Xem mẫu
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
CHÖÔNG VII
A N TOAØN HOAÙ CHAÁT
VII.1 MOÄT SOÁ KHAÙI NIEÄM VAØ ÑÒNH NGHÓA
VII.1.1. Ñ ònh nghóa
Hoaù chaá t laø caùc nguyeân toá hoaù hoï c ,caùc hoäp chaá t vaø hoãn hôïp coù baûn chaát töï nhieân hay toång hôïp
.
VII.1.2. Ñ oäc chaá t hoïc
Ñoäc chaát hoïc laø ngaønh khoa hoïc veà nhöõng taùc haïi cuû a caùc chaá t hoaù hoïc leâ n moï i sinh vaät
.Khoân g coù hoaù chaát naøo laø an toaø n .Chæ caàn moät lieàu löôï ng nhoû xaâm nhaäp vaøo cô theå cuõn g coù nguy
cô gaây taùc haïi ñeá n söù c khoûe
Toå chöù c lao ñoân g quoá c teá (ILO ) öôùc tính ,moãi naêm coù khoaûng 1000 hoaù chaát môù i sinh ra thò
tröôøng vaø 10000 hôïp chaát hoaù hoï c ñöôï c söû duïng treân phaïm vi toaøn caàu .Coù khoaûng 2000 hoaù chaát
ñöôïc söû duïng roän g raõi .coù theà gaây nhieãm ñoäc thaøn kinh , gan , ung thö ,dò öù ng da vaø ñöôøng hoâ haáp
M
.Khoaûng 300 hoaù chaá t gaây bieá n ñoåi gen ,ung thö ,gaâ y taùc haïi ñeá n sinhC n caû nam laãn nöõ (voâ sinh) .
. H saû
T TP
Saãy thai , thai cheá t , quaù i thai , ung thö baø o thai vaø khoaû ng SPK chaát gaây dò öùng .
ÑH 3000
öôøng
eà Tr
VII.1.3. Caù c theå daï ng
oäc v
ung , kích thöôùc khaù c nhau , buïi phaù t taùn trong khoâ ng khí
Buïi cuûa hoaù chaát coù hình th daï
uyi àn
-
qbuïe nhoø maé t ta khoâng nhìn thaáy , bay lô löûn g trong moâ i tröông laøm
.Nguy hieåm nhaá t laø caù c aûn t
B haï
vieä c.
Hôi laø daïng khí cuû a chaá t loûn g . Chaá t coù ñieåm bay hôi thaáp deã bay hôi hôn chaùt coù ñieåm
-
bay hôi cao
Khoù i laø caùc haït ñöôïc hình thaønh do söï ngöng tuï cuû a vaä t chaát ôû traïng thaù i hôi.
-
Khí laø caù c chaá t nhö oxy , cacbaon ñioxit trong traïng thaù i khí ôû nhieä t ñoä baø aùp suaát trong
-
phoøng.
VII.2 PHAÂ N LOAÏI
Theo coân g öôùc cuû a toå chöùc Lao ñoäng Quoá c teá (ILO ) naêm 1990 , döï a vaøo tính chaát cuû a caùc hoaù
chaát phaân loaïi :
1. Ñoäc tính cuû a hoaù chaá t ñoá i vôù i cô theà ;
2. Caùc tính chaá t lí , hoaù , keå caû phaû n öùng oxy hoù a , tính nguy hieäm , chaù y noå .
3. Chaá t aên moøn , chaát gaây kích thích .
4. Gaây maãn caûm , dò öùn g
5. Gaâu ung thö .
6. Gaây quaùi thai vaø bieán ñoåi gen .
7. Gaây aøn h höôûn g ñeán heä sinh saûn .
VII.3 Ñ ÖÔØNG XAÂM NHAÄ P VAØ ÑÖÔØNG ÑAØO THAÛI
VII.3.1. Ñ öôøng xaâm nhaäp
- Ñöôøng hoâ haáp laø chính
- Haáp thuï qua da
- Ñöôøng tieâu hoaù
Duø ñöôøng naøo ñi chaê ng nöõ a, hoaù chaát ñaõ thaám vaøo maù u thì ñi khaép cô theà nhö aniline, pheânol,
benzen …. Gaây aûnh höôûng maïnh meõ ñeán söùc khoeû
Trang 57
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
Xaâm nhaäp qua m ũi Xaâm nhaäp qua da Xaâm nhaäp qua aê n, uoá ng
M
. HC
T TP
SPK
VII.3.2. Ñ öôøng ñaøo thaû i
g ÑH hoâ haáp , qua da ,qua nöôùc boï t , qua loâng
qua n
Ñaøo thaûi qua ñöôøng tieát nieäu , qua phaân , Tröôøñöôøng
à
äc ve
thuo
toù c moùng ,qua söõa meï .
uyeàn
VII.4 TAÙC HAÏI ÑEÁN SÖÙ C ûn q KHOEÛ
Ba
Cô theà con ngöôø i laø moä t khoá i thoáng nhaát ,lieân quan chaët cheõ vôù i nhau .Chæ caàn moä t cô quan
hoaë c moä t boä phaän cuûa cô theå bò toån thöông ñeàu aøn h höôûn g ñeán toaøn thaân con ngöôø i.
Aûnh höôûng cuûa hoù a chaát , suï tích luyõ trong cô theå , chaá t cuû a moãi hoaù chaát , tính beàn vöõng cuûa
hoaù chaát , söï tích luyõ trong cô theå , chaá t chuyeån hoaù cuûa hoaù chaát , noàng ñoä , tính chaát lyù hoaù , thôøi
gian tieáp xuùc , ñieà u kieän laøm vieä c , cöôøng ñoä laøm vieäc , möù c nhaï y caûm cuû a moã i ngöôû i , vì khí haäu
nôi laøm vieä c vaø caùch söû duï ng haùo chaát…..Nhieàu hoaù chaá t khoâ ng coù muø i caû nh baùo , nhöng moâi tröôøng
ñaõ bò nhieäm nghieâm troïng nhö :Cacbon monoxit (CO) . Coù chaát boác hôi muøi thôm deã chòu nhöng
ñoäc tính laïi maïnh nhö :benzen ….
VII.4.1. Taùc haï i caáp
Nhieãm truøng caáp thöôøng xaûy ra trong moä t thôø i gian ngaén tieáp xuù c vôùi hoaù chaát . Taùc haï i haï i caáp
coù theå gaây töû vong , coù theå phuï c hoài ñöôï c vaø cuõng coù tröôøng hôï p toån thöông vónh vieãn .
