Xem mẫu
- TRƯ NG I H C TH D U I
KHOA MÔI TRƯ NG
GIÁO TRÌNH :
AN TOÀN LAO NG
VÀ V SINH MÔI TRƯ NG
Trang 1
- CHƯƠNG 1
NH NG V N CHUNG V AN TOÀN LAO NG
1.1. KHÁI NI M CHUNG
1.1.1. i u ki n lao ng
i u ki n lao ng là t ng th các y u t v t nhiên, xã h i, k thu t, kinh t , t ch c th
hi n qua quy trình công ngh , công c lao ng, i t ng lao ng, môi tr ng lao ng,
con ng i lao ng và s tác ng qua l i gi a chúng t o i u ki n c n thi t cho ho t
ng c a con ng i trong quá trình s n xu t.
i u ki n lao ng có nh hư ng n s c kho và tính m ng con ngư i. Nh ng công c
và phương ti n có ti n nghi, thu n l i hay ngư c l i gây khó khăn nguy hi m cho ngư i
lao ng, i tư ng lao ng. i v i quá trình công ngh , trình cao hay th p, thô sơ,
l c h u hay hi n i u có tác ng r t l n n ngư i lao ng. Môi trư ng lao ng a
d ng, có nhi u y u t ti n nghi, thu n l i hay ngư c l i r t kh c nghi t, c h i, u tác
ng r t l n n s c kh e ngư i lao ng.
1.1.2. Các y u t nguy hi m và có h i:
Yêú t nguy hi m có h i là trong m t i u ki n lao ng c th , bao gi cũng xu t hi n
các y u t v t ch t có nh hư ng x u, nguy hi m, có nguy cơ gây tai n n ho c b nh ngh
nghi p cho ngư i lao ng. C th là:
- Các y u t v t lý như nhi t , m, ti ng n, rung ng, các b c x có h i, b i…
- Các y u t hoá h c như hoá ch t c, các lo i hơi, khí, b i c, các ch t phóng x …
- Các y u t sinh v t, vi sinh v t như các lo i vi khu n, siêu vi khu n, ký sinh trùng, côn
trùng, r n…
- Các y u t b t l i v tư th lao ng, không ti n nghi do không gian ch làm vi c, nhà
xư ng ch t h p, m t v sinh…
- Các y u t tâm lý không thu n l i...
1.1.3. Tai n n lao ng:
Tai n n lao ng là tai n n gây t n thương cho b t kỳ b ph n, ch c năng nào c a cơ th
ngư i lao ng ho c gây t vong, x y ra trong qúa trình lao ng, g n li n v i vi c th c
hi n công vi c ho c nhi m v lao ng. Nhi m c t ng t cũng là tai n n lao ng.
Tai n n lao ng ư c phân ra: Ch n thương, nhi m c ngh nghi p và b nh ngh nghi p
* Ch n thương: Là tai n n mà k t qu gây nên nh ng v t thương hay hu ho i m t ph n
cơ th ngư i lao ng, làm t n thương t m th i hay m t kh năng lao ng vĩnh vi n hay
th m chí gây t vong. Ch n thương có tác d ng t ng t.
* B nh ngh nghi p: Là b nh phát sinh do tác ng c a i u ki n lao ng có h i, b t l i
(ti ng n, rung...) i v i ngư i lao ng. Bênh ngh nghi p làm suy y u d n d n s c
kho hay làm nh hư ng n kh năng làm vi c và sinh ho t c a ngư i lao ng. B nh
ngh nghi p làm suy y u s c kho ngư i lao ng m t cách d n d n và lâu dài.
*Nhi m c ngh nghi p: là s hu ho i s c kho do tác d ng c a các ch t c xâm nh p
vào cơ th ngư i lao ng trong i u ki n s n xu t
1.2. KHÁI NI M, M C ÍCH, Ý NGHĨA, TÍNH CH T C A CÔNG TÁC B O
Trang 1
- H LAO NG
1.2.1.Khái ni m v b o h lao ng:
-B o h lao ng là môn khoa h c nghiên c u các v n h th ng các văn b n pháp lu t,
các bi n pháp v t ch c kinh t -xã h i và khoa h c công ngh c i ti n i u ki n lao
ng nh m:
• B o v s c kho , tính m ng con ngư i trong lao ng.
• Nâng cao năng su t, ch t lư ng s n ph m.
• B o v môi trư ng lao ng nói riêng và môi trư ng sinh thái nói chung →
góp ph n c i thi n i s ng v t ch t và tinh th n c a ngư i lao ng.
-T khái ni m trên có th th y rõ tính pháp lý, tính khoa h c, tính qu n chúng c a công tác
b o h lao ng luôn g n bó m t thi t v i nhau và n i dung c a công tác b o h lao ng
nh t thi t ph i th hi n y các tính ch t trên.
1.2.2.M c ích b o h lao ng:
- B o m cho m i ngư i lao ng nh ng i u ki n làm vi c an toàn, v sinh, thu n l i và
ti n nghi nh t.
- Không ng ng nâng cao năng su t lao ng, t o nên cu c s ng h nh phúc cho ngư i lao
ng.
- Góp ph n vào vi c b o v và phát tri n b n v ng ngu n nhân l c lao ng.
- Nh m tho mãn nhu c u ngày càng tăng c a con ngư i mà trư c h t là c a ngư i lao
ng.
⇒ ây cũng là chính sách u tư cho chi n lư c phát tri n kinh t , xã h i trong s nghi p
công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c.
1.2.3.Ý nghĩa c a công tác b o h lao ng:
B o h lao ng trư c h t là ph m trù c a lao ng s n xu t, do yêu c u c a s n xu t và
g n li n v i quá trình s n xu t. B o h lao ng mang l i ni m vui, h nh phúc cho m i
ngư i nên nó mang ý nghĩa nhân o sâu s c. M t khác, nh chăm lo s c kho c a ngư i
lao ng mà công tác BHL mang l i hi u qu xã h i và nhân o r t cao.
BHL là m t chính sách l n c a ng và Nhà nư c, là nhi m v quan tr ng không th
thi u ư c trong các d án, thi t k , i u hành và tri n khai s n xu t. BHL mang l i
nh ng l i ích v kinh t , chính tr và xã h i. Lao ng t o ra c a c i v t ch t, làm cho xã
h i t n t i và phát tri n. B t c dư i ch xã h i nào, lao ng c a con ngư i cũng là
y u t quy t nh nh t. Xây d ng qu c gia giàu có, t do, dân ch cũng nh ngư i lao
ng. Trí th c m mang cũng nh lao ng (lao ng trí óc) vì v y lao ng là ng l c
chính c a s ti n b loài ngư i .
1.2.4. Tính ch t c a công tác b o h lao ng:
BHL Có 3 tính ch t ch y u là: Pháp lý, Khoa h c k thu t và tính qu n chúng. Chúng
có liên quan m t thi t và h tr l n nhau.
1.2.4.1. BHL mang tính ch t pháp lý:
Nh ng quy nh và n i dung v BHL ư c th ch hoá chúng thành nh ng lu t l , ch
chính sách, tiêu chu n và ư c hư ng d n cho m i c p m i ngành m i t ch c và cá
nhân nghiêm ch nh th c hi n. Nh ng chính sách, ch , quy ph m, tiêu chu n, ư c ban
hành rong
Trang 2
- công tác b o h lao ng là lu t pháp c a Nhà nư c. Xu t phát t quan i m: Con ngư i
là v n quý nh t, nên lu t pháp v b o h lao ng ư c nghiên c u, xây d ng nh m b o
v con ngư i trong s n xu t, m i cơ s kinh t và m i ngư i tham gia lao ng ph i có
trách nhi m tham gia nghiên c u, và th c hi n. ó là tính pháp lý c a công tác b o h lao
ng .
1.2.4.2. BHL mang tính KHKT:
M i ho t ng c a BHL nh m lo i tr các y u t nguy hi m, có h i, phòng và ch ng tai
n n, các b nh ngh nghi p... u xu t phát t nh ng cơ s c a KHKT. Các ho t ng i u
tra kh o sát phân tích i u ki n lao ng, ánh giá nh hư ng c a các y u t ch i n
con ngư i ra các gi i pháp ch ng ô nhi m, gi i pháp m b o an toàn u là nh ng
ho t ng khoa h c k thu t.
Hi n nay, vi c v n d ng các thành t u khoa h c k thu t m i vào công tác b o h lao
ng ngày càng ph bi n. Trong quá trình ki m tra m i hàn b ng tia gamma (γ), n u
không hi u bi t v tính ch t và tác d ng c a các tia phóng x thì không th có bi n pháp
phòng tránh có hi u qu . Nghiên c u các bi n pháp an toàn khi s d ng c n tr c, không
th ch có hi u bi t v cơ h c, s c b n v t li u mà còn nhi u v n khác như s cân b ng
c a c n c u, t m v i, i u khi n i n, t c nâng chuyên...
