Xem mẫu
- TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI
MỤC TIÊU BÀI HỌC
I.
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần:
1. Kiến thức
-Nắm được nguyên nhân, và các cuộc phát kiến địa lí.
-Hiểu biết được khái niệm thế nào là tích luỹ vốn ban đầu? giải
thích được tại sao chủ nghĩa tư bản lại nảy sinh ở châu Âu, nắm được
những biểu hiện sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản ở châu Âu.
-Nắm được nguyên nhân, thành tựu của văn hoá phục hưng, cải
cách tôn giáo và chiến tranh nông dân.
2. Tư tưởng, tình cảm
Giúp các em thấy được công lao của các nhà phát kiến địa lí,
trân trọng những giá trị văn hoá của nhân loại thời kì phực hưng để
lại; và tinh thần đấu tranh của nhân dân lao động trong trận tuyến
chống lại chế độ phong kiến .
3.Kĩ năng
-Kĩ năng phân tích, đánh giá sự kiện về sự ra đời của chủ
nghĩa tư bản, lập bản thống kê cuộc đấu tranh Cải cách tôn giáo,
chiến tranh nông dân Đức.
-Kĩ năng khai thác lược đồ “ Những cuộc phát kiến địa lí”, khai
thác tranh ảnh về những thành tựu hội hoạ của Văn hoá phục hưng.
II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC
-Lược đồ “ Những cuộc phát kiến địa lí”, Bản đồ chính trị châu
Âu.
-Tranh ảnh về phong trào Văn hoá phục hưng.
-Sư tầm tranh ảnh một số nhà thám hiểm.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Thế nào là lãnh địa? Đời sống kinh tế và chính trị
trong các lãnh địa như thế nào?
Câu hỏi 2: Nguyên nhân và vai trò của các thành thị trung đại?
2. Dẫn dắt vào bài mới
Một trong những thành tựu quan trọng của loài người ở thế kỉ XV
là tiến hành các cuộc phát kiến địa lí phát hiện ra châu Mĩ và đi
vòng quanh thế giới, đã đem lại nguồn của cải lớn về châu Âu,
- trên cơ sở đó đã dẫn đến quá trình tích luỹ tư bản ban đầu và quan
hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa qua đó được hình thành cùng với đó
hai giai cấp mới –tư sản và vô sản ra đời. Để hiểu tìm hiểu
Nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc phát kiến địa lí? Các cuộc phát
kiến địa lí đó diễn ra như thế nào? Hệ quả của các cuộc phát kiến
địa lí ra sao? Nguyên nhân, nội dung phong trào văn hoá phục
hưng? Nguyên nhân, diễn biến cải cách tôn giáo và chiến tranh
nông dân? chúng ta vào tìm hiểu bài học hôm nay để trả lời các
câu hỏi nêu trên.
3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp
Hoạt động của thày và trò Nội dung kiến thức học sinh
cần nắm vững
Hoạt động 1: Làm việc cá nhân 1. Những cuộc phát kiến địa lí
-GV nêu câu hỏi: Tại sao sang thế
kỉ XV con người có thể tiến hành
các cuộc phát kiến địa lí ?
-HS đọc SGK trả lời câu hỏi, HS
khác có thể bổ sung cho bạn.
-GV nhận xét và chốt ý. Đồng thời -Nguyên nhân phát kiến địa lí:
nhấn mạnh trong các nguyên nhân + Sản xuất phát triển dẫn đến
trên thì sự tiến bộ và khoa học kĩ nhu cầu về hương liệu, vàng
thuật là quan trọng nhất, vì chính bạc, thị trường cao.
nhờ có đó mà con người có những +Con đường giao lưu buôn
con tàu lớn chở được nhiều người qua Tây á và Địa Trung Hải bị
và lương thực thực phẩm nước người ả Rập độc chiếm.
uống cho những chuyến đi dài + Khoa học –kĩ thuật có
những bước tiến quan trọng
ngày.