Ví du : Caùc dung moâ i höõ u cô , asen , chì , thuyû ngaân , ben zen …
VII.4.2. Taùc haï i maïn tính
Thöôøng xaûy ra do tieáp xuù c vôù i hoaù chaát laëp ñi laëp laïi nhieàu laàn .Taùc haï i naøy thöôøng phaùt hieän
ñöôïc sau thôø i gian daøi khi ñaõ thaø nh beân h .
Ví duï: amiaêng ,dung moâ i höõu cô ,chì ñoà ng ,maênggan ,silic…
Caû hai tröôøng hôïp caáp vaû maï n ñeà u coù khaûnaên g hoài phuï c neáu phaùt hieän sôùm ,ñieàu trò kòp
-
thôø i vaø khoâng tieáp xuù c nöõ a .Theá nhöng ,cuõn g coù chaát gaây beä nh chöa chöõ a ñöôïc ñeå laïi toån
thöông vónh vieãn hoaëc ñeå laïi haäu quaû cho ñeá n theá heä töông lai ,nhö: dioxin,dung moâ i höõu cô
,hôïp chaát acsinic ,amiaên g…
Hoaù chaát khi xaâm nhaäp vaøo cô theå bò phaù vôõ caáu truùc hoaù hoï c taïo ra chaá t môi ít ñoä c
-
.Nhöng cuõng coù khi taïo ra chaát môùi ñoäc hôn chaá t ban ñaàu :
Ví duï :Asen – cô theå –acsin cöï c ñoä c
-
Trang 58
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
Nhöõng hoaù chaát thöôø ng gaëp coù nguy cô cao gaâu töû vong hoaë c toån thöông naëng :hôïp chaá t
-
cyanua , asen , hoä p chaá t thuyû ngaân , chì ,hôï p chaát nicotin , toluidine ,cloroform maniline thieác
höõu cô , coà n etylic , cadimi , fluo , thalli , caùc dung moâi höõu cô , amoniac , oxit cacbon , dioxit
luu huyøn h , photgen ,clo , hydro sunphit , dydroxianit ,ñisulphit cacbon , metyl isoxyanat , axit
clohydric
Nhöõng hoaù chaá t ñoøi hoû i quaûn lyù nghieâm ngaë t theo quy ñònh taïi thoâng tö 05 / 1999 / TT –
-
BYT ngaøy 27 / 3 / 1999 cuû a boä y teá .
VII.4.3. Caù c nhoùm hoaù chaát thöôøn g gaëp gaây taùc haïi ñeán söùc khoeû
3.1. Buïi ñoäc
Tính chaát nguy hieåm cuûa buïi phuï thuoä c vaøo töøng loaï i hoaù chaá t ,phuï thuoäc vaøo soá löôï ng haït buïi
kích thöôùc cuûa haït buïi .Buïi caøng nhoø nguy cô caøng cao, buï i vaøo cô theå gaây nhieãm ñoä c caáp tính hoaëc
maïn tính nhö : buï i chì, Asen, maêng gan, thuoá c baûo veä thöïc vaä t….
3.2. H ôi khí ñoäc
Tieáp xuùc vôù i khoù i kim loaïi nhö keõm, gaây soát kim loaï i ,thöôøng xuaá t hieän sau ngaøy tieáp xuùc .
M
. HC
Hít phaû i hôi khí ñoäc ,chuùng thaám vaøo maùu ñi khaép cô theå ,tuyø thuoäc töøn g chaát coù theå gaây toån
T TP sulphur oxide , nitrogen oxide ,
K
H SP
thöông moä t cô quan hoaë c nhieàu cô quan trong cô theå . Chaúng haï n :
etyl ete , chlorin vaø trong coâng nghieäp .Phosgen coù øng Ñ y ñoäc cheá t ngöôøi tröôùc khi phaù t hieän thaáy
ô theå gaâ
à Trö
äc ve
thuo
muøi cuû a noù.
Cacbon monoxit (CO) laø khíyeàn ,khoâng muø i ,khoâng maøu ,nheï hôn khoâng khí , phaùt sinh töø ñoát
u ñoäc
aûn q
chaùy khoâng hoaøn toaøn caùcBchaá t höõu cô . Khí naøy vaøo phoåi ,thaám qua pheá nang vaøo maùu keá t hôïp vôùi
hemoglobin(Hb) cuû a hoàn g caàu taïo thaøn h cacboxyl hemoglobin (COHb)beàn vöõ ng khaép cô theå ,laøm
maát khaû naêng vaän chuyeå n oxy tôù i teá baø o .Noàng ñoä COHb trong maùu tôù i 50% seõ daãn ñeá n naïn nhaân
bò co giaät , hoân meâ , roá i loaïn nhòp thôû , coù theå gaây ngöøng thôû .
Hít phaûi CO ôû noà ng ñoä thaáp ,thöôøng xuyeân coù nguy cô nhieãm ñoä c maïn tính , bieå u hieän : da xanh
, ñau ñaàu , choùng maët , buoàn nguû , maïch chaäm , huyeá t aùp giaûm .Theo taøi lieäu nghieâ n cöù c naêm 1996
cuû a Nguyeän Ñuù c Ñaõn , nhöõng ngöôøi saûn xuaá t gaï ch coù hoä i chöùng nhöù c ñaåu 89.4% , meä t moû i 82.7% ,
choùng maë t 85.9% , buoàn nguû 47.5%
Clo ñöôï c söû duïng roäng raõi trong saû n xuaá t ,duøng khöû truøn g nöôùc sinh hoaï t , xöû lyù nöôùc thaûi
.Trong coâng nghieäp saû n xuaát giaáy , boät giaáy , phaåm nhuoäm .deät , xaêng daàu , thuoá c saù t truøng , thuoác
dieä t coâ n truø ng , dung moâi , sôn , nhöïa .Phaàn lôùn duø ng trong saûn xuaá t hôïp chaá t clorua , trong coâng
nghieäp deä t vaø saûn xuaát thuoá c baûo veä thöï c vaä t .
Clo ôû daï ng khí , maø u vaøng luï c coù muøi haé c .Clo naëng hôn khoâng khí deã taïo thaønh ñaùm maây treân
maët ñaá t .Clo phaøn öùng maïnh vôù i caùc hôïp chaù t höõu cô keå caû daàu moû vaø daàu nhôøn . Hoãn hôï p khí clo
vaø hydro raát deã noå .
