân ñ và tai nâng
Chân ñ b n ch a ta dùng chân ñ b ng thép hàn hay có th xây b ng g ch,
bêtông. Tuy nhiên, trong ngành d u khí ta thư ng dùng chân ñ b ng thép hàn.
Ta ch n v t li u làm chân ñ , các thông s chân ñ sau ñó ki m tra b n.
Các yêu c u khi ki m tra b n:
- Giá tr ng su t mà t i tr ng tác d ng lên giá ñ không l n hơn 2/3 giá tr
ng su t v t li u làm chân ñ .
8. Các nh hư ng th y l c ñ n b n ch a
8.1 Áp su t làm vi c c c ñ i
Là áp su t l n nh t cho phép t i ñ nh c a b n ch a v trí ho t ñ ng bình
thư ng t i nhi t ñ xác ñ nh ñ i v i áp su t ñó. ðó là giá tr nh nh t thư ng
http://www.ebook.edu.vn
8
- ñư c tìm th y trong t t c các giá tr áp su t làm vi c cho phép l n nh t t t c
các ph n c a b n ch a theo nguyên t c sau và ñư c hi u ch nh cho b t kỳ s
khác bi t nào c a áp th y tĩnh có th t n t i gi a ph n ñư c xem xét và ñ nh c a
b n ch a.
Nguyên t c: áp su t làm vi c cho phép l n nh t c a m t ph n c a b n ch a
là áp su t trong ho c ngoài l n nh t bao g m c áp su t th y tĩnh ñã nêu trên
cùng nh ng nh hư ng c a t t c các t i tr ng k t h p có th xu t hi n cho vi t
thi t k ñ ng th i v i nhi t ñ làm vi c k c b dày kim lo i thêm vào ñ b o
ñ m ăn mòn .
Áp su t làm vi c l n nh t cho phép có th ñư c xác ñ nh cho nhi u hơn m t
nhi t ñ ho t ñ ng, khi ñó s d ng ng su t cho phép nhi t ñ ñó.
Th nghi m áp su t th y tĩnh ñư c th c hi n trên t t c các lo i b n sau khi
t t c các công vi c l p ñ t ñư c hoàn t t tr công vi c chu n b hàn cu i cùng
và t t c các ki m tra ñã ñư c th c hi n tr nh ng yêu c u ki m tra sau th
nghi m.
B n ch a ñã hoàn t t ph i th a mãn th nghi m th y tĩnh.
Nh ng b n thi t k cho áp su t trong ph i ñư c th áp th y tĩnh t i nh ng
ñi m c a b n có giá tr nh nh t b ng 1,5 l n áp su t làm vi c l n nh t cho phép
(áp su t làm vi c l n nh t cho phép coi như gi ng áp su t thi t k ), khi tính toán
không dùng ñ xác ñ nh áp su t làm vi c l n nh t cho phép nhân v i t s th p
nh t ng su t S nhi t ñ th nghi m và ng su t S nhi t ñ thi t k .
Th nghi m th y tĩnh d a trên áp su t tính toán có th ñư c dùng b i th a
thu n gi a nhà s n xu t và ngư i s dùng. Th nghi m áp su t tĩnh t i ñ nh c a
b n ch a nên là giá tr nh nh t c a áp su t th nghi m ñư c tính b ng cách
nhân giá tr áp su t tính toán cho m i thành ph n áp su t v i 1,5 và gi m giá tr
này xu ng b ng áp su t th y tĩnh t i ñó. Khi áp su t này ñư c s d ng ngư i
ki m tra nên ñòi h i quy n ñư c yêu c u nhà s n xu t ho c nhà thi t k cung
c p các tính toán ñã ñư c s d ng ñ xác ñ nh áp su t th y tĩnh b t kỳ ph n
nào c a b n ch a .
Bu ng áp su t c a nh ng thi t k k t h p ñư c thi t k ho t ñ ng ñ c l p
ph i ñư c th như m t b n ch a riêng bi t nghĩa là ti n hành th v i b n bên
c nh không có áp.
8.2 T i tr ng gió
T i tr ng gió b t bu c ph i ñư c xác ñ nh theo nh ng tiêu chu n, tuy nhiên
nh ng ñi u lu t c a qu c gia ho c ñ a phương có th có nh ng yêu c u kh c khe
hơn. Nhà th u nên xem xét m t cách k lư ng ñ xác ñ nh yêu c u nghiêm ng t
nh t và s k t h p yêu c u này có ñư c ch p nh n v m t an toàn, kinh t , pháp
lu t hay không. Gió th i b t kỳ hư ng nào trong b t kỳ trư ng h p b t l i nào
ñ u c n ph i xem xét.
