Xem mẫu

  1. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 18 http://www.hcmute.edu.vn CHÖÔNG II : KHAÙI NIEÄM CHUNG VEÀ BÔM 2.1- ÑÒNH NGHÓA VAØ PHAÂN LOAÏI 2.1.1- Ñònh nghóa Bôm laø maùy ñeå taïo ra doøng chaát loû ng. Hay noùi caùch khaù c, bôm laø maùy duøng ñeå di chuyeån chaá t loûng vaø taêng naêng löôïng cuû a doøng chaá t loûng. Khi bôm laøm vieä c naên g löôïng maø bôm nhaä n ñöôï c töø ñoäng cô seõ chuyeån hoaù thaønh theá naêng, ñoäng naêng vaø trong moä t chöøng möïc nhaá t ñònh thaønh nhieä t naêng cuû a doøng chaá t loûng. Vaäy bôm laø loaïi maùy thuyû löï c duøng ñeå bieán ñoåi cô naên g cuû a ñoäng cô thaøn h naên g löôïng ñeå vaä n chuyeån chaát loûng hoaë c taïo neân aùp suaát caàn thieá t trong heä thoáng truyeà n daãn thuyû löï c. h Min 2.1.2- Phaïm vi söû duïn g Chi P. Ho Bôm ñöôïc söû duïng roäng raõ i trong nhieà u laõnh vöïc: uat T y th am K thieáu ñeå thöï c hieän thuyû lôïi hoaù chaê n u ph Trong noâng nghieäp:bôm laø thieát bò khoân g theå  DH S g ruon nuoâi troàng troït. t©T h Trong coâ ng nghieäp : g yri bôm ñöôï c söû duïng trong caù c coâng trình khai thaù c moû, quaë ng daà u Cop  hay caùc coâ ng trình xaây döïng. Hieä n nay trong kyõ thuaä t vaän chuyeån , phaùt trieån xu höôùn g duø ng bôm vaø ñöôøng oáng daã n  ñeå vaän chuyeån caùc saûn phaåm cuû a ngaønh khai thaù c moû ( quaëng daàu), hoaù chaá t, nguyeâ n vaä t lieä u xaây döïn g, … vaø ñoù laø phöông tieän vaä n chuyeån thuaä n lôïi vaø kinh teá. Trong ngaø nh cheá taïo maùy , bôm ñöôï c söû duïng phoå bieá n, noù laø moät trong nhöõ ng boä  phaän chuû yeáu cuû a heä thoáng ñieàu khieån vaø truyeàn ñoäng thuyû löï c trong maùy. 2.1.3- Phaân loaïi a. Theo nguyeân lyù laøm vieä c vaø caáu taïo cuûa bôm ( töông töï nhö phaân loaï i ôû treân) b. Theo coâng duïng: Bôm caáp nöôùc noài hôi ( trong caù c nhaø maùy nhieät ñieän)  Bôm daà u ( trong caùc heä thoáng truyeàn ñoän g thuyû löï c)  Bôm nhieân lieäu  Bôm cöù u hoaû  Bôm hoaù chaá t…  c. Theo phaï m vi coät aùp vaø löu löôïng söû duïng: Ngöôøi ta chia bôm thaø nh caù c loaï i: bôm coù coä t aùp cao, trung bình hoaë c thaáp ; bôm coù löu löôïng lôùn, trung bình hoaëc nhoû. Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  2. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 19 http://www.hcmute.edu.vn Trong kyõ thuaä t coù 3 loaï i bôm ñöôïc söû duïng roäng raõ i laø bôm ly taâm, bôm höôùng truïc vaø bôm piston. Bieå u ñoà phaân boá phaïm vi söû duïng cuû a caùc loaï i bôm thoâng duïng treân ñöôïc theå hieän treân hình 2.1 H,m 10000 Bôm piston 1000 Bôm ly taâm 100 10 h Mn Bôm höôùng truï c i Chi P. Ho uat T 1 y th Q, m3 /h K1000 100 m 10000 10 pha H Su Hình söû g D 2.1 – Phaïm vi uonduïn g cuûa caùc loaï i bôm thoâng duïng Tr © ght 2..2 - CAÙC THOÂNyri LAØM VIEÄC CÔ BAÛN opG SOÁ C P4 4 4 Beå chöùa zñ oáng ñaåy K2 z 3 3 AK y CK Ñoäng cô K1 2 oáng huùt zh p1= pa Bôm 1 1 Beå huù t Hình 2.2 – Sô ñoà heä thoáng bôm Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  3. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 20 http://www.hcmute.edu.vn Bôm bao giôø cuõng laøm vieä c trong moä t heä thoáng ñöôøng oáng. Ñeå bieát roõ coâng duï ng, quaù trình laøm vieä c vaø caùc thoâng soá cô baû n cuûa bôm, ta nghieân cöùu sô ñoà thieá t bò cuû a moä t bôm laøm vieä c trong heä thoáng ñôn giaûn treân hình 2.2 Khi bôm laøm vieäc, chaát loûng töø beå huùt qua löôùi chaé n raù c theo oáng huùt ñi vaøo bôm. Sau khi qua bôm, chaát loû ng ñöôïc bôm caáp cho naêng löôïng chaûy vaø o oáng ñaåy ñeå leân beå chöùa. Töø beå chöùa chaá t loûng ñöôï c phaân phoái veà caùc nôi tieâ u thuï. Trong heä thoáng truyeàn ñoäng thuyû löïc, chaát loûng sau khi ra khoûi bôm coù aùp suaá t cao, qua boä phaä n phaân phoái ñi vaø o ñoä ng cô thuyû löï c ñeå thöïc hieän caù c chuyeån ñoä ng cuû a nhöõn g cô caáu laøm vieä c. Bôm coù 5 thoâng soá laøm vieä c cô baû n: löu löôïng Q, coät aù p H, coâng suaát N, hieäu suaá t  vaø coä t aù p huù t cho pheùp [HCK]. Ta seõ laà n löôït nghieâ n cöùu caù c thoâng soá naøy . 2.2.1- Löu löôïng Laø löôïng chaá t loûng maø bôm vaän chuyeån ñöôï c trong moät ñôn vò thôøMinh i gian. Chi o Tuyø thuoäc ñôn vò ño coù 3 loaï i löu löôïng: löu löôïng theå TP. HQ coù ñôn vò ño laø m3 /s, l/s, uat tích y th am K m3/h…; löu löôïng khoái löôïng M coù ñôn vò ño laø kg/s, kg/h, g/s…; löu löôïng troïng löôïng G coù u ph DH S ñôn vò ño laø N/s, N/h, kG/s,… g ruon Löu löôïng cuû a bômigñöôï©cTxaù c ñònh baèng caùc duïng cuï ño trung bình laép treân oáng ñaå y t h yr nhö oáng Venturi, löu op ng keá kieåu maøn g chaén hoaë c caùc duïng cuï ño trung bình baèng thuøng C löôï löôøng hoaë c caân ñaët ôû cuoá i oáng ñaåy . Caù c loaï i duïng cuï ño naøy chæ xaù c ñònh ñöôï c giaù trò trung bình cuû a löu löôïng trong moä t ñôn vò thôøi gian naø o ñoù. 2.2.2- Coät aùp: kyù hieäu H (m) Laø naên g löôïng ñôn vò maø bôm truyeà n ñöôï c cho chaát loûng. Töø sô ñoà heä thoáng laøm vieä c cuû a bôm (hình 2.2), ta coù: H = era - evaøo = e3 - e2 v2   v2  p p  H  zh  y  3  3    zh  2  2    2g    2g     p3  p 2 v 2  v2 3 2 (2.1) H y 2g  Trong ñoù : p 2, p3 – laø caù c aù p suaá t tuyeä t ñoái p 2  p a  p CK ; p 3  p a  p AK pCK, pAK – laø trò soá aùp suaát ñoïc ñöôï c treân chaân khoâng keá vaø aùp keá. Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  4. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 21 http://www.hcmute.edu.vn p 3  p 2 p AK  p CK Do ñoù:    Coâng thöùc tính coä t aù p cuû a bôm seõ thaønh: p AK  p CK v 3  v 2 2 2 H y (2.2)  2g  Trong heä thoáng bôm ta laáy heä soá hieäu chænh ñoäng naên g  = 1 v ì doøng chaûy trong heä thoáng bôm coù tieá t dieän oá ng nhoû vaø vaä n toác nöôù c lôùn ngöôø i ta thöôøng coi laø doøng chaûy roái vaø ñöôïc goïi laø doøng chaûy roá i kích thöôùc beù. Neáu ñöôøn g kính oáng huùt vaø ñöôøng kính oáng ñaåy baèn g nhau vaø khoâ ng trích löu löôïng treân ñöôøng oán g ñaåy thì v2 = v3 v aø khoaûng caùch y coù theå boû qua ( y  0 ) thì trò soá coä t aùp coù theå xaù c ñònh baè ng caù c trò soá ñoïc ñöôï c cuû a aùp keá vaø chaâ n khoâ ng keá laép ôû mieäng vaøo vaø ra cuû a bôm: h Min Chi p  p CK Ho H  AK (2.3) TP. huat  Ky t Khi khoâng coù caù c soá lieäu ño ñöôïc cuï u phama bôm ñang laøm vieä c nhö pCK, pAK … m aø theå cuû HS Dlaøm vieä c nhö p1 , p4 , z … ta coù theå tính coä t aùp yeâu thoá g chæ coù caùc soá lieäu yeâu caà u cuû a heä uonng Tr t © g löôïng ôû beå huù t vaø beå chöùa nhö sau: caà u cuûa bôm theo caùc giaù righ n trò naê y Cop Vieá t phöông trình naêng löôïng Bernoulli cho maët caét (1-1) vaø (2-2): 2 v2 p p1 v1  z h  2  2  h wh (2.4)   2g  2g 2 v2 p 2 p1 v 1     z h  2  h wh  Hay (2.5)     2g  2g    hwh – toång toå n thaá t naên g löôïng ôû oáng huùt. Töø ñaây ta thaáy, neáu p1 = pa v aø v 1 nhoû thì aùp suaát ôû mieäng vaøo cuû a bôm p2 < pa töù c laø p2 phaû i ñöôïc ño baèng chaân khoâng keá. Phöông trình naêng löôïng Bernoulli cho maë t caét (1-1) vaø (2-2) coøn ñöôïc vieá t ñôn giaû n laø : e 1  e 2  h wh hay e 2  e 1  h wh Töông töï ta vieát phöông trình naêng löôïng Bernoulli cho maë t caét (3-3) vaø (4-4): 2 v2 p p3 v3  z d  4  4  h wd (2.6)   2g  2g p3 p 4 v 2  v2   3   z d  4  h wd  Hay (2.7)    2g  2g    hwñ – toång toå n thaá t naên g löôïng ôû oáng ñaåy. Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  5. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 22 http://www.hcmute.edu.vn v2 v2   3 nhoû hôn  z d  4  h wd  raát nhieà u neân p3 > p4 ; neáu p4 = pa thì Ta thaáy, thöôøng   2g 2g   p3 > pa töù c laø aùp suaát ôû mieäng ra cuû a bôm phaû i ñöôïc ño baèng aùp keá. Phöông trình naêng löôïng Bernoulli cho maë t caét (3-3) vaø (4-4) coøn ñöôïc vieá t ñôn giaû n laø : e 3  e 4  h wd Thay e2 v aø e3 v aøo phöông trình coät aùp , ta coù : H  e 3  e 2  e 4  h wd   e 1  h wh   e 4  e1  h wh  h wd  e 4  e 1  h w p 4  p1 v 2  v 1 2 4 Hay  hw H  z 4  z1  2g  p 4  p 1 v 2  v1 2 h Min (2.8) 4  hw Hz Chi 2g P. Ho  uat T hw = hwh + hwñ – toå ng toån thaá t naê ng löôïng trong y th ng. am K heä thoá uh Scaàp cuû a bôm duøng ñeå khaéc phuï c: Töø coâng thöùc (2.4) ta thaáy coä t ng DHu u aùp yeâ Truo © cao t  Cheânh leä ch ñoä yrighhình hoïc giöõ a maë t thoaùng beå chöùa vaø beå huùt, coøn goïi laø ñoä cao op C daâng z p 4  p1 Ñoä cheânh aùp suaát treân maët thoaùn g beå chöùa vaø beå huùt   v2  v1 2 4 Ñoä cheânh ñoäng naên g giöõ a beå chöùa vaø beå huùt  2g Toån thaá t naêng löôïng trong heä thoáng ñöôøng oáng hw.  