Caùc dung moâ i cacbon hydro clronat ñun noù ng hoaëc keát hôïp vôù i chaát töông kî seõ giaû i phoù ng clo
döôùi daïng khí , raá t ñoä c .Giôù i haïn cho pheùp laø 1ppm .Tieá p xuù c trong thôøi gian ngaén laø 3ppm
Clo gaâu kích thích ñöôøng hoâ haáp ,nieâm maïc maét, muõ i, hoïn g. Dung dòch clo gaây boûng laïnh, aên
moøn da, nieâm maï c.Tieá p xuù c 5 phuùt ôû noàng ñoä treân 100 ppm gaây töû vong.
Trang 59
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
3.3 Caùc dung moâ i
Haàu heát caù c chaát dung moâ i ñeàu ôû daïng loû ng ,bay hôi nhanh trong khoâng khí , deã chaùy noå
.Chuùng thöôøng ñöôï c söû duï ng roä ng raõi trong kyõ thuaät ñeå hoaø tan caù c chaát daàu môõ , pha sôn ,pha nhöïa
,trong coâ ng nghieäp saûn xuaá t möïc in ,keo daùn , ñoà nhöïa , thuoá c dieä t saâ u beä nh .Dung moâ i hoån hôïp taùc
M
. HC
haïi maï nh hôn dung moâi moät chaát.
TcTP ng haïn , ngöôø i lao ñoä ng tieáp
Moät soá dung moâi coù taùc ñoäng phoá i hôïp vôùi caùc yeáu toá PK , Chaú
S khaù
g ÑH m thính löïc nhanh hoân laø ngöôø i chæ tieáp
ôøn
à Trö
xuùc vôi1 tieáng oàn cao , laïi tieá p xuù c vôù i Tricloroetylene giaû
äc ve aønh höôûng chöù c naêng gan sôùm hôn ngöôøi khoâng uoáng
xuùc vôù i tieáng oå n . Ñoá i vôùi ngöôø i nghieän o u
thu
röôï
uyeàn
q
röôïu .
Baûn
Tieáp xuù c trong moät thôø i gian ngaén , hít phaû i lieà u cao ñaõ coù theå gaây nhieãm ñoä c caáp .Bieåu hieän
buoàn nguû , choaùn g vaùng , choùng maë t , caûm giaùc say . Neáu khoâ ng caáp cöùu nhanh coù theå daãn ñeán hoân
meâ töû vong.
Nguy cô naø y tuyø thuoäc vaø o toá c ñoä bay hôi , tính hoaø tan trong môõ hoaë c noàng ñoä trong khoâ ng khí
, cöôø ng ñoä laøm vieä c vaø thôø i gian tieá p xuù c .
Dung moâi thöôøn g gaây toån thöông ñeá n heä thaà n kinh ,cô quan taïo maù u ,laøm suy thaän, maá t khaû
naêng sinh saûn ôû caû nam laã n nöõ, nhö :benzen, cacbon tetraclorit, cacbon ñisunfit . Nhöõng chaá t naøy ,
caàn phaûi thay theá vì noù raá t nguy hieåm. Ngoaøi ra coù moä t soá chaát gaây aûnh höôûn g maïnh ñeán gan, ñeán
tim naïch vaø gaây beänh taâm thaà n .
Bezen laø chaát ñieån hình , coù muø i thôm , ñang söû duïng roäng raõi nhö moät dung moâ i trong coâng
nghieäp, nhö: caosu, saûn xuaá t giaá , chaá t taåy, thuoác baû o veä thöïc vaät. Bezen coù maët trong saûn phaåm
nhöõng chaá t quan troïn g, nhö :styrene, phenol, xyclo hexan, trong nhieân lieäu gasolene 5%.
Bezen ôû noà ng ñoä thaáp gaây choùng maë t, ñau ñaàu, aên keùm, roái loaïn daï daøy kích thích muõi
hoïng.Tieáp xuù c lieà u cao gaây roái loaïn nhòp tim daãn ñeá n töû vong .Bezen gaây ung thö baïch caàu .Coù theå
gaây con khuyeá t taä t khi meï tieá p xuù c .Giôù i haïn cho pheù p trong khoâng khí laø 10ppm ,trong thôø i gian
tieáp xuù c 8 giôø .Khoâng neân duøng bezen maø thay theá toluen .Chaá t naøy khoâng gaây ung thö vaø phaù huyû
tuyû xöông hoaëc thay baèn g xylen hay mesitylen coù ñaëc ñieåm gioáng toluen .Coø n gasolin khoân g ñöôïc
thay theá bì coù chöù a bezen vaø teâtraethyl chì
Benzen phaûn öùng maïnh vôùi chaát oxi hoaù nhö pemanganat , nitrat , peoxit , clorat vaø perlorat .
Xaêng laø hoãn hôï p cuû a caù c cabua hydto töø C5 –C13 coù theå laãn cacbua hydro thôm vaø voøng , deã
bay hôi .Laø chaá t ñoä c ñoá i vôù i heä thaàn kinh trung öông ,heä hoâ haáp , da vaø maét .Tieáp xuù c vôù i hôi xaêng
ôû noàng ñoä cao , hôi xaên g vaøo phoåi thaám vaøo maù u vaø moâ thaàn kinh , gaây toån thöông trung khu hoâ
haáp .Naïn nhaân vaät vaõ , hoân meâ , coù theå töû vong .ÔÛ noång ñoä thaáp hôn gaây ñau ñaàu ,choùng maët ,meät
Trang 60
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
moõi, tim ñaäp nhanh, ruùm chaân tay. ÔÛ noàng ñoä thaáp, tieá p xuù c thôø i gian daøi gaây roá i loaï n chöùc naêng
thaàn kinh trung öông, suy nhöôï c cô theå, vieâm ñöôø ng hoâ haáp, gaây saïm da, da khoâ.
3.4. Caùc kim loaï i
Coù tôù i treâ n 25 kim loaï i taùc haï i ñeán söù c khoeû. Moä t soá kim loaï i chæ caà n tieáp xuù c vôùi moät lieàu
löôïng nhoû ñaõ coù theå gaây taùc haï i caû caáp tính laãn maõn tính .Kim loaï i xaâm nhaäp vaøo cô theà chuû yeáu
döôùi daï ng buï i, khoù i. Cuõ ng coù kim loaï i vaø hôï p chaá t kim loaïi xaâm nhaäp vaøo qua da.Toå n thöông coù
theå gaâu roá i loaïn caáu taïo maùu, heä thoán g thaàn kinh, toà n thöông gan, thaän … Ngoaøi ra coøn coù moä t soá
kim loaïi vaø hôïp chaát kim loaïi gaây dò öùn g.
