1. Trang Chủ
  2. Trung học phổ thông
  3. Giáo án vật lý 11 - thấu kính mỏng

Giáo án vật lý 11 - thấu kính mỏng

Nắm được đường đi của tia sáng qua hai loại thu kính (đối với các tia dặc biệt cũng như với các tia bất kì) và sự tạo ảnh của một vật cho bởi thấu kính. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 Tieát : Baøi 06 - 07 THAÁU KÍNH MOÛNG I. MUÏC TIEÂU : • Caàn naém vöõng caùc ñieåm sau • Caáu taïo cuûa thaáu kính • Phaân loaïi thaáu kính : Thaáu kính hoäi tuï vaø thaáu kính phaân kì. • Caùc yeáu toá cuûa thaáu kính (ñöôøng kính khaåu ñoä, quang taâm, truïc chính, truïc phuï, tieâu ñieåm, t

Thể loại Tài liệu miễn phí Trung học phổ thông

Số trang 14

Ngày tạo 8/29/2018 7:29:44 PM +00:00

Loại tệp DOC

Kích thước

Tên tệp

Tải Giáo án vật lý 11 - thấu kính mỏng (.docx) Tải Giáo án vật lý 11 - thấu kính mỏng (.pdf)

Xem mẫu

  1. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 Tieát : Baøi 06 - 07 THAÁU KÍNH MOÛNG I. MUÏC TIEÂU : • Caàn naém vöõng caùc ñieåm sau • Caáu taïo cuûa thaáu kính • Phaân loaïi thaáu kính : Thaáu kính hoäi tuï vaø thaáu kính phaân kì. • Caùc yeáu toá cuûa thaáu kính (ñöôøng kính khaåu ñoä, quang taâm, truïc chính, truïc phuï, tieâu ñieåm, tieâu cöï, tieâu ñieåm, ñoä tuï). • Ñieàu kieän cho aûnh roõ cuûa thaáu kính. • Phaân bieät ñöôïc söï khaùc nhau veà tieâu ñieåm, tieâu dieän, tieâu cöï cuûa hai loaïi thaáu kính. • Naém ñöôïc ñöôøng ñi cuûa tia saùng qua hai loaïi thu kính (ñoái vôùi caùc tia daëc bieät cuõng nhö vôùi caùc tia baát kì) vaø söï taïo aûnh cuûa moät vaät cho bôûi thaáu kính. • Hieåu veà quang sai : caàu sai – söï bieán daïng cuûa aûnh. • Bieát caùch veõ ñöôøng ñi cuûa tia saùng qua hia loaïi thaáu kính. • Bieát xaùc ñònh aûnh cuûa moät vaät baèng caùch veõ caùc tia saùng. • Bieát vaän duïng caùc coâng thöùc treân ñeå xaùc ñònh vò trí cuûa vaät(hay aûnh), tính ñoä phoùng ñaïi cuûa aûnh vaø ñoä tuï cuûa thaáu kính. • Nhaän ra caùc ñieåm gioáng nhau vaø caùc ñieåm khaùc nhau khi veõ ñöôøng ñi cuûa tia saùng qua hia loaïi thaáu kính. II. PHÖÔNG PHAÙP GIAÛNG DAÏY : Phöôngphaùpthöïc nghieämvaøneâuvaánñeà… III. THIEÁT BÒ , ÑOÀ DUØNG DAÏY HOÏC : -Moät kính luùp ; Moät hoaëc hai con tem -Ba thaáu kính hoäi tuï (hai maët loài , maët loài – maët loõm , maët loài – maët phaúng ) -Ba thaáu kính phaân kì (hai maët loõm , maët loõm – maët loài, maët loõm – maët phaúng ) GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -1 / 14