8.3 Dung tích ch a l n nh t cho b n mái n i
Kho ng 85 – 90% dung tích c a b n mái n i ñư c s d ng trong ñi u ki n
bình thư ng, ph n th tích không s d ng là do kho ng ch t trên (dead space)
ñ nh và kho ng ch t dư i (dead stock) ñáy.
http://www.ebook.edu.vn
9
- ð i v i b n mái n i, ch n chi u cao b n ñ ñ t s c ch a l n nh t. Kho ng
ch t trên và ch t dư i ch u nh hư ng nhi u b i chi u cao hơn là ñư ng kính, do
ñó cùng v i m t th tích thì b n cao ch a nhi u hơn b n th p.
Chi u cao l n nh t ñ t ñư c ñư c xác ñ nh b i ñi u ki n ñ t ñai nơi ñ t
b n. Do ñó, khi ch n v trí ñ t b n ch a ph i ñi u tra v lãnh th nơi ñ t b n.
Do kho ng ch t trên nên b không ñư c ch a ñ y, n u quá ñ nh m c thì s
ñư c báo ñ ng b i ñèn báo ñ ng m c high level.
http://www.ebook.edu.vn
10
- Chương 3
THI CÔNG B N CH A
1. T ng quan thi công b n ch a
N n b n ch a ph i ñư c thi t k như m t chân ñ d o dai, v i ñ b n thích
h p ñ ñ m b o r ng n n có th ch u ñư c s phân b m t cách h p lý áp l c
không cân b ng trên n n. S bi n d ng c a n n dư i m t m c ñ nh t ñ nh, t o
ra m t n n móng có ñ b n thích h p. C n ph i lo i tr s lún quá l n và lún
không ñ ng ñ u. M i quan h gi a ñ c ng c a v b n v i ñáy b n và n n ñ t
c n quan tâm.
ðá nghi n có th ñư c cung c p dư i v b n. Nh ng v t li u này giúp
ch ng l i ng su t c t cũng như s phá h y trong su t quá trình xây d ng.
Có 2 lo i b n chính là b n s d ng trong trư ng h p s c gió m nh và b n
áp th p có tính ñ n s c gió ñư c ký hi u HBC và BHD.
B r ng c a vai ñ ñư c ch n tùy thu c vào tính n ñ nh c a n n vai ñ và
n n ñư c ñ m b o kích thu c b r ng vai ñ nh nh t nên là 1m cho b n ch a
cao 15m và 1,5m cho b n ch a cao trên 15m.
S phân tích n n b n ch a c n ñư c tính thêm kh năng tác ñ ng c a gió,
ñ ng ñ t, các ch t ch a trong b n. Kh năng trư t c a ñ t c n ñư c nghiên c u
k.
nh ng vùng tình tr ng v ñ t chưa ñư c hi u bi t m t cách c n k thì nên
gia tăng chi u cao c a b n ch a theo tiêu chu n có tính ñ n s nghiên lún.
ð i v i nh ng khu v c có ñi u ki n th t thư ng hay m c nư c lên xu ng
th t thư ng, khu v c ñóng băng vĩnh c u thì ph i s d ng các k t c u ñ c bi t
riêng.
2. Các phương pháp thi công n n móng
Các tiêu chu n v n n móng ñư c xem xét phù h p v i t t c s n ph m
thông thư ng s ch a trong b n có trên th trư ng và kho ch a k c d u bôi
trơn, nh a ñư ng v i nhi t ñ thay ñ i. ð i v i nh ng b ch a LPG thì có
nh ng tiêu chu n riêng.
Hi n tư ng lún không ñ u c a b n mái n i do hi n tư ng bóp méo c a b n,
ñi u này làm hư h ng cơ c u b t kín. Lo i này có th xây d ng trên n n ñ t bình
thư ng (ho c ngay c y u), m t s trư ng h p ngư i ta s d ng phương pháp d
phòng là dùng m t l p ñá nghi n nh hay vòng ñư c gia c b ng bê-tông phía
dư i k t c u b n. Trư ng h p này cũng dùng cho b n mái c ñ nh.
C n có h th ng thoát nư c ñ phát hi n rò r ñ tránh s tích t nư c t o
nên áp l c có th phá h y l p bao ph n n móng. V i l c ñư c s d ng dư i l p
http://www.ebook.edu.vn
11
- bao ph c a vai ñ và ñư ng d c c a vai ñ nơi mà kh năng xói l nh ng v t
li u m n hi n h u có th x y ra.
M t vòng kim lo i ñ t dư i ngay nh ng ch ch u l c c t c a kim lo i xung
quanh chu vi b n.
Xung quanh chu vi b n có bitume r ng 150 mm dùng làm ñ m và ch ng
th m.