Nhöõng kim loaïi thöôø ng gaëp trong coâng nghieäp : chì, thuyû ngaân, cadimi, niken, chromium,
maênggan, antimoan, keõm, ñoàng, coban vaø vanadi ….
- Chì ñöôï c söû duïng nhieàu nhaát trong saûn xuaát: pin. boï c giaá y caùp. hôïp chaá t sôn alkyl chì, maï keõm,
ñoàng thau, kim loaï i chòu löïc, nguyeân lieä u giaûm aâm thanh, tieá ng oàn, duøng laøm vaä t che thieát bò X
quang. Chì coù maë t ôû caû trong sôn baûo veä beà maët kim loaï i, chaá t chì ñeå oån ñònh, chì aresnat duøng saûn
xuaá t thuoá c baûo veä thöï c vaät.
Giôù i haïn cho pheùp toá i ña vôùi hôïp chaát chì acetat, chì arsenat, CM cacbonat vaø phosphat laø
chì
.H
T TP
0.15mg/m3. K
H SP
Chì xaâm nhaäp vaøo cô theå qua ñöôøng hoâ haáp, qua g Ñ ng tieâu hoaù, moä t soá hôïp chaá t chì xaâm nhaäp
øn
Tröô
ñöôø
qua da. Chì vaø o cô theå gaây thieáu maùu, tích luyõà trong xöông chieám choã cuû a canxi, chì gaâ y aûnh höôûng
äc ve
thuo
ñeán gan, thaän . Gaây toån thöôngquyeàn n kinh, naõo. Chì coù theå qua nhau thai ngöôø i meï sang thai nhi ,
heä thaà
Baûn
coù theå thaáy caû trong söõ a cuûa meï, khi ngöôø i meï tieáp xuù c vôùi chì.
Hít phaû i buï i, hôi khí, khoù i chì hoaë c hôïp chaá t chì voâ cô theå seõ daãn ñeán nhieãm ñoäc. Bieåu hieän
sôùm : ñau buïn g, meät moû i, maá t nguû , aên keùm. Neá u khoâng phaù t hieän sôùm, ñieàu trò kòp thôø i maø vaãn tieáp
xuùc chì seû tích luyõ trong cô theå, laøm giaûm trí nhôù , thay ñoå i maùu, ñau cô, ñau khôùp xöông. Heä thaàn
kinh coù theå bò toån thöông gaây run tay, nhöôïc cô, coù nguy cô gaây lieä t cô caúng tay, cô baøn tay.
Hôïp chaát chì höõu cô ñoä c maïnh hôn hôïp chaát chì voâ cô .
- Ngaø y nay, ngöôøi ta ñaõ thay theá hôïp chaát chì baèn g polysilicat trong coâng nghieäp goám söù .
- Thuyû ngaân coù maët trong thuoá c baûo veä thöïc vaä t, saûn xuaá t clo, khai thaù c moû, ñaõ i vaøng, thuoä c da
(thuoác nhuoäm ), dung dòch taåy boà n taém …. Hôïp chaá t thuyû ngaân coù theå qua da vaøo cô theå. Trong moâi
tröôøng, thuyû ngaân chuyeån thaønh hôïp chaá t höõu cô nhö methymercury. Hôïp chaá t naø y aûnh höôûng ñeán
thai nhi .Thuyû ngaân gaây toån thöông heä thaàn kinh laø chính.
- Niken ñöôïc söû duïn g nhieàu nhaá t trong caùc loaï i hôïp kim, keå caû theùp khoâng ræ, maï kim loaï i. Niken
vaø hôïp chaát nikem gaây dò öùng. Ngöôø i maãn caûm vôù i nikem coù theà bò phaûn öù ng khi tieá p xuùc vôù i saûn
phaåm coù löôïng niken raát nhoû, nhö : da, ximaê ng, tay naém cöûa …. Hôïp chaá t niken coù nguy cô gaây ung
thö.
- Hôïp chaát croâm nhö: cromat, bicromat, axit cromic... ñöôïc söû duïng roäng raõi trong coâ ng nghieäp .
Ximaêng coù chöù a löôïng nhoû crom . Crom laø moä t phaàn theùp khoâng ró . Crom duøn g trong coâng nghieäp
maï ñieän, coâ ng nghieäp deä t. Caù c hôïp chaá t crom gaây dò öùng, vieâm da, gaây toå n thöông nieâm maï c muõ i,
mieäng, hít phaûi nhieàu gaây ung thö phoå i.
- Hôïp chaát naøy coù theå gaây toån thöoâ ng thai nhi , neáu thôø i gian mang thai ngöôø i meï hít phaûi .
- Maênggan laø thaønh phaà n cuûa nhieàu hôïp kim , coù trong ñieän cöï c haø n. Tieáp xuùc vôù i buïi, khoù i coù theå
nguy cô phaù heä thaàn kinh , laøm suy yeáu heä thoáng mieã n dòch baû o veä cô theå choáng nhieäm beänh.
Trang 61
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
3.5. Caùc axit vaø bazô
Caùc axit vaø bazô maïnh haà u heá t döôùi daïng dung dòch. Coù tính aên moøn da vaø nieâm maïc. Axit gaëp
bazô seõ gaây ra phaûn öùng trung hoaø sinh nhieä t maïn h. Ñaëc bieät axit sulpharic ñaäm ñaë c gaëp nöôù c sinh
nhieät cöïc maïnh laøm tung toeù ra ngoaøi gaây tai naïn.
- Axit coù khaû naêng gaây noå khi tíeâp xuù c vôù i chaá t höõu cô, nhö muøn cöa chaúng haïn.
- Axit phosphoric tieáp xuù c vôù i beà maë t noù ng , coù theå giaû i phoù ng ra khí ñoäc.
- Amononia, caùc hydroxit natri vaø kali laø nhöõ ng bazô ñöôïc söû duï ng phoà bieá n. Chuùng aên moøn da vaø
nieâm maï c sau moä t thôø i gian nhaá t ñònh môù i phaùt hieän thaáy bazô baé n vaøo gaây toån thöông khaù saâu ,
khoù röû a saïch. Bazô loaõng gaây kích thích.
VII.4.4 . Taùc haï i cuû a hoaù chaá t ñeá n töøng cô quan cuûa cô theå .