  2. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 IV. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY  Phaàn laøm vieäc cuûa Giaùo Vieân Phaân phoái Hoaït ñoâng cuûa hoïc Ghi thôøi gian Noäi dung ghi baûng Toå chöùc , ñieàu khieån sinh Kieåm tra 1. CAÂ1U Taïo , ñöôøng ñi cuûatia saùng qua laêng kính Kieåmtravaø ñaùnhgiaù baøi cuõ vaø 2. Coâng thöùc cuûa laêng kính kieán thöùc 3. Bieán thieân goùc leäch theo goùc cuõ lieân 4. Traû lôøi caâu hoûi ,laøm baøi taäp 1,2,3,4,5trang 33 quan vôùi SGK baøi môùi (5’) 2. Nghieân I. Ñònh nghóa Cho HS xemmoätkính luùp hoûi HS coâng Quansaùtvaøtraûlôøi cöùu baøi 1. Ñònh nghóa Thaáu kính laø moät khoái trong suoát, duïng cuûa kính luùp Cho HS bieát kính môùi ñöôïc giôùi haïn bôûi hai maët caàu hoaëc moät maët luùpcuõnglaø moätloaïi kính hoäi tuï phaúngvaømoätmaëtcaàu. Yeâu caàu quan saùt hình daïng cuûa thaáu 2. Phaân loaïi : kính naøy HS ñöa ra moät ÑN cho thaáu  • Thaáukính meùpmoûnggoïi laø thaáukính hoäi tuï. kính Nhoùmhoäi yù vaø ñöa ra Söûalaïi hoaëcboåsungcaùcÑN cuûaHS ñònhnghóa Giôùi thieäu moâ hình ,neâu ñònh nghóa Ghi nhôù moätcaùchtoångquaùt Cho HS quan saùt töøng loaïi thaáu kính Quansaùtvaøghi nhôù vaø ñeà nghò nhaän xeùt nhöõng ñieåm gioáng nhau vaø khaùc nhau giöõa caùc Nhoùm quan saùt ,thaûo loaïi thaáukính luaänvaøcho yù kieán Gôïi yù cho HS ñöa ra caùch phaân loaïi • Thaáukính meùpdaøygoïi laø thaáukính phaânkì. thaáukính Thoáng nhaát choïn yù Ñöa ra caùch phaân loaïi vaø Ñònh nghóa kieánchung caùc yeáu toá cuûa thaáu kính .giaûi thích taïi sao laáy baùnkính maëtphaúnglaø voâ Ghi nhôù cöïc GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -2 / 14
  3. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 Giaûi thích cho hoïc sinh taïi sao thaáukính meùpmoûng ñöôïc goïi laø thaáukính hoäi tuï, taïi sao thaáukính meùpdaøy ñöôïc goïi laø thaáukính phaânkì.. 3. Ñònh nghóa caùc yeáu toá cuûa thaáu kính . - R1, R2 : Baùn kính caùc maët caàu (maët phaúng ñöôïc coi laø coù baùn kính voâ cöïc) - C1C2 : Truïc chính. , laø ñöôøng thaúng noái Neâu tính chaát cuûa quang taâm vaø caùc taâm cuûa hai maët caàu (hoaëc ñi qua ñieàu kieän ñeå coù aûnh roõ taâm cuûa maët caâu vaø vuoâng goùc vôùi neùt Chuù yù : ñaây laø ñieàu kieän quan troïng maët phaúng) Ñeå coù ñieàu kieän naøy ta coù theå - : Quang taâm thaáu kính (O laø ñieåm maø laøcaùchnaøo? truïc chính caét thaáu kính). GV : Baèng moät taám bìa chaén saùng, - : Truïc phuï Ñöôøng thaúng baát kì ñi qua treân ñoù coù ñuïc moät loã thuûng troøn, quang taâm O ñöôïc ñaëttröôùcthaáukính. - ñöôïc goïi laø ñöôøng kính môû hay ñöôøng kính khaåu ñoä. - Ta chæ xeùt caùc thaáu kính moûng vaø trong khoâng khí . Ghi nhôù HS : ta coù theågiôùi haïn chuømtia tôùi thaáukính Caù nhaân suy nghæ vaøghi nhôù Trong tröôøng hôïp naøy, ñöôøng kính khaåuñoä baèng ñöôøng kính loã troøn .Nghóa laø  Thu nhoû ñöôøng kính khaåu ñoä GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -3 / 14