Mu n bi n i u ki n lao ng c c nh c thành i u ki n làm vi c tho i mái, mu n lo i tr
vĩnh vi n tai n n lao ng trong s n xu t, ph i gi i quy t nhi u v n t ng h p ph c t p
không nh ng ph i hi u bi t v k thu t chi u sáng, k thu t thông gió, cơ khí hoá, t ng
hoá... mà còn c n ph i có các ki n th c v tâm lý lao ng, th m m công nghi p, xã h i
h c lao ng... Vì v y công tác b o h lao ng mang tính ch t khoa h c k thu t t ng
h p.
1.2.4.3. BHL mang tính qu n chúng
T t c m i ngư i t ngư i s d ng lao ng n ngư i lao ng u là i tư ng c n ư c
b o v . ng th i h cũng là ch th ph i tham gia vào công tác BHL b o v mình và
b o v ngư i khác.
BHL có liên quan n t t c m i ngư i tham gia s n xu t. Công nhân là nh ng ngư i
thư ng xuyên ti p xúc v i máy móc, tr c ti p th c hi n các qui trình công ngh ... do ó
h có nhi u kh năng phát hi n nh ng sơ h trong công tác b o h lao ng, óng góp xây
d ng các bi n pháp v k thu t an toàn, tham gia góp ý ki n v m u mã, quy cách d ng c
phòng h , qu n áo làm vi c…
M t khác dù các qui trình, quy ph m an toàn ư c ra t m n âu, nhưng công nhân
chưa ư c h c t p, chưa ư c th m nhu n, chưa th y rõ ý nghĩa và t m quan tr ng c a nó
thì r t d vi ph m.
Mu n làm t t công tác b o h lao ng, ph i v n ng ư c ông o m i ngư i tham
gia. Cho nên BHL ch có k t qu khi ư c m i c p, m i ngành quan tâm, ư c m i
ngư i lao ng tích c c tham gia và t giác th c hi n các lu t l , ch tiêu chu n, bi n
pháp c i thi n i u ki n làm vi c, phòng ch ng tai n n lao ng, b nh ngh nghi p.
BHL là ho t ng hư ng v cơ s s n xu t và trư c h t là ngư i tr c ti p lao ng. Nó
liên quan v i qu n chúng lao ng. BHL b o v quy n l i và h nh phúc cho m i ngư i,
m i nhà, cho toàn xã h i, vì th BHL luôn mang tính qu n chúng sâu r ng.
1.3. NH NG N I DUNG C A CÔNG TÁC BHL
Trang 3
- Lao ng là ho t ng quan tr ng nh t c a con ngư i. Lao ng t o ra c a c i v t ch t cho
xã h i. Lao ng có năng su t, ch t lư ng và hi u qu cao là nhân t quy t nh s phát
tri n c a t nư c. Công tác BHL ư c th hi n rõ nét trong B Lu t Lao ng.
B Lu t Lao ng ã th ch hoá ư ng l i c a ng C ng s n Vi t Nam và c th hoá
các quy nh c a Hi n pháp nư c C ng hoà xã h i ch nghĩa Vi t Nam v lao ng, v s
d ng và qu n lý lao ng. B Lu t Lao ng b o v quy n làm vi c, l i ích và các quy n
khác c a ngư i lao ng, ng th i b o v quy n và l i ích h p pháp c a ngư i s d ng
lao ng, t o ra ư c m i quan h lao ng ư c hài hoà và n nh, góp ph n phát huy trí
sáng t o và tài năng c a ngư i lao ng trí óc và lao ng chân tay nh m t năng su t,
ch t lư ng và ti n b xã h i trong lao ng, s n xu t, d ch v góp ph n công nghi p hoá,
hi n i hoá t nư c, vì s nghi p dân giàu, nư c m nh, xã h i công b ng dân ch văn
minh.
t ư c nh ng m c tiêu ra trên và th c hi n y ba tính ch t c a BHL và
ph c v t t công tác BHL c a ng và Nhà nư c, BHL ph i ư c th hi n trong ba
n i dung ch y u sau:
1.3.1. N i dung khoa h c k thu t
Trong các n i dung c a công tác BHL thì n i dung khoa h c k thu t chi m m t v trí
quan tr ng, là ph n c t lõi lo i tr các y u t nguy hi m và có h i, c i thi n i u ki n
lao ng.
Khoa h c k thu t BHL là lĩnh v c khoa h c t ng h p và liên ngành, ư c hình thành và
phát tri n trên cơ s k t h p và s d ng thành t u các k t qu nghiên c u t khoa h c t
nhiên n khoa h c k thu t chuyên ngành.
Trong th i gian qua, khi n n kinh t th trư ng phát tri n m nh m , các thành ph n kinh t
không ng ng phát tri n, ô th ngày càng nhi u và i u t t y u x y ra là ô nhi m môi
trư ng ngày m t n ng n . Trư c tình hình ó, các nhà khoa h c ã vào cu c và liên t c có
các phương án, thi t k , thu gi và x lý các ô nhi m ó. Ph m vi và i tư ng nghiên c u
c a khoa h c k thu t BHL r t r ng nhưng cũng r t c th , g n li n v i i u ki n khí
h u, c i m t nhiên và con ngư i cũng như i u ki n s n xu t và trình kinh t . Khoa
h c k thu t BHL k t h p ch t ch gi a các khâu i u tra kh o sát, nghiên c u cơ b n
v i nghiên c u ng d ng và tri n khai.
Nh ng n i dung nghiên c u chính c a khoa h c k thu t BHL g m các v n v sinh
lao ng, k thu t v sinh, k thu t an toàn và phương ti n b o v . K thu t phòng ch ng
cháy n có nh ng tính ch t và c thù riêng nhưng cũng ư c coi là b ph n quan tr ng
liên quan n công tác BHL .
1.3.1.1. Khoa h c v sinh lao ng:
Trong quá trình lao ng, dây chuy n công ngh dù có hi n i bao nhiêu thì b i v n phát
sinh và hi n tư ng rò r khí, các y u t c h i v n c x y ra. B i v y, môn khoa h c V
sinh lao ng i sâu kh o sát, ánh giá các y u t nguy hi m và nghiên c u s nh hư ng
có h i n s c kho ngư i lao ng. Trên cơ s ó, khoa h c V sinh lao ng có nhi m
v ra các tiêu chu n gi i h n cho phép c a các y u t có h i, nghiên c u và ra các
ch ngh ngơi h p lý và ưa ra ư c các bi n pháp y h c và các phương hư ng cho các
gi i pháp c i thi n i u ki n làm vi c và ánh giá hi u qu c a các gi i pháp ó v i s c
kho c a ngư i lao ng. Khoa h c V sinh lao ng có nhi m v qu n lý và theo dõi s c
kho ngư i lao ng, s d ng các k t qu ã nghiên c u phát hi n s m các b nh ngh
nghi p cho ngư i lao ng, xu t các bi n pháp phòng ng a và i u tr . T yêu c u
c a khoa h c v sinh lao ng, các nhà khoa h c ph i nghiên c u các công ngh m i hơn,
Trang 4
- hi n i hơn, ưa ra ư c các lo i thi t b công ngh làm vi c có hi u qu và lo i tr các
y u t có h i nh hư ng t i s c kho ngư i lao ng.
1.3.1.2. Khoa h c v k thu t v sinh:
Khi khoa h c V sinh lao ng ã phát hi n và ưa ra ư c nh ng nh hư ng l n c a quá
trình công ngh n s c kho ngư i lao ng thì căn c vào t ng v n c th , khoa h c
k thu t v sinh s cho ra các thi t b công ngh làm gi m ho c lo i tr các y u t có
h i n dư i m c cho phép, không gây h i cho ngư i lao ng. Các ngành v k thu t v
sinh như thông gió, ch ng nóng i u hoà không khí, ch ng b i và hơi khí c, ch ng n
và rung ng, ch ng các b c x có h i, k thu t chi u sáng,... ó là nh ng lĩnh v c khoa
h c c a các chuyên ngành i sâu nghiên c u và ng d ng các gi i pháp khoa h c k thu t
lo i tr các y u t nguy hi m, c h i, c i thi n môi trư ng làm vi c, t o ra i u ki n
lao ng t t hơn cho ngư i lao ng. Trên cơ s ó, nâng cao ư c năng su t lao ng và
tai n n lao ng gi m i và các b nh ngh nghi p c a ngư i lao ng cũng ít xu t hi n.
