1. Trang Chủ
  2. Nông nghiệp
  3. Giáo trình Chăn nuôi trâu, bò đực giống - MĐ01: Chăn nuôi và phòng trị bệnh cho trâu bò

Giáo trình Chăn nuôi trâu, bò đực giống - MĐ01: Chăn nuôi và phòng trị bệnh cho trâu bò

Học xong mô đun Chăn nuôi trâu, bò đực giống này người học có khả năng trình bày được nội dung về xác định điều kiện chăn nuôi, giống, thức ăn, nuôi dưỡng và chăm sóc trâu bò đực giống; thực hiện được việc nuôi trâu bò đực giống đúng kỹ thuật; bảo đảm vệ sinh môi trường và an toàn thực phẩm. BỘ NÔNG NGHIÊP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: NUÔI TRÂU, BÕ ĐỰC GIỐNG MÃ SỐ: MĐ01 NGHỀ NUÔI VÀ PHÕNG – TRỊ BỆNH CHO TRÂU, BÒ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP NGHỀ HÀ NỘI, NĂM 2011 1 TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu nà

Thể loại Tài liệu miễn phí Nông nghiệp

Số trang 57

Ngày tạo 8/30/2018 4:43:43 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 2.61 M

Tên tệp

Tải Giáo trình Chăn nuôi trâu, bò đực giống - MĐ01: Ch... (.pdf)

Xem mẫu

  1. BỘ NÔNG NGHIÊP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: NUÔI TRÂU, BÕ ĐỰC GIỐNG MÃ SỐ: MĐ01 NGHỀ NUÔI VÀ PHÕNG – TRỊ BỆNH CHO TRÂU, BÒ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP NGHỀ HÀ NỘI, NĂM 2011
  2. 1 TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dẫn dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. Mã tài liệu: MĐ 01
  3. 2 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................................................... 4 MÔ ĐUN....................................................................................................................................................... 5 ́ GIƠI THIỆU MÔ ĐUN........................................................................................................................................ 5 Bài 1: Xác định điều kiện chăn nuôi ...................................................................................................................................... 6 A. Nội dung:......................................................................................................................................................................... 6 1. Xác định chuồng trại. ........................................................................................................................................................ 6 2. Xác định dụng cụ chăn nuôi. ............................................................................................................................................. 7 B. Câu hỏi và bài tập thực hành: ............................................................................................................................................ 9 I. Câu hỏi ............................................................................................................................................................................. 9 II. Bài tập thực hành ........................................................................................................................................................... 10 Bài 1: Thực hành nhận biết chuồng trại nuôi trâu, bò đực giống. ........................................................................................... 10 Bài 2: Thực hành nhận biết dụng cụ chăn nuôi trâu bò đực giống.......................................................................................... 10 C. Ghi nhớ:......................................................................................................................................................................... 11 Bài 2: Xác định giống trâu, bò đực ...................................................................................................................................... 11 A. Nội dung:....................................................................................................................................................................... 11 1. Xác định giống trâu đực. ................................................................................................................................................. 11 2. Xác định giống bò đực. ................................................................................................................................................... 13 2.1.1 Bò vàng Việt Nam...................................................................................................................................................... 13 2.1.2. Bò Lai Sind .............................................................................................................................................................. 14 2.2.1. Các giống bò kiêm dụng thịt – sữa ............................................................................................................................. 15 2.2.2. Các giống bò sữa ....................................................................................................................................................... 17 3. Chọn trâu bò đực làm giống............................................................................................................................................. 21 B. Câu hỏi và bài tập thực hành: .......................................................................................................................................... 22 I. Câu hỏi ........................................................................................................................................................................... 22 II. Bài tập thực hành ........................................................................................................................................................... 23 Bài 1: Thực hành nhận biết đặc điểm ngoại hình, thể chất trâu đực giống Việt Nam và trâu Mura. ......................................... 23 Bài 2: Thực hành nhận biết đặc điểm ngoại hình, thể chất các bò đực giống kiêm dụng thịt – sữa. ......................................... 23 Bài 3: Thực hành nhận biết đặc điểm ngoại hình, thể chất bò đực giống chuyên sữa . ........................................................... 24 Bài 4: Thực hành nhận biết đặc điểm ngoại hình, thể chất các bò đực giống chuyên thịt. ....................................................... 