B ñ ñư c gia c và b ngoài ñư c ph b i mi ng bê-tông dày ít nh t 50
mm ch ng th m.
Các bư c ti n hành cơ b n trư c khi thi công n n móng bao g m:
2.1 Kh o sát v trí
Nh ngư i tư v n ñ a ch t ñáng tin c y ñ kh o sát vùng ñ t (hi u rõ ñ t ñai
ñ a phương, có kinh nghi m v vi c ñ t n n móng…). ðây là bư c quan tr ng,
nh hư ng su t quá trình thi công.
2.2 Ki m tra ñ t
Ngư i ta thư ng dùng phép th ñ th m hình nón c a Dutch (DCTP’s):
nh ng l khoan thay th hay phép th ñ th m tiêu chu n (SPT) s ñư c ch p
nh n n u nh ng phép th DCPT’s không kh thi. Nh ng phép th trong phòng
thí nghi m trên nh ng l khoan s xác ñ nh tính ch t v t lý, cơ h c và hóa h c
c a ñ t nh ng ñ a ñi m và ñ sâu khác nhau.
T ng quát, s l n phép th DCPT’s s ñư c ti n hành trong ph m vi 1m
xung quanh n n móng b , ñ i v i b có ñư ng kính có 15m hay nh hơn, ch
c n ti n hành 1 phép th g n khu trung tâm c a n n móng và 1 ho c 2 l
khoan ph . Chi u sâu c a phép th DCPT’s s ph thu c vào ñư ng kính b
cũng như ñi u ki n t nhiên c a ñ t. V n ñ ñ c bi t quan tr ng khi ñư ng kính
c a b l n, b i vì s gia tăng ñư ng kính b s t o ra m t nh hư ng r t l n lên
l p ñ t bên dư i b .
S l n t i thi u c a nh ng phép th DCPT’s:
• 3DCPT’s ñ i v i b có ñư ng kính ≤ 15m
• 5DCPT’s ñ i v i b có ñư ng kính ≤ 50m
• 9DCPT’s ñ i v i b có ñư ng kính > 50m
ð sâu ñư c xuyên qua kho ng gi a có th t 3-5m dư i sàn c a n n
móng, ñ xác ñ nh b n ch t c a n n ñ t ngay dư i n n móng.
2.3 V t li u thi công n n móng
H n h p bitume-cát cho bê b n ch a:
Cát s ch và lư ng bùn ít hơn 5%. Lư ng nguyên li u ch y qua rây 200
mesh nên t 3-5% (ñi u này có th ñ t t nhi u ngu n pha tr n khác nhau),
nh ng h n h p yêu c u có th ñư c t o thành t nhi u lo i cát v i nhi u kích c
khác nhau.
M t s lo i bitume thích h p cùng v i kho ng nhi t ñ
http://www.ebook.edu.vn
12
- Lo i Kho ng nhi t ñ
Shelmac50/100 65-95
Shelmac150/200 80-95
Shelmac200/300 85-105
Shelmac300/400 95-110
Shelmac400/500 100-115
Shelmac500/700 110-120
Shelmac S.125 150-135
Shelmac SRO 70-100
MC 800 80-115
MC 3000 95-120
MC 3 65-95
MC 4 80-100
MC 5 100-120
Mexphalte 80/100 135-160
Mexphalte 60/70 145-170
Các lo i máy tr n bitume-cát có th tr n liên t c hay gián ño n, trong m t
vài trư ng h p ph i tr n b ng tay m c dù chúng ch có th th c hi n khi h n
h p có ñ chính xác cao. Cát ph i ñư c làm khô trên ñĩa thép b ng l a và
bitume ph i ñư c nung trư c khi tr n v i nhau b ng x ng.
H n h p bitume-cát có th ñư c r i b ng tay, nhưng ph n l n thi công ñ u
s d ng thi t b chuyên d ng. B dày h n h p thư ng dùng là 50 mm.
H n h p cát ph i d dàng liên k t và dùng thi t b l p bơm hơi có tr c lăn
ho c máy kéo lăn qua l i ñ th c hi n quá trình k t dính, dùng thêm máy kéo
l p s t nh m ñ y m nh quá trình liên k t.
H n h p cát ư t cho vai ñ c a ñá:
Cát không nên ch a hàm lư ng bùn l n hơn 3%. H n h p th a mãn không
ñòi h i gi i h n c p ñ , do h n h p ñư c tr n t nhi u ngu n cát có c p ñ
r ng. Tuy nhiên, h n h p mong mu n nên t 3-10% ñi qua rây 200mesh.