M i gi i pháp k thu t v sinh u nh m m c ích c i thi n i u ki n lao ng và góp
ph n gi gìn môi trư ng xung quanh. B i v y, BHL và b o v môi trư ng là hai khâu
c a m t quá trình, g n bó m t thi t v i nhau, hai quá trình ó luôn h tr nhau ngày càng
hoàn thi n hơn.
Các quy trình công ngh và các thi t b x lý các y u t c h i m b o an toàn ph i phù
h p v i trình , s c kho c a ngư i lao ng trong su t quá trình lao ng.
1.3.1.3. Khoa h c v k thu t an toàn:
K thu t an toàn là ngành khoa h c nghiên c u các thi t b công ngh ư c ưa vào s
d ng trong lao ng s n xu t lo i tr các y u t nguy hi m.
Các h th ng bi n pháp an toàn không ng ng ư c c i ti n nh m b o v ngư i lao ng
tránh ư c các y u t nguy hi m và có h i, gây ch n thương trong s n xu t. t ư c
các v n ó, khoa h c k thu t an toàn c n i sâu nghiên c u và ánh giá tình tr ng an
toàn c a các thi t b và quá trình s n xu t, ra nh ng yêu c u an toàn khi s d ng các
thi t b , các cơ c u an toàn b o v con ngư i khi ti p xúc v i các b ph n nguy hi m, ti n
hành xây d ng các tiêu chu n, quy trình, hư ng d n n i quy an toàn bu c ngư i lao
ng ph i ch p hành y . S ho t ng c a các thi t b an toàn c n ph i ư c theo dõi
thư ng xuyên.
Vi c áp d ng các thành t u v t ng hoá, i u khi n h c có th cách ly ngư i lao
ng ra xa các vùng nguy hi m và c h i là m t phương hư ng h t s c quan tr ng trong
K thu t an toàn. i u ó s làm cho ngư i lao ng an tâm lao ng s n xu t.
Vi c lo i tr các y u t nguy hi m và có h i ngay t khâu thi t k là m t phương hư ng
tích c c th c hi n vi c chuy n t “K thu t an toàn” sang “An toàn k thu t”.
1.3.1.4. Khoa h c v phương ti n b o v ngư i lao ng:
V i các bi n pháp v sinh lao ng, k thu t v sinh và các bi n pháp k thu t an toàn
không lo i tr ư c h t các y u t nh hư ng t i s c kho ngư i lao ng thì khoa h c v
các hương ti n b o v ngư i lao ng có nhi m v nghiên c u, thi t k ch t o nh ng
phương ti n b o v t p th ho c cá nhân s d ng trong s n xu t nh m ch ng l i nh ng y u
t nguy hi m và có h i. có ư c nh ng phương ti n b o v hi u qu , ch t lư ng và có
th m m cao, ngành khoa h c v phương ti n b o v ã s d ng r t nhi u thành t u
c a các ngành khoa h c, t v t lý, hoá h c, khoa h c v v t li u, m thu t công nghi p,
công ngh hoá h c,...
Trang 5
- Khi n n kinh t phát tri n nhanh, nhi u ngành k thu t m i ra i thì ngành s n xu t các
phương ti n BHL cũng phát tri n theo. Các lo i phương ti n b o v cá nhân như mũ b o
v u, găng tay và ng ch ng cháy, m t n l c hơi khí c, kính hàn ch ng b c x có
h i,... là nh ng th t i thi u c n ph i có trong quá trình lao ng.
1.3.1.5. Khoa h c v ng d ng:
Nhi u ngành khoa h c m i ra i ã ư c ng d ng nhi u và có hi u qu l n trong
BHL . Các ngành khoa h c, i n t , i u khi n, k thu t tin, ... ã ư c ng d ng trong
khi gi i quy t các v n v BHL . c bi t khoa h c v Ecgônômi, v i tính a d ng và
phong phú c a nó ã thâm nh p nhanh chóng vào h u h t c a n i dung BHL . Khoa h c
Êgônômi ã giúp các nhà thi t k nghiên c u, ánh giá và ch t o ra nhi u thi t b , công
c lao ng phù h p v i t ng dân t c, Êgônômi ã i sâu nghiên c u kích c phương ti n
b o h cho t ng ngư i lao ng, sao cho ngư i lao ng có tâm lý làm vi c tho i mái,
h yên tâm sáng t o trong lao ng, c ng hi n nhi u nh t cho xã h i v tư duy cũng như
v c a c i v t ch t. Êgônômi ã làm tăng các y u t thu n l i và gi m b t các y u t
không thu n l i cho ngư i lao ng, c bi t là gi m ho c làm m t h n các y u t d gây
tai n n và các b nh ngh nghi p cho ngư i lao ng.
1.3.2. N i dung xây d ng và th c hi n pháp lu t v BHL
m i qu c gia công tác BHL ư c ưa ra m t lu t riêng ho c thành m t chương v
BHL trong b lu t lao ng, m t s nư c, ban hành dư i d ng m t văn b n dư i lu t
như pháp l nh i u l ...
Các nhà lý lu n tư s n l p lu n r ng: “Tai n n lao ng trong s n xu t là không th tránh
kh i, khi năng su t lao ng tăng thì tai n n lao ng cũng tăng lên theo”. H nêu lên lý l
như v y nh m xoa d u s u tranh c a giai c p công nhân và che d u tình tr ng s n xu t
thi u các bi n pháp an toàn.
Th c ra, s tai n n x y ra hàng năm các nư c tư b n tăng lên có nh ng nguyên nhân
c a nó. Ch ng h n, công nhân ph i làm vi c v i cư ng lao ng quá cao, th i gian quá
dài, thi t b s n xu t thi u các cơ c u an toàn c n thi t. Nơi làm vi c không m b o i u
ki n v sinh, chưa có ch b i dư ng thích áng i v i ngư i lao ng v.v...
Dư i ch xã h i ch nghĩa, khi ngư i lao ng ã ư c hoàn toàn gi i phóng và tr
thành ngư i ch xã h i, lao ng ã tr thành vinh d và nghĩa v thiêng liêng c a con
ngư i. B o h lao ng tr thành chính sách l n c a ng và Nhà nư c.
Vi t Nam quá trình xây d ng và phát tri n h th ng lu t pháp ch chính sách BHL
ã ư c ng và Nhà nư c h t s c quan tâm.
1.3.3. N i dung giáo d c, v n ng qu n chúng làm t t công tác BHL
Mu n cho các bi n pháp khoa h c k thu t cũng như các quy nh v BHL ư c th c
hi n, trư c h t là ph i làm cho ngư i lao ng nh n th c ư c h v a là i tư ng v n
ng v a là ch th c a ho t ng BHL . N i dung giáo d c và v n ng qu n chúng bao
g m tuyên truy n v n ng và t ch c th c hi n.
1.3.3.1. Tuyên truy n v n ng:
Ph i thư ng xuyên tuyên truy n cho ngư i lao ng hi u ư c s c n thi t ph i m b o
an toàn trong s n xu t, ph i nâng cao s hi u bi t v BHL , ph i có hi u bi t v k thu t
và thành th o các công vi c tránh x y ra tai n n lao ng và b o v quy n l i lao ng
c a mình.
Trang 6
- Giáo d c ý th c lao ng có k lu t, b o m nguyên t c an toàn, th c hi n nghiêm ch nh
tiêu chu n, quy nh, n i quy an toàn, ch ng làm b a, làm u. V n ng qu n chúng phát
huy sáng ki n t c i thi n i u ki n làm vi c, bi t làm vi c v i các phương ti n b o v cá
nhân.
1.3.3.2. T ch c th c hi n:
Ph i bi t t ch c t t ch t ki m tra c a các cơ s s n xu t, duy trì t t m ng lư i v
sinh viên ho t ng các cơ s s n xu t. Ngư i s d ng lao ng ph i t ch c h c t p,
giáo d c, d y ngh khi tuy n d ng lao ng, làm cho h th y ư c công tác BHL mang
l i quy n l i sát th c, nâng cao m c s ng c a b n thân gia ình h và s n xu t ra ư c
nhi u c a c i v t ch t cho xã h i. ng th i ngư i s d ng lao ng cũng ph i giáo d c
cho ngư i lao ng ph i có nghĩa v tuyên truy n sâu r ng trong qu n chúng v BHL ,
m i ngư i cùng có ý th c th c hi n.
T ch c công oàn là m t t ch c chính tr - xã h i r ng l n c a ngư i lao ng. Công
oàn có nhi m v t ch c và ch o phong trào qu n chúng làm công tác BHL . Phong
trào “B o m an toàn và v sinh lao ng” do Công oàn phát ng ã phát tri n r ng rãi
và ã ư c qu n chúng lao ng trong c nư c tham gia tích c c.