Coät aùp cuû a bôm laøm vieä c trong moät heä thoáng cuõ ng chính laø coä t aùp cuû a heä thoáng. p 4  p1 laø nhöõn g ñaï i löôïng khoân g thay ñoåi ñoái vôùi moät heä thoáng Caù c thaønh phaàn z vaø  cho tröôùc, do ñoù: p 4  p1 goïi laø coät aùp tónh cuûa heä thoáng Ht  z  (2.9)  v 4  v12 2 Coøn caù c soá haï ng v aø hw laø nhöõ ng ñaï i löôïng thay ñoåi theo löu löôïng cuû a heä 2g thoáng, töù c laø phuï thuoä c vaän toá c doøng chaá t loûng trong oáng, do ñoù : v 2  v1 2 4 - goïi laø coät aùp ñoäng cuûa heä thoán g  hw (2.10) Hd  2g Vaäy : H = Ht + Hñ (2.11) Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  6. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 23 http://www.hcmute.edu.vn Neáu bieå u dieãn baèn g ñoà thò phöông trình coät aùp cuû a heä thoáng (2.8) ta seõ ñöôï c ñöôøn g cong bieåu thò ñaë c tính laøm vieä c cuû a heä thoáng goïi laø ñöôøng ñaë c tính cuûa heä thoáng h ay coøn goïi laø ñ öôøng ñaëc tính löôùi. H,m Hñ = kQ2 Hñ Ht nh Mi Chi Ho m3 /s . 0 t TP Q, Q hua Ky t ham Ñöôø p Hình 2.3 – H Su ng ñaëc tính löôùi ng D Truo ht © yrig Cop 2.2.3- Coâng suaát vaø hieäu suaát Theo (1.6) ta coù coâ ng thöùc tính hieäu suaát thuyû löï c cuûa bôm laø : N tl  GH  QH (2.12)  - khoá i löôïng rieâng cuû a chaá t loûng, tính baèng N/m 3 Q - löu löôïng cuûa bôm, m3 /s H - coät aùp toaøn phaà n cuûa bôm, m Muoán taïo ñöôïc Ntl ( coøn goïi laø coâng suaá t coù ích) thì truïc bôm phaû i coù coâng suaát lôù n hôn, vì trong khi laøm vieäc bôm phaûi tieâu hao moä t phaàn naêng löôïng ñeå buø vaø o caù c toå n thaá t thuyû löï c vaø toån thaá t ma saùt giöõa caùc boä phaän laøm vieä c cuûa bôm, … N tl QH N (2.13)     < 1 laø hieäu suaá t toaøn phaàn cuûa bôm, % N tl QH Hieä u suaá t laø :   (2.14)  N N Khi choïn ñoä ng cô ñeå keùo bôm, caà n phaû i choïn coâ ng suaát cuû a ñoäng cô Nñc lôùn hôn coâng suaá t taï i truïc N ñeå ñeà phoøn g tröôøng hôïp quaù taûi vaø buø vaøo toån thaá t do truyeà n ñoäng töø ñoäng cô ñeán bôm. Nñc = k.N (2.15) Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  7. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 24 http://www.hcmute.edu.vn k > 1 – heä soá an toaøn phuï thuoä c töøng loaï i bôm, ñoän g cô vaø coâ ng suaá t laøm vieäc. 2.2.4- Coät aùp huùt vaø chieàu cao huùt cho pheùp Khaû naêng laøm vieä c cuû a bôm phuï thuoäc raá t nhieàu vaø o quaù trình huùt cuû a bôm. Trong quaù trình bôm huùt chaát loû ng, baùnh coâ ng taù c phaû i taï o ñöôï c ñoä cheânh aùp nhaá t ñònh giöõ a mieäng huùt cuû a bôm vaø maë t thoaùng cuû a beå huùt. Ñoä cheânh aùp naø y goïi laø coät aùp huùt cuû a bôm, nhôø noù maø chaá t loûng chaûy töø beå vaøo bôm. 2 pa 2 h zh Min Chi P. Ho uat T 1 1 y th am K u ph HS ng D uo © Tr ight 2.4 – Sô ñoà löôùi treân ñöôøng oá ng huù t opyrHình C p1  p 2 Hh  (2.16)  p1 , p2 - aùp suaát ôû maë t thoaùng cuû a beå huù t vaø loái vaøo cuû a bôm Neáu p1 = pa ( aùp suaát khí trôøi) thì coä t aùp huùt baè ng coät aùp chaân khoân g taïi loá i vaøo cuû a bôm. pa  p2 H h  H CK  (2.17)  