Bitume là m t phân ño n kerosen ñ c bi t ñã ñư c pha ch s n v i tên
thương m i là Shelmac SRO (Special Road Oil) v i ñ nh t t 40-50s
STV(Standard Tag Viscocity) 250C. ð i v i ñi u ki n nhi t ñ i, thư ng s
d ng bitume c ng hơn v i tên Tropical SRO, có th ñ t hàng t nhà máy l c d u
Shell.
ð ph lên cát ư t ta c n thêm vào ch t ho t hóa ñ t o liên k t v i ph gia
ch a trong SRO. Ch t ho t hóa hi u qu nh t là Ca(OH)2 v i hàm lư ng kho ng
90%. M c dù ch m t s lư ng ít c n thi t cho ph n ng hóa h c, nhưng trên 2%
t ng kh i lư ng h n h p ñư c dùng ñ ñ m b o ñ phân tán t t trên cát. Xi
măng Porland thư ng ñư c thay th v i hàm lư ng t 3%-4% do xi măng có
kh i lư ng riêng l n. Ch t ho t hoá ñư c phân tán vào cát trư c khi v i SRO.
Lư ng ch t h at hóa không nên dùng v i lư ng l n hơn do nó không dùng cho
ph n ng hóa h c, lúc ñó s c n lư ng SRO thêm vào do ch t h at hóa có b
http://www.ebook.edu.vn
13
- m t riêng l n và ngoài ra nó có th gây gi m kh năng b n cơ làm h n h p dòn
và d v hơn.
Nư c là thành ph n không th thi u và th m chí ngay v i cát m thì c n
ph i thêm nư c sao cho hàm lư ng c a nó t i thi u là 5%.
Hàm lư ng SRO nh nh t ñư c quy t ñ nh b i vi c ki m tra ñơn gi n ñ
k t dính. M t h n h p có thành ph n: cát khô, 4%SRO, 2%Ca(OH)2 và 10%
nư c ñư c tr n b ng tay. Nói chung, h n h p tr n t hàm lư ng SRO thích h p
thì thư ng ñ t yêu c u, nhưng cũng ph i chú ý m t s ñi u ki n tránh x y ra s
không ñông c ng c a h n h p do tính không th m nư c s ngăn s hóa hơi c a
nư c và dung môi. ði u này thư ng x y ra ñ i v i nh ng c p ñ m n hay cát b
dơ ñòi h i hàm lư ng SRO cao. Do ñó ph i ki m tra b ng cách lăn trên m t cái
khay, n u h n h p có tính th m thì h n h p ñã ñư c lăn trư c s bay ñi. N u
như nư c không bay hơi thì h n h p ñem th s không có tính th m nư c và
ph i lo i b . H n h p ñư c ñem s d ng và nén ch t b ng nh ng phương pháp
tương t như ñ i v i h n h p cát khô và bitume.
2.4 ðê c a b n ch a
ðê ñư c dùng ñ gi s n ph m trong khu v c ñư c ch n và ngăn không
cho s n ph m tràn ra nh ng khu v c xung quanh. Trong kho ng gi a c a ñê yêu
c u ph i các b c tư ng bêtông hay ñá. Trong m t s trư ng h p khi không ñ
kh năng ch a lư ng yêu c u thì thêm vào nh ng ch trũng.
Thi t k c a ñê
Tư ng ñê thư ng ñư c gia c b ng bê-tông, g ch hay ñá. Trong nh ng
trư ng h p ñó ph i quan tâm ñ t bi t ñ n m i n i ñ ñ m b o chúng ñư c ch t.
Quan tâm ñ n kh năng rò r xuyên qua ho c bên dư i tư ng ñê, ph thu c
nhi u vào l p m t ñ t và l p ñ t ngay bên dư i ch xây tư ng.
Sàn ñê
N n ñê ch a ch t x p, v i khu v c có m c nư c th p nh t không c n thi t
ph i ch ng th m ra xung quanh vi c rò r ch p nh n ñư c. Nơi có rò r cao hay
các vùng lân c n có th b ô nhi m thì c n ñ ra phương án ch ng th m. V n ñ
quan tâm là kh năng ch ng th m khu v c có mưa l n hay nơi t n tr không
có ngư i. Trư ng h p ñó thì m c ñ th m nh hư ng quan tr ng ñ n n n móng
c a b n và tư ng ñ t c a ñê do chúng bão hòa v i ch t l ng t o nên s phân rã,
xói l nh ng l h ng trong n n ñê.