như kĩ thuật mới trong đóng
-GV trình bày rõ thêm: Các nhà
hàng hải có hiểu biết nhiều về đại tàu, sa bàn, hải đồ...
dương, có quan niệm đúng về hình
dạng Trái đất, đã vẽ được hải đồ
ghi rõ các vùng đất các hòn đảo có
dân cư. Máy móc thiên văn, la bàn
được sử dụng trong việc định
hướng đại dương bao la. Kĩ thuật
- đóng tàu có nhièu tiến bộ người ta
đã đóng được những tầu có bánh lái
và hệ thống buồm lớn như tàu Ca-
ra-ven.
Hoạt động 2: Làm việc cả lớp và cá
nhân
-GV trình bày: Bồ Đào Nha và
Tây ban nha là những nước tiên
phong trong các cuộc thám hiểm
địa lí, khám phá ra những miền đất
mới.
-Tiếp đó, GV treo lược đồ trên - Các cuộc phát kiến địa lí lớn:
bảng yêu cầu HS dựa vào nội dung + Năm 148, B. Đi-a-xơ đã đi
SGK trình bày nội dung các cuộc vòng cực Nam của lục địa Phi,
phát kiến địa lí . HS khác có thể bổ đặt tên mũi Hảo Vọng.
+ Va-xcô đơ Ga-ma đến đã
sung .
-GV nhận xét, bổ sung và chốt ý. đến được Ca-cut-ta ấn Độ (5-
+ Năm 148, B. Đi-a-xơ là hiệp sĩ “ 1498).
Hoàng gia” đã đi vòng cực Nam
của lục địa Phi, đặt tên là mũi Bão
tố, sau gọi là mũi Hoả Vọng. + Tháng 8-1492, C.Cô-lôm-bô
+ Ngày 8-7-1497, Va-xcô đơ Ga- đến được Cu Ba và một số đảo
ma rời cảng Li-xbon đi sang vùng Ăng ti là người đầu tiên
phương Đông; tháng 5-1498, đã phát hiện ra châu Mĩ.
đến được Ca-cut-ta ấn Độ, khi về + Ma-gien-lan là người đã
ông được phong phó vương ấn Độ. thực hiện chuyến đầu tiên
+ Tháng 8-1492, C.Cô-lôm-bô đã vong quanh thế giới bằng
dẫn đầu đoàn thủ thủ về hướng đường biển (1519-1521).
Tây, sau 3 tháng ông đến được Cu
Ba và một số đảo vùng Ăng ti
nhưng ông tưởng lầm là ấn Độ.
Tuy nhiên khẳn định C.Cô-lôm-bô
là người đầu tiên phát hiện ra châu -Hệ quả của phát kiến địa lí:
Mĩ. +Đem lại hiểu biết mới về
Trái đất, về những con đường
+ Ma-gien-lan (1480-1521) là
- người đã thực hiện chuyến đầu tiên mới, dân tộc mới. Thị trường
vong quanh thế giới bằng đương thế giới được mở rộng.
biển từ năm 1519-1521. Đoàn của + Thúc đẩy nhanh sự tan rã
Ma- gien-lan đi vòng qua điểm cực của quan hệ phong kiến và sự
Nam cua Nam Mĩ, tiến vào đại ra đời của hủ nghĩa tư bản.
dương mênh mông (ông đặt tên là + Nảy sinh quá trình cướp bóc
Thái Binh dương) tại Phi-líp-pin, thuộc địa và buôn bán nô lệ.
ông bị thiết mạng do giao tranh với
thổ dân. Cuối cùng, đoàn thám
hiểm chỉ còn 1 thuyên và 18 thuỷ 2.Sự nảy sinh chủ nghĩa tư
thủ khi về đến Tây Ban Nha. bản ở châu Âu
Hoạt động 3: Làm việc theo nhóm
-GV nêu câu hỏi: Hệ quả của các
cuộc phát kiến địa lí?