Thay phöông trình (2.4) vaøo phöông trình treân ta coù : v2 p1  p 2  zh  2  hw (2.18) Hh  2g  Ta thaáy coä t aùp huùt cuû a bôm duøng ñeå khaé c phuïc chieàu cao huùt zh , toå n thaát treân oáng huùt vaø taï o neân ñoäng naêng caàn thieá t cuû a doøng chaû y ôû mieäng vaøo cuûa bôm v22 /2g. Suy ra coä t aù p hw huùt tuyø thuoäc vaø o trò soá aùp suaá t treân maë t thoaù ng cuûa beå huùt maø aùp suaát naø y laïi coù giôùi haï n nhaá t ñònh. Tröôøng hôïp p1 = pa theo coâ ng thöùc (2.18) ta thaá y khaû naêng huùt toá i ña cuû a bôm öùng vôùi khi aùp suaát p2 = 0 laø : Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  8. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 25 http://www.hcmute.edu.vn pa H h max  H CK max   10mH 2 O  Vaäy ñieàu kieän ñeå bôm laøm vieä c ñöôï c laø : v2 2  h w  H CK max (2.19) Hh  zh  2g Thöïc teá coä t aùp huùt cuû a bôm khi p1 = pa k hoâng bao giôø ñaï t ñöôï c ñeán 10 mH2O vì aù p suaá t ôû mieäng ra cuû a bôm khi nhoû ñeán moä t möù c naøo ñoù baè ng aùp suaá t hôi baõo hoaø cuû a chaá t loûng taïi nhieä t ñoä laøm vieä c thì seõ gaây ra hieän töôïng xaâm thöïc trong bôm. Hieän töôïng xaâm thöï c Khi chaá t loû ng ôû moät nhieä t ñoä nhaát ñònh seõ soâ i vaø boác hôi baõo hoaø döôù i moä t aùp suaá t h Min nhaá t ñònh. Aùp suaát naøy goïi laø aùp suaá t hôi baõ o hoaø pbh. Chi P. Ho uat T Baûng aùp suaát hôi baõo hoaø cuû a nöôù c: y th am K 30u ph 40 Nhieät ñoä, toC 0 DH S 10 20 60 80 100 120 ng uo © Tr ight O,24 0,06 opyr p bh 0,12 0,48 0,75 2,03 4,83 10,33 20,2 C ,m  Nhö vaäy ôû moä t nhieä t ñoä naøo ñoù, khi aùp suaát trong chaá t loûng baèn g aùp suaát hôi baõ o hoaø pbh thì chaá t loûng seõ soâ i, taïo neân nhieàu boït khí trong doøng chaûy . Caù c boït khí naø y bò doøng chaû y cuoán vaøo nhöõn g vuøng coù aùp suaá t p > pbh , seõ ngöng tuï laïi ñoä t ngoä t thaøn h nhöõng gioï t chaá t loûng coù theå tích nhoû hôn raá t nhieàu so vôùi theå tích cuûa boït khí. Do ñoù trong doøng chaûy xuaá t hieä n nhöõng khoaû ng troáng cuï c boä, thu nhöõn g phaàn töû chaá t loûng xung quanh xoâ tôùi vôùi vaän toá c raá t lôùn, laøm cho aùp suaát taïi ñoù ñoät ngoä t taêng leân raá t cao, coù khi tôù i haø ng ngaøn atmoâ tphe. Aùp suaá t cuï c boä naø y coù theå laøm roã beà maët kim loaï i, phaù hoûng caùc boä phaän laøm vieä c cuûa maùy . Hieä n töôïng naøy goïi laø hieän töôïng xaâm thöï c, thöôøn g xaûy ra trong caùc maùy thuyû löï c coù aù p suaá t nhoû , nhieä t ñoä cao. Nhaá t laø ôû nôi chaá t loûng coù vaä n toác vaø aùp suaát thay ñoåi ñoät ngoä t. Khi hieän töôïng xaâm thöï c xaûy ra, doøng chaûy bò giaùn ñoaïn, gaâ y tieáng ñoäng baá t thöôøng vaø maùy bò rung nhieàu, löu löôïng, coä t aùp vaø hieäu suaá t cuû a maùy bò giaûm ñoät ngoä t. Hieän töôïng xaâm thöïc keùo daø i seõ laøm caùc boä phaän laøm vieä c cuûa maùy bò phaù hoûng. Ñeå traù nh hieän töôïng xaâm thöïc, caàn thoaû maõ n ñieàu kieän : p 2 p bh    Cho neân ñeå traù nh hieän töôïng xaâm thöïc, ñoái vôùi töøng loaï i bôm ñöôïc saûn xuaá t ra, trong caù c taøi lieäu kyõ thuaä t ñeàu coù ghi coät aùp chaân khoâng cho pheùp [HCK] öùng vôùi pa = 1 at vaø t = 20oC. Ñieà u kieän ñeå bôm coù ñaày ñuû khaû naêng huùt laø: Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  9. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 26 http://www.hcmute.edu.vn v2  h w  H CK  2 (2.20) Hh  zh  2g Vaäy chieà u cao huùt cho pheù p cuûa bôm laø : 2 z h   H CK   v 2  hw (2.21) 2g Neáu khoân g coù giaù trò [HCK] thì [zh] phaû i ñöôï c tính theo ñieàu kieän khoâng xaû y ra hieä n töôïng xaâm thöïc. Ta bieá t raèn g, ñieàu kieän ñeå khoâng xaû y ra hieän töôïng xaâm thöï c laø coä t aùp toaøn phaàn taïi loá i vaøo cuûa bôm, nôi coù aùp suaá t nhoû nhaá t, nguy hieåm nhaá t phaû i lôù n hôn aùp suaá t hôi baõo hoaø cuû a chaá t loûng taï i nhieä t ñoä laøm vieä c. p 2 v 2 p bh  2 Ta coù:  h (2.22)  2g  h Min Chi P. Ho h – coä t aù p choáng xaâm thöïc uat T y th am K Maët khaù c, töø coâng thöùc (2.4), ta coù: u ph DH S p 2 v 2 pruong 2  Ta  zh  hw ©  yright   2g op C Thay vaøo bieåu thöùc treân ta coù chieàu cao huùt cho pheùp cuû a bôm laø : z h   pa p    bh  h  h w  (2.23)     Coät aùp choáng xaâm thöï c h ñöôïc xaùc ñònh baè ng thöïc nghieäm, noù phuï thuoä c vaø o soá voøng quay vaø löu löôïng cuû a bôm. Theo Rutñônhep, ta coù: 4 n Q  3 h  10  (2.24) C   n – soá voø ng quay trong moä t phuùt cuû a baùnh coâ ng taù c Q – löu löôïng tính baè ng m3 /s C – heä soá phuï thuoäc vaø o ñaëc ñieåm keát caáu cuû a bôm, coù giaù trò thay ñoåi trong khoaûng 8001000. C laáy giaù trò caøng lôù n thì ñieàu kieän choáng xaâm thöïc cuûa bôm caø ng toát. BAØI TAÄP Baøi II-1 Moät maùy bôm nöôùc tieâu hao moä t coâ ng suaá t treân truïc N = 66 kW, hieäu suaát  = 81%, löu löôïng Q = 500m3 /h vaø coä t aù p chaân khoân g cho pheùp cuûa bôm [HCK ] = 5,5 m Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  10. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 27 http://www.hcmute.edu.vn Tính chieàu cao huùt cho pheùp cuû a bôm [Zh ], bieát heä soá toå n thaá t treân ñöôøng oáng huùt h = 5 vaø ñöôøng kính oáng huùt vaø oáng ñaåy baèn g nhau D1 = D2 = 250mm. Tính coä t aùp vaø aù p suaá t taï i cöû a ra cuûa bôm. h Min Chi P. Ho Hình 2.5 uat T y th am K u ph HS ng D Giaûi: ruo t©T ighpheùp cuûa bôm tính theo coâ ng thöùc: r 1) Chieà u cao huùtycho Cop 2 2 Z h   H CK    v h   h v h  ; boû qua toån thaá t doïc ñöôøng vaø laáy daáu “=”   2g 2g    4Q Vaän toá c treân ñöôøng oáng huùt ñöôï c tính theo löu löôïng vaø vaä n toác: v h  D 2 h Vôùi Q = 500m3 /h = 0,139 m 3/s ; Dh = D1 = 250mm = 0,25m thay vaø o: v 2 2,83 2 4.0,139  2,83m / s hay h  vh   0,4m .0,25 2 2g 2. 