25 C. Ghi nhớ:......................................................................................................................................................................... 26 Bài 3: Xác định thức ăn cho trâu, bò đực giống .................................................................................................................... 26 A. Nội Dung: ...................................................................................................................................................................... 26 1. Xác định thức ăn thô, xanh. ............................................................................................................................................. 26 1.1.1 Rơm, rạ:..................................................................................................................................................................... 26 1.1.2. Cây ngô già sau thu bắp ............................................................................................................................................. 28 1.2.3. Cỏ khô...................................................................................................................................................................... 30 2. Xác định thức ăn tinh ...................................................................................................................................................... 32 3. Xác định thức ăn bổ sung ................................................................................................................................................ 36 B. Câu hỏi và bài tập thực hành: .......................................................................................................................................... 37 I. Câu hỏi ........................................................................................................................................................................... 37 II. Bài tập thực hành ........................................................................................................................................................... 37 Bài 1: Thực hành ủ rơm khô bằng ure và vôi. ....................................................................................................................... 37 Bài 3: Thực hành phối trộn thức ăn tinh cho trâu, bò đực giống. ........................................................................................... 38 C. Ghi nhớ:......................................................................................................................................................................... 39 Bài 4: Nuôi dưỡng trâu, bò đực giống 39 A. Nội dung:....................................................................................................................................................................... 39 1. Xác định nhu cầu dinh dưỡng .......................................................................................................................................... 39 2. Xác định khẩu phần ăn .................................................................................................................................................... 40 3. Cho ăn ............................................................................................................................................................................ 41 B. câu hỏi và bài tập thực hành:........................................................................................................................................... 42 I. Câu hỏi............................................................................................................................................................................ 42 II. Bài tập thực hành............................................................................................................................................................ 42 Bài 1. Xác định nhu cầu năng lượng và chất đạm cho trâu, bò đực giống theo trọng lượng cơ thể và sức sản xuất. ................. 42 Bài 2. Phối hợp khẩu phần ăn cho trâu, bò đực giống . ......................................................................................................... 43 C. Ghi nhớ:......................................................................................................................................................................... 44 Baì 5: Chăm sóc trâu, bò đực giống ..................................................................................................................................... 44 A. Nội dung:....................................................................................................................................................................... 44 1. Vận động. ....................................................................................................................................................................... 44 2. Tắm, chải........................................................................................................................................................................ 45 3. Sử dụng và quản lý trâu bò đực giống. ............................................................................................................................. 46
  4. 3 3.1.1. Tuổi đưa vào sử dụng ................................................................................................................................................ 46 3.1.2. Chế độ sử dụng ......................................................................................................................................................... 46 3.1.3 Sử dụng trâu bò đực giống .......................................................................................................................................... 46 B. câu hỏi và bài tập thực hành:........................................................................................................................................... 49 I. Câu hỏi: .......................................................................................................................................................................... 