Xem mẫu
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
CHÖÔNG XIII
NGUOÀN GOÁ C OÂ NHIEÃM KHÍ QUYEÃN. ÑÒNH MÖÙC CHO PHEÙ P CAÙ C CHAÁT ÑOÄC HAÏ I
TRONG KHÍ QUYEÅN VAØ PHÖÔNG HÖÔÙNG BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG
XIII.1. NGUOÀN GOÁ C OÂ NHIEÅM KHÍ QUYEÅ N
Coù hai nguoàn goác oâ nhieåm cô baûn
- Oâ nhieãm thieân nhieân
- Oâ nhieåm do hoaït ñoä ng cuû a con ngöôøi coøn goï i laø oâ nhieåm nhaân taïo : oâ nhieåm do saûn xuaát coâng
nghieäp , giao thoâ ng vaän taûi , sinh hoaï t .
Nguoàn goá c oâ nhieåm thieân nhieâ n do caùc hieän töôï ng thieân nhieân gaây ra nhö ñaá t ra maïc , ñaát troàng
bò möa gioù baøo moøn ñem vaøo khí quyeån : buïi ñaá t , ñaù thöï c vaät , … caùc nuù i löû a phun ra nhieà u loaï i ñaù
nham thaïch vaø nhieàu hôi khí vaùo khí quyeån . Nöôùc bieån boá c hôi cuøng vôùi soùn g bieån laøm tung boït
mang theo haït nöôù c bieån lan truyeàn vaø o khoân g khí . caùc quaù trình huyû hoaï i , thoá i röû a thöï c vaä t vaø
CM
ñoäng vaä t töï nhieân cuûng thaûi ra moä t soá hoaù chaát oâ nhieåm moâ i tröôøn.gHvaø cuoái cuøng laø caù c phaûn öùng
T TP , loûng , raén .
hoaù hoïc giöõa caùc chaá t khí töï nhieân hình thaønh caù c chaá t ñoäcSPK g khí
daïn
ÑH
g gaây ra thöôøn g raát lôùn nhöng coù ñaët ñieåm laø
ôøn
à Trö
Toång löôïng chaá t oâ nhieåm do nguoàn thieân nhieân
äc g e caùc chaát oâ nhieåm khoâ ng taäp trung ôû moät ñòa ñieåm
v ñoä
t uo
ñöôïc phaân boá ñeàu treân toaøn theá giôù i ,hnoà n
yeàn
nhaá t ñònh, con ngöôø i , ñoän g vaätq,uthöï c vaät ñaõ töø laâu laøm quen vôùi noàng ñoä oâ nhieãm cuû a caùc chaát ñoù .
Baûn
Ñoái töôïng nghieâ n cöùu trong lónh vöï c khoa hoï c naø y laø khaéc phuïc nguoà n oâ nhieåm nhaân taïo do
con ngöôø i voâ yù thöù c veà baûo veä sinh thaùi khoâng tuaân thuû nhöõng quy luaä t töï nhieân . Baûng 1 trình baøi
veà söï oâ nhieãm moâi tröôøng khí quyeån do ñoá t nhieân lieäu ( than , daàu , khí ) treân theá giôù i toång keá t ñöôïc
naêm 1982 .
Trang 118
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
Baûng 1 . löôïng thaûi caùc chaát oâ nhieåm moâi tröôø ng khí quyeå n toaøn theá giôù i naêm 1982 ( ñôn vò laø
trieäu taán )