1.4. M i quan h gi a BHL và môi trư ng
V n môi trư ng nói chung hay môi trư ng lao ng nói riêng là m t v n th i s c p
bách ư c c p n v i quy mô toàn c u.
Các nhà khoa h c t lâu ã bi t ư c s th i các khí gây “ Hi u ng nhà kính” có th làm
trái t nóng d n lên. Hi u ng nhà kính là k t qu ho t ng c a con ngư i trong quá
trình s d ng các lo i nhiên li u hoá th ch (d u m , than á, khí t ...) ã th i ra b u khí
quy n m t kh i lư ng r t l n các ch t c h i ( trong s ó quan tr ng nh t là CO2 ).
Nh ng khí c này có xu hư ng ph n x ánh sáng, làm trái t nóng d n lên.
Các nhà khoa h c cho r ng trong vòng 50 năm n a s phát th i ó s làm cho nhi t
tăng lên t 1,50 n 4,50 . Trong su t 30 năm qua, c 10 năm khu v c này l i tăng thêm
1 Fahrenheit ( 10 F tương ương 0,550 C). Gi ây các dòng sông băng Alaska và B c
Xiberie ang b t u tan ch y. i u này s d n n m c nư c bi n dâng cao, nh n chìm
m t s mi n duyên h i và nh ng hòn o, là m m móng c a nh ng tr n bão l t th k và
nh ng nguy cơ c a th m ho sinh thái. Trong năm 1997, hi n tư ng EnNino ã làm nhi t
trung bình c a b u khí quy n tăng 0,430 C.
M u ch t c a tai h a, m t ph n chính n m các ho t ng c a con ngư i. M i năm, con
ngư i ít nh t 7 t t n Cácbon vào b u khí quy n. Ngày nay khí CO2 trong không khí
nhi u hơn kho ng 30% so v i năm 1860. Th gi i công nghi p cung c p kho ng m t n a
lư ng khí th i trên trái t. Trong b n danh sách v hi u ng nhà kính ( do v tinh M xác
nh), vùng b ô nhi m nhi u nh t là khu v c bi n Ban Tích, ti p theo là b bi n phía tây
Hàn Qu c...
N u con ngư i hôm nay không th c hi n các bi n pháp h u hi u gi m b t s nóng lên
c a trái t, thì không ch hôm nay mà c th h mai sau s ph i h ng ch u h u qu to l n
do s " n i gi n" c a thiên nhiên.
có ư c m t gi i pháp t t t o nên m t môi trư ng lao ng phù h p cho ngư i lao
ng, òi h i s tham gia c a nhi u ngành khoa h c, ư c d a trên 4 y u t cơ b n sau:
- Ngăn ch n và h n ch s lan t a các y u t nguy hi m và có h i t ngu n phát sinh. Bi n
pháp tích c c nh t là thay i công ngh s n xu t v i các nguyên li u và nhiên li u s ch,
thi t k và trang b nh ng thi t b , dây chuy n s n xu t không làm ô nhi m môi trư ng...
Trang 7
- - Thu h i và x lý các y u t gây ô nhi m.
- X lý các ch t th i trư c khi th i ra không làm ô nhi m môi trư ng.
- Trang b các phương ti n b o v cá nhân.
Trang 8
- CHƯƠNG 2
LU T PHÁP, CH CHÍNH SÁCH BHL
2.1. H th ng lu t pháp ch chính sách BHL c a Vi t nam
Trong th p niên 90 nh m áp ng nhu c u c a công cu c i m i và s nghi p công
nghi p hoá, hi n i hoá t nư c chúng ta ã y m nh công tác xây d ng pháp lu t nói
chung và pháp lu t BHL nói riêng. n nay chúng ta ã có m t h th ng văn b n pháp
lu t ch chính sách BHL tương i y .
H th ng lu t pháp ch chính sách BHL g m 3 ph n:
Ph n I: B lu t lao ng và các lu t khác có liên quan n ATVSL .
Ph n II: Ngh nh 06/CP và các ngh nh khác liên quan n ATVSL .
Ph n III: Các thông tư, ch th , tiêu chu n qui ph m ATVSL .
Có th minh h a h th ng lu t pháp ch chính sách BHL c a Vi t Nam b ng sơ
sau:
2.1.1. B lu t lao ng và các lu t pháp có liên quan n ATVSL
a/ M t s i u c a B lu t Lao ng ( ngoài chương IX ) có liên quan n ATVSL :
Căn c vào quy nh i u 56 c a Hi n pháp nư c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t nam: "
Nhà nư c ban hành chính sách, ch b o h lao ng, Nhà nư c quy nh th i gian lao
ng, ch ti n lương, ch ngh nghơi và ch b o hi m xã h i i v i viên ch c
Nhà nư c và nh ng ngư i làm công ăn lương..." B lu t Lao ng c a nư c C ng hòa xã
h i ch nghĩa Vi t Nam ã ư c Qu c h i thông qua ngày 23/6/1994 và có hi u l c t
01/01/1995.
Pháp lu t lao ng quy nh quy n và nghĩa v c a ngư i lao ng và c a ngư i s d ng
lao ng, các tiêu chu n lao ng, các nguyên t c s d ng và qu n lý lao ng, góp ph n
thúc y s n xu t.
Trong B lu t Lao ng có chương IX v " An toàn lao ng, v sinh lao ng" v i 14
i u ( t i u 95 n i u 108 s ư c trình bày ph n sau).
Trang 9
- Ngoài chương IX v “ An toàn lao ng, v sinh lao ng” trong B lu t Lao ng có
nhi u i u thu c các chương khác nhau cùng c p n nh ng v n có liên quan n
BHL v i nh ng n i dung cơ b n c a m t s i u chính sau:
- i u 29. Chương IV qui nh h p ng lao ng ngoài các n i dung khác ph i có n i
dung i u ki n v an toàn lao ng, v sinh lao ng.
- i u 39. Chương IV qui nh m t trong nhi u trư ng h p v ch m d t h p ng là:
Ngư i s d ng lao ng không ư c ơn phương ch m d t h p ng lao ng khi ngư i
lao ng m au hay b tai n n lao ng, b nh ngh nghi p ang i u tr , i u dư ng theo
quy t nh c a th y thu c.
- i u 46. Chương V qui nh m t trong nh ng n i dung ch y u c a tho ư c t p th là
an toàn lao ng, v sinh lao ng.
- i u 68 ti t 2 Chương VII qui nh vi c rút ng n th i gian làm vi c i v i nh ng ngư i
làm công vi c c bi t n ng nh c, c h i, nguy hi m.
- i u 69 Chương VII quy nh s gi làm thêm không ư c vư t quá trong m t ngày và
trong m t năm.
- i u 71 Chương VII quy nh th i gian ngh ngơi trong th i gian làm vi c, gi a hai ca
làm vi c.
- i u 84 Chương VIII qui nh các hình th c x lý ngư i vi ph m k lu t lao ng trong
ó có vi ph m n i dung ATVSL .
- i u 113 Chương X quy nh không ư c s d ng lao ng n làm nh ng công vi c
n ng nh c, nguy hi m, c h i ã ư c quy nh.
- i u 121 Chương XI quy nh c m ngư i lao ng chưa thành niên làm nh ng công vi c
n ng nh c, nguy hi m, ti p xúc v i các ch t c h i theo danh m c quy nh.
- i u 127 Chương XI quy nh ph i tuân theo nh ng quy nh v i u ki n lao ng,
công c lao ng, an toàn lao ng, v sinh lao ng phù h p v i ngư i tàn t t.
- i u 143 ti t 1 Chương XII quy nh vi c tr lương, chi phí cho ngư i lao ng trong
th i gian ngh vi c ch a tr vì tai n n lao ng ho c b nh ngh nghi p.
- i u 143 ti t 2 Chương XII quy nh ch t tu t, tr c p thêm m t l n cho thân nhân
ngư i lao ng b ch t do tai n n lao ng, b nh ngh nghi p.