-HS đọc SGK thảo luận, cử đại
diện nhóm trình bày. HS khác bổ
sung.
-GV nhận xét và chốt ý. -Nguyên nhân:
Hoạt động 1: Làm việc cá nhân +Kinh tế châu Âu phát triển
-GV nêu câu hỏi: Số vốn ban đầu nhanh. Tầng lớp quý tộc,
mà quý tộc và thương nhân tích thương nhân Tây Âu ra sức
luỹ do đâu mà có? cướp bóc của cải, tài nguyên
- HS dựa vào kiến thức đã học ở vàng bạc của các nước châu
bài trước, SGK trả lời câu hỏi. HS Mĩ, châu Phi và châu á.
khác có thể bổ sung cho bạn. + Giai cấp tư sản còn tước
-GV nhận xét, bổ sung và chốt ý: đoạt ruộng đất của nông dân
-Sau các cuộc phát kiến địa lí, kinh biến thành các đồn điền.
tế châu Âu phát triển nhanh. Tầng
lớp quý tộc, thương nhân Tây Âu
ra sức cướp bóc của cải, tài nguyên
vàng bạc của các nước châu Mĩ,
châu Phi và châu á. Giai cấp tư sản
tích luỹ được số vốn ban đầu bằng
sự cướp bóc thực dân.
-GV nhấn mạnh thêm, Giai cấp tư
- sản thậm chí còn dung bạo lực để
tước đoạt ruộng đất của nông dân.
Chẳng hạn ở Anh có phong
trào”Rào đất cướp ruộng”, hàng
vạn gia đình nông dân mất đất, đi
lang thang buộc phải làm thuê
trong các xí nghiệp của giai cấp tư
sản. Ngay ở thành thị, thợ thủ cộng
cũng bị tước đoạt tư liệu sản xuất,
trở thành người đi làm thuê.
Hoạt động 2: Làm việc theo nhóm
-GV chia HS thành các nhóm và
giao nhiệm vụ cho các nhóm cụ thể
như sau: -Biểu hiện nảy sinh CNTB:
Nhóm 1: Biểu hiện của sự nảy sinh + Trong thủ công nghiệp, các
chủ nghĩa tư bản trong thủ công công trường thủ công mọc lên
nghiệp ? thay thế phường hội, hình
Nhóm 2: Biểu hiện của sự nảy sinh thành quan hệ chủ với thợ.
chủ nghĩa tư bản trong nông
nghiệp?
Nhóm 3: Biểu hiện của sự nảy sinh
chủ nghĩa tư bản trong thương
nghiệp.
Nhóm 4: Nêu những biến đổi giai
cấp trong xã hội Tây Âu?
-HS đọc SGK thảo luận theo nhóm +Ở trong nông nghiệp, các
và cử đại diện trình bày kết quả; đồn điền trang trại được hình
HS khác có thể bổ sung. thành, người lao động biến
-Cuối cùng GV nhận xét bổ sung thành công nhân nông nghiệp.
và chốt ý:
+ Trong thủ công nghiệp, các công + Trong thương nghiệp, các
trường thủ công mọc lên thay thế công ty thương mại lớn thay
phường hội. Quy mô của các thế cho các thương hội.
xưởng thủ công lên tới hơn 100 - Xã hội Tây Âu có sự biến
người . Nhờ áp dụng kĩ thuật mới đổi, các giai cấp mới được
- vào quy trình sản xuất mà năng hình thành –giai cấp tư sản và
suất lao động tăng, khối lượng sản giai cấp công nhân.
phẩm tăng, giá hạ. Chủ xưởng bóc
lột người lao động làm thuê quan 3. Văn hoá Phục hưng
hệ của họ là quan hệ của chủ với
thợ. Quan hệ sản xuất tư bản chủ
nghĩa được hình thành.