3. Các phương pháp thi công b n ch a
ð i v i b n hình tr , quá trình d ng b n có th ti n hành v i nhi u phương
pháp khác nhau. Không bó bu c m t phương pháp c th nào ñ i v i các lo i
b n khác nhau. Tuy nhiên ñ i v i các nhà th u vây d ng thư ng có kinh
nghi m, ng v i m t trư ng h p c th h s ñưa ra m t gi i pháp thích h p tùy
thu c vào quá trình t i ưu hóa v m t nhân công và trình ñ k thu t tay ngh
http://www.ebook.edu.vn
14
- c a ñ i công nhân. Nhi m v c a h là ñưa ra m t quy trình xây d ng hoàn
thi n mang tính kh thi, tho ñáng và có kh năng mang l i m t k t qu t t.
ð d ng m t b n ch a ch t lư ng mang tính m quan có kh năng tránh
ñư c hi n tư ng móp và méo b n, tính ñúng ñ n c a quy trình hàn c n ñư c
tuân th ñi kèm v i quá trình giám sát nghiêm ng t.
Vì th , ñ h n ch t i ña các hi n tư ng x u có th x y ra trong quá trình
xây d ng, trư c tiên nhà th u ph i cân nh c k lư ng l a ch n phương pháp xây
d ng h p lý ñ ñ m b o mang l i m t k t qu tho mãn.
3.1 Phương pháp hàn hoàn thi n và ghép d n (Progressive Assemply and
Welding)
Trong phương pháp này, trư c tiên các t m thép dùng ñ gia công m t ñáy
ñư c l p ghép và hàn l i v i nhau. Theo sau ñó là quá trình gia công thân b n.
Quy trình ñư c ti n hành t ng t ng m t, các t m thép ñư c u n cong, ñ t ñúng
v trí, k p ch t v i t ng bên dư i b ng các ñinh ghim sau ñó thì ti n hành quá
trình hàn các t m thép l i v i nhau cho ñ n khi hoàn ch nh hoàn toàn m i ghép
t ng ñang gia công. C th các t ng thép l n lư t ñư c ch ng lên cao cho ñ n
ñ nh.
Cu i cùng là công ño n l p khung mái và mái bên trên
3.2 Phương pháp hàn gián ño n và l p ghép t ng th (Complete Assembly
followed by Welding of Horizontal Seams)
http://www.ebook.edu.vn
15
- Phương pháp này tương t như phương pháp trên, trư c tiên các t m thép
ñư c t p h p ñ gia công ñáy. Ti p theo là quá trình gia công thân b n. Các t m
ghép ñư c u n cong, ñ t ñúng v trí và k p ch t, nhưng ñây ch hàn trư c các
m i ghép d c, v gi nguyên các m i ghép ngang. C th sau khi hoàn thi n
t ng thép ban ñ u ti p t c ñ n các t ng thép bên trên và cho ñ n t ng thép cu i
cùng.
Ti p theo là quá trình l p ghép khung mái và mái b n.
Sau cùng các m i ghép ngang thân b n m i ñư c hàn ñ hoàn thi n hoàn
toàn các m i ghép thân b n. Quy trình này có th th c hi n t trên xu ng hay
t dư i lên
3.3 Phương pháp nâng kích b n (Jacking-up Method)
Trong phương pháp này, sau khi ñáy b n ñư c gia công xong, ti n hành gia
công t m thép trên cùng, sau ñó l p ráp giàn mái và hàn mái và n p v i nhau.
Qui trình hàn ñư c th c hi n trên ñáy b n, các b ph n ñư c ñ thông qua các
con ñ i. Sau khi t ng thép trên cùng n i v i n p ñư c hoàn thi n xong, ngư i ta
kích các con ñ i nâng chúng lên m t ñ cao v a ñ và chèn vào các t ng thép
bên dư i, ti n hành qui trình hàn hoàn thi n. Sau khi t ng thép ñư c hoàn t t
xong, các t ng thép bên dư i ti p t c l n lư t cho ñ n khi hoàn thi n xong t ng
thép dư i cùng. Cu i cùng là công ño n hàn nó v i ñáy.
Ưu ñi m c a phương pháp này là kh c ph c các k t qu x u khi v a thi
công xong, ñ c bi t là hi n tư ng móp b n.
3.4 Phương pháp n i ( Floation method)
http://www.ebook.edu.vn
16
- Phương pháp này áp d ng cho các lo i b n i. Trong giai ño n ñ u, quá
trình ñư c ti n hành tương t như “phương pháp hàn hoàn thi n và ghép d n”
cho ñ n khi hai t ng thép ban ñ u ñư c gia công xong. Dùng thi t b nâng ñ
ñưa mái n i ñã gia công xong vào bên trong. Sau ñó, nư c ñư c bơm vào b n,
mái n i dâng lên ñ n m t v trí c n thi t. Ngư i ta dùng nó như m t sàn nâng
công tác h u hi u cho quá trình thi công. Ngoài ra, m t c n tr c nh di ñ ng
cũng ñư c d ng trên mái n ñ c u vào ñúng v trí cho quá trình hàn. C m i
khi m t t ng thép ñư c hoàn thi n xong, ngư i ta l i bơm nư c vào b n d thao
tác cho các t ng thép bên trên.