Ngày 02/04/2002 Qu c h i ã có lu t Qu c H i s 35/2002 v s a i, b sung m t s
i u c a B lu t Lao ng ( v ư c Qu c h ikhoá IX kỳ h p th 5 thông qua ngày
23/6/1994)
Ngày 11/4/2007 Ch t ch nư c ã l nh công b lu t s 02/2007/LưCTN v lu t s i, b
sung i u 73 c a B lu t Lao ng. Theo ó t năm 2007, ngư i lao ng s ư c ngh
làm vi c hư ng nguyên lương ngày gi t Hùng Vương ( ngày 10/3 âm l ch) và như v y
t ng ngày l t t ư c ngh trong năm là 09 ngày.
b/ M t s lu t, pháp l nh có liên quan n an toàn v sinh lao ng:
B lu t Lao ng chưa có th c p m i v n , m i khía c nh có liên quan n ATL ,
VSL , do ó trong th c t còn nhi u lu t, pháp l nh v i m t s i u kho n liên quan n
n i dung này. Trong s ó c n quan tâm n m t s văn b n pháp lý sau:
- Lu t b o v môi trư ng (1993) v i các i u 11, 19, 29 c p nv n áp d ng công
ngh tiên ti n, công ngh s ch, v n nh p kh u, xu t kh u máy móc thi t b , nh ng hành
Trang 10
- vi b nghiêm c m ... có liên quan n b o v môi trư ng và c v n ATVSL trong
doanh nghi p nh ng m c nh t nh.
- Lu t b o v s c kho nhân dân (1989) v i các i u 9, 10, 14 c p n v sinh trong s n
xu t, b o qu n, v n chuy n và b o v hoá ch t, v sinh các ch t th i trong công nghi p và
trong sinh ho t, v sinh lao ng.
- Pháp l nh qui nh v vi c qu n lý nhà nư c i v i công tác PCCC (1961). Tuy cháy
trong ph m vi vĩ mô không ph i là n i dung c a công tác BHL , nhưng trong các doanh
nghi p cháy n thư ng do m t an toàn, v sinh gây ra, do ó v n m b o an toàn
VSL , phòng ch ng cháy n g n bó ch t ch v i nhau và u là nh ng n i dung k ho ch
BHL c a doanh nghi p.
- Lu t Công oàn (1990). Trong lu t này, trách nhi m và quy n Công oàn trong công tác
BHL ư c nêu r t c th trong i u 6 chương II, t vi c ph i h p nghiên c u ng d ng
khoa h c k thu t BHL , xây d ng tiêu chu n quy ph m ATL , VSL n trách nhi m
tuyên truy n giáo d c BHL cho ngư i lao ng, ki m tra vi c ch p hành pháp lu t
BHL , tham gia i u tra tai n n lao ng...
- Lu t hình s (1999). Trong ó có nhi u i u v i t i danh liên quan n ATL , VSL
như i u 227 (T i vi ph m quy nh v ATL , VSL ...), i u 229 (T i vi ph m quy nh
v xây d ng gây h u qu nghiêm tr ng), i u 236, 237 liên quan n ch t phóng x , i u
239, 240 liên quan n ch t cháy, ch t c và v n phòng cháy...
2.1.2. Ngh nh 06/CP và các ngh nh khác có liên quan
Trong h th ng các văn b n pháp lu t v BHL các ngh nh có m t v trí r t quan tr ng,
c bi t là ngh nh 06/CP c a Chính ph ngày 20/1/1995 qui nh chi ti t m t s i u
c a B lu t Lao ng v ATL , VSL .
Ngh nh 06/CP g m 7 chương 24 i u:
Chương I. i tư ng và ph m vi áp d ng.
Chương II. An toàn lao ng, v sinh lao ng.
Chương III. Tai n n lao ng và b nh ngh nghi p.
Chương IV. Quy n và nghĩa v c a ngư i s d ng lao ng, ngư i lao ng.
Chương V. Trách nhi m c a cơ quan nhà nư c.
Chương VI. Trách nhi m c a t ch c công oàn.
Chương VII. i u kho n thi hành.
Trong ngh nh, v n ATL , VSL ã ư c nêu khá c th và cơ b n, nó ư c t
trong t ng th c a v n lao ng v i nh ng khía c nh khác c a lao ng, ư c nêu lên
m t cách ch t ch và hoàn thi n hơn so v i nh ng văn b n trư c ó.
Ngày 27/12/2002 chính ph ã ban hành ngh nh s 110/2002/N ưCP v vi c s a i,
b sung m t s i u c a Ngh nh 06?CP ( ban hành ngày 20/01/1995) quy nh chi ti t
m t s i u c a B lu t lao ng v an toàn lao ng, v sinh lao ng.
Ngoài ra còn m t s ngh nh khác v i m t s n i dung có liên quan n ATVSL như:
- Ngh nh 195/CP (31/12/1994) c a Chính ph qui nh chi ti t và hư ng d n thi hành
m ts i u c a B lu t Lao ng v th i gi làm vi c, th i gi ngh ngơi.
Trang 11
- - Ngh nh 38/CP (25/6/1996) c a Chính ph qui nh x ph t hành chính v hành vi vi
ph m pháp lu t lao ng trong ó có nh ng qui nh liên quan n hành vi vi ph m v
ATVSL .
- Ngh nh 46/CP (6/8/1996) c a Chính ph qui nh x ph t hành chính trong lĩnh v c
qu n lý Nhà nư c v y t , trong ó có m t s quy nh liên quan n hành vi vi ph m v
VSL .
2.1.3. Các Ch th , Thông tư có liên quan n ATVSL
a. Các ch th :
Căn c vào các i u trong chương IX B lu t Lao ng, Ngh nh 06/CP và tình hình
th c t , Th tư ng ã ban hành các ch th nh ng th i i m thích h p, ch o vi c y
m nh công tác ATVSL , phòng ch ng cháy n ...
Trong s các ch th ư c ban hành trong th i gian th c hi n B lu t Lao ng, có 2 ch
th quan tr ng có tác d ng trong m t th i gian tương i dài, ó là:
- Ch th s 237/TTg (19/4/1996) c a Th tương Chính ph v vi c tăng cư ng các bi n
pháp th c hi n công tác PCCC. Ch th ã nêu rõ nguyên nhân x y ra nhi u v cháy, gây
thi t h i nghiêm tr ng là do vi c qu n lý và t ch c th c hi n công tác PCCC c a các c p,
ngành cơ s và công dân chưa t t.
- Ch th s 13/1998/CTưTTg (26/3/1998) c a Th tư ng Chính ph v vi c tăng cư ng
ch o và t ch c th c hi n công tác BHL trong tình hình m i. ây là m t ch th r t
quan tr ng có tác d ng tăng cư ng và nâng cao hi u l c qu n lý nhà nư c, vai trò, trách
nhi m c a m i t ch c, cá nhân trong vi c b o m ATVSL , phòng ch ng cháy n , duy
trì và c i thi n i u ki n làm vi c, b o m s c kh e và an toàn cho ngư i lao ng trong
nh ng năm cu i c a th k XX và trong th i gian u c a th k XXI.
b. Các Thông tư:
Có nhi u thông tư liên quan n ATVSL , nhưng ây ch nêu lên nh ng thông tư
c p t i các v n thu c nghĩa v và quy n c a ngư i s d ng lao ng và ngư i lao
ng:
- Thông tư liên t ch s 14/1998/TTLT-BL TBXH-BYT-TL L VN (31/10/1998) hư ng
2.2. Nh ng n i dung v ATVSL trong b lu t lao ng
Nh ng n i dung này ư c quy nh ch y u trong Chương IX v " An toàn lao ng, v
sinh lao ng " c a B lu t Lao ng và ư c quy nh chi ti t trong Ngh nh 06/CP
ngày 20/1/1995 c a Chính ph .
2.2.1. i tư ng và ph m vi áp d ng chương IX B lu t Lao ng và ngh nh
06/CP:
( ư c quy nh trong i u 2, 3, 4 chương I B lu t Lao ng và ư c c th hóa trong
i u 1 Ngh nh 06/CP)
i tư ng và ph m vi ư c áp d ng các qui nh v ATL , VSL bao g m: M i t
ch c, cá nhân s d ng lao ng, m i công ch c, viên ch c, m i ngư i lao ng k c
ngư i h c ngh , th vi c trong các lĩnh v c, các thành ph n kinh t , trong l c lư ng vũ
trang và các doanh nghi p, t ch c, cơ quan nư c ngoài, t ch c qu c t óng trên lãnh
th Vi t Nam.
2.2.2. An toàn lao ng, v sinh lao ng:
Trang 12
- ư c th hi n trong t ng ph n ho c toàn b các i u 96, 97, 98, 100, 101, 102, 103, 104
c a B lu t lao ng và ư c c th hóa trong chương II c a N 06/CP t i u 2 n i u
8 bao g m các n i dung chính sau:
- Trong xây d ng, m r ng, c i t o các công trình, s d ng, b o qu n, lưu gi các lo i
máy, thi t b , v t tư, các ch t có yêu c u nghiêm ng t v ATL , VSL , các ch u tư,
ngư i s d ng lao ng ph i l p lu n ch ng v các bi n pháp m b o ATL , VSL .
Lu n ch ng ph i có y n i dung v i các bi n pháp phòng ng a, x lý và ph i ư c cơ
quan thanh tra ATVSL ch p thu n. Ph i c th hoá các yêu c u, n i dung, bi n pháp
m b o ATVSL theo lu n ch ng ã ư c duy t khi th c hi n.