+ ở nông thôn, các đồn điền trang -Nguyên nhân:
trại được hình thành, người lao + Giai cấp tư sản có thế lực về
động biến thành công nhân nông kinh tế, song chưa có địa vị về
nghiệp theo chế độ làm công ăn xã hội tương ứng.
lương. Chủ ruộng đất trở thành tư +Những quan điểm lỗi thời
sản nông thôn hay là quí tốc mới. của xã hội phong kiến kìm
+ Trong thương nghiệp, quan hệ tư hãm sự phát triển của giai cấp
bản cung xâm nhập vào với việc ra tư sản.
đời các công ty thương mại lớn
thay thế cho các thương hội. -Phong trào Văn hoá phục
+ Xã hội Tây Âu có sự biến đổi, hưng khôi phục tinh hoa văn
các giai cấp mới được hình thành – hoá xán lạn cổ đại HiLạp-Rô-
giai cấp tư sản và giai cấp công ma, xây dựng một nền văn
hoá mới, đề cao giá trị chân
nhân.
Hoạt động 1: Cá nhân chính của con người, đòi
-GV nêu câu hỏi: Nguyên nhân dẫn quyền tự do các nhân, coi
đến phong trào văn hoá phục hưng trọng khoa học kĩ thuật
-HS đọc SGK trả lời câu hỏi, HS
khác có thể bổ sung .
-Cuối cùng, GV nhận xét và chốt
ý: Giai cấp tư sản có thế lực về
kinh tế, song chưa có địa vị về xã
hội tương ứng. Mặt khác giai cấp
tư sản đã đứng lên đấu tranh chống
lại Ki-tô với những quan điểm lỗi
thời của xã hội phong kiến.
-Tiếp đó GV trình bày: Giai cấp tư - Có những tiến bộ về khoa
sản, một mặt muốn khôi phục tinh học-kĩ thuật, sự phát triển về
- hoa văn hoá xán lạn của quốc gia văn học, hội hoạ.
cổ đại HiLạp-Rô-ma, mặt khác
cung góp phần xây dựng một nền
văn hoá mới, đề cao giá trị chân -Ý nghĩa:
chính của con người, đòi quyền tự + Lên án giáo hội Ki-tô, tấn
do các nhân, coi trong khoa học kĩ công vào trật tự phong kiến,
thuật- nền văn hoá đó gọi là Văn đề cao tự do, xây dựng thế
hoá phục hưng. giới quan tiến bộ.
+Đây là cuộc đấu tranh của
Hoạt động 2: Cá nhân giai cấp tư sản chống lại chế
-GV nêu câu hỏi: Nêu những thành độ phong kiến trên mặt trận
tựu của Văn hoá phục hưng? văn hoá tư tưởng.
-HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi.
-GV bổ sung và chốt ý: Thời đại
Văn hoá phục hưng có những tiến
bộ vượt bậc của khoa học kĩ thuật,
văn học nghệ thuật và hội hoạ với
các nhà khoa học, nhà văn, thơ, hoạ 4. Cải cách tôn giáo và
sĩ và những tác phẩm tiêu biểu: chiến tranh nông dân
Ra-bơ-le vừa là nhà văn vừa là nhà a) Cải cách tôn giáo
y học; Đê-các-tơ vừa là toán học
xuất sắc vừa là nhà triết hoc; Lê-ô-
na-đơ Vanh xi vừa là hoạ sĩ thiên -Nguyên nhân: Sự phản động,
tài vừa là kĩ sư nổi tiếng, Sếch-xpia ngăn cản hoạt động của Giáo
là nhà soạn kịch vĩ đại... hội đối với giai cấp tư sản đã
Tiếp đó, GV nêu câu hỏi: Hãy cho dẫn đến sự bùng nổ của phong
biết ý nghĩa của phong trào văn hoá trào cải cách tôn giáo.
phục hưng?