Nguoàn gaâ y oâ nhieåm caùc chaát oâ nhieåm chính
CO Buïi SOX HC NOx
1 Giao thoâng vaän taûi
- xe oâ toâ chaïy xaêng 53.5 0.5 0.2 13.8 6.0
- xe oâtoâ chaïy daàu ñi eâ zen 0.2 0.3 0.1 0.4 0.5
- maùy bay 2.4 0.0 0.0 0.3 0.0
-taøu hoaû vaø caù c loaï i khaù c 2.0 0.4 0.5 0.6 0.8
coäng 58.1 1.2 0.8 15.1 7.3
2. Chaát ñoá t thieân nhieân
- Than 0.7 7.4 18.3 0.2 3.6
- Daàu xaêng 0.1 0.3 3.9 0.1 0.9
- Khí ñoá t töï nhieâ n 0.0 0.2 0.0 0.0 4.1
0.0 . HCM 0.4
Goã cuûi 0.9 0.2 0.2
TP
T22.2
8.1SPK
Coäng 1.7 0.7 8.8
g ÑH
1.8 ôøn 6.8
à Trö
3. Quaù trình saûn xuaát coâ ng nghieäp 6.6 4.2 0.2
äc ve 7.1
thuo
4. Xöû lyù thaû i raén 1.0 0.1 1.5 0.5
uyeàn
q
5. Hoaï t ñoän g khaùc .
Baûn
- chaùy röøng 6.5 6.1 0.0 2.2 1.1
- ñoát caù c chaá t noâng nghieäp 7.5 2.2 0.0 1.5 0.3
- Haøn ñoá t noùng trong xaây döïn g 0.2 0.1 0.0 0.1 0.0
- ñoát raùc thaûi baèng than 1.1 0.4 0.5 0.2 0.2
coäng 15.3 8.8 0.5 3.8 1.6
Toån g coäng toaøn boä 91.0 25.9 30.2 25.3 18.4
Caùc kyù hieä u : CO – Cacbon oâ xít
SOx – C aù c sunfua oâx it ñaë c trönglaø SO2
HC – Hidroâ cacbon
NOx – C aù c loaïi nitô oâ xít ñaë t tröng NO2
XIII.1.1 Nguoà n goá c oâ nhieãm coâ ng nghieäp
Oâ nhieãm coân g nghieäp laø do caù c khí , hôi thoaù t ra töø quaù trình coân g ngheä thoaù t ra theo ñöôø ng khí
thaûi , oáng khoù i maët khaù c sinh ra töø khí roø ræ , chaát thoaù t treân daây chuyeàn saûn xuaá t , treân caùc ñöôøng
oáng daån taûi .
Ñaëc ñieåm chaá t thaû i dô quaù trình coâng ngheä laø do noàng ñoä chaát ñoä c haï i quaù cao vaø taäp trung
trong khoâ ng gian laø hoàn hôïp khí vaø hôi ñoäc haïi .
Loaï i thaû i do thoâng gioù bao goàm : thaû i töø caùc mieämg thaû i chung vaø mieäng thaûi cuû a heä thoáng
thoâng gioù cuï c boä . Nguoàn thaûi thoâng gioù chung coù ñaët ñieåm laø löôïn g khí hoå n hôïp thaû i ra lôùn nhöng
noàng ñoä chaá t ñoä c haïi thaáp . Chaát thaûi töû quaù trình coâ ng ngheä vaø thoâng gioù cuï c boä ñöôï c ñöa qua caùc
thieát bò thu buï i
Loaï i nguoàn thaû i caùc chaá t ñoäc do caù c thieát bò saûn xuaát khoâng kín , do quaù trình saûn xuaá t hôû
cuõng caàn coù bieän phaùp thu hoài caùc chaát ñoâ c haï i .
Ñoái vôùi moã i quaù trình coâng ngheä tuyø thuoäc vaøo loaïi ñoát nhieân lieäu cuõng nhö kó thuaät ñoát , heä
thoáng thieát bò laøm saïch vaø thu buïi khí ñoäc haïi maø coù nhöõng ñaëc tính rieân g .
Trang 119
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
1.1 Nhaø maù y nhieät ñieän .
Caùc nhaø maùy naøy thöôøn g duøng nguyeân lieäu raén , FO , ñiezen . khoù i ra thöôøng chöù a löôïng buïi
tro ( 10 30 g/m3 ) v aø caùc chaá t ñoä c haï i sinh ra trong quaù trình chaùy nhieâ n lieäu oáng khoùi thoâng
thöôøng cao 8 0 250 m thaûi vaøo khí quyeån . Noà ng ñoä chaát ñoä c haïi quan saù t thaáy ôû vuøng coù
khoaû ng caùch 2000 5000 m caùch oáng khoù i , tieá p theo möùc ñoä oâ nhieåm giaûm daàn vaø söï lan truyeàn
khoùi coù theå keùo daø i tôù i 10 15 km .