4.1. H eä thaàn kinh trung öông
- Heä thaàn kinh trung öông laø cô quan nhaïy caûm nhaá t ñoái vôù i caùc hoaù chaát nhaát laø dung moâ i höõu cô
vaø kim loaïi naëng .Caù c dung moâ i höõu cô gaây suy nhöôï c thaàn kinh , vieâm daây thaàn kinh, roái loaïn vaän
ñoäng, lieä t cô, maát trí giaùc.
- Caùc kim loaïi naëng aûn h höôû ng ñeán thaàn kinh ngoaï i bieân nhö chì, thuyû M n, manggan.
. HC ngaâ
T TP
SPK
- Cacbon disulfua gaây roái loaïn taâm thaàn
g ÑH
ôøn
4.2. Heä tuaà n hoaøn
à Trö
äc e
- Caùc dung moâ i höõu cô gaây aûn h höôûnguñeánvcô quan taï o maù u. Bezen aûnh höôûng ñeán tuyû xöông, daá u
th o
baøo àn
hieäu ñaàu tieâ n laø söï lieân ñôù i teá quyelympho. Chæ caûn trôû moï i hoaït ñoäng cuû a enzym lieân quan ñeán taïo
aûn
ra hemoglobin ôû hoàng caàuBgaây caûn trôû söï vaän chuyeån oxy trong maùu , gaâ y thieáu maùu trong cô theå
,
- Heä hoâ haáp
- Cô quan hoâ haáp laø ñöôøng xaâm nhaäp chuû yeáu cuû a caùc hôi khí ñoä c, buï i ñoäc vaøo cô theå. Ví dụ:, khoù i
kim loaïi , hôi dung moâi vaø caùc khí aên moøn .
- Ngöôø i lao ñoä ng laøm vieä c trong moâi tröôøng coù nhieà u haït buï i nhoû beù , cöôøng ñoä laøm vieäc cao, hít
thôû maïnh seõ ñöa caùc haït buïi vaøo saâu tôù i pheá nang phoå i . Chuùng naèm chaé c trong phoå i gaây beänh buïi
phoåi ngheà nghieä . Thöôøng gaë p laø beänh buï i phoåi silic , beä nh buï i phoå i amiaên g , beänh buï i phoåi –than
…. Caù c chaát nhö : Oxit nitô , formalñenhyde, sulphur ñioxide, kieàm gaây kích thích vaø laøm giaûm khaû
naêng hoâ haáp .
- Hoaù chaát gaây vieâm pheá quaûn , coù theå phaù huyû ñöôøn g hoâ haáp nhö sunfuadioxit , buï i than ….
- Hoaù chaá t gaâ y phaûn öùng nhu moâ phoåi , gaây phuø phoå i caáp, bieåu hieä n : khoù thôû, xanh xaãm, ho, khaï c
ñôøm . Thöôø ng gaëp : dioxit nitô , ozon , phosgen …
- Hoaù chaát naøy gaây beänh hen pheá quaûn laø toluen , focmaldehyt ….
- Hoaù chaát gaây ung thö phoåi : asen ,amiaên g, hôï p chaát crom, niken .
- Hoaù chaát gaây ung thö muõ i, xoang, thöôø ng gaëp hôïp chaát crom .
4.3. Hoaù chaát gaâ y aûn h höôûng ñeán gan
Gan coù chöù c naên g voâ cuø ng quan troïn g laø phaân huyû caùc chaát ñoä c trong maøu, laøm saï ch caùc chaát
baån coù trong cô theå, gan coù khaû naêng hoà i phuïc raát nhanh. Nhöng tieáp xuù c vôù i dung moâ i (clrofoc ,
cacbon tetrachloride ), ancol, vinyl chloride … ôû noàng ñoä cao, thôø i gian daøi coù nguy cô phaù huyû nhu
caàu moâ gan gaây xô hoaù gan daãn ñeán töû vong. Chaá t gaây ung thö gan thöôø ng gaëp laø vinyl
chloruamonome…
4.4. Hoaù chaát gaâ y aûn h höôøng ñeán cô quan tieát nieä u
- Thaän coù nhieäm vuï ñaøo thaû i chaât ñoä c ra khoû i cô theå , giöõ caâ n baèng caù c dòch , duy trì ñoä axit cuû a
maùu haèng ñònh .Caù c dung moâi coù theå gaây kích thích vaø toån thöông chöù c naêng thaän . Nguy haïi nhaát
Trang 62
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
laø cacbon tetrachloride , etylen , cacbon disulfua , turpentine , chì vaø cadimi , nhöï a thoân g , etanol ,
toluen , xilin
- Caùc chaá t gaây ung thö baøn g quang ,nhö:benxidin , caùc chaá t nhaân thôm .
4.5. Hoaù chaát gaâ y aûn h höôøng ñeán thai nhi (quaùi thai)
Tieáp xuù c vôùi thuyû ngaân ,khí gaây meâ , caù c dung moâ i höõu cô , thalidomit ñeà u coù nguy cô gaây dò
taä t baåm sinh cho thai nhi . Nhöõng chaá t naøy aûnh höôûng ñeán quaù trình phaân chia teá baøo .
4.6. Hoaù chaát gaâ y aûn h höôûng ñeán heä töông lai .
Coù nhieàu hoaù chaát gaâ y aûnh höôûng ñeá n di truyeàn . Ngöôøi ta nhaän thaáy tôù i 80% chaá t gaây ung thö
ñeàu coù theå laøm bieán ñoå i gen . Chaúng haïn nhö dioxin , vinylchlotid , bezene…
4.7.Hoaù chaát gaâ y kích thích
Raát nhieàu hoaù chaá t gaây kích thích . Bieåu hieän haét hôi , soå muõ i , chaûy nöôùc maê t … thöôøng gaëp
Clo, SO 2 , NO2 axit , kieàm , caùc dung moâ i …
4.8. Hoaù chaát aûnh höôû ng ñeá n da
- Nhöõng chaát gaây vieâm loeù t da , nhö:axit , kieàm maïnh , ximaên g , voâ i , caùc dung moâ i höõu cô , chì
M
. HC
Tetraethyl …
T TP
K
- Hoaù chaát gaây beä nh da ngheà nghieäp : crom , niken , xaêngS,Pdaàu ..