HS đọc SGK trả lời câu hỏi. -Nét chính về phong trào: diễn
-GV nhận xét và chốt ý. Đồng thời ra khắp các nước Tây Âu. Đi
nhấn mạnh thực chất của phong đầu là Đức, Thuỵ Sĩ sau đó
trào văn hoá phục hưng là cuộc đấu Bỉ, Hà Lan, Anh. Nổi tiếng
tranh của giai cấp tư sản chống lại nhất là cuộc cải cách của Lu-
chế độ phong kiến trên mặt trận thơ ở Đức và của Cam-vanh
văn hoá tư tưởng. tại Thuỵ Sĩ.
- -GV giới thiệu cho HS bức tranh
hình 26 trong SGK “ bức hoạ La
Giô-công của Lê-ô-na-đơ Vanh xi”
Hoạt động 1: Làm việc cá nhân -Đặc điểm:
-GV nêu câu hỏi: Nguyên nhân dẫn + Không thủ tiêu tôn giáo,
đến cải cách tôn giáo? dùng những biện pháp ôn hoà
-HS dựa vào SGK trả lời câu hỏi. để quay về giáo lí KI-tô
-GV nhận xét bổ sung và chốt ý: nguyên thuỷ.
Chính sự phản động, ngăn cản hoạt + Đòi thủ tiêu vai trò của Giáo
động của Giáo hội đối với giai cấp hội, Giáo hoàng, đòi bãi bỏ
tư sản đã dẫn đến sự bùng nổ của các thủ tục và nghi lễ phiền
phong trào cải cách tôn giáo. toái.
-GV trình bày và phân tích kết hợp
với việc chỉ trên bản đồ châu Âu về
địa điểm các nước nước diễn ra
phong trào cải cách tôn giáo:
Phong trào Cải cách tôn giáo diễn
ra khắp các nước Tây Âu. Đi đầu là -Ý nghĩa:
Đức, Thuỵ Sĩ sau đó Bỉ, Hà Lan, + Là cuộc đấu tranh công khai
Anh. Nổi tiếng nhất là cuộc cải đầu tiên trên lĩnh vực văn hoá
cách của Lu-thơ (1483-1546) ở tư tưởng của giai cấp tư sản
Đức và của Cam-vanh (1509- chống lại chế độ phong kiến.
1564.) người Pháp tại Thuỵ Sĩ. + Cổ vũ và mở đường cho nền
-GV kết hợp với việc giới thiệu văn hoá châu Âu phát triển
tranh ảnh về hai nhà cải cách tôn cao hơn.
giáo Lu-thơ và Cam-vanh.
-GV nêu câu hỏi: Đặc điểm của cải
cách tôn giáo ?
-HS đọc SGK trả lời câu hỏi. HS
khác bổ sung cho bạn.
-GV nhận xét và chốt ý:
+ Không muốn thủ tiêu tôn giáo,
dùng những biện pháp ôn hoà để
quay về giáo lí KI-tô nguyên thuỷ.
- + Đòi thủ tiêu vai trò của Giáo hội, b)Chiến tranh nông dân Đức
Giáo hoàng, đòi bãi bỏ các thủ tục
và nghi lễ phiền toái.
Gv nhấn mạnh , Cải cách được
nhân dân ủng hộ, nhưng Giáo hội
lại phản ứng mạnh mẽ, dẫn đến sự -Nguyên nhân:
phân hoá trong xã hội Tây Âu + Chế độ phong kiến bảo thủ
thành hai phe: Tân giáo và Cựu càn trở sự vươn lên của giai
cấp tư sản.
giáo (Ki-tô giáo)
Hoạt động 2: Làm việc cá nhân + ông dân bị áp bứcbóc lột
-GV Nêu câu hỏi: ý nghĩa của cải nặng nề, do tiếp thu tư tưởng
cách Tôn giáo và Văn hoá phục cải cách tôn giáo.
hưng?