- Vi c th c hi n tiêu chu n ATL , VSL là b t bu c. Ngư i s d ng lao ng ph i xây
d ng qui trình m b o ATVSL cho t ng lo i máy, thi t b , v t tư và n i quy nơi làm
vi c.
- Vi c nh p kh u các lo i máy, thi t b , v t tư, các ch t có yêu c u nghiêm ngh t v
ATL , VSL ph i ư c phép c a cơ quan có th m quy n.
- Nơi làm vi c có nhi u y u t c h i ph i ki m tra o lư ng các y u t c h i ít nh t
m i năm m t l n, ph i l p h sơ lưu gi và theo dõi úng qui nh. Ph i ki m tra và có
bi n pháp x lý ngay khi th y có hi n tư ng b t thư ng.
- Quy nh nh ng vi c c n làm nơi làm vi c có y u t nguy hi m c h i d gây tai n n
lao ng c p c u tai n n, x lý s c như: trang b phương ti n c p c u, l p phương án
x lý s c , t ch c i c p c u...
- Quy nh nh ng bi n pháp khác nh m tăng cư ng b o m ATVSL , b o v s c kh e
cho ngư i lao ng như: trang b phương ti n b o v cá nhân, khám s c kho nh kỳ,
hu n luy n v ATVSL , b i dư ng hi n v t cho ngư i lao ng...
2.2.3. Tai n n lao ng, b nh ngh nghi p:
ư c quy nh trongcác i u 105, 106, 107, 108 c a B lu t Lao ng và ư c c th hóa
trong các i u 9, 10, 11, 12 chương III ngh nh 06/CP v i nh ng n i dung chính sau:
- Trách nhi m ngư i s d ng lao ng i v i ngư i b tai n n lao ng: Sơ c u, c p c u
k p th i. Tai n n lao ng n ng, ch t ngư i ph i gi nguyên hi n trư ng và báo ngay cho
cơ quan Lao ng, Y t , Công oàn c p t nh và Công an g n nh t.
- Trách nhi m c a ngư i s d ng lao ng i v i ngư i m c b nh ngh nghi p là ph i
i u tr theo chuyên khoa, khám s c kh e nh kỳ và l p h sơ s c kh e riêng bi t.
- Trách nhi m ngư i s d ng lao ng b i thư ng cho ngư i b tai n n lao ng ho c b nh
ngh nghi p.
- Trách nhi m ngư i s d ng lao ng t ch c i u tra các v tai n n lao ng có s tham
gia c a i di n BCH Công oàn, l p biên b n theo úng quy nh.
- Trách nhi m khai báo, th ng kê và báo cáo t t c các v tai n n lao ng các trư ng h p
b b nh ngh nghi p.
2.2.4. Cơ ch 3 bên trong công tác BHL :
Cơ ch 3 bên b t ngu n t mô hình t ch c và ho t ng c a t ch c lao ng qu c t
(ILO). T ch c này ư c thành l p năm 1919, t năm 1944 ho t ng như m t t ch c
chuyên môn g n li n v i Liên h p qu c. Các thành viên Liên hơp qu c ương nhiên là
thành viên c a ILO. Hàng năm ILO h p h i ngh toàn th . oàn i bi u m i nư c g m 3
bên: 1 i di n chính ph , 1 i di n ngư i s d ng lao ng và 1 i di n ngư i lao ng
( Công oàn) BHL là m t v n quan tr ng thu c ph m trù lao ng, nó có liên quan
Trang 13
- n nghĩa v và quy n c a 3 bên: Nhà nư c, Ngư i s d ng lao ng, Ngư i lao ng ( i
di n là t ch c công oàn), m t khác BHL là m t công tác r t a d ng và ph c t p, nó
òi h i ph i có s c ng tác, ph i h p ch t ch c a 3 bên thì công tác BHL m i t k t
qu t t.
2.2.5. Nghĩa v và quy n c a các bên trong công tác BHL
a/ Nghĩa v và quy n c a Nhà nư c. Qu n lý Nhà nư c trong BHL :
( i u 95, 180, 181 c a B lu t Lao ng, i u 17, 18, 19 c a N 06/CP)
*Nghĩa v và quy n c a nhà nư c:
- Xây d ng và ban hành lu t pháp, ch chính sách BHL , h th ng tiêu chu n, quy
trình, quy ph m v ATL , VSL .
- Qu n lý nhà nư c v BHL : Hư ng d n ch o các ngành, các c p th c hi n lu t pháp,
ch chính sách, tiêu chu n, quy trình, quy ph m v ATVSL . Ki m tra, ôn c, thanh
tra vi c th c hi n. Khen thư ng nh ng ơn v , cá nhân có thành tích và x lý các vi ph m
v ATVSL .
- L p chương trình qu c gia v BHL ưa vào k ho ch phát tri n kinh t - xã h i và ngân
sách Nhà nư c. u tư nghiên c u khoa h c k thu t BHL , ào t o cán b BHL .
* B máy t ch c qu n lý công tác BHL trung ương, a phương:
- H i ng qu c gia v ATL , VSL (g i t t là BHL ) ư c thành l p theo i u 18 c a
N 06/CP. H i ng làm nhi m v tư v n cho Th tư ng Chính ph và t ch c ph i h p
ho t ng c a các ngành, các c p v ATL , VSL .
- B L TBXH th c hi n qu n lý nhà nư c v ATL i v i các ngành và các a phương
trong c nư c, có trách nhi m:
+ Xây d ng, trình ban hành ho c ban hành các các văn b n pháp lu t, ch chính sách
BHL , h th ng quy ph m Nhà nư c v ATL , tiêu chu n phân lo i lao ng theo i u
ki n lao ng.
+ Hư ng d n ch o các ngành các c p th c hi n văn b n trên, qu n lý th ng nh t h
th ng quy ph m trên.
+ Thanh tra v ATL .
+ Thông tin, hu n luy n v ATVSL .
+ H p tác qu c t trong lĩnh v c ATL .
- B Y t th c hi n qu n lý Nhà nư c trong lĩnh v c VSL , có trách nhi m:
+ Xây d ng, trình ban hành ho c ban hành và qu n lý th ng nh t h th ng quy ph m
VSL , tiêu chu n s c kh e i v i các ngh , công vi c.
+ Hư ng d n, ch o các ngành, các c p th c hi n các quy nh v VSL .
+Thanh tra v v sinh lao ng.
+ T ch c khám s c kh e và i u tr b nh ngh nghi p cho ngư i lao ng.
+ H p tác qu c t trong lĩnh v c VSL .
- B Khoa h c công ngh và môi trư ng có trách nhi m:
+ Qu n lý th ng nh t vi c nghiên c u và ng d ng khoa h c k thu t v ATL , VSL .
Trang 14
- + Ban hành h th ng tiêu chu n ch t lư ng, quy cách các phương ti n b o v cá nhân
trong lao ng.
+ Ph i h p v i B L TBXH, B Y t xây d ng, ban hành và qu n lý th ng nh t h th ng
tiêu chu n k thu t Nhà nư c v ATL , VSL .
- B Giáo d c và ào t o có trách nhi m ch o vi c ưa n i dung ATL , VSL vào
chương trình gi ng d y trong các trư ng i h c, các trư ng K thu t, qu n lý và d y
ngh .
- Các b và các ngành khác có trách nhi m ban hành h th ng tiêu chu n, quy ph m
ATL , VSL c p ngành mình sau khi có th a thu n b ng văn b n c a B L TBXH, B
Yt .
Vi c qu n lý nhà nư c v ATL , VSL trong các lĩnh v c: Phóng x , thăm dò khai thác
d u khí, các phương ti n v n t i ư ng s t, ư ng b , ư ng hàng không và trong các ơn
v thu c l c lư ng vũ trang do các cơ quan qu n lý ngành ó ch u trách nhi m có s ph i
h p c a B L TBXH và B Y t .
- U ban nhân dân t nh, Thành ph tr c thu c trung ương có trách nhi m:
+ Th c hi n qu n lý Nhà nư c v ATL , VSL trong ph m vi a phương mình.
+ Xây d ng các m c tiêu m b o an toàn, v sinh và c i thi n i u ki n lao ng ưa
vào k ho ch phát tri n kinh t ư xã h i và ngân sách a phương.
b/ Nghĩa v và Quy n c a Ngư i s d ng lao ng:
*Nghĩa v c a Ngư i s d ng lao ng : i u 13 chương IV c a N 06/CP quy nh
ngư i s d ng lao ng có 7 nghĩa v sau:
- Hàng năm khi xây d ng k ho ch s n xu t kinh doanh c a xí nghi p ph i l p k ho ch,
bi n pháp ATL , VSL và c i thi n i u ki n lao ng.