1.2. Xí nghieäp hoaù chaát
Xí nghieäp hoaù chaá t coù ñaët tröng laø thaûi vaøo khí quyeån nhieàu chuûn g loaï i chaá t ñoäc haïi theå khí ,
raén . caù c oáng khoù i thöôøng coù ñoä cao 2 5 40 m naèm treân maù i nhaø , ít khi oán g khoùi cao ñeá n 50 m .
Thaäm chí caù c chaá t ñoäc haïi : axitnitrit , SO2 , buïi ñöôïc thaûi qua cöûa maù i , qua caùc oáng thoân g gioù treân
maùi , coù khi coø n thaû i qua caùc cöû a soå . Caù c chaá t thaûi ñoä c haï i töø caù c nhaø maùy naøy coù theå laï i hoaù hôïp
vôùi caù c khí khaù c taïo thaønh caùc chaát ñoä c haïi môùi ñoâ i khi coøn ñoä c haïi hôn chaá t thaû i ban ñaàu . Vì
nhieät ñoä khí ñoäc haï i ra khoâng cao neân khaû naêng bay cuû a khí khoâng xa vaø noàn g ñoä caù c chaá t ñoä c haïi
thöôøng taäp trung ôû gaàn nguoàn . Nhieàu quaù trình saû n xuaát coù theà loä thieân , baùn loä thieân , heä thoáng
ñöôøng oá ng khí thaûi khoâng kín , thieát bò laøm saùch khí thieáu hoaøn chænh Mñoù laù nhöõng nguyeân nhaân
HC ,
TP.
T nhö vuøn g phuï caän .
laøm taêng noàng ñoä chaát ñoäc haïi gaây oâ nhieãm trong nhaø maù ySPK g cuõ n
g ÑH
øn
Tröô
1.3. Nhaø maù y luyeän kim .
Ñaëc tröng chaát ñoä c haïi cuû a caùc nhaøomaù eà naøy laø thaû i ra nhieàu loaïi chaá t ñoäc haï i theå khí (CO ,
äc vy
thu
NOX , H2S , HF , SO2 . ._ ) vaø quyieàn do quaù trình chaùy nhieân lieäu , quaù trình thaêng hoa cuû a caùc
buï nhoû
Baûn
coâng ñoaïn tuyeån quaëng , saøng loï c , ñaäp nghieàn , caù c quaù trình luyeän kim loaï i ñen ( gang , theùp ) vaø
luyeän kim maø u ( loaïi kim loaï i maøu naë ng , nheï hieám ) . chaá t thaû i cuû a nhaø maùy luyeän kim coù ñaët
ñieåm laø nhieät ñoä cao , oáng khoù ca 80 200 m , neáu caùc chaát ñoä c haï i ñöôï c phaân boá khaù roäng , tuy
nhieân do kyû thuaät laøm saïch khí vaø thu buï i coøn haï n cheá treâ n nhieàu tröôøn g hôïp , noà ng ñoä chaá t oâ
nhieãm moâ i tröôøng khí quyeån khu daân cö vaãn vöôï t giôù i haïn cho pheùp . Ngoaø i ra oâ nhieåm vuø ng daân
cö laâ caä n coøn do caùc nguoàn gaây oâ nhieåm voâ toå chöù c : saân baûi ñeå quaë ng caùc vagoân g vaän chuyeån ,
baêng truyeàn ..
