Xem mẫu
- Giáo án Ngữ văn 7
Tuần 23 - Tiết 85 - Bài 21:
SỰ GIÀU ĐẸP CỦA TIẾNG VIỆT
(Đặng Thai Mai)
I/ Mục tiêu :
1.Kiến thức:
- Hiểu được trên những nét chung sự giàu đẹp của tiếng Việt qua sự phân
tích, chứng minh của tác giả .
- Nắm được những điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận của bài văn: Lập
luận chặt chẽ, chứng cứ toàn diện.
2. Kĩ năng.
- Nhận biết và phân tích một văn bản nghị luận, chứng minh, bố cục, hệ
thống lập luận, lí lẽ, dẫn chứng.
3. Thái độ.
- Yêu thích môn học.
II. Chuẩn bị:
GV: Soạn bài, ảnh chân dung Đặng Thai Mai, bảng phụ.
HS: Đọc trước và soạn bài theo câu hỏi phần đọc – hiểu văn bản.
III.Tiến trình tổ chức dạy – học.
Hoạt động 1: Khởi động,giới thiệu bài:
1/ Ổn định lớp:
Kiểm tra sĩ số :7a :
2/ Kiểm tra bài cũ:
? Phân tích và nhận xét về cách lập luận bài (tinh thần yêu nước của nhân
dân ta) ?
1
- Giáo án Ngữ văn 7
(Bằng dẫn chứng cụ thể, phong phú, giàu sức thuyết phục trong lịch sử dân
tộc và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược,bài văn đã làm sáng tỏ một
chân lí : “dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.Đó là truyền thống quý báu của
ta”. Bài văn là một mẫu mực về lập luận,bố cục và cách dẫn chứng của văn nghị
luận.
- HS nhận xét
- GV nhận xét cho điểm
3/ Bài mới:
Hoạt động của GV–HS Nội dung
Hoạt động 2: Tiếp xúc văn bản. I- Tìm hiểu chung:
- Gv nêu yêu cầu đọc: Giọng rõ ràng,mạch
lạc,nhấn mạnh những câu in nghiêng.
- Gv đọc mẫu một đoạn .
- Hs đọc tiếp.
- Gv nhận xét.
+ Giải nghĩa từ:
? Trong bài có bao nhiêu từ cần giảI nghĩa ?
? Em hiểu thế nào là nghữ âm ?
( hệ thống các âm của một ngôn ngữ ).
- Còn các từ khác các em về xem sgk. 1- Tác giả.
Gv giới thiệu chân dung của giáo sư Đặng
Thai Mai.
- Hs đọc chú thích sgk..
+ Qua sự chuẩn bị bài ở nhà : ? Hãy cho biết
những nét chính về tác giả Đặng Thai Mai ?
2
- Giáo án Ngữ văn 7
- Hs trả lời. - Đặng Thai Mai (1902 –
- Gv chốt : Đặng Thai Mai (1902 – 1984) 1984)
người làng Lương Điền ( nay là Thanh - Quê : Nghệ An
Xuân) huyện Thanh Chương –tỉnh Nghệ - Năm 1996 được nhà nước
An,sinh ra trong một gia đình nho học. phong tặng Giải thưởng Hồ
- Trước năm 1945 dạy học,hoạt động cách Chí Minh.
mạng,sáng tác và nghiên cứu khoa học.
- Sau 1945 giữ nhiều trọng trách trong bộ
máy chính quyền và cáccơ quan văn
nghệ.Viết một số công trình nghiên cứu văn
học có giá trị lớn.
- Năm 1996 được nhà nước phong tặng giải
thưởng Hồ Chí Minh về văn hoá nghệ thuật.
Phần tác phẩm các em về đọc thêm sgk.
Chuyển ý : Cuộc đời của Đặng Thai Mai
gắn liền với hoạt động cách mạngvà sự 2 Tác phẩm:
nghiệp sáng tác văn học.Để tìm hiểu sự
nghiệp của Đặng Thai Mai chúng ta chuyển
sang phần 2 tác phẩm.
? Qua đọc chú thích và tìm hiểu bài ở nhà hãy
cho biết đôi nét về tác phẩm ? - Trích ở phần đầu của bài
- Hay nói cách khác văn bản trên được trích nghiên cứu Tiếng Việt,một
từ đâu ? biểu tượng hùng hồn của
( Bài Sự giàu đẹp của Tiếng Việt tên bài do sức sống dân tộc.
người biên soạn sách đặt . Là đoạn trích ở phần
đầu của bài nghiên cứu Tiếng Việt,một biểu
3
- Giáo án Ngữ văn 7
tượng hùng hồn của sức sống dân tộc,in lần đầu
vào năm 1967,được bổ sung và đưa vào tuyển
tập Đặng Thai Mai,tập II).
* Phương thức : Nghị luận
+ Ngoài ra ông còn có thêm một số tác phẩm (chứng minh)
khác như:
- Gv treo bảng phụ:( Nội dung trong bảng phụ).
- Qua đây chúng ta có thể thấy rằng cuộc đời
của Đặng Thai Mai gằn liền với sự nghiệp * Mục đích: Khẳng định sự
nghiên cứu Văn học. giàu đẹp của tiếng việt.
? Tác phẩm dùng phương thức nào để tạo lập
văn bản? 3. Bố cục : 2 phần
( Nghị luận chứng minh).
? Vì sao em xác định như vậy?