  4. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 cuûa thaáu kính (Caùh naøy cuõng duøng cho göông caàu ) 4. Tính chaát cuûa quang taâm Moät tia saùng baát kì qua quang taâm thì truyeàn thaúng. 5. Ñieàu kieän ñeå coùaûnh roõ neùt ñieàu kieän töông ñieåm Caùc tia saùngtôùi thaáukính phaûi laäp moät goùc nhoû vôùi truïc chính. Trong ñieàukieän naøy öùng vôùi moät ñieåmvaätchæcoù moätñieåmaûnhroõ neùt. GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -4 / 14
  5. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 II. Tieâu ñieåm.Tieâu dieän.Tieâu cöï Tieâu ñieåm aûnh chính 1. Tieâu ñieåm aûnh chính Thí nghieäm - Thí nghieäm : Duøngthí nghieämñeåxaùc ñònh tieâu GV : Tieán haønhthí nghieämChieáu moät Quansaùtvaønhaänxeùt ñieåmaûnhchính chuømtia saùngsong song vôùi truïc chính - Tieâu ñieåm aûnh chính : Vò trí cuûa ñieåm saùng tôùi moät thaáu kính hoäi tuï (caùch ñôn treân truc chính khi chuøm tia tôùi song song ôùi truïc giaûn nhaát laø duøng thaáu kính naøy ñeå chính Giao ñieåmcuûacaùctia loù (hay ñöôøngkeùo daøi höùng chuøm saùng song song töø maët cuûa caùc tia loù ) khi chuømtia tôùi song song ôùi truïc trôøi). chính. Kí hieäu: F’ Duøng moät maøn E ñeå höùng chuøm HS :Ta ñöôïc moät veät - Vò trí tieâuñieåmaûnhchính saùngloù saùnghieäntreânmaønE. • Thaáukính hoäi tuï : Naèmphíatia loù. Haõy nhaänxeùthìnhaûnhtreânmaøn HS : Coù moätvò trí ñaët GV: Haõy nhaänxeùt hình aûnhtreânmaøn bieät luùc naøy veät saùng khi tieáptuïc cho di chuyeånmaønE nhoûvaøsaùngnhaát. GV: Vò trí ñieåmsaùngnaøy ñöôïc goïi laø Ghi nhôù tieâuñieåmaûnhchính F’, thöôønggoïi taét Quansaùtvaønhaänxeùt laø tieâuñieåmaûnh. Khoâng coù ñieåm saùng Laømthí nghieämvôùi thaáukính phaânkì treânmaønE Vôùi thaáukính phaânkì, tieâu ñieåmaûnh F’ naèmphíatia tôùi. • Thaáukính phaânkì : Naèmphíatia tôùi . Thöïc hieän thí nghieäm quansaùt GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -5 / 14
  6. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 Ñöôøng ñi cuûa tia saùng qua thaáu kính Trình baøy caùc böôùc veõ Ghi nhôù Yeâu 1. Caùc tia ñaëc bieät caàu • Tia tôùi song songvôùi truïc chính, tia loù töôngöùng HS traû (hoaëc ñöôøng keùo daøi) ñi qua tieâu ñieåm aûnh chính lôùi F’. caâu • Tia tôùi (hoaëc ñöôøng keùo daøi) qua tieâu ñieåm hoûi H1 vaätchínhF, tia loù töôngöùngsongsongvôùi truïc chính. • Tia tôùi quataâmO thì ñi thaúng Caùch veõ tia loù öùng vôùi moät tia tôùi baát kì Xeùt moättia tôùi baátkì SI, ta coù theåveõ tia loù töông öùngtheocaùccaùchsau: a. Caùch 1: - Veõ truïc phuï songsongvôùi tia tôùi SI. - Veõ tieâu dieän aûnh, caét truïc phuï noùi treân taïi moät tieâu dieän phuï laø F’ 1. - Töø I veõ tia loù ñi qua F’1 GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -6 / 14