H
- Hoaù chaát gaây dò öùng treân da: epoâxy , amiaêng öônhöïÑ than ñaù , caùc chaá t taåy röû a , thuoá c nhuoäm ,
, øng a
r
veà T
uoäc
axit cromic
àn th
quye
- Hoaù chaát gaây ung thö da : acsenic , amiaêng , saûn phaåm daàu moû , nhöï a than ñaù.
aûn
4.9. Hoaù chaát gaâ y toån B
thöông maé t
Thöôøng gaë p khi laøm vieä c baé n vaøo maét hoaë c hôi boác leâ n maét : axit maïn h , kieàm maïnh , amoniac
, caùc dung moâi höõu cô, epxy , axit cromic…
4.10. H oaù chaá t gaâ y ngaït thôø
- Gaây ngaï t, do thieá u löôïng oxy trong khoâng khí thöôøng xaûy ra trong ñieà u kieän laøm vieä c chaä t heïp ,
kín gioù , noàng ñoä oxy giaûm xuoá ng döôùi 17% trong khoâng khí (bình thöôøng 21%oxy ) , caù c khí khaùc
taê ng leân chieám choå cuû a oxy (tieâu chuaån treân 19,5% ) nhö : CO2 , hydro , etan , heli , nitô…
Bieåu hieän thieáu oxy : Hoa maét , caûm giaùc khoù thôû , choùng maët , nhöùc ñaàu , buoà n noân
- Ngaï t do hoaù chaá t nhö : CO coù noà ng ñoä cao trong khoân g khí . Neá u noàng ñoä 0.05% vaøo cô theå seõ
gaây caûn trôû vieäc söû duïng oxy vaø ñöa oxy cuû a maùu ñeán caùc teá baøo, gaây ngaït thôû teá baø o, coù theå daãn
ñeán töû vong. Chaát Hydroxyanua, hydro sulfru, amoniac, oxyt etylen, methyl eter gaây caûn trôû tieáp
nhaän oxy cuû a teá baøo, maëc duø löôïn g oxy trong maùu raát nhieàu .Tröôø ng hôï p naøy cöïc kyø nguy hieåm deã
daãn ñeán töû vong do thieáu oxy trong teá baøo.
VII.4.5. Taùc haï i khaùc
- Gaây suy thoaù i moâ i tröôø ng soáng
- Moät soá hoaù chaá t aên moø n coâng ngheä saûn xuaát, aûnh höôûng ñeán naêng suaát vaø chaát löôïng thaønh
phaåm.
Trang 63
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
VII.5. BIEÄN PHAÙ P DÖÏ PHOØNG
VII.5.1. Nguyeân taéc cô baûn
1.1.Thay theá
Loaï i boû caùc chaát ñoä c haï i ,caùc quy trình saûn xuaá t phaù t sinh chaát ñoä c haï i baèng hoaù chaá t ,quy trình
ít nguy hieåm hôn hoaëc khoâng coø n nguy hieåm nöõa
Ví duï :Thay hoaù chaát nguy hieåm
- Söû duïng sôn hoaë c keo tan trong nöôù c thay theá cho sôn hoaëc keo tan trong dung moâi höõu cô.Thay
bezen baèng toluen.
- Ví duï :Thay theá quy trình saûn xuaá t .
- Thay theá phun sôn baèn g phöông phaùp sô tónh ñieän .
- Naùp hoaù chaá t ñoä c baèn g maùy thay theá naïp thuû coâng
1.2. Che chaé n hoaëc caùch ly
Che kín toaøn boä maùy ,thieát bò saûn xuaá t phaùt sinh ra buï i ñoäc ,khí ñoäc khoân g ñeå chuùn g khuyeá ch
taù n ra moâi tröôøng laøm vieäc cuû a ngöôøi lao ñoä ng hoaë c caù ch ly coâng ñoaïCM y tôù i vò trí khaù c ñaûm baûo
. H n naø
T TP
K
H SP
an toaøn ñoá t vôùi ngöôø i lao ñoân g.
g Ñc caù c chaá t loûng khoâng ñeå chuùng xaâm nhaäp
Ví duï :Duøng oá ng kín ñeå vaän chuyeån dung moâ iønhoaë ô
à Trö
äc ve
thuo
vaøo moâi tröôøng nôi laøm vieä c
uyeàn
aûn q
1.3.Thoâng gioù
- Söû duïng heä thoá ng thoâ nB gioù thích hôï p vaän chuyeån hoaëc laøm giaûm noàn g ñoä ñoä c haï i trong khoâng
g
khí nôi laøm vieä c ,chaúng haïn nhö:hôi , khí , buï i ñoäc… Caù c chaá t naøy ñöôïc ñöa qua oáng daãn ñeá n boä
phaän söû lyù (xyclo , thieá t bò laéng ñoän g , thieát bò loïc tónh ñieän …) .Coù hai heä thoá ng thoâng gioù laø :cuï c boä
vaø thoân g gioù chung .Bieän phaù p naøy öu vieä t nhaá t .
- Ngoaøi bieän phaùp treân coøn thoâng gioù baè ng caùch môû nhieàu cöûa ñoùn gioù trôø i hoaëc duøn g quaï t huù t
ñaåy cuõng laøm loaõng khí ñoä c ,buï i ñoäc nôi laøm vieä c.
VII.5.2. B ieän phaùp caù nhaâ n
Ngöôø i lao ñoäng tieáp xuùc vôù i hoaù chaá t ñoäc phaû i söû duïng phöông tieân baûo hoä lao ñoäng thích hôïp
.Phöông tieân baûo hoä phaûi ñaûm baûo 3 yeâu caàu :
- Tính baûo veä
- Tính chaát söû duïng
- Ñaûm baûo an toaøn
2.1 Maë t naï phoøng ñoäc
Maët naï phoøn g ñoä c phaû i che ñöôï c muõ i ,mieä ng ,phaû i phuû hôïp vôù i chaá t tieáp xuùc vaø khuoâ n maët
cuû a ngöôû i söû duïng môùi ngaên chaën ñöôï c chaát ñoä c loõ t qua khe hôû .Coù hai loaïi maë t naï loï c ñoä c vaø maët
naï cung caáp khoâng khí .