Phương pháp này ch có kh năng áp d ng t i các các khu ñ t có kh năng
ch ng lún cao và tiên ñoán ñư c kh năng ch ng lún c a nó.
4. Ch t lư ng m i hàn
Ch t lư ng c a m i hàn r t quan tr ng, nó nh hư ng r t l n ñ n c u trúc
c a b n, quá trình v n hành và tư i th c a b n. Ch t lư ng c a m t m i hàn
ph thu c vào r t nhi u nguyên nhân, trong ñó có các nguyên nhân chính sau:
4.1 Trình ñ c a các th hàn
Khi hàn các t m ghép b n, khung mái s t, c u trúc, khung ñ trong quá
trình thi công b n thì ph i ñư c th c hi n b i nh ng ngư i th có tay ngh , có
chuyên môn k thu t và có nhi u kinh nghi m trong ngh . H ph i vư t qua
ñư c m t kỳ thi ki m tra trình ñ theo tiêu chuy n qu c t và h ph i có b ng
c p, gi y ch ng nh n v k năng, trình ñ hàn.
Trong qúa trình hàn t m hay hàn c ñ nh ñ i v i ñáy b n, v b n, mái b n
ph i ñư c s p x p sao cho gi m thi u t i ña gây ra nguyên nhân gây bi n d ng
và móp b n do m i hàn gây ra.
Trong quá trình hàn ñáy b n có th hàn ho c không hàn t m kim lo i vành
khuyên dư i ñáy b n. M c ñích chính c a nh ng t m kim lo i này là ñ ch ng
th m
4.2 Ch t lư ng c a qúa trình hàn
Ch ñ u tư trong quá trình l p ghép ph i có nhi m v ki m tra quy trình
hàn c a mình xem có phù h p v i nh ng tiêu chu n quy ñ nh hay không (shell).
Ngoài ra, kim lo i hàn cũng ñư c ki m tra các thông s như tác ñ ng nhi t hay
tác ñ ng l c theo tiêu chu n quy ñ nh .
4.3 ði u ki n th i ti t
Quá trình hàn không nên ti n hành trong ñi u ki n th i ti t m ư t ho c
mưa gió, bão, tuy t, mưa ñá, v.v….tr khi ngư i hàn và quá trình hàn ñư c che
ch n c n th n .
Không nên ti n hành hàn khi nhi t ñ môi trư ng quá th p (nh hơn -
18oC). Trong trư ng h p này, trư c khi hàn ph i gia nhiêt trư c c hai ch n i
c a nh ng t m kim lo i n n. Trong su t quá trình hàn các l p thì nhi t ñ gia
nhi t gia tăng luôn ñư c duy trì trong 1 ph m vi nh t ñ nh. ð i v i thép carbon
http://www.ebook.edu.vn
17
- hay thép có ng su t trung bình và cao ñ u ph i ñư c gia nhi t trư c theo nh ng
quy ñ nh nh t ñ nh .
4.4 ði n c c hàn và dây hàn
V t li u hàn ph i có trong danh m c cho phép v i các v t li u hàn mà các
t ch c có ch c năng quy ñ nh (mang tính qu c t ).
ði n c c hàn ph i ñư c b o qu n, gi gìn trong thùng carton hay nh ng nơi
khô ráo tránh b tác ñ ng x u c a môi trư ng.
N u như ñi n c c hàn b m ư t nhưng không hư h i gì thì v n có th dùng
l i khi ñư c s ñ ng ý c a nhà s n xu t ñi n c c.B t k ñi n c c nào b m t l p
v b o v hay hư h i thì ñ u ph i b lo i b . Nh ng ñi n c c cơ b n ho c ñi n
c c ch a ít Hydrogen s ñư c dùng cho nh ng l p hàn n n, ñi u này là b t bu c
khi b dày c a t m kim lo i >19mm hay nhi t ñ môi trư ng th p. ði n c c
th p Hydrogen ph i ñư c b o v khô ráo trong su t quá trình hàn, ñây là yêu
c u c a nhà s n xu t. ði n c c th p hydrogen ñư c dùng khi hàn tay nh ng kim
lo i có ng su t trung bình cao.