49 II. Bài tập thực hành............................................................................................................................................................ 50 Bài 1: Thực hành cho trâu, bò đực giống vận động. .............................................................................................................. 50 Bài 2: Thực hành tắm, chải cho trâu, bò đực giống ............................................................................................................... 50 Bài 3: Thực hành kiểm tra sức khỏe cho trâu, bò đực giống .................................................................................................. 51 C. Ghi nhớ:......................................................................................................................................................................... 52 HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN MÔN HỌC....................................................................................... 52 I. Vị trí, tính chất của mô đun: ............................................................................................................................................. 52 II. Mục tiêu mô đun: ........................................................................................................................................................... 52 III. Nội dung mô đun: ......................................................................................................................................................... 52 IV. Hướng dẫn thực hiện bài tập, bài thực hành: .................................................................................................................. 53 V. Yêu cầu đánh giá kết quả học tập: ................................................................................................................................... 54 VI. Tài liệu tham khảo: ....................................................................................................................................................... 55
  5. 4 LỜI NÓI ĐẦU Để đáp ứng nhu cầu phát triển ngành chăn nuôi theo hướng công nghiệp của nước ta trong thời gian tới, những người tham gia vào hoạt động chăn nuôi trâu, bò cần được đào tạo để họ có những kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết. Trường đại học Nông Lâm Bắc Giang được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao nhiệm vụ xây dựng chương trình đào tạo sơ cấp nghề, nghề nuôi và phòng – trị bệnh cho trâu, bò Chương trình được xây dựng dựa trên cơ sở phân tích nghề theo phương pháp DACUM và cấu trúc Mô đun. Kiến thức, kỹ năng và thái độ của nghề được tích hợp vào các Mô đun. Kết cấu của chương trình gồm nhiều Mô đun và môn học, mỗi Mô đun gồm nhiều công việc và bước công việc tích hợp liên quan chặt chẽ với nhau nhằm hướng tới hình thành những năng lực thực hiện của người học. Vì vậy những kiến thức lý thuyết được chọn lọc và tích hợp vào công việc, mỗi công việc được trình bày dưới dạng một bài học. Đây là chương trình chủ yếu dùng cho đào tạo sơ cấp nghề, đối tượng học là những người có nhu cầu đào tạo nhưng không có điều kiện đến các cơ sở đào tạo chính quy để học tập ở bậc học cao, thời gian tập trung dài hạn, họ có trình độ học vấn thấp. Vì vậy việc đào tạo diễn ra với thời gian ngắn, tại cộng đồng, hình thức gọn nhẹ phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh của học viên. Tài liệu này được viết theo từng mô đun, môn học của chương trình đào tạo sơ cấp nghề, nghề nuôi và phòng- trị bệnh cho trâu, bò và được dùng làm giáo trình cho các học viên trong khóa học sơ cấp nghề, các nhà quản lý và người sử dụng lao động tham khảo, hoàn chỉnh để trở thành giáo trình chính thức trong hệ thống dạy nghề Việc xây dựng một chương trình đào tạo sơ cấp nghề dùng cho đào tạo nông dân ở nước ta nói chung còn mới mẻ. Vì vậy chương trình còn nhiều hạn chế và thiếu sót, tập thể các tác giả mong muốn nhận được sự đóng góp của các bạn đồng nghiệp để chương trình được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn ! Tham gia biên soạn. 1. Nguyễn Đức Dương - Chủ biên 2. Nguyễn Hữu Nam. 3. Trần Văn Tuấn
  6. 5 MÔ ĐUN NUÔI TRÂU, BÒ ĐỰC GIỐNG Mã mô đun: MĐ01 ́ GIƠI THIỆU MÔ ĐUN Mô đun nuôi trâu, bò đực giống là mô đun chuyên ngành trong chương trình đào tạo sơ cấp nghề, nghề nuôi và phòng – trị bệnh cho trâu, bò. Học xong mô đun này người học có khả năng trình bày được nội dung về xác định điều kiện chăn nuôi, giống, thức ăn, nuôi dưỡng và chăm sóc trâu bò đực giống. Thực hiện được việc nuôi trâu bò đực giống đúng kỹ thuật. Bảo đảm vệ sinh môi trường và an toàn thực phẩm. Mô đun được xây dựng trên cơ sở phân tích nghề, phân tích công việc, mỗi công việc gồm nhiều bước công việc liên quan mật thiết với nhau và được bố trí thành một bài học. Quỹ thời gian để giảng dạy mô đun được thiết kế 84 giờ, trong đó lý thuyết 20 giờ, thực hành 56 giờ, kiểm tra 8 giờ. Phần lý thuyết của mô đun gồm 5 bài học sau: - Bài 1: Xác định điều kiện chăn nuôi - Bài 2: Xác định giống trâu, bò đực - Bài 3: Xác định thức ăn cho trâu, bò đực giống - Bài 4: Nuôi dưỡng trâu, bò đực giống - Bài 5: Chăm sóc trâu, bò đực giống Phần thực hành gồm câu hỏi, bài tập, bài thực hành được xây dựng trên cơ sở nội dung cơ bản của các bài học lý thuyết về xác định điều kiện chăn nuôi, giống, thức ăn, nuôi dưỡng và chăm sóc trâu, bò đực giống, giúp người học hình thành kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp, trong việc nuôi và phòng – trị bệnh cho trâu, bò. Các bài học trong mô đun được sử dụng phương pháp dạy học tích hợp giữa lý thuyết và thực hành, trong đó thời lượng cho các bài thực hành được bố trí 70 %. Vì vậy để học tốt mô đun người học cần chú ý thực hiện các nội dung sau; - Tham gia học tập tất cả các môn học, mô đun có trong chương trình đào tạo. - Tham gia học tập đầy đủ các bài lý thuyết, thực hành có trong mô đun, chú ý những bài thực hành. Vì thực hành là cơ sở quan trọng hình thành kỹ năng nghề cho người học. - Phải có ý thức kỷ luật trong học tập, nghiêm túc, say mê nghề nghiệp, giám nghĩ, giám làm và đảm bảo an toàn cho người, vật nuôi. An toàn thực phẩm và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng. Phương pháp đánh giá kết quả học tập mô đun được thực hiện theo Quy chế thi, kiểm tra và công nhận tốt nghiệp trong dạy nghề hệ chính quy, ban hành kèm theo Quyết định số 14/2007/QĐ-BLĐTBXH, ngày 24 tháng 5 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.