1.4. Xí nghieäp cô khí .
Nguoàn gaây oâ nhieåm chính laø caùc xöôõng ñuù c , xöôûng sôn ( ñaë c bieä t laø caù c nhaø maùy cheá taïo oâ toâ
vaø maùy keùo ) .Caù c nguoàn oâ nhieåm ñoä cao oáng khoùi , nhieä t ñoä khí thaûi cuõ ng nhö tình trang oâ nhieãm
moâi tröôø ng ôû caù c xöôõng ñuù c coù tính chaá t gioán g nhö xöôõng ñuùc cuû a caù c nhaø maùy luyeän kim coøn caùc
xöôûng sôn töông töï nhö xöôû ng nhaø maùy hoaù chaát . Xöôûn g chính vaø xöôûng laép raùp cuû a nhaø maùy cô
khí thöôøng coù dieän taích maë t baèng lôùn ( 500 1800 m2 ) coøn chieàu cao khoâng quaù cao . Ñeå thaûi
löôïng nhieä t thöø a neân phaà n lôùn caù c xöôûng ñuù c ñeàu coù cöûa trôø i . Caùc chaát ñoäc haïi thaûi ra töø xöôûng
chính cuõng nhö caùc chaát haï i do quaù trình chaùy nhieân lieäu ôû xöôûng ñuùc , xöôû ng nhieät luyeän hoaë c buïi
vaø khí do quaù trình haøn ñeàu ñöôï c thaûi qua caùc cöû a trôø i . Vì cvaäy chuùng laøm taêng nhieä t ñoä chaá t ñoäc
haïi ôû khu vöï c nhaø maùy cuõng nhö vuø ng phuï caän .
1.5. Caùc nhaø maù y coâ ng nghieäp nheï
Khi saûn xuaá t ôû quy moâ caøng lôùn thì gaây oâ nhieåm moâ i tröôøng caøng maïnh , caùc nhaø maùy naøy
caøng coù tính chaát gaàn vôù i caùc nhaø maù y hoaù chaát . Ví quy moâ saûn xuaát lôùn , söû duïng löôïn g hoaù chaát
nhieàu thí duï caùc nhaø maùy ñoùng giaø y tröôùc ñaây thöôùng ñaë t trong khu daân cö , hay thaûi ra nhieàu buïi
da , xon khí sôn , quang daàu , axeâton , eâ tylen setan , butin …
1.6. Nhaø maù y vaä t lieä u xaâ y döï ng
Trang 120
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
Caùc nhaø maùy saûn xuaá t vaä t lieä u xaây döïng nhö nhaø maùy xi maêng , xöôõng beâ toâng , xöôõ ng xaây
döïng gaïch ngoù i , loø nung , … ñeàu laø nhöõng nguoàn gaây oâ nhieãm moâ i tröôøng khoâng khí , ñaë c bieät laø
caùc loø thuû coâng , do kyû thuõ at laï c haäu neân thaûi chaá t ñoä c caøng lôùn . Chaát thaû i ñoä c haïi cuû a nhaø maùy
naøy chuû yeáu laø buï i do ñaá t ñaù , do ñoâ t1 nhieâ n lieä u raén vaø khí : SO2 , N OX , C O .
Nhìn chung caùc nhaø maùy , xí nghieäp saûn xuaát vaät lieäu xaây döï ng coù tính ña daïn g veà oâ nhieåm
coâng nghieäp ñaëc bieät thieáu bieän phaùp xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng ôû caùc khu coâng nghieä p coù nhieàu
loaïi nhaø maùy khaùc nhau .
XIII.1.2 Nguoà n goá c oâ nhieãm giao thoâng vaän taû i
Töø baûng 1 cho thaáy oâ nhieåm giao thoâng vaâ n taû i cuû ng laø nguoàn lôùn 2/3 khí CO , 2/2 khí HC
vaø nitô oâx it . Ñaëc bieät oâ toâ xe gaéng maùy coø n gaây oâ nhieãm buï i ñaát ñaù vaø buï i khí ñoä c haïi do chaùy
nhieân lieäu trong ñoä ng cô thaû i ra oá ng xaû . Ñaëc ñieåm do oâ nhieãm giao thoân g vaän taûi gaâ y ra laø oâ nhieåm
thaáp thöôøn g noàng ñoä chaát ñoä c haï i lôùn toàn taïi trong caù c ñoâ thò hay gaây oâ nhieãm hai beân ñöôøng (
nguoàn tuyeán ) . Khaû naêng khuyeá t taùn chaát ñoä c haï i ôû loaïi nguoà n naøy thöôøn g phuï thuoä c ñòa hình quy
hoaï ch kieán truù c caùc phoá ôû hai beâ n ñöôøng . Buï i vaø khí ñoäc haïi do maùy bay thaûi ra seõ nhoû hôn so vôùi
oâ toâ . Chaát thaû i do maùy bay thaûi ra gaàn 2,5% CO . Chaá t thaûi cuûHCM y bay khaù c vôù i khu coâng
a maù
P.