-Trang b y phương ti n b o v cá nhân và các ch khác v an toàn, v sinh lao
ng theo quy nh c a Nhà nư c.
-Có k ho ch giám sát vi c th c hi n các quy nh, n i quy, biên pháp an toàn, v sinh lao
ng. Ph i h p v i công oàn cơ s xây d ng và duy trì s ho t ng c a m ng lư i an
toàn viên và v sinh viên.
-Xây d ng n i quy, quy trình an toàn, v sinh lao ng.
-T ch c hu n luy n, hư ng d n các tiêu chu n, quy nh, bi n pháp an toàn, v sinh lao
ng i v i ngư i lao ng.
-T ch c khám s c kho nh kỳ cho ngư i lao ng theo tiêu chu n ch quy nh.
- Ch p hành nghiêm ch nh quy nh khai báo, i u tra tai n n lao ng, b nh ngh nghi p
và nh kỳ 6 tháng, hàng năm báo cáo k t qu , tình hình th c hi n ATL , VSL , c i thi n
i u ki n lao ng v i S L TBXH nơi doanh nghi p ho t ng.
* Quy n c a Ngư i s d ng lao ng:
i u 14 chương IVc a N 06/CP quy nh ngư i s d ng lao ng có 3 quy n sau:
- Bu c ngư i lao ng ph i tuân th các quy nh, n i quy, bi n pháp ATL , VSL .
Khen thư ng ngư i ch p hành t t và k lu t ngư i vi ph m trong vi c th c hi n ATL ,
VSL .
Trang 15
- - Khi u n i v i cơ quan Nhà nư c có th m quy n v quy t nh c a Thanh tra v ATL ,
VSL nhưng v n ph i nghiêm ch nh ch p hành quy t nh ó.
c/ Nghĩa v và Quy n c a ngư i lao ng trong công tác BHL :
* Nghĩa v c a Ngư i lao ng:
i u 15 chương IV Ngh nh 06/CP quy nh ngư i lao ng có 3 nghĩa v sau:
- Ch p hành các quy nh, n i quy v ATL , VSL có liên quan n công vi c, nhi m v
ư c giao.
- Ph i s d ng và b o qu n các phương ti n b o v cá nhân ã ư c trang b , n u làm m t
ho c hư h ng thì ph i b i thư ng.
- Ph i báo cáo k p th i v i ngư i có trách nhi m khi phát hi n nguy cơ gây tai n n lao
ng, b nh ngh nghi p, gây c h i ho c s c nguy hi m, tham gia c p c u và kh c
ph c h u qu tai n n lao ng khi có l nh c a Ngư i s d ng lao ng.
* Quy n c a Ngư i lao ng:
i u 16 chương IV Ngh inh 06/CP quy nh Ngư i lao ng có 3 quy n sau:
- Yêu c u Ngư i s d ng lao ng m b o i u ki n làm vi c an toàn, v sinh, c i thi n
i u ki n lao ng, trang c p y phương ti n b o v cá nhân, hu n luy n, th c hi n
bi n pháp ATL , VSL .
- T ch i làm công vi c ho c r i b nơi làm vi c khi th y rõ nguy cơ x y ra tai n n lao
ng, e do nghiêm tr ng tính m ng, s c kho c a mình và ph i báo ngay ngư i ph
trách tr c
ti p, t ch i tr l i làm vi c nơi nói trên n u nh ng nguy cơ ó chưa ư c kh c ph c.
- Khi u n i ho c t cáo v i cơ quan Nhà nư c có th m quy n khi Ngư i s d ng lao ng
vi ph m quy nh c a Nhà nư c ho c không th c hi n úng các giao k t v ATL , VSL
trong h p ng lao ng, tho ư c lao ng.
d/ T ch c Công oàn ( g i t t là Công oàn):
* Trách nhi m và quy n c a Công oàn:
Căn c vào i u 156 c a B lu t Lao ng, i u 67 chương II lu t Công oàn năm 1990,
các i u 20, 21 c a N 06/CP, T ng Liên oàn lao ng Vi t Nam ã c th hóa các
nghĩa v và quy n c a Công oàn v BHL trong ngh quy t 01/TL ngày 21/4/1995 c a
oàn ch t ch TL L VN v i 8 n i dung sau:
- Tham gia v i các c p chính quy n, cơ quan qu n lý và Ngư i s d ng lao ng xây d ng
các văn b n pháp lu t, các tiêu chu n an toàn VSL , ch chính sách v BHL , k
ho ch BHL , các bi n pháp m b o an toàn và VSL .
- Tham gia v i các cơ quan Nhà nư c xây d ng chương trình BHL qu c gia, tham gia
xây d ng và t ch c th c hi n chương trình, tài nghiên c u KHKT v BHL . T ng
Liên oàn qu n lý và ch o các Vi n nghiên c u KHKT BHL ti n hành các ho t ng
nghiên c u và ng d ng KHKT BHL .
-C i di n tham gia vào các oàn i u tra tai n n lao ng, ph i h p theo dõi tình hình
tai n n lao ng, cháy n , b nh ngh nghi p.
- Tham gia vi c xét khen thư ng, x lý các vi ph m v BHL .
- Thay m t Ngư i lao ng ký tho ư c lao ng t p th v i Ngư i s d ng lao ng
trong ó có các n i dung BHL .
Trang 16
- - Th c hi n quy n ki m tra giám sát vi c thi hành lu t pháp, ch , chính sách, tiêu
chu n, quy nh v BHL , vi c th c hi n các i u v BHL trong th a ư c t p th ã ký
v i Ngư i s d ng lao ng.
- Tham gia t ch c vi c tuyên truy n ph bi n ki n th c ATVSL , ch chính sách
BHL , Công oàn giáo d c v n ng m i ngư i lao ng và ngư i s d ng lao ng th c
hi n t t trách nhi m, nghĩa v v BHL . Tham gia hu n luy n BHL cho ngư i s d ng
lao ng và ngư i lao ng, ào t o k sư và sau i h c v BHL .
- T ch c phong trào v BHL , phát huy sáng ki n c i thi n i u ki n làm vi c, t ch c
qu n lý m ng lư i an toàn v sinh viên và nh ng oàn viên ho t ng tích c c v BHL .
* Nhi m v và quy n h n c a Công oàn doanh nghi p
M cV thông tư liên t ch s 14/1998/TTLTưBL TBXHưBYTưTL L VN ngày
31/10/1998 quy nh Công oàn doanh nghi p có 5 nhi m v và 3 quy n sau:
+ Nhi m v :
- Thay m t ngư i lao ng ký tho ư c lao ng t p th v i ngư i s d ng lao ng trong
ó có các n i dung BHL .
- Tuyên truy n v n ng, giáo d c ngư i lao ng th c hi n t t các quy nh pháp lu t v
BHL , ki n th c KHKT BHL , ch p hành quy trình, quy ph m, các bi n pháp làm vi c
an toàn và phát hi n k p th i nh ng hi n tư ng thi u an toàn v sinh trong s n xu t, u
tranh v i nh ng hi n tư ng làm b a, làm u, vi ph m qui trình k thu t an toàn.
- ng viên khuy n khích ngư i lao ng phát huy sáng ki n c i ti n thi t b , máy nh m
c i thi n môi trư ng làm vi c, gi m nh s c lao ng.
- T ch c l y ý ki n t p th ngư i lao ng tham gia xây d ng n i quy, quy ch qu n lý v
ATVSL , xây d ng k ho ch BHL , ánh giá vi c th c hi n các ch chính sách
BHL , bi n pháp m b o an toàn, s c kh e ngư i lao ng. T ng k t rút kinh nghi m
ho t ng BHL c a Công oàn doanh nghi p tham gia v i Ngư i s d ng lao ng.
- Ph i h p t ch c các ho t ng y m nh các phong trào b o m an toàn VSL , b i
dư ng nghi p v và các ho t ng BHL i v i m ng lư i an toàn viên.
+ Quy n:
- Tham gia xây d ng các quy ch , n i quy v qu n lý BHL , ATL và VSL v i ngư i
s d ng lao ng.
- Tham gia các oàn ki m tra công tác BHL do doanh nghi p t ch c, tham gia các cu c
h p k t lu n c a các oàn thanh tra, ki m tra, các oàn i u tra tai n n lao ng.
- Tham gia i u tra tai n n lao ng, n m tình hình tai n n lao ng, b nh ngh nghi p và
vi c th c hi n k ho ch BHL và các bi n pháp m b o an toàn, s c kh e ngư i lao
ng trong s n xu t. xu t các bi n pháp kh c ph c thi u sót, t n t i.