  7. 6 Bài 1: Xác định điều kiện chăn nuôi Mục tiêu: - Trình bày được nội dung về xác định điều kiện chăn nuôi trâu bò, đực giống. - Thực hiện được việc xác định điều kiện chăn nuôi trâu bò đực giống đúng kỹ thuật. A. Nội dung: 1. Xác định chuồng trại. 1.1. Xác định vị trí chuồng nuôi Trại nuôi trâu, bò phải được đặt ở địa điểm: + Cao ráo, thoáng mát, dễ thoát nước, có đủ nguồn nước chất lượng tốt cho trâu, bò uống và vệ sinh chuồng trại. + Đủ diện tích đất trồng cỏ nuôi trâu bò + Đủ diện tích đất để mở rộng quy mô chăn nuôi nếu cần. + Thuận lợi giao thông, tiếp cận thị trường và đảm bảo an ninh. + Thuận lợi cho việc quản lý và xử lý chất thải, bảo vệ môi trường. + Xa khu dân cư, các khu công nghiệp, chợ, trường học... để hạn chế lây lan mầm bệnh, ô nhiễm môi trường. + Chuồng nuôi trâu, bò đực giống nên ở đầu hướng gió, xa chuồng bò cái để tránh bò đực bị kích thích phá chuồng. Hình 1.1: Mô hình về vị trí xây dựng trại chăn nuôi trâu bò 1.2. Xác định hướng chuồng nuôi Chuồng nuôi trâu, bò đực giống nên xây dựng theo hai hướng sau : - Hướng nam - Hướng đông nam 1.3. Xác định kiểu chuồng nuôi Chuồng nuôi trâu, bò đực giống theo kiểu chuồng - Một dãy có lối đi phía trước máng ăn.
  8. 7 - Diện tích 4 m2 cho một trâu, bò đực giống Hình 1.3: Mô hình kiểu chuồng một dãy 2. Xác định dụng cụ chăn nuôi. 2.1. Máng ăn Máng ăn cho trâu, bò đực giống được xây dựng theo nguyên tắc sau : - Cố định, chắc chắn. - Thoát nước, dễ cọ rửa khi vệ sinh. - Gần lối đi vào chuồng. + Chăn nuôi nông hộ quy mô nhỏ : - Máng ăn cho trâu, bò đực giống nên xây bằng gạch, láng xi măng. - Độ sâu vừa phải (khoảng 30 cm). - Các góc của máng ăn phải lượn tròn và trơn nhẵn dễ cọ rửa - Đáy máng dốc và có lỗ thoát nước ở cuối để thuận tiện cho việc rửa máng. -Thành máng phía trong (phía bò ăn) thấp hơn thành máng ngoài để thức ăn không rơi vãi ra lối đi (hình 2.1). Hình 1.4. Chuồng nuôi và máng ăn cho bò đực giống quy mô hộ gia đình + Chăn nuôi quy mô lớn:
  9. 8 - Máng ăn cho trâu, bò đực giống được xây dựng ở phần trước lối đi phía trước mỗi dãy chuồng, Hình 1.5a: Máng ăn cho trâu bò Khu vực nghỉ ngõi Lối cấp TA Nền bê-tông Hình 1.5b: Vị trí lối cấp phát thức ăn trong chăn nuôi quy mô lớn - Xây cao hơn so với mặt nền chuồng, bên trên rải băng thảm nhựa và có gờ cao phía trong để ngăn thức ăn rơi vào trong chỗ đứng của con vật (Hình 1.5c). - Thức ăn được cung cấp dọc theo lối đi phía trước này. Hoặc cũng có thể làm máng ăn sâu hơn lối đi để tiện cho việc phân phối thức ăn và vệ sinh bằng nước. Tuy nhiên, không được làm máng ăn quá sâu gây khó khăn cho trâu Hình 1.5.c : Kiểu máng ăn xây ăn sâu hơn lối đi bò khi lấy thức ăn.
  10. 9 2.2. Máng uống + Nên dùng máng uống tự động hoặc máng bán tự động + Thiết kế và xây dựng máng uống bán tự động như sau: - Xây tháp chứa nước chung - Lắp đặt ống dẫn tới một bể nhỏ xây ở đầu chuồng nuôi, đầu ống dẫn có lắp một phao tự đóng, mở nước. - Từ bể này có hệ thống ống dẫn tới các máng uống ở các ô chuồng. Khi bò uống nước, mực nước trong máng hạ xuống, phao tự động mở, nước từ tháp chảy vào bể cho đến khi đầy thì phao tự đóng lại. - Máng uống nên cố định ở độ cao 0,8m từ mặt đất và giữ cho chúng có cùng mực nước với bể chứa nước (theo kiểu bình thông nhau hình 2.2). Hình 2.2 : Mô hình máng uống bán tự động 2.3. Dụng cụ vệ sinh + Dụng cụ vệ sinh chuồng trại gồm: - Chổi quét có cán, xẻng, cuốc, vòi phun nước. - Xô, chậu đựng nước. - Xe đẩy vận chuyển phân, rác… - Hầm khí Bioga + Dụng cụ vệ sinh thân thể gồm : - Bàn chải để chải chấy, rận, tắm, chải cho trâu, bò đực giống. - Dàn phun thuốc diệt ve, mòng, rận, chấy. - Vòi phun nước, bãi tắm cho trâu, bò Hình 2.3. Xây dựng hầm bioga đực giống. - Bình bơm thuốc thủ công, hoặc động cơ. B. Câu hỏi và bài tập thực hành: I. Câu hỏi 1, Trình bày vị trí, hướng và kiểu chuồng nuôi trâu, bò đực giống.