- Maët naï loï c ñoä c chæ duøng khi noàn g ñoä chaát ñoä c trong khoân g khí döôù i 2% vaø haøm löôïn g oxy treâ n
15%
- Maët naï cung caáp khoâ ng khí laø loaïi cung caáp lieân tuï c khoâng khí saï ch cho ngöôø i suû duïn g .Khoâng
khí coù theå bôm baèng maùy neùn khí töø xa hoaë c bình khí neùn ñeo treâ n löng hay xaù ch tay (bình döôõng
khí )
Trang 64
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
2.2. Baû o veä maét
Maét thöôø ng bò toån thöông do buï i , chaát loûn g ñoä c , hôi khí ñoäc … xaâm nhaäp vaøo. Ngöôø i lao ñoâng
phaû i söû duïng caù c kính an toaøn. Tuyø theo tính chaá t coâng vieä c maø söû duïn g cho thích hôïp, chaúng haïn
nhö kính che maét , kính che caû maé t laãn maët.
M
. HC
T TP
PK
ÑH S
ôøng
à Trö
äc ve
huo
eàn t
quy
Baûn
2.3. Quaàn aùo ,gaê ng tay ,giaø y uûng ,muõ ….
Söû duïng quaàn aùo ,gaêng tay ,taïp deà ,uûng … ñeå baûo veä cô theà ngöôøi laøm vieä c , ngaên chaën caùc yeáu
toá coù haïi xaâm nhaä p vaøo da . Chaá t lieäu trang bò baû o hoä phaûi baûo ñaûm an toaøn, khoâng thaám nöôù c,
khoâng bò taù c ñoän g xaáu cuû a chaá t tieáp xuùc . Chaúng haï n : gaêng tay phaû i choáng ñöôï c söï aên moøn cuûa hoaù
chaát (axit , kieàm , caùc dung moâ i höõ u cô… )
Trang bò phöông tieân caù nhaân phaû i giöõ gìn , baûo quaûn chu ñaùo ,laøm vieä c xong phaûi taåy hoaëc giaët
saïch hoaù chaá t .
2.4. Veä sinh thaân theå
- Laøm vieä c xong keå caû tröôù c khi aên uoáng ñeà u phaûi taém röû a baèng xaø phoøng, nhaá t laø caùc loã töï nhieâ n
(loã tai , loã muõ i ,mieäng ) thay quaàn aùo saïch seõ
- Caét moùng tay ,moù ng chaân ngaén
- Aên uoáng ñuû caùc chaát dinh döôõng nhö protit (ñaïm) , hoa quaû giaøu vitamin
- Caám aên uoán g nôi saûn xuaát
VII.5.3. Nhaø xöôø ng ,kho hoaù chaá t
- Nhaø xöôøng: Coù nhieàu cöû a soå ñeå thoâng thoaùn g ,cöøa roäng raõi ñeå thoaù t hieåm ñeá n nôi an toaøn .
Töôø ng nhaø, saøn nhaø, traàn nhaø phaû i nhaün haøng ngaø y phaû i toå chöù c veä sinh, lau chuø i maùy, thieá t vò, saøn
nhaø, töôøng nhaø saï ch seõ. Tröôù c khi vaøo laøm vieä c phaû i môû heát cöû a, baä t quaït cho thoâ ng thoaùng. Khoâng
löu giöõ nhieàu hoùa chaát tong nhaø xöôûng ,chæ ñeå ñuû duûng cho moät ca laøm vieäc.
- Kho hoùa chaát: Kho, baõi chöù a phaû i ñaët treân baõi ñaát cao raùo, baèn g phaúng, thoâng thoaù ng, roäng raõi,
thuaän tieâ n giao thoâng, xa coâng sôû, daâ n cö ,nguoàn nöôù c. Ñaët cuoá i chieàu gioù, thuaän lôï i cho vieäc öùng
cöù khi söï coá xaø y r . Kho laøm baèng vaät lieä u chòu löû a, vaä t lieä u caùch nhieä t . Töôøng kho, cöû a kho chaéc
chaén ñaûm baûo an toaøn an ninh, coù ñuû aùnh saùng . Cöûa soå khoâng ñöôï c ñeà aùnh saùng maë t trôøi chieáu vaøo
hoùa chaát , vì tia cöï c tím seõ phaân huyû hoaù chaát. Ñeøn vaø coâng taéc ñieä n boá trí ôø nôi an toaøn . Coù heä
Trang 65
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
thoáng thoân g gío ,heä thoán g baùo chaùy töï ñoäng.Trong kho phaûi coù ñuû noäi quy ,baøng chæ daãn cuï theå töøng
loaïi hoaù chaá t.
- Caùc hoaù chaá t phaûi saép xeáp goïn gaøng ,ngaên naép treâ n giaù ,ñaûm baûo an toaøn , nhìn thaáy nhaõn deã
daøng. Hoaù chaát caùch saøn 0,2 m- 0,3m, caùch töôø ng 0,5 m vaø khoâng ñöôï c cao quaù 2m. Caám ñeå caùc
hoaù chaá t töông kî saùt nhau. Nhöõn g hoaù chaát deã chaùy phaûi ñöôï c saép xeá p rieâng bieä t ôû vò trí caù ch
nhieät, thoaùng maù t. Nhöõng hoaù chaát deã oxy hoaù caàn caá t giöõ trong ñieåu kieân khoâ raù o. Caám ñeå caùc
chaát khi xaûy ra phaûn öùng taïo ra chaá t môùi ñoä c nhö:axit gaàn cyanua taïo ra hydro cyanua gaây cheát
ngöôø i …
- Thuø ng chöù a hoaù chaát , bình chöù a hoaù chaát phaû i ñaûm baûo kín , khoâng roø ræ
VII.5.4. Vaän chuyeå n
- Nhaá t thieá t phaû i coù ngöôøi aùp taû i ñi theo, ngöôø i ñoù phaûi hieåu bieá t chuyeâ n moân vaø nghieäp vuï .
- Khoâng vaän chuyeån phöông tieän chöù a hoaù chaá t bò roø ræ, hö hoûng. Hoaù chaá t phaûi ñaày ñuû taø i lieäu ,
nhaõn.
- Duïng cuï chöù a hoaù chaát loûng, chaát deã chaùy phaû i saép ñaë t caån thaän, khoân g ñöôï c ñeå va chaïm vaø o
M
P. HC
nhau seõ phaù t sinh löûa . Thuøn g chöù a coù daâ y tieá p ñaát , coù ñai coù bieå n baùo caám löû a
- Caùc bình khí neùn , khí hoaù loûng phaûi xeáp thaø nh töøng oâ , SPKT T , giaèng buoä c
coù giaù ñôû
H
- Caám vaän chuyeån bình oxy cuøng vôù i bình khí chaùy g Ñchaá t deå chaùy
øn vaø
Tröô
à
- Phöông tieän vaän chuyeån ( xe , taø u …)uphaûvecoù mui hoaë c baï t che möa, che naéng phaûi coù bieä n phaù p
äc i
th o
uyeàn
ñaûm baûo an toaøn
aûn qi ngöôø i , vôù i gia suùc thöï c phaåm .