9,81 Vaäy chieà u cao huùt laø: Z h   5,5  0,4  5.0,4   3,1m QH N 2) Töø coâng thöùc tính coâng suaá t treân truïc: N  hay H  Q  66.10 3.0,81 Coät aùp cuû a bôm laø: H   39, 2m 9,81.10 3.0,139 3) Aùp suaá t taïi cöû a vaøo cuû a bôm tính töø phöông trình Bernoulli taï i maët caé t treân maë t thoaùng cuû a beå huù t vaø maë t caé t taïi loá i vaøo bôm: v2 v2 pa p  Z h  2  2  h 2  2g 2g  Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  11. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 28 http://www.hcmute.edu.vn v2 v2 p2 pa  Z h  2   h 2  10  3,1  0,4  5.0,4  4,5m Hay  2g 2g   p3  p2 v2  v2 p3  p2 3 2 Töø coâng thöùc: H  y   2g   Vaäy aùp suaát taïi cöûa ra cuû a bôm laø: p3 p  H  2  39,2  4,5  43,7 m   p2 Ñaùp soá : [Zh ] = 3,1m ; H = 39,2m ;  43,7m  Baøi II-2 Moät bôm tieâu hao moä t coâng suaá t treân truï c N = 76 kW, bôm nöôùc töø beå kín A coù aù p h Min p p Chi suaá t nhoû hôn khí trôøi CK  4m leân beå kín B coù aùp suaá t aùp keá AKo  10 m . Ñoä cheânh giöõ a 2 H P.  uat T  y th am K beå z = 40m. h Su p Tính löu löôïng vaø coä t aùp cuû aong DHBieát hieäu suaá t cuû a bôm   76% , toå n thaá t toaøn boä bôm. u © Tr i ht trong heä thoáng löôùi  h w rg10m , ñöôøng kính oáng huùt vaø oáng ñaåy baè ng nhau. y Cop Hình 2.6 Giaûi: + Phöông trình ñöôø ng ñaëc tính löôùi: pB  pA v2  v2 B A  hW Hz 2g  p B  p A p AK  p CK  14m ;    Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  12. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 29 http://www.hcmute.edu.vn v2  v2 B A vì ñöôøng kính oáng huùt vaø oáng ñaåy baèn g nhau. 0 2g H  40  14  0  10  64 m + Löu löôïng: QH Töø coâng thöùc tính coâng suaá t: N   N 76. 10 3. 0,76  0,092 m 3 / s  92l / s Ta coù: Q  H 9,81.10 3.64 Ñaùp soá : H = 64m ; Q = 92 l/s. Baøi II-3 Bôm ly taâm ñaë t vôùi ñoä cao huùt z h   3,795m , toån thaá t trong oá ng huùt  h wh  1,505m. h Min Chi 2 P. Ho p3 v3 Aùp suaá t toaø n phaàn ôû mieäng ra  74,7m . uat T  y th  2g am K h thaá u p Xaù c ñònh coä t aùp cuû a bôm vaø toån DH tStreân ñöôøng oáng ñaåy. Bieá t ñoä cao giöõ a 2 beå chöù a g HT = 6 8m; ñöôøn g kính oán g huù t vaø ñöôøn g kính oáng ñaåy baèn g nhau. ruo n t©T h yrig Cop Hình 2.7 h  10,495m . Ñaùp soá : H = 80m ; wh Baøi II-4 Xaù c ñònh coâng suaá t cuû a moä t ñoäng cô keùo bôm, löu löôïng Q = 400l/s coù ñoä cao huùt z h = 3,5 m, toån thaá t trong oá ng huùt  h wh  0,7m , ñoä cao oáng ñaå y Hñ = 50m, toå n thaá t trong h ñöôøng oá ng ñaåy  5,8m , hieä u suaá t cuû a bôm  = 8 0 %. wñ Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  13. Truong DH SPKT II.Khaùi nieäm chung veà bôm Chöông TP. HCM 30 http://www.hcmute.edu.vn Hình 2.8 Höôùng daãn :Tính coâ ng suaát cuûa ñoäng cô theo coâ ng thöùc sau: Nñc = k.NB , trong ñoù k = 1,05. h Min Chi Ñaùp soá : Nñc = 282 kW. P. Ho uat T y th am K u ph DH S g ruon t©T h yrig Cop Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
nguon tai.lieu . vn