  11. 10 2, Trình bày các loại máng ăn, máng uống dùng để chăn nuôi trâu, bò đực giống. II. Bài tập thực hành Bài 1: Thực hành nhận biết chuồng trại nuôi trâu, bò đực giống. + Mục đích: Thực hiện được việc xác định vị trí, kiểu chuồng và diện tích cần thiết đối với chuồng nuôi để tổ chức chăn nuôi trâu, bò đực giống . + Nội dung - Nhận biết vị trí chuồng trại chăn nuôi trâu, bò đực giống qua mô hình, tranh ảnh, hình vẽ và tham quan trang trại nuôi trâu, bò đực giống. - Nhận biết kiểu, hướng chuồng nuôi trâu, bò đực giống và tính diện tích chuồng nuôi theo quy mô đàn. + Nguồn lực: - Tranh ảnh, mô hình, tiêu bản, băng hình về chuồng nuôi trâu, bò đực giống. - Trại chăn nuôi trâu, bò đực giống. - Băng hình về trại chăn nuôi trâu, bò đực giống. - Máy vi tính sách tay, Projecter.. + Cách thức tổ chức: - Hướng dẫn mở đầu: giáo viên hướng dẫn nội dung về vị trí, hướng, diện tích chuổng trại chăn nuôi trâu, bò đực giống qua tranh ảnh, mô hình, băng hình và trang trại chăn nuôi trâu, bò đực giống. - Hướng dẫn thường xuyên: phân lớp thành từng nhóm nhỏ 3-5 học viên, mỗi nhóm quan sát trên mô hình, tranh ảnh, băng hình về vị trí, hướng, diện tích chuổng trại chăn nuôi trâu, bò đực giống và tham quan cơ sở chăn nuôi trâu, bò đực giống. Giáo viên giải đáp những thắc mắc của học viên. + Thời gian hoàn thành: 4 giờ. + Phương pháp đánh giá: Giáo viên phát phiếu trắc nghiệm cho học viên điền vào ô trả lời, đối chiếu với đáp án. + Kết quả và sản phẩm cần đạt được: Thực hiện được việc xác định vị trí, hướng, kiểu và diện tích chuồng nuôi trâu, bò đực giống theo yêu yêu cầu kỹ thuật Bài 2: Thực hành nhận biết dụng cụ chăn nuôi trâu bò đực giống. + Mục đích: Nhận biết được các loại máng ăn, máng uống, dụng cụ vệ sinh để tổ chức chăn nuôi trâu, bò đực giống. + Nội dung - Nhận biết máng ăn, máng uống trong chăn nuôi trâu, bò đực giống qua mô hình, tranh ảnh, băng hình và tham quan trang trại nuôi trâu, bò đực giống. - Nhận biết các dụng cụ vệ sinh chuống trại, vệ sinh thân thể và hầm khí Bioga trong chăn nuôi trâu, bò đực giống. + Nguồn lực:
  12. 11 - Tranh ảnh, mô hình, bản vẽ các loại máng ăn, máng uống, dụng cụ vệ sinh trong chăn nuôi trâu, bò đực giống. - Trại chăn nuôi trâu, bò đực giống. - Băng hình về cơ sở chăn nuôi trâu, bò đực giống. - Máy vi tính sách tay, Projecter.. + Cách thức tổ chức: - Hướng dẫn mở đầu: giáo viên hướng dẫn nội dung về các loại máng ăn, máng uống, vị trí bố trí máng ăn, máng uống trong chuồng nuôi trâu, bò đực giống qua tranh ảnh, mô hình, băng hình và trang trại chăn nuôi trâu, bò đực giống. Cấu tạo, tác dụng và vận hành các dụng cụ vệ sinh dùng trong chăn nuôi trâu, bò đực giống. - Hướng dẫn thường xuyên: phân lớp thành từng nhóm nhỏ 3-5 học viên, mỗi nhóm quan sát trên mô hình, tranh ảnh, băng hình về về các loại máng ăn, máng uống, vị trí bố trí máng ăn, máng uống, dụng cụ vệ sinh trong chuồng nuôi trâu, bò đực giống và tham quan cơ sở chăn nuôi trâu, bò đực giống. Giáo viên giải đáp những thắc mắc của học viên. + Thời gian hoàn thành: 4 giờ. + Phương pháp đánh giá: Giáo viên phát phiếu trắc nghiệm cho học viên điền vào ô trả lời, đối chiếu với đáp án. + Kết quả và sản phẩm cần đạt được: Thực hiện được việc xác định các loại máng ăn, máng uống, dụng cụ vệ sinh dùng trong chăn nuôi trâu, bò đực giống đúng yêu cầu kỹ thuật. C. Ghi nhớ: - Chuồng nuôi trâu, bò đực giống phải xây dựng đầu hướng gió và xa chuồng nuôi trâu, bò cái sinh sản và bò cái tơ, lỡ, để phòng tránh trâu, bò đực phá chuồng húc nhau. - Kiểu chuồng nuôi trâu, bò đực giống nên xây dựng theo kiểu chuồng một dãy có đường đi ở phía trước chuồng. Bài 2: Xác định giống trâu, bò đực Mục tiêu: - Trình bày được nội dung về xác định giống trâu bò, đực. - Thực hiện được việc chọn trâu, bò đực làm giống đúng kỹ thuật. A. Nội dung: 1. Xác định giống trâu đực. 1.1. Xác định giống trâu nội + Đặc điểm ngoại hình - Trâu có ngoại hình vạm vỡ,