gaâ T
nghieäp laø noù gaây oâ nhieåm treâ n ñöôøng bay cao ñoà ng thôøi noù KTy tieáng oàn ñoá i vôù i daân cö caïnh saân
H SP
bay . Ñaë c bieä t vôù i maùy bay sieâu aâm bay ôû ñoä cao öôøng Ñ i nitô oâx it , chaá t naøy gaây nguy hieåm ñoá i vôùi
lôùn thaû
Tr
phaàn töû oz6n treân thöôïng ta6ng2 khí quyeån .veà uoäc
th
XIII.1.3 Nguoà n goá c oâ nhieåm eàn sinh hoaït con ngöôø i
quydo
Baûn
Nguoàn oâ nhieåm naøy chuû yeáu laø do con ngöôøi söû duï ng caùc loaïi nhieân lieäu ( than ñaù, cuûi, daàu
hoaû, khí ñoá t ) nhìn chung nguoàn goá c oâ nhieåm naøy laø nhoû noù gaây ra oâ nhieåm cuïc boä trong moä t nhaø .
Hieä n nay coøn söû duïng khaù phoå bieán than ñeå ñun naáu trong caùc ñoâ thò , thò traán ñaë c bieä t ñoá i vôù i khu
taä p theå coù haønh lang kín, nhieàu taàn g coù caên hoä kheùp kín, noàn g ñoä khí CO thaû i ra lôùn neân deå gaâ y tai
hoaï ñoái vôù i con ngöôøi .
XIII.2. G IÔÙI HAÏN NOÀNG ÑOÄ CHAÁ T ÑOÄ C HAÏ I CHO PHEÙ P (GHCF) TRONG KHÍ QUYEÅN
NÔI LAØM VIEÄC VAØ KHU DAÂN CÖ
Buïi vaø caùc chaá t khí ñoä c haï i thoaù t ra töø caùc quaù trình coâng ngheä khaùc nhau trong caùc nhaø maùy
khoâng chæ aûnh höôûng ñeán söùc khoeû con ngöôø i ñang laøm vieä c ôû nhaø maùy maø coøn aøn h höôûng ñeá n caùc
vuøng laân caän .
Löôï ng buï i thoaù t ra trong khí taïo thaøn h phaàn töû ôû traïng thaù i lô löûng ñeå haáp thuï moäg t phaàn tia
cöï c tím caàn thieá t cho cuoä c soáng ñoá i vôùi con ngöôøi .
Giôù i haïn noàng ñoä chaá t ñoä c haï i cho pheùp ( GHCF ) phuï thuoä c vaøo ñieàu kieän chuaån bò nguyeân
lieäu, quaù trình tieá n haønh coângf ngheä vaø hieäu quaû vieä c laøm saïch khí.
Ñeå giaûm noàn g ñoä caùc chaá t ñoäc haï i fñeán giôù i haïn cho pheùp trong khí quyeån thöôøng baèng caù ch
khueá ch taùn caùc chaá t ñoù trong khí quyeån .
Trang 121
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
Baûng 2 giôùi thieäu GHCF ôû caù c nöôùc GNS trong khí quyeån cuõng nhö nôi laøm vieä c .