4.5 Vát mép m i hàn
ð i v i quá trình hàn t ñ ng thì vi c chu n b mép hàn ph i ñư c ti n
hành theo quy ñ nh chu n tuỳ thu c vào b dày và kim lo i c a v t li u làm b n
4.6 Trình t hàn
Hàn t m th i ñư c ng d ng khi hàn d c các m i n i gi a các t m b n và
nh ng m i hàn ngang gi a hàng cu i c a v b n v i ñáy b n trong su t quá
trình l p ñ t b n, nhưng sau ñó nó ph i ñư c lo i b mà không ñ l i d u v t gì
khi ti n hành hàn c ñ nh.
Khi thi công b n b thì phương pháp hàn t ñ ng ñư c áp d ng v i nhi u
ưu ñi m :
- Năng su t hàn ñ t hi u qu cao .
- M i hàn ñ ng ñ u và ít g p nh ng l i do thao tác tay c a con ngư i
gây ra (l n xí,l x p)
- Ti t ki m ñư c v t li u hàn
- T o ñư c s k t l ng ñ ng ñ u gi a kim lo i n n và kim lo i hàn,
do ñó m i hàn ñư c ñ m b o ñư c tính cơ, lý, hóa.
- Gi m ñư c chi phí nhân l c và nh ng thi t b ph ñi kèm
ð i v i thi công b n b thì ch y u có hai m i hàn là hàn d c và hàn
ngang.
Trong nh ng m i hàn g m nhi u l p, m i l p hàn c a kim lo i hàn ñ u
ph i ñư c làm s ch x và nh ng ch t k t l ng khác trư c khi ti n hành hàn l p
ti p theo. M i hàn ñư c xem như hoàn t t khi m i hàn ñã ñư c làm s ch. Ph i
làm v sinh các l p x , các ch t b n bám bên ngoài trư c khi ñư c ki m tra và
quét sơn.
Trong su t quá trình hàn ph i có s tương ñ i gi a t c ñ hàn và ch t
lư ng c a m i hàn. M i m i hàn c n có ñ th i gian ñ kim lo i hàn và kim lo i
n n ch y ra, l ng k t hi u qu nh t (gi m t i thi u nhưng ng su t n i bên trong
http://www.ebook.edu.vn
18
- m i hàn ) ñ ñ m b o các tính ch t kim lo i ñông t là tương ñương v i v t li u
n n ban ñ u.
5. Trình t thi công b n ch a
5.1 Chu n b thi công ( Prefabrication)
ð i v i v trí ñ t b n nguy hi m ho c n m g n các b n hi n h u ñang t n
tr các s n ph m nh . Vì lý do an toàn, b n có th ñư c gia công trư c và sau
ñó ñư c v n chuy n ñ n công trư ng thi công b ng m t trong các phương pháp
sau: Gia công b n trư c t i công xư ng (kích thư c t i ña c a b n ph thu c
vào gi i h n và kh năng c a phương ti n v n chuy n, Thông thư ng gi i h n
ñư ng kính t i ña là 12m) và gia công b n trư c t i m t v trí t m th i an toàn
n m g n v trí ñ t b n. Sau ñó b n ñư c v n chuy n ñ n công trư ng thi công
b ng c n c u, xe lăn ho c vòng ñ m khí.
C n lưu ý ti n hành quá trình th thu l c sau b n ñư c c ñ nh t i v trí
xác ñ nh.
5.2 Quy trình thi công b n
H gi ng ch ng gió
Trong quá trình xây d ng, b n ph i ñư c b o v ñ có kh năng ch ng l i
s bi n d ng ho c các hư h i có kh năng x y ra do áp su t tác ñ ng b i gió
b ng các lo i cáp neo ho c c t ch ng thích h p. Các neo ph i ñư c c ñ nh
v ng ch c trong su t quá trình thi công cho ñ n khi b n ñã ñư c hoàn ch nh m i
hàn thân máy và khung mái, ð i v i b n n p h ph i ñ i cho ñ n khi d m
ch ng gió ñư c hoàn thành. C n quan tâm ñ n n ñ nh v ng ch c c a m u neo
cho cáp khi công trư ng thi công t m nghĩ vào cu i tu n ho c ngày l , ñ t bi t
lưu ý ñ i v i các lo i ñ t bùn y u. Cáp ñư c b trí v i yêu c u t i thi u m t cáp
m i 8m quanh chu vi b n.
ð i v i khu v c có gió m nh, phương pháp n i là m t phương pháp hi u
qu ñ n ñ nh, b o v b n trong quá trình thi công. Vì lý do này, phương pháp
ngoài áp d ng cho các b n n p n i còn có th áp d ng linh ñ ng ñ xây d ng
các b n ñ h và b n n p c ñ nh.