  7. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 b. Caùch 2: - Veõ tieâu dieän vaät, caét tia tôùi SI taïi moät tieâu ñieåm vaät phuï laø F 1. - Veõ truïc phuï ñi qua F1. - Veõ tia loù song song vôùi truïc treân . GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -7 / 14
  8. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 IV. Xaùc ñònh aûnh baèng caùch veõ ñöôøng ñi cuûa tia saùng 1. Xaùc ñònh aûnh baèng caùch veõ ñöôøng ñi cuûa tia saùng Xeùt moät vaät nhoû, phaúngAB ñöôïc ñaët vuoânggoùc vôùi truïc chính. Giaû söûA ôû treântruïc chính. - Tröôùcheát,xaùcñònhaûnhB’ - Ñeå xaùc ñònh aûnhB’, töø B veõ ñöôøngñi tia saùng cuûahai trongcaùc tia ñaëcbieät. Aûnh B’ laø giao ñieåm cuûacaùctia loù Töø B’ haï ñöôøng thaúng goùc xuoáng truïc chính, ta ñöôïc ta ñöôïc aûnhA’B’ cuûavaätAB. 2. Aûnh cuûa moät vaät qua thaáu kính hoäi tuï  Khi vaät A 1 ngoaøi tieâu ñieåm, aûnh A’1B’1 1B laø aûnh thaät ngöôïc chieàu  Khi vaät A2B2 ôû trong tieâu ñieåm, aûnh A’2B’2 laø aûnh aûo, cuøng chieàu.  Khi vaät ôû tieâu ñieåm, aûnh ôû voâ cöïc. GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -8 / 14
  9. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 Ghi nhôù V. Ñoä tuï 1. Ñònh nghóa Ñoä tuï laø moät ñaïi löôïng duøng ñeå xaùc ñònh khaû naênglaømhoäi tuï chuømtia nhieàuhayít . 2. Coâng thöùc : 1 D= f 3. Ñôn vò : ñioâp(vôùi tieâucöï f tính ra met) 4. Qui öôùc daáu :  Vôùi thaáukính hoäi tuï, D >0.  Vôùi thaáukính phaânkì, D
  10. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 Chu ùyù: 1  1 1  D = = ( n − 1) R + R   - Qui öôùcveàdaáu f  1 2  - Moái töông quan giöõa hai ña löôïng f Trong ñoù, vaøÑ • n : chieát suaát tæ ñoái cuûa vaät lieäu - n laø chieát suaát tuyeät ñoái cuûa thaáu laøm thaáu kính ñoái vôùi moâi tröôøng xung kính , neáuthaáukính naèmtrongmoâitröôg • R1, R2 : Baùn kính cuûa caùc maët thaáu khoângphaûi laø khoângkhí thì n laø chieát kính, suaát tæ ñoái cuûa thaáu kính vôùi moâi tröôgngoaøi  Quy öôùc : • R1, R2 > 0 vôùi caùc maët loài, • R1, R2 < 0 vôùi caùc maët loõm, • R1 (hay R2) = ∞ vôùi maët phaúng.  YÙù nghóa :  Ñoä tuï D caøng lôùn khaû naêng hoäi tuï chuøm tia saùngñi quathaáukính caøngmaïnh. Thaáukính phaânkì coù ñoätuï aâm. VI. Coâng thöùc thaáu kính Ñeå thaønh laäp coâng thöùc lieân heä giöõa caùc vò trí cuûa vaät vaø aûnh, ta xeùt tröôøng hôïp vaät thaät, aûnh thaätnhötreân Xeùt caùctamgiaùcñoàngdaïngBIJ vaø FOJ, ta coù : GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -10 / 14