Khí vaø hôi Giôù i haïn noàng ñoä cho
pheùp (mg/ m3
Ozoâ n O3 0.1
Nitô oâ xit (chuyeån sang NO2 ) 5
Cacbon oâxit 20
Thuyû ngaân 0.01
Khí axit sunfuric 1
Anhidrit sunfurô SO 2 10
Asen hidrua AsH3 10
Ñihidrosunfun ( H2S ) 10
Caù cbon ñisunfua CS2 10
Tetraetl chì 0.0025
M
. HC 0.5
Hidroflorua
T TP
SPK
Clo 1
g ÑH
øn
Tröô
Hidroclorua 5
eà 2 10% ôû daïn g
Xon khí ñioâxit silic daïng tinh theåuchuùv
h oäc
a
eàn t
quy
buïi 4
Baûn vaø caùc hôïp chaá t cuûa chuùng
Xon khí kim loaïi , aù kim
Nhoâm vaø hôïp kim nhoâm ( chuyeån sang nhoâm) 2.0
Oâxit nhoâm ôû daïng xon khí 6
Berili (be) vaø hôïp chaát cuû a noù ( chuyeån sang be) 0.001
Khoù i trioâxit vanadi 0.1
Khoù i trioâxit vaø penta oâxit vanadi 0.5
Vonfam (W) , Caùc bít vonram 6.0
Cañimioâxit 0.1
Coban kim loaïi (Co) vaø coban oâ xit 0.5
mangan (Mn) 0.3
anhiditasenic, asen pentoxit As2O5 0.3
M olipñen 2.0
Niken vaø oâx it , protoxit 0.5
Caù c bonyl niken 0.0005
Chì ( Pb) vaø caù c hôïp chaá t voâ cô cuû a noù 0.01
Seâlen voâ ñònh hình 2.0
Anhidrit selenic SeO2 0.1
Keõm oâx it 6
Telu 0.01
Chaát kieàm aên da (xuùt ) 0.5
Ziliconi kim loaïi vaø hôïp chaá t khoâ ng hoaøn tan cuû a noù 6
Khí trong khí quyeån hoaë c trong moâ i tröôøng khí quyeån nô laøm vieä c cuøn g toàn taïi moät soá chaá t ñoä
haïi thì toå ng noà ng ñoä cuû a chuùng nhoû hôn 1
Trang 122
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
Haøm löôï ng chaá t ñoäc haïi trong khí quyeån khu daân cö trình baø y baû ng 3
Haøm löôï ng chaát ñoäc haïi trong khí quyeån khu daân cö
Giôù i haïn noàng ñoä cho pheùp mg/ m3 *
Chaát ñoä c haï i
M angan vaø hôïp chaát mangan - / 0.01
Asen ( caùc hôïp chaá t voâ cô tröø asen hidro
tính chuyeån sang asen - / 0.003
Nitô ñioâ xit 0.085 / 0.095
Cacbon oxit 3.0 / 1.0
Buïi khoâng thaáy ñoäc 0.5 / 0.15
Chì vaø hôïp chaát cuû a chì - / 0.0007
Thuyû ngaân - / 0.0003
Chì sunfua - / 0.0017
Axit sunfunxit 0.3 / 0.1
Anhidrit sunfurua (SO2) 0.5 / 0.05
0.008 M
. HC / 0.008
Ñihidro sunfua , H2 S
T TP / 0.005
SPK 0.03
Cacbon ñisunfua CS2
g ÑH
öôøn
Hôïp chaát florua 0.02 / 0.005
eà Tr
v
huoäc
Florua daïng voâ cô hoaø tan 0.03 / 0.01
eàn t
Florua daïng hoaø tan keùm quy 0.02 / 0.03
aûn
Btheå khí vaø muoá i flo
Khí ñoàng thôøi coù maët flo 0.03 / 0.01
clo 0.1 / 0.03
Axitclohidri theo phaân töû HCl 0.2 / 0.2
* Töû soá chæ noà ng ñoä cöï c ñaï i ñöôï c laáy maã u qua 20 phuù t , maãu soá – noàng ñoä trung bình
XIII.3. SÖÏ KHUEÁ CH TAÙ N CAÙ C KHÍ ÑOÄC HAÏI TRONG KHÍ QUYEÅN
Söï khueá ch taùn caù c chaá t ñoä c haïi trong khí quyeån ñeå ñaït giaù trò giôù i haïn veà noà ng ñoä cho pheùp do
choïn hôïp lyù chieàu cao , ñöôøng kính oán g khoû i coù chuù yù ñòa hình töøng ñòa phöông vaø caùc yeáu toá khaùc .