( Vì văn bản này chủ yếu là dùng lí lẽ,dẫn
chứng).
? Mục đích của văn bản nghị luận là gì?
(Khẳng định sự giàu đẹp của Tiếng Việt để mọi II. Tấc phẩm.
người tự hào và tin tưởng vào tương lai của 1. Nhận định chung về
Tiếng Việt) phẩm chất giàu đẹp
của Tiếng Việt.
4
- Giáo án Ngữ văn 7
? Hãy tìm bố cục của bài văn và nêu ý chính của
mỗi đoạn?
- Đoạn 1. Từ đầu … lịch sử ( nhận định
chung về phẩm chất giàu đẹp của tiếng việt)
- Đoạn 2. Còn lại (làm rõ phẩm chất giàu đẹp - “Tiếng Việt có những đặc
của Tiếng Việt) sắc của một thứ tiếng
đẹp,một thứ tiếng hay”
Để hiểu rõ hơn về nội dung của từng phần
cũng như nội dung của văn bản chúngchúng
ta cùng tìm hiểu sang phần II.
- 1 Hs đọc đoạn 1,2. ? Hai đoạn này nói nên
điều gì ?
? Câu văn nào nêu ý khái quát về phẩm chất của
Tiếng Việt ?
( Tiếng Viềt có những đặc sắc của một thứ tiếng
đẹp,một thứ tiếng hay)
? Trong nhận xét đó,tác giả đã phát hiện phẩm
chất Tiếng Viềt trên những phương diện nào?
( một thứ tiếng đẹp một thứ tiếng hay)
5
- Giáo án Ngữ văn 7
? Tính chất giải thích của đoạn văn này được thể
hiện bằng một cụm từ lặp lại đó là cụm từ nào?
- Nói thế có nghĩa là nói rằng : Cụm từ lặp lại có
tính chất giải thích.
? Vậy vẻ đẹp của Tiếng Việt được giải thích trên
những yếu tố nào?
( Một thứ tiếng đẹp về nhịp điệu,cú pháp)
+ Nhịp điệu:Hài hoà về âm hưởng thanh điệu - Một thứ tiếng hay.(về khả
+ Cú pháp: Tế nhị uyển chuyển trong cách đặt câu. năng)
Tiếng Việt giàu đẹp như thế nào trong cấu
tạo của nó ? Nó giàu chất nhạc . Người
ngoại quốc nhận xét: Tiếng Việt là một thứ
tiếng giàu chất nhạc .
Ví dụ : như bài thơ “ lượm “ ( chú bé loắt
choắt,cáI sắt xinh xinh,cáI chân thoăn thoắt,cáI
đầu nghênh nghênh …)
Tiếng việt còn đẹp về cú pháp: Phong phú
về từ loại về các biểu câu. Tiếng Việt còn có
khả năng chuyển nghĩa rất tài tình.
VD: Tính từ thường là những từ chỉ màu
sắc,trạng thái.Còn động từ là những từ chỉ
hoạt động.
Nhưng trong câu thơ:Đừng xanh như là
bạc như vôi.
Thông thường từ xanh,bạc thuộc loại tính
6
- Giáo án Ngữ văn 7
từ nhưng trong câu thơ trên xanh và bạc lại
đóng vai trò làm động từ….
* Từ nhũng ví dụ trênchùng ta tự hào rằng
tiếng việt của ta rất đẹp.
- Cách lập luận: ngắn gọn,
rành mạch đi từ khái quát
- Tác giả đã quan điểm như thế nào về một đến cụ thể
thứ tiếng hay? Vậy nó hay như thế nào?
- Nó đủ khả năng diễn đạt tư tuởng tình cảm
cuă người Việt Nam. - Làm cho người đọc,
- Nó thoả mãn nhu cầu trao đổi tình cảm ý Người nghe dễ theo dõi, dễ
nghĩa giữa người với người. hiểu
? Vậy em hãy lấy dẫn chứng cụ thể ví dụ như
đại từ ta trong bài thơ “
“Qua đèo ngang” của Bà Huyện Thanh Quan với
bài thơ “Bạn đến chơi nhà” Nguyễn Khuyến đã thể
hiện tình cảm giữa người với người, hay bộc lộ
cảm xúc hay để diễn đạt tình cảm của người con
với mẹ trong ca dao Việt Nam đã có câu. Những
ngôi sao thức ngoài kia…….
Hoạt động nhóm:
GV chia lớp thành 3 nhóm.
- Em hãy tìm đoan văn hoặc đoạn thơ mà em
yêu thích. Vì sao ?
+ Đại diện nhóm trình bày:
7
- Giáo án Ngữ văn 7
+ GV nhận xét.
? Vậy qua đây em có nhận xét gì về cách lập luận
của tác giả trong đoạn văn?
? Vậy tác dụng của cách lập luận đó?
4. Củng cố :
- GV treo sơ đồ trò chơi ô chữ chia lớp làm 3
nhóm hoạt động trong vòng 2 phút đại diện nhóm
lên trình bày
Nhóm 1: (1)
Nhóm 2: (2)
Nhóm 3: (3)
Mỗi nhóm có 3 phiếu chọn phiếu đúng nhất để
dính lên bảng.
- GV nhận xét và sơ kết tiết học
=>Gv củng cố lại nội dung chính của bài học.
5. Dặn dò:
Giờ sau học tiếp biểu hiện việc làm rõ phẩm chất giàu đep của Tiếng Việt.
8
nguon tai.lieu . vn