  11. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 OJ OF = IJ IB Xeùt caùctamgiaùcñoàngdaïngB’IJ vaø F’OJ, ta coù : OI OF' = JI JB' coänghai phöôngtrình veávôùi veá,ta ñöôïc: OJ + OI OF OF' = + JI IB JB Ñeå laäp coâng thöùc lieân heä giöõa caùc ñoä lôùn cuûa aûnh vaø vaät ta chia veá vôùi veá hai phöông trình ñaàu tieânôû treân,ta ñöôïc : Maø OJ +OI =JI, suy ra : OF OF' 1 1  1= + hay 1= OF'  +  IB JB'  IB JB'  HS hôïp taùc 1 1 1 ⇒ + = OA OA ' OF' 1 1 1 hay + = OA OA' OF' Ñeå laäp coâng thöùc lieân heä giöõa caùc ñoä lôùn cuûa aûnhvaø vaätta chia veá vôùi hai phöôngtrình ñaàutieân ôû treân,ta ñöôïc : OJ JB' = OI IB A' B' OA ' suyra = AB OA Ñeå toångquaùthoaùcaùc coângthöùc treân,ta thay caùc khoaûngcaùch hình hoïc baèngcaùc trò ñaïi soá vôùi quy öôùcnhösau: OA  d ; OA’  d’ ; OF  f d >0 vôùi vaätthaät, GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -11 / 14
  12. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 d’ > 0 vôùi aûnh thaät, f > 0 vôùi thaáu kính hoäi tuï. f < 0 vôùi thaáu kính phaân kì. d < 0 vôùi vaät aûo d’ < 0 vôùi aûnh aûo. Ta ñöôïc caùc coâng thöùc toång quaùt sau, aùp duïng cho moïi tröôøng hôïp, cho caû hai loaïi thaáu kính hoäi tuï vaø phaân kì. 1 1 1 + = d d' f Ñoä phoùngñaïi ñöôïc ñònhnghóalaø : A' B' k= AB ta coù d' Laøm baøi taäp aùp duïng vaø so saùnh k=− d keátquaûvôùi caùchveõ Chuù yù :  Neáuaûnhvaø vaätcuøngchieàu,k >0. Neáuaûnhvaø vaätngöôïc chieàu,k
  13. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 caùc ñieåm naèm trong khoaûng S’S’’. Nhö vaäy chuøm tia loù, öùng vôùi chuøm tia tôùi xuaát phaùt töø moät ñieåm S, khoâng caét nhau taïi cuøng moät ñieåm aûnh, neân aûnh Neáu höùng aûnh cuûa S leân moät maøn E, ta ñöôïc moät hình troøn saùng, kích thöôùc cuûa hình troøn saùng naøy nhoû nhaát taïi K. Vôùi thaáu kính phaân kì, caùc tia saùng ñi gaàn meùp thaáu kính bò phaân kì maïnh hôn, cho aûnh taïi S’’, saùc tiañi gaàn truïc cho aûnh taïi S’. Ta ñöôïc nhieàu ñieåm aûnh ôû treân b. Söï bieán daïïng cuûa aûnh Laø hieäntöôïng quangsai do ñoä phoùngñaïi suûathaáu kính khoâng ñieàu nhau ñoái vôùi caùc tia saùng ñi gaàn truïc hayxa truïc cuûathaáukính. VIII. Uùng duïng cuûa thaáu kính maùy aûnh, oùng nhoøm. kính luùp (ñeå quan saùt caùc vaätnhoû), kính hieånvi (ñeåquansaùtcaùcvi theå),kính thieânvaên(ñeåquansaùtcaùcthieântheå),kínhtuï quang trongcaùcñeønchieáu,duïngcuï ño quanghoïc….. nhaèm bieánchuømtia saùngphaânkì thaønhchuømsongsong. 3. Cuûng Yeâu caàunhaéclaïi : coá baøi GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -13 / 14
  14. TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI  GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11 giaûng Nhaánmaïnhcaùcnoäi dungquantroïng. Daën doø Traûlôøi caâuhoûi vaø laømbaøi taäpSGK cuûa hoïc Chuaånbò baøi môùi” Kính luùp“ sinh (5’)    GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO  VAÄT LYÙ PB 11: 06 -14 / 14
nguon tai.lieu . vn
Trung học phổ thông Ôn thi ĐH-CĐ Đề thi - Kiểm tra Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học Mầm non - Mẫu giáo Giáo án điện tử Trung học cơ sở Bài giảng điện tử Bài văn mẫu Vật lý Bài tập SGK Khoa học xã hội Tiếng Anh phổ thông