Caùc nhaâ n toá chuû yeáu aøn h höôûng ñeán söï khueá ch taùn chaát ñoä c haïi trong khí quyeån phuï thuoäc vaøo
toá c ñoä trung bình cuû a gioù vaø söï chaûy roái cuûa moâ i tröôøng khí quyeån . Khi taêng toá c ñoä gioù , söï khueá ch
taù n caùc chaát ñoä c haï i seõ taêng vaø noàng ñoä caù c chaá t ñoä c haïi trong khí giaûm . Söï chaûy roá i hoaù cuû a khí
quyeån bao goàm theo maët ngang vaø chieà u cao ñaõ taïo söï xaùo troän caùc khí nhieåm baån vôùi moâi tröôøng
khoâng khí xung quanh .
Söï chaûy roá i ñaõ laøm giaûm noàng ñoä chaát ñoä c haï i trong luoàng khí thaû i ñoàng thôø i laøm taêng noàng ñoä
caùc chaát treân ôû ngoaøi phaïm vò luoàng .
Chaûy roá i taê ng leân cuø ng vôù i taêng toá c ñoä gioù vaø toá c ñoä trong luoàng . Ñoái löu xuaá t hieän khi nhieät
ñoä giaûm nhanh theo chieàu cao . Ñòa hình cuû a töøng ñòa phöông cuõng aû nh höôûng tính chuyeån ñoäng roái
.
Khi choïn choïn chieà u cao oán g khoái cuõng nhö toác ñoä khí ra töø oáng caàn ñaûm baûo chieàu cao cuûa noù
phaû i > 2,5 laàn chieàu cao nhaø gaàn ñoù vaø toác ñoä khí ra töø oán g khoù i 18 m/s (thöôøng choï n 30 m/ s).
Noàng ñoä cöï c ñaïi caù c chaá t ñoäc haïi trong lôù p khí quyeån gaàn maë t daá t phuï thuoäc vaøo chieà u cao oáng
khoùi vaø ôû khoaûng caùch l = 20 H ( H chieàu cao oá ng khoá i ). Khi taêng chieàu cao oáng khoùi , seõ giaûm
löôïng chaát ñoä c haï i ñöa vaøo moâi tröôøn g khí quyeån, seõ giaûm noàng ñoä caùc chaá t ñoä c haïi trong lôùp khí
quyeån gaàn maët ñaát.
Trang 123
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
- Tröôøng ÑH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn
An toaøn lao ñoäng vaø moâi tröôøng coâng nghieäp
Ñeå caûi thieät ñieàu kieän veä sinh gaàn vuøng daân cö caàn duy trì vuø ng baûo veä ñeå ngaên caù ch caùc xí
nghieäp laù nguoàn gaây caùc chaá t ñoä c haï i vaøo moâi tröôøng xung quanh . Kích thöôùc cuû a caùc vuøn g naøy
tuyø thuoäc vaø o ñònh möùc veä sinh moâ i tröôøng cuû a caùc xí nghieäp coâng nghieäp .
Ngoaøi giôùi haï n cho pheùp veà noàng ñoä caù c chaá t ñoäc haïi trong khí quyeån gaàn maët ñaát trong vuøng
daân cö coøn moä t chæ tieâu khaùc ñeà ñaùnh giaù möùc oâ nhieåm khí quyeån laø ñònh möùc cho pheùp veà giaù trò
tuyeät ñoái caùc chaá t ñoä c haïi mang vaøo khí quyeån (g/s) . Öu ñieåm cuû a ñònh möù c naøy laø cho pheùp deå
kieãm tra traïng thaù i oâ nhieåm khí quyeån baèng caùch ño löôøng khí thoaùt ra vaø noà ng ñoä caùc chaát ñoä c haïi
coù trong khí .