2.3. Nh ng v n khác có liên quan n công tác BHL trong b lu t lao ng
2.3.1. Th i gi làm vi c và th i gi ngh ngơi
V n này ư c quy nh trong các i u 68, 70, 71, 72, 80, 81 chương XII B lu t Lao
ng, ư c quy nh chi ti t và hư ng d n thi hành trong ngh nh 195/CP ngày
31/12/1994 và thông tư s 07/L TBXH ngày 11/4/1995.
a/ Th i gi làm vi c:
Trang 17
- - Th i gian làm vi c không quá 8 gi trong m t ngày ho c 40 gi trong m t tu n. Ngư i
s d ng lao ng có quy n quy nh th i gi làm vi c theo ngày ho c tu n và ngày ngh
hàng tu n phù h p v i i u ki n s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p nhưng không ư c
trái v i quy nh trên và ph i thông báo trư c cho ngư i lao ng bi t.
- Th i gi làm vi c hàng ngày ư c rút ng n t m t n hai gi i v i nh ng ngư i làm
các công vi c c bi t n ng nh c, c h i, nguy hi m theo danh m c do B L TBXH ban
hành kèm theo quy t nh s 1453/L TBXHưQ ngày 13/10/1995, s
915/L TBXHưQ ngày 30/7/1996 và s 1629/L TBXH ngày 26/12/1996.
- Ngư i s d ng lao ng và ngư i lao ng có th tho thu n làm thêm gi , nhưng không
ư c quá 4 gi /ngày và 200 gi /năm. i v i công vi c c bi t n ng nh c, c h i, nguy
hi m ngư i lao ng không ư c làm thêm quá 3 gi / ngày và 9 gi / tu n.
- Th i gi tính làm vi c ban êm ư c quy nh như sau:
+ T 22 n 6 gi sáng cho khu v c t Th a Thiên - Hu tr ra phía B c.
+ T 21 n 5 gi sáng cho khu v c t à N ng tr vào phía Nam.
b/ Th i gian ngh ngơi
- Ngư i lao ng làm vi c 8 gi liên t c thì ư c ngh ít nh t n a gi , tính vào gi làm
vi c.
- Ngư i làm vi c ca êm ư c ngh gi a ca ít nh t 45 phút, tính vào gi làm vi c.
- Ngư i làm vi c theo ca ư c ngh ít nh t 12 gi trư c khi chuy n sang ca khác.
- M i tu n ngư i lao ng ư c ngh ít nh t m t ngày ( 24 gi liên t c) có th vào ngày
ch nh t ho c m t ngày c nh khác trong tu n.
- Ngư i lao ng ư c ngh làm vi c, hư ng nguyên lương nh ng ngày l sau ây: T t
dương l ch:1 ngày, t t âm l ch: 4 ngày, ngày chi n th ng(30/4 Dương l ch): 1 ngày, ngày
Qu c t lao ng(1/5 Dương l ch): 1 ngày, ngày Qu c khánh(2/9): 1 ngày. N u nh ng
ngày ngh nói trên trùng vào ngày ngh hàng tu n thì ngư i lao ng ư c ngh bù vào
ngày ti p theo.
- Ngư i lao ng có 12 tháng làm vi c t i m t doanh nghi p ho c v i m t ngư i s d ng
lao ng thì ư c ngh phép hàng năm, hư ng nguyên lương theo quy nh sau ây:
+ 12 ngày ngh phép, i v i ngư i làm công vi c trong i u ki n bình thư ng.
+ 14 ngày ngh phép, i v i ngư i làm vi c n ng nh c, c h i, nguy hi m ho c nh ng
nơi có i u ki n s ng kh c nghi t và i v i ngư i dư i 18 tu i.
+ 16 ngày ngh phép, i v i ngư i làm vi c c bi t n ng nh c, c h i, nguy hi m.
- Ngư i lao ng ư c ngh v vi c riêng mà v n hư ng nguyên lương trong nh ng
trư ng h p sau: K t hôn ngh 3 ngày, con k t hôn ngh m t ngày, b m (c bên v và bên
ch ng) ch t, v ho c ch ng ch t, con ch t ngh 3 ngày.
2.3.2. Quy nh v an toàn - v sinh lao ng
a/ L p lu n ch ng an toàn - v sinh lao ng:
- Vi c xây d ng m i ho c m r ng, c i t o cơ s s n xu t, s d ng, b o qu n, lưu gi
vàtàng tr các lo i máy, thi t b , v t tư, các ch t có yêu c u nghiêm ng t v ATL ,
VSL , ph i có lu n ch ng v các bi n pháp m b o ATL , VSL i v i nơi làm vi c
c a ngư i lao ng và môi trư ng xung quanh theo quy nh c a pháp lu t.
Trang 18
- - Vi c s n xu t, s d ng, b o qu n, v n chuy n các lo i máy, thi t b , v t tư, năng lư ng,
i n, hoá ch t, vi c thay i công ngh , nh p kh u công ngh m i ph i ư c th c hi n
theo tiêu chu n ATL , VSL . Ph i ư c khai báo, ăng ký và xin c p gi y phép v i cơ
quan thanh tra nhà nư c v ATL ,VSL .
b/ B i thư ng tai n n lao ng, b nh ngh nghi p:
- Ngư i s d ng lao ng ph i ch u toàn b chi phí y t t khi sơ c u, c p c u n khi
i u tr xong cho ngư i b tai n n lao ng ho c b nh ngh nghi p. Ngư i lao ng ư c
hư ng ch b o hi m xã h i v tai n n lao ng, b nh ngh nghi p.
- Ngư i s d ng lao ng có trách nhi m b i thư ng ít nh t b ng 30 tháng lương cho
ngư i lao ng b suy gi m kh năng lao ng t 81% tr lên ho c cho thân nhân ngư i
ch t do tai n n lao ng, b nh ngh nghi p mà không do l i c a ngư i lao ng. Trư ng
h p do l i c a ngư i lao ng, thì cũng ư c tr c p m t kho n ti n ít nh t b ng 12 tháng
lương.
2.3.3. B o h lao ng i v i lao ng n , lao ng v thành niên, lao ng tàn t t
a/ i v i lao ng n :
Lao ng n có nh ng c thù so v i lao ng nam, ngoài lao ng còn có ch c năng
sinh , nuôi con. i u 113 c a B lu t Lao ng, i u 11 c a ngh nh 23/CP
(18/4/19960), thông tư s 03/TTLBưL TBXHưBYT (28/11/1994) quy nh các i u ki n
lao ng có h i và các công vi c không ư c s d ng lao ng n . N i dung chính c a
các i u và văn b n trên như sau:
- Ngư i s d ng lao ng không ư c s d ng ngư i lao ng n làm nh ng công vi c
n ng nh c, nguy hi m ho c ti p xúc v i các ch t c h i có nh hư ng x u t i ch c năng
sinh và
nuôi con.
- Doanh nghi p ang s d ng lao ng n làm các công vi c nói trên ph i có k ho ch ào
t o ngh , chuy n d n ngư i lao ng n sang công vi c khác phù h p, tăng cư ng các
bi n pháp b o v s c kh e, c i thi n i u ki n lao ng ho c gi m b t th i gi làm vi c.
Ngoài ra còn m t s văn b n hư ng d n n i dung th c hi n ch i v i lao ng n :
- Nghiêm c m ngư i s d ng lao ng có hành vi phân bi t i x v i ph n , xúc ph m
danh d và nhân ph m ph n . Ph i th c hi n nguyên t c bình ng nam n v tuy n
d ng, s d ng, nâng b c lương và tr công lao ng.
- Ngư i lao ng n ư c ngh trư c và sau khi sinh con là 6 tháng. Không ư c s d ng
lao ng n có thai t tháng th 7 ho c ang nuôi con dư i 12 tháng làm thêm gi , làm
vi c ban êm và i công tác xa. Trong th i gian nuôi con dư i 12 tháng ư c ngh m i
ngày 60 phút.
- Nơi có s d ng lao ng n ph i có ch thay qu n áo, bu ng t m và bu ng v sinh n .
- Trong th i gian ngh vi c i khám thai, do s y thai, ngh chăm sóc con dư i 7 tu i
m au, ngư i lao ng ư c hư ng tr c p b o hi m xã h i.
b/ i v i lao ng chưa thành niên:
Nh ng v n BHL i v i lao ng chưa thành niên ( ngư i lao ng dư i 18 tu i)
ư c quy nh trong các i u121, 122 c a B lu t Lao ng và thông tư s 09/TTLT-
L TBXH-BYT ngày 13/4/1995 bao g m m t s n i dung chính sau:
Trang 19
nguon tai.lieu . vn