  13. 12 - Đa số có lông da màu đen xám; dưới hầu và trước ức có khoang lông màu trắng. Số ít trâu có lông, da màu trắng. - Đầu hơi bé; trán và sống mũi thẳng, tai mọc ngang, sừng dài, dẹt, hình cánh cung, hướng về phía sau và hơi vểnh lên trên. - Cổ to tròn không có yếm, không có u vai. Lưng thẳng, mông xuôi, ngực nở. - Đuôi dài đến khoeo, tận cùng có chòm lông. + Chỉ tiêu sản xuất - Khối lượng sơ sinh 28-30kg, khối lượng trưởng thành 450-500 kg. Tỉ lệ thịt xẻ 48%. - Trâu Việt Nam có khả năng lao tác tốt, làm việc ở những chân đất nặng hay lầy thụt. - Chịu đựng kham khổ, khả năng chống bệnh cao, thích nghi với khí hậu nóng ẩm. Hình 1.1: Trâu đực giống Việt Nam 1.2. Xác định giống trâu nhập nội Trâu Murrah có nguồn gốc từ Ân Độ, được nhập vào nước ta từ những năm 1960. + Đặc điểm về ngoại hình: - Toàn thân đen tuyền, trán và đuôi có đốm trắng - Thân hình nêm, ngực nở, đầu nhỏ, trán gồ, sừng cuốn kèn. - Mũi rộng, hai lỗ mũi cách xa nhau. - Tai to, mỏng, thường rủ xuống, u vai không phát triển. - Mông nở, bốn chân ngắn, to, bắp nổi rõ.
  14. 13 Hình 1-2: Trâu đực giống Mura + Chỉ tiêu sản xuất: - Khối lượng sơ sinh khoảng 35- 40kg, - Khối lượng lúc trưởng thành 700-750 kg. Tỷ lệ thịt xẻ khoảng 48-52%. - Trâu Murrah có khả năng thích nghi với điều kiện khí hậu ở nhiều vùng của nước ta. Trâu thích đầm tắm, không thích nghi với cày kéo. 2. Xác định giống bò đực. 2.1. Xác định giống bò đực nội. 2.1.1 Bò vàng Việt Nam + Nguồn gốc: Bò nội ở nước ta được phân bố rộng và thường được gọi theo tên địa phương như bò Thanh Hoá, bò Nghệ An, bò Lạng Sơn, bò Phú Yên, v.v. Mặc dù có sự khác nhau nhất định về một vài đặc điểm màu lông và thể vóc, nhưng chưa có cơ sở nào để khẳng định đó là những giống bò khác nhau, cho nên có thể gọi chung các loại bò nội của ta là bò Vàng Việt Nam. + Đặc điểm ngoại hình: - Lông màu vàng, vàng nhạt hoặc vàng cánh dán, da có nhiều nếp nhăn Hình 2.1 : Bò đực giống vàng Việt Nam
  15. 14 - Ngoại hình cân xứng, con đực đầu to, sừng dài chĩa về phía trước; mạch máu và gân mặt nổi rõ. - Cổ con đực to, yếm kéo dài từ hầu đến xương ức. - U vai con đực cao, lưng và hông thẳng, hơi rộng, bắp thịt nở nang. - Ngực phát triển tốt, sâu hơi lép. Bụng to, tròn nhưng không sệ. - Mông hơi xuôi, hẹp và ngắn, bốn chân thanh, cứng cáp; 2 chân trước thẳng, 2 chân sau đi chạm khoeo. + Chỉ tiêu sản xuất: - Khối lượng sơ sinh 14-15kg, lúc trưởng thành con đực nặng 250-280kg. - Bò Vàng có khả năng cày kéo tốt, làm việc dẻo dai ở những chân đất nhẹ, có tốc độ đi khá nhanh. - Chịu đựng kham khổ, khả năng chống bệnh cao, thích nghi với nhiều vùng khí hậu ở nước ta. 2.1.2. Bò Lai Sind Hình 2.2: Bò đực giống Lai Sind Bò Lai Sind là kết quả tạp giao giữa bò Red Sindhi hoặc bò Sahiwal với bò Vàng Việt Nam. + Đặc điểm ngoại hình: - Lông màu vàng hoặc sẫm, một số ít con có pha trắng. - Đầu hẹp, trán gồ, tai to cụp xuống. Rốn và yếm rất phát triển: yếm kéo dài từ hầu đến rốn; nhiều nếp nhăn. - U vai nổi rõ, lưng ngắn, ngực sâu, mông dốc. - Đuôi dài, chót đuôi thường không có xương. + Chỉ tiêu sản xuất - Khối lượng sơ sinh 17-19kg, - Khối lượng trưởng thành con đực 400-450 kg.