XIII.4. PHÖÔNG HÖÔÙNG BAÛO VEÄ MOÂ I TRÖÔØNG KHÍ QUYEÅN
Moät trong nhöõ ng bieän phaùp ñeå caû i thieän moâi tröôøn g khí quyeån ôû caù c nhaø maùy coâng nghieä p ñaë c bieät
ôû luyeän kim maøu laø tìm ra ñöôïc quaù trình coâ ng ngheä môù i ñaûm baûo löôïng buï i vaø khí ra coù trò soá toái
thieåu ñoà ng thôøi coù heä thoáng thu buï i ñaï t hieäu quaû cao . Thí duï , thay theá quaù trình luyeän ñoàng trong
loø phaûn xaï baèng phöông phaùp luyeä n ôû trang thaù i lô löûng duøng khoâng khí noùng hoaëc phun oâx y . Maët
khaù c heä thoáng thieá t bò thu buïi , laøm saï ch khí vaø caù c thieát bò luoân ñöôïc caûi tieán veà caá u taïo ñeå ñaït
HCM
hieäu quaû cao theo caùc höôùng cô baûn sau :
TP.
T trong khí vaøo moâi tröôøng khí quyeån
1. Taên g cöôøng thieát bò loïc buïi tinh, ñaûm baûo noàn g ñoä buïPKS i coù
g ÑH
ôøn
giaûm .
à Trö
2. Môû roäng phaïm vi nhieä t ñoä cuûa khíocaàvelaøm saï ch vaø taên g noàn g ñoä buïi vaø anhirit sunfuro (SO2 )
äc n
thu
trong khí ñi ra . Thöïc teá ñaõ uyeàn g minh ñaït hieäu suaát thu buï i cao trong thieát bò loï c ñieän ôø nhieät
q chöùn
Baûn
ñoä 6 00 7000 C . Vôù i thieát bò loï c tuù i vaû i , phaïm vi nhieät ñoä cho pheùp 200 250 o C vaãn ñaûm
baûo thieá t bò laøm vieäc oån ñònh . Nghieân cöùu vaø baûo döôõn g caù c thieát bò xicloâ n ñeå thu buï i khí ôû
nhieâ t5 ñoä 900 1000 oC
3. Taên g naêng suaát vaø hoaøn chænh tieát bò thu buï i : thieát bò loï c ñieän , thieá t bò loï c tuù i vaûi , thieát bò
loï c theo phöông phaùp aåm ñeå ñaùp öùng taê ng löôïng khí laøm saïch sinh ra do quaù trình coân g ngheä
cuõng nhö khí ra töø heä thoáng khí . Ñeå thoaû maõn yeâu caàu treân ôû thieát bò loï c ñieän caàn taên g chieàu
cao ñieän cöï c laé ng töø 4,5 ñeán 7,5 1 2 m , coøn ôû thieá t bò loï c tuùi vaû i caàn taêng beà maët loï c ñeán 10 x
103 m2 / l thieát bò .
Caùc thieá t bò loïc ñieän caàn ñöôï c hoaøn chænh veà hình daïng ñieän cöï a laéng , ñieä n cöï c quaàng saùn g ,
veà heä thoán g cô caáu rung ñieän cöïc . ÔÛ thieát bò loïc tuù i vaû i caàn thay ñoà i phöông phaùp taùi sinh tuù i loïc
öùng duïng tuù i loïc qua nhieä t luyeän coù tính beàn axit . ÔÛ caù c thieát bò loïc theo phöông phaùp aåm caàn giaûm
trôû löï c treân ñöôøn g khí chuyeån ñoäng vaø taêng tính choáng aên moøn cuû a chi tieát .
4.Toà chöù c vieä c loïc buïi coù choïn loï c
Ñeå loï c buïi coù hieä u suaát cao , ñaë c bieä t trong lónh vöï c luyeän kim caàn thu hoà i caù c kim loaïi quyù ,
hieám thì phöông phaùp naøy coù yù nghóa thöï c teá cao . Theo phöông phaùp naø y khí loï c qua nhieàu giai
ñoaïn öù ng vôù i caùc nhieä t ñoä ngöng tuï cuû a caùc hôi coù trong khí caàn laøm saï ch . Öu ñieåm cuû a phöông
phaùp naøy laø thu hoài ñöôïc caùc buï i ñaõ ñöôï c laøm giaøu caùc nguyeân toá kim loaï i quyù hoaë c caù c nguyeân toá
ñoù coù theå gaây oâ nhieåm moâi tröôøng .
Trang 124
Thö vieän ÑH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
nguon tai.lieu . vn