B
- Khoâng vaä n chuyeån chung vôù
- Vaän chuyeån qua ñöôøng oá ng phaûi coù van an toaøn, khoaù haõm. Nhöõ ng oáng daãn khí, daã n hôi, buï i
phaû i coù van moä t chieàu ,coù boä phaän daäp löû a , coù muõ i teân chæ ñöôøng daãn khí treân oáng.
- Coù ñuû phöông tieän duïng cuï cöùu hoaû
- Coù ñuû phöông tieän caáp cöùu taïi choå
- Tröôùc khi xeáp ñôõ , ngöôø i aù p taûi vaø ngöôøi boá c ñôõ phaûi kieåm tra laïi bao bì ,nhaõn hieäu .
- Nhaõ n goàm :
Teân thöông maïi
Nôi xuaát xöù cuû a hoaù chaát
Teân , ñòa chæ cuû a nhaø maùy cung caáp .
Kyù hieäu veà nguy hieåm
Tính nguy hieåm cuûa hoaù chaá t .
Caùc quy ñònh veà an toaøn
Xaùc ñònh caù c loâ haø ng
Phaâ n loaï i hoaù chaát
VII.5.5. Tuyeân truyeà n huaá n luyeän
Hình thöùc tuyeân truyeàn , giaùo duï c phaû i ña daïng , phong phuù nhö : loa , ñaøi , video , phim ,
-
tranh , aûn h
Ñònh kyø toå chöùc taäp huaá n cho ngöôø i tieá p xuù c hoaù chaá t bieá t caù ch nhaän daïng , ñaùnh giaù möù c
-
ñoä taù c haïi ñeå hoï kieãm soaù t vaø ñeà ra bieän phaùp an toaøn
VII.5.6. Phoøng chaù y chöõ a chaù y
Nôi saûn xuaát nôi taøn tröõ hoaù chaát vaø phöông tieän vaän chuyeån phaû i coù phöông aùn phoøng
-
chaùy, chöõa chaùy . Phöông aù n phaû i ñöôïc boå sung kòp thôøi khi coù söï thay ñoåi hoaù chaát hoaë c coâng
trình hay quy trình saûn xuaá t
Trang 66
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
Phöông aùn phoøng chaùy, chöõa chaùy phaûi neâu chi tieá t caùc nhieäm vuï cho moò ngöôøi thöï c
-
hieän khi xaûy ra chaùy
Coù ñuû phöông tieän phoøng chaù y, chöõ a chaùy ñaë t taï i nôi laøm vieä c, ñeå ôû nôi deå thaáy vaø deå laá y
-
.
Heä thoáng baùo ñoäng chaùy
-
Keá hoaïch sô taùn ngöôø i khoâng coù nhieäm vuï ñeá n nôi an toaøn
-
Thôø i gian taäp luyeä n chöõa chaùy
-
Toå chöù c dieã n taäp chöõ a chaùy vaø cöùu naïn nhaâ n
-
Coù ñuû phöông tieän cöùu hoä cho ñoäi chöõa chaùy
-
Coù keá hoaïch phoái hôïp vôù i ñoäi chöõ a chaùy cuû a cô quan xunh quanh hoaëc löïc löôïng chöõ a
-
chaùy chuyeân nghieäp
VII.5.7. B ieän phaùp y teá
Tuyø theo tính chaát coâ ng vieä c , quy moâ saûn xuaá t maø toå chöù c ñoä i caá p cöùu taïi choå cho phuø hôïp
Phaûi coù phöông aùn caáp cöù u taïi choå khi xaûy ra söï coá . Phöông aùn neâu ñaà y ñuû nhieäm vuï cuûa
ngöôø i caáp cöù u. Tröôù c khi sô cöùu phaûi ñöa naï n nhaân tôù i nôi an toaøn CM
P. H
Coù ñuû phöông tieän caáp cöù u , phaù c ñoà caá p cöù u taïi nôi KT Tvieä c. Phöông tieän deã thaáy, deã laáy
P laøm
ÑH S
öôøng
khi caàn thieá t.
r
veà T
uoäc
Ñoäi caá p cöùu keå caû ngöôøi lao ñoäng ñònh kyø haø ng naêm phaû i ñöôï c luyeän taäp caùc phöông tieän
àn th
quye
caáp cöùu taï i choå .
aûn
VII. 6 CAÁ P CÖÙU NHIEÃMB C HOAÙ CHAÁ T
ÑOÄ
VII.6.1. Nhöõ ng daá u hieä u ñaà u tieân cuûa ngöôø i nhieåm ñoäc
Khoù thôû hoaëc ngaït thôû , haé t hôi , soå muõ i .
-
Chaûy nöôù c maét , choùng maë t , ñoàn g töû co nhoû .
-
Ñau ñaàu , vaõ moà hoâ i , buoàn noân hoaë c noâ n möûa boï t xanh , boït vaø ng.
-
Ñau vuøng thöôïng vò , tieâu chaûy .
-
Maïch chaäm , khoù baé t , coù tröôøng hôïp maïch nhanh , huyeá t aù p ha.ï
-
Toaøn thaân meä t moû i , khoù chòu , maët tím taù i coù khi vaä t vaõ.
-
Neáu bò nhieãm ñoä c naëng : bí ñaùi , hoân meâ , co giaät … coù theå ñeán töû vong
-
VII.6.2. Q uy ñònh chung
Ngöôø i caáp cöù u chaïy xuoâ i chieàu gioù, ñöa naïn nhaân ra nôi an toaøn thì chaïy ngöôïc chieàu gioù
-
ñeå traùn h hôi khí ñoäc .
Côûi heát quaàn aùo, trang bò phoøng hoä lao ñoäng, lau ngöôøi baèn g nöôù c xaø phoøng hoaëc nöôù c
-
saïch, lau kyõ loã muõi, mieäng, loã tai cho naïn nhaâ n. Khoâng lau baèng coàn hoaë c nöôùc noùng vì hoaù
chaát thaám qua da deå hôn, uû aåm cho naïn nhaân .
Naïn nhaân ngöø ng thôû phaûi thoå i ngaï t keá t hôïp eùp tim ngoaøi loàng ngöï c.
-
Trang 67
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
nguon tai.lieu . vn