Ph tùng ph tr :
Giá ñ , ñai c, k p ghim và nh ng thi t b b tr trong quá trình xây d ng
có th ñư c hàn g n vào thành b n nhưng khi hoàn t t quá trình gia công thì
ph i tháo g các linh kiên này nhưng không ñư c dùng ñ c ñ ñ o, kìm ñ kéo
ho c gi t m nh các b ph n này ra. Sau ñó ti n hành giũa b ng các ph n kim
lo i nhô ra do v t li u hàn và làm s ch b m t b n kh i x hàn. Khi phát hi n các
ch l m ph i dùng các v t li u cùng b n ch t hàn nóng ch y ñ ñi n ñ y ch
khuy t và sau ñó dùng giũa san b ng.
Quá trình g n t ng thép ban ñ u vào ñáy b n:
http://www.ebook.edu.vn
19
- Trong quá trình này c n lưu ý ñ n khe h cho phép gi a hai b m t thân và
ñáy b n ñ bù tr v i hi n tư ng co giãn c a kim lo i khi hàn và dư i tác ñ ng
c a môi trư ng. Sau khi các t m thép ñư c u n cong và ñ t vào ñúng v trí,
thân b n ñư c ñ i ñ ki m tra tính tròn ñ u c a thân. Trư c khi ñư c hàn dính
vào ñáy, c n s d ng k p kim lo i ñ gi các t m thép ñúng v trí và các thi t b
h tr khác g n vào ñáy b n ñ b o ñ m tính chính xác sau khi ñ i trong su t
quá trình hàn.
Ki m tra tính ñ u ñ n:
Trư c khi hàn các t m thép l i v i nhau ( khi hoàn thành t ng dư i cùng
n i v i dáy), c n ki m tra tính ñi u ñ n th ng hàng và t n t i khe h h p lý gi a
các t m thép, b t c s sai l ch nào xác ñ nh ñư c sau quá trình hàn ph i n m
trong kho n dung sai cho phép. N u ta tiên li u ñư c các giá tr sai l ch vư t
quá kho n gía tr cho phép thì ph i ti n hành cân ch nh l i các t m thép trư c
khi quá trình hàn ñư c b t ñ u.
Ph i th t s c n tr ng, ph i h p hi u qu các quá trình chu n b trư c ñó
v i qui trình hàn ñ b o ñ m hình d ng tròn ñ u c a ñư ng kính và gi m thi u
s bi n d ng trong su t chi u dài b n t ñáy ñ n ñ nh b n. Nhà ñ u tư có quy n
t ch i ti p nh n b n chuy n giao khi phát hi n b n có d u hi u b o n, móp hay
b t c s bi n d ng nào khác. Khi b n ñã ñư c hoàn thành, không ñư c phép
n ng ch nh b n b ng phương pháp g t t a ñ ñ t s ñ u ñ n trong m i trư ng
h p.
Sau khi t ng m t ñư c d ng lên và hàn xong, ð sai l ch c a bán kính
trong ñư c xác ñ nh t tâm b n ñ n b t kỳ ñi m nào thành trong c a b n so
v i bán kính danh nghĩa không ñư c l n hơn các giá tr ∆ so v i ñư ng kính
bn
• ∆ =13mm
D ≤ 12.5m
• 12.5 45m
Khung và mái tôn l p mái:
Trư c tiên ph i ki m tra c th s lún c a b n và n n ch nh thân b n ñ ñ t
ñư c hình d ng yêu c u trư c khi d ng khung mái và các t m l p mái. Các c t
ch ng ñ ñư c d ng lên t m th i làm chân ñ cho quá trình l p ráp khung mái.
Nhà th u xây d ng ph i tính toán t i tr ng t i ña mà các c t ph i ch u tác ñ ng.
Sau ñó tuỳ theo kh năng ch u l c c a t ng lo i c t mà tính toán ra s c t và b
trí ñ i x ng nh ng v trí thích h p. Khi các c t ñ d ng xong, xà d m hư ng
tâm, ñòn tay và các h gi ng ñ ng và ngang ñư c d ng lên, c n lưu ý v trí c a
các thanh gi ng ph i ñư c l p ráp chính ñ mái có hình d ng cân x ng và không
l ch v i thân b n. Hoàn t t công ño n này thông qua quá trình hàn các b ph n
l i v i nhau. Sau ñó có th tháo c t ñ và ti n hành quá trình gia công ñ i v i
tôn l p mái.
Trong quá trình t p h p, b trí và l p ráp các t m l p l i v i nhau c n s p
x p sau cho chúng ñư c s p x p d i x ng v i nhau qua tâm b n. M c ñích c a
quá trình này là ñ t i tr ng phân b ñ i x ng qua khung mái t c t i tr ng phân
http://www.ebook.edu.vn
20
nguon tai.lieu . vn