  16. 15 - Khả năng cày kéo tốt - Chịu đựng kham khổ, khả năng chống bệnh tật cao, thích nghi tốt được với khí hậu nóng ẩm. 2.2. Xác định giống bò đực nhập nội 2.2.1. Các giống bò kiêm dụng thịt – sữa a. Bò Sind (Red Sindhi) + Nguồn gốc: từ vùng Sindhi (Pakistan). Nhập vào Việt Nam từ năm 1923 Hình 2.3: Bò Sin đực (Red Sindhi) + Đặc điểm ngoại hình: - Lông màu đỏ cánh dán hay nâu thẫm. - Thân hình ngắn, chân cao, mình lép, tai to và rũ xuống, yếm và nếp gấp da dưới rốn rất phát triển. - Bò đực có u vai rất cao, đầu to, trán gồ, rộng, sừng ngắn, cổ ngắn, vạm vỡ, ngực sâu nhưng không nở. + Chỉ tiêu sản xuất - Khi trưởng thành bò đực có khối lượng 450-500kg b. Bò Sahiwal + Nguồn gốc: Bò Sahiwal là giống bò u của Pakistan. Nhập vào Việt Nam năm 1974, nuôi ở Trung tâm tinh đông lạnh Moncada và Ninh Hoà, Khánh Hoà + Đặc điểm ngoại hình: - Lông màu đỏ vàng hay vàng thẫm. - Kết cấu ngoại hình tương tự như bò Red Sindhi. Khi trưởng thành bò đực có khối lượng 470 – 500 kg.
  17. 16 Hình 2.4: Bò Sahiwal đực c. Bò nâu Thuỵ Sĩ (Brown Swiss) + Nguồn gốc: Thuỵ Sĩ , châu âu là giống kiêm dụng sữa-thịt. Nhập vào Việt Nam năm 1972 từ Cu Ba. Nuôi tại Trung tâm Môncađa Ba Vì, Hà Nội + Đặc điểm về ngoại hình - Lông màu nâu, một số ít màu sáng đậm hay nâu xám. Hình 2.5a: Bò màu nâu Hình 2.5b: Bò màu sáng đậm Hình 2.5a: Bò màu nâu xám - Đầu ngắn, trán dài và rộng, mồm rộng, sừng ngắn, cong, gốc sừng trắng. - Thân hình dài, ngực nở, sâu, rộng, sườn bụng thon. - Bốn chân chắc chắn khoẻ mạnh, tư thế vững vàng, móng đen. + Các chỉ tiêu sản xuất - Thể trọng lúc sơ sinh khoảng 31-37kg, - Khối lượng trưởng thành của bò đực 800-950. Tỷ lệ thịt xẻ 59-60%. - Năng suất sữa bình quân 3500-4000kg/chu kỳ, tỷ lệ mỡ sữa 3,5-4%. d. Bò Simental + Nguồn gốc: Thuỵ Sỹ , hiện nay được nuôi ở nhiều nước trên thế giới. Việt Nam nhập tinh đông viên của loại bò này, lai với giống bò vàng Việt Nam + Đặc điểm ngoại hình. - Lông màu đỏ nâu và trắng, lông đầu thường có màu trắng.
