Xem mẫu
- Chương 4
Hệ thống pháp luật
- Đề cương bài giảng
Hệ thống pháp luật và ngành luật
Các ngành luật trong hệ thống pháp luật nhà
nước CHXHCN Việt Nam
Hệ thống khoa học pháp lý
Hệ thống pháp luật quốc tế
- Hệ thống pháp luật và ngành luật
Khái niệm
Đặc điểm của hệ thống pháp luật
Những căn cứ để phân chia ngành luật
- Khái niệm
Hệ thống pháp luật là cơ cấu bên trong của
pháp luật, thể hiện sự thống nhất nội tại của
các quy phạm pháp luật và sự phân chia
một cách khách quan các quy phạm pháp
luật trong hệ thống ấy thành các ngành luật
và chế định pháp luật phù hợp với tính
chất, đặc điểm của các quan hệ xã hội mà
nó điều chỉnh.
- Đặc điểm của hệ thống pháp luật
Có sự thống nhất, nhất quán trong hệ
thống
Sự phân chia hệ thống pháp luật thành các
bộ phận cấu thành
Tính khách quan của hệ thống pháp luật
- Ngành luật
Ngành luật là tổng thể những quy phạm pháp luật
điều chỉnh một lĩnh vực quan hệ xã hội với những
đặc điểm chung nhất định.
Ví dụ, ngành luật lao động điều chỉnh quan hệ lao
động giữa người lao động làm công ăn lương với
người sử dụng lao động và những quan hệ liên
quan trực tiếp với quan hệ lao động - một lĩnh vực
quan hệ xã hội có những đặc điểm riêng khác với
quan hệ xã hội thuộc đối tượng điều chỉnh của các
ngành luật khác.
- Chế định pháp luật
Chế định pháp luật là những nhóm quy
phạm pháp luật thuộc một ngành luật, điều
chỉnh những nhóm quan hệ xã hội nhỏ hơn,
có đặc điểm giống nhau hơn; hoặc điều
chỉnh từng mặt, từng khía cạnh cụ thể của
lĩnh vực quan hệ xã hội thuộc ngành luật đó.
- Những căn cứ để phân chia ngành luật
Đối tượng điều chỉnh
Phương pháp điều chỉnh
- Đối tượng điều chỉnh
Đối tượng điều chỉnh là các lĩnh vực quan hệ
xã hội mà quy phạm pháp luật tác động vào.
- Phương pháp điều chỉnh
Phương pháp điều chỉnh của một ngành luật
là cách thức mà nhà nước sử dụng trong
pháp luật để tác động lên cách xử sự của
các chủ thể tham gia vào các quan hệ xã hội
của ngành luật đó.
- Các ngành luật trong hệ thống pháp
luật nhà nước CHXHCN Việt Nam
Luật nhà nước ( Luật Hiến pháp)
Luật hành chính
Luật tài chính
Luật đất đai
Luật dân sự
Luật lao động
Luật hôn nhân và gia đình
Luật hình sự
Luật kinh tế
Luật tố tụng hình sự
Luật tố tụng dân sự
Luật tố tụng hành chính
- Luật nhà nước ( Luật Hiến pháp)
Luật nhà nước là tổng thể những quy phạm pháp luật điều
chỉnh các quan hệ xã hội cơ bản cấu thành Nhà nước Cộng hoà
xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Các chế định chủ yếu:
Chế định về chế độ chính trị của Nhà nước
Chế định về chế độ kinh tế
Chế định về văn hoá, giáo dục, khoa học, công nghệ
Chế định bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa
Chế định quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân
Chế định về bộ máy Nhà nước CHXHCN Việt Nam
Nguồn luật Nhà nước:
Hiến pháp 1992
- Luật hành chính
Luật hành chính là tổng thể những quy
phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã
hội hình thành trong quá trình tổ chức, thực
hiện các hoạt động chấp hành - điều hành
của các cơ quan nhà nước trên các lĩnh vực
hành chính, chính trị, kinh tế, văn hoá, xã
hội.
- Luật tài chính
Luật tài chính là tổng thể những quy phạm pháp
luật điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong
quá trình tạo lập, phân phối, sử dụng quỹ tiền tệ
tập trung của Nhà nước, nhằm đáp ứng yêu cầu
tích luỹ về tiêu dùng xã hội.
Các chế định chủ yếu:
Luật ngân sách nhà nước
Chế định thu ngân sách nhà nước
Chế định chi ngân sách nhà nước
Chế định về tài chính doanh nghiệp
Chế định bảo hiểm thương mại
Chế định về tín dụng và thanh toán
- Luật đất đai
Luật đất đai là tổng thể các quy phạm pháp luật
điều chỉnh các quan hệ xã hội hình thành trong quá
trình quản lý và sử dụng đất đai.
Các chế định chủ yếu:
Chế định quản lý nhà nước về đất đai
Chế định sử dụng đất
Nguồn chủ yếu của luật đất đai là Luật đất đai
do Quốc hội thông qua ngày 26/11/2003, có hiệu
lực ngày 01/7/2004 và các văn bản hướng dẫn thi
hành.
- Luật dân sự
Luật dân sự là tổng thể quy phạm pháp luật
điều chỉnh các quan hệ tài sản và quan hệ
nhân thân nhất định trong xã hội.
- Luật lao động
Luật lao động là tổng thể quy phạm pháp luật điều chỉnh quan
hệ lao động giữa người lao động làm công ăn lương với người sử
dụng lao động và các quan hệ xã hội liên quan đến quan hệ lao
động.
Các chế định chủ yếu:
Chế định hợp đồng lao động
Chế định thoả ước lao động tập thể
Chế định kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất
Chế định tiền lương
Chế định bảo hiểm xã hội
Chế định tranh chấp lao động và giải quyết tranh chấp lao động
Chế định đình công và giải quyết cuộc đình công
Nguồn: Bộ luật lao động 1994
- Luật hôn nhân và gia đình
Luật hôn nhân và gia đình là tổng thể quy phạm
pháp luật điều chỉnh các quan hệ nhân thân và
quan hệ tài sản giữa các thành viên trong gia đình.
Các chế định chủ yếu:
Chế định kết hôn
Chế định quan hệ giữa vợ và chồng
Chế định quan hệ giữa cha mẹ và con
Chế định con nuôi
Chế định ly hôn
- Luật hình sự
Luật hình sự là tổng thể các quy phạm pháp
luật quy định những hành vi nguy hiểm cho
xã hội bị coi là tội phạm, những hình phát.
Luật hình sự có đối tượng điều chỉnh là các
quan hệ xã hội phát sinh giữa nhà nước và
người phạm tội.
- Luật kinh tế
Luật kinh tế được hiểu là tổng thể các quy phạm
pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh
trong quá trình quản lý nhà nước về kinh tế và quá
tình kinh doanh của xã hội.
Các chế định chủ yếu:
Chế độ quản lý nhà nước về kinh tế;
Chế độ pháp lý về doanh nghiệp và các chủ thể
kinh tế khác;
Chế độ pháp lý về hợp đồng trong kinh doanh;
Chế độ pháp lý về giải quyết tranh chấp trong kinh
doanh, thương mại;
Pháp luật về phá sản.
nguon tai.lieu . vn
