Xem mẫu
- CHƯƠNG II
PHÁP LUẬT- CÔNG CỤ ĐIỀU CHỈNH
CÁC QUAN HỆ XÃ HỘI
- Đề cương bài giảng
Bản chất và những đặc điểm chung của
I.
pháp luật
Quy phạm pháp luật
II.
Quan hệ pháp luật
III.
Ý thức pháp luật
IV.
Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý
V.
- Bản chất và những đặc điểm chung của
pháp luật
Nguồn gốc của pháp luật
Khái niệm và những đặc điểm chung của
pháp luật
- Khái niệm pháp luật
Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự có
tính bắt buộc chung do Nhà nước đặt ra và
bảo đảm thực hiện, thể hiện ý chí của giai
cấp thống trị và nhu cầu tồn tại của xã hội
nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội, tạo lập
trật tự, ổn định cho sự phát triển xã hội.
- Những đặc điểm chung của pháp luật
Tính giai cấp của pháp luật
Tính xã hội của pháp luật
Tính quy phạm của pháp luật
Tính nhà nước của pháp luật
- Mối quan hệ giữa pháp luật với các loại
quy phạm xã hội khác
Các quy phạm xã hội:
Pháp luật
Đạo đức
Tập quán
Tín điều tôn giáo
Điều lệ
- Phân biệt giữa pháp luật với đạo đức
Pháp luật Đạo đức
Tiêu chí
Nhà nước ban hành Từ nhân dân
Hình thành
Cơ chế bảo đảm Cưỡng chế + Tự nguyện +Dư
Thuyết phục luận XH
Tính chặt chẽ về Chặt chẽ hơn Ít chặt chẽ hơn
hình thức
Phạm vi QHXH Hầu hết các quan Quan hệ tình cảm
tác động hệ xã hội trong gia đình, cơ
quan…
- Mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức
Mối quan hệ tác động lên sự hình thành
Mối quan hệ khi cùng điều chỉnh một quan
hệ xã hội
- II. QUY PHẠM PHÁP LUẬT
Khái niệm
Đặc điểm
Cơ cấu
Quy phạm pháp luật đặc biệt
- Khái niệm
Quy phạm pháp luật là những quy tắc xử sự
có tính bắt buộc chung do Nhà nước đặt ra
và bảo đảm thực hiện, thể hiện ý chí của giai
cấp thống trị và nhu cầu tồn tại của xã hội,
nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội, tạo lập
trật tự ổn định cho sự phát triển xã hội.
- Đặc điểm
Tính giai cấp
Do Nhà nước ban hành và đảm bảo thực
hiện
Được áp dụng nhiều lần
Áp dụng cho nhiều đối tượng
- Cơ cấu
Giả định
Quy định
Chế tài
- Giả định
Là bộ phận của quy phạm pháp luật trong đó
nêu rõ với những điều kiện, hoàn cảnh hoặc
những đối tượng nào thì thuộc phạm vi điều
chỉnh của quy phạm pháp luật đó.
- Quy định
Là phần chỉ ra trong hoàn cảnh, điều kiện đã giả định người ta
được làm gì, phải làm gì và không được làm gì.
Quy định bao gồm:
Quy định mệnh lệnh nêu lên một cách dứt khoát, rõ ràng điều
không được làm hoặc điều bắt buộc phải làm.
Quy định tuỳ nghi không nêu dứt khoát, rõ ràng cách xử sự nhất
định mà để cho các bên được tự thoả thuận, định đoạt trong
phạm vi nào đó.
Quy định giao quyền là trực tiếp xác định quyền hạn của một
chức vụ, một cơ quan nào đó trong bộ máy Nhà nước hoặc xác
nhận các quyền nào đó của công dân, của một tổ chức.
- Chế tài
Là phần chỉ rõ nếu làm hay không làm như
phần quy định thì sẽ phải chịu hậu quả như
thế nào.
Các loại chế tài:
Chế tài hình sự
Chế tài hành chính
Chế tài kỷ luật
Chế tài dân sự
- Ví dụ:
‘Khi nhËn thÊy doanh nghiÖp, hîp t¸c x· l©m
v µo t×nh tr¹ng ph¸ s ¶n th× chñ doanh nghiÖp
h oÆ c ®¹i diÖn hîp ph¸p cña doanh nghiÖp,
h îp t¸c x· cã nghÜa vô né p ®¬n yªu cÇu m ë
thñ tôc ph¸ s ¶n ®è i víi doanh nghiÖp, hîp t¸c
x · ®ã ’. ĐiÒu 15 Kho¶n 1 LuËt ph¸ s¶n 2004.
‘Ngê i nµo s ¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶ lµ l
¬ng thùc, thùc phÈm , thuè c ch÷a bÖnh,
thuè c phß ng bÖnh, th× bÞ ph¹t tï tõ hai n¨m
®Õn b¶y n¨m ’. (§iÒu 157 Kho¶n 1 Bé luËt
h× sù 1999)
nh
- Quy phạm pháp luật đặc biệt
Quy phạm nguyên tắc là được dùng làm cơ
sở xuất phát và tư tưởng chỉ đạo cho việc
xây dựng và thi hành các quy phạm pháp
luật khác.
Quy phạm định nghĩa xác định những đặc
điểm, những thuộc tính cơ bản của sự vật
hay hiện tượng, hoặc của những khái niệm,
những phạm trù được sử dụng trong văn bản
đó.
- Ví dụ
‘Què c hé i, Hé i ®ång nh©n d©n vµ c¸c c¬
q uan kh¸c cña Nhµ níc ®Òu tæ chø c vµ ho¹t
®é ng the o nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ ’.
(§iÒu 6 HiÕn ph¸p 1992)
‘Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên
riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định,
được đăng ký kinh doanh theo quy định của
pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt
động kinh doanh’. (Điều 4 Khoản 1 Luật
doanh nghiệp 2005)
- III. QUAN HỆ PHÁP LUẬT
Khái niệm, đặc điểm quan hệ pháp luật
1.
Chủ thể của QHPL
2.
Nội dung của QHPL
3.
Khách thể của QHPL
4.
Sự kiện pháp lý
5.
- Khái niệm quan hệ pháp luật
Quan hệ pháp luật là quan hệ giữa người với
người (quan hệ xã hội) do một quy phạm
pháp luật điều chỉnh, biểu hiện thành quyền
và nghĩa vụ pháp lý cụ thể của các bên,
được đảm bảo bằng cưỡng chế nhà nước.
nguon tai.lieu . vn