  18. 17 Hình 2.6. Bò Simental - Ngực sâu, rộng, bộ xương chắc chắn. Cơ phát triển tốt. + Đặc điểm về sức sản xuất - Bò đực trưởng thành trọng lượng 1000kg. - Lúc 1 năm tuổi bê đực nặng 517kg - Nuôi dưỡng tốt bê đực giết thịt lúc 14 -16 tháng tuổi có tỷ lệ thịt xẻ 66%. - Bò Simental có thể khai thác sữa. nếu chọn lọc và nuôi dưỡng tốt có thể cho 3500-4000 kg sữa/chu kỳ 300 ngày. Tỷ lệ mỡ sữa 3,9-4%. 2.2.2. Các giống bò sữa a. Bò lang trắng đen Hà Lan Hình 2.7: Bò Holstein Friesian + Nguồn gốc: Hà Lan, được nhập vào nước ta năm 1970 và nuôi nhiều ở Mộc Châu, Lâm Đồng + Đặc điểm ngoại hình
  19. 18 - Lông màu lang trắng đen (chiếm ưu thế) hoặc toàn thân đen riêng đỉnh trán và chót đuôi trắng, số ít lang trắng đỏ. Các điểm trắng đặc trưng là điểm trắng ở trán, vai có vệt trắng kéo xuống bụng, 4 chân và chót đuôi trắng. - Thân dạng hình nêm đặc trưng của bò sữa. - Đầu con đực thô, trán phẳng hoặc hơi lõm, sừng nhỏ, ngắn, chỉa về phía trước. - Cổ thanh, dài vừa phải, không có yếm,vai-lưng-hông-mông thẳng hàng. - Bốn chân thẳng, đẹp, hai chân sau doãng. + Chỉ tiêu sản xuất - Khối lượng sơ sinh khoảng 35-45 kg, - Con đực trưởng thành nặng 750-1100kg. - Chịu nóng và chịu đựng kham khổ kém, dễ cảm nhiễm bệnh tật, đặc biệt là các bệnh ký sinh trùng đường máu và bệnh sản khoa . b. Bò Jersey Hình 2.8: Bò Jersey + Nguồn gốc: Đảo Jersey nước Anh. Việt Nam nhập tinh đông viên để lai tạo với giống bò vàng Việt Nam + Đặc điểm về ngoại hình: - Lông màu vàng sáng hoặc sẫm. Có con có đốm trắng ở bụng, chân và đầu. - Thân hình nêm, đặc thù của bò hướng sữa. - Đầu nhẹ, mặt cong, mắt lồi, cổ thanh dài và có yếm khá phát triển. - Vai cao và dài, ngực sâu, xương sườn dài, lưng dài, rộng. - Mông dài, rộng và phẳng, bụng to, tròn. - Bốn chân mảnh, khoảng cách giữa hai chân rộng. Đuôi nhỏ. + Các chỉ tiêu sản xuất - Bê sơ sinh nặng 25-30kg. - Bò đực trưởng thành nặng 450-550kg. - Năng suất sữa bình quân đạt 3000-5000kg/chu kỳ 305 ngày, tỷ mỡ sữa (4,5- 5,5%), mỡ sữa màu vàng, hạt to thích hợp cho việc chế biến bơ.
  20. 19 - Bò Jersey thành thục sớm. Bò đực giống phát triển tốt có thể lấy tinh lúc 12 tháng tuổi. 2.3. Các giống bò thịt a. Bò Brahman + Nguồn gốc: từ nước Mỹ, được nuôi ở nhiều nước trên thế giới, được nhâp vào Việt Nam từ nước Úc. + Đặc điểm ngoại hình: Bò Brahman có màu lông trắng gio hoặc đỏ. + Chỉ tiêu sản xuất: - Khi trưởng thành bò đực nặng khoảng 680-900kg - Lúc 1 năm tuổi con đực năng khoảng 375kg. - Tăng trọng của bê đực từ 6-12 tháng tuổi khoảng 900-1000g/ngày, tỷ lệ thịt xẻ khoảng 52-58%. Hình 2.8a: Brahman màu lông đỏ Hình 2.8b: Brahman màu lông trắng gio b. Bò Drought Master + Nguồn gốc: từ Australia. + Đặc điểm ngoại hình: Bò có màu lông đỏ Chỉ tiêu sản xuất: - Bò đực trưởng thành nặng 820-1000kg. - Một năm tuổi con đực nặng 450kg. - Bê đực 6-12 tháng tuổi được nuôi dưỡng tốt cho tăng trọng 1000- 1200g/ngày và cho tỷ lệ thịt xẻ 55-60% khi giết thịt lúc 14-16 tháng tuổi.Việt Nam đã nhập bò Drought Master từ Australia để nhân thuần và cho lai với bò cái nền Lai Sin nhằm tạo con lai hướng thịt. c. Bò Hereford + Nguồn gốc: nước Anh. + Đặc điểm ngoại hình:
nguon tai.lieu . vn
Nông nghiệp Ngư nghiệp Lâm nghiệp Sinh học Hoá học Ngôn ngữ học Ngân hàng - Tín dụng