-HS dựa vào vốn hiểu biết của
mình qua qua nội dung đã học và
SGk trả lời. -Diễn biến:
-GV nhận xét, bổ sung và chốt ý: + Từ mùa xuân 1524 cuộc đấu
+ Là cuộc đấu tranh công khai đầu tranh đã có tính chất quyết
tiên trên lĩnh vực văn hoá tư tưởng liệt, mở đầu cho cuộc chiến
của giai cấp tư sản chống lại chế độ tranh nông dân thực sự . Lãnh
phong kiến. tụ kiệt xuất của phong trào là
+ Cổ vũ và mở đường cho nền văn Tô-mát Muy-xe.
hoá châu Âu phát triển cao hơn.
+Phong trào nông dân đã
Họat động 1: Làm việc cá nhân giành thắng lợi bước đầu, đã
-GV nêu câu hỏi: Tại sao lại diễn ra đi đến đòi thủ tiêu chế độ
cuộc chiến tranh nông dân Đức? phong kiến.
-HS dựa vào SGK trả lời câu hỏi.
-GV trình bày và phân tích: Sau cải
cách tôn giáo nền kinh tế Đức thấp
kém, trậm phát triển trong cả nông
nghiệp, công nghiệp và thương
nghiệp, chế độ phong kiến bảo thủ
càn trở sự vươn lên của giai cấp tư
sản.
- Nông dân bị áp bứcbóc lột nặng -Ý nghĩa:
nề, do tiếp thu tư tưởng cải cách +Là một sự kiện lịch sử lớn
lao, nó biểu hiện tinh thần đấu
tôn giáo.
-Tiếp theo GV trình bày và phân tranh quyết liệt và khí phách
anh hùng của nông dân Đức
tích:
+ Từ mùa xuân 1524 cuộc đấu đấu tranh chống lại giáo hội
tranh đã có tính chất quyết liệt, mở phong kiến.
đầu cho cuộc chiến tranh nông dân +Báo hiệu sự khủng hoảng
thực sự. Lãnh tụ kiệt xuất của suy vong của chế độ phong
kiến.
phong trào là Tô-mát Muy-xe.
-GV khái thác ảnh Tô-mát Muy-xe
kết hợp với việc giới thiệu về tiểu
sử và những đóng góp của ông.
Phong trào nông dân đã giành
thắng lợi bước đầu, đã đi đến đòi
thủ tiêu chế độ phong kiến. Trước
sự phát triển của phong trào, giới
quí tộc phong kiến và tăng lữ Đức
đã dùng mọi thủ đoạn, dốc mọi lực
lượng đàn áp. Phong trào nông dân
bị thất bại.
Hoạt động 2: Cá nhân
-GV nêu câu hỏi: Nêu ý nghĩa của
chiến tranh nông dân Đức?
-HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi.
-GV nhận xét, bổ sung và chốt ý:
Là một sự kiện lịch sử lớn lao, nó
biểu hiện tinh thần đấu tranh quyết
liệt và khí phách anh hùng của
nông dân Đức đấu tranh chống lại
giáo hội phong kiến. Nó cũng báo
hiệu sự khủng hoảng suy vong của
chế độ phong kiến.
4.Sơ kết bài học
- Kiểm tra nhận thức của học sinh đối với bài học thông qua các câu
hỏi ở đàu giờ học: Nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc phát kiến địa
lí? Các cuộc phát kiến địa lí đó diễn ra như thế nào? Hệ quả của các
cuộc phát kiến địa lí ra sao? Nguyên nhân, nội dung phong trào văn
hoá phục hưng? Nguyên nhân, diễn biến cải cách tôn giáo và chiến
tranh nông dân?
5. Dặn dò, bài tập về nhà
-Dặn dò:
+Học bài cũ
+Trả lời các câu hỏi trong SGK.
-Bài tập:
Lập bảng thống kê về phong trào Văn hoá phục hưng, cải cách tôn
giáo và chiến tranh nông dân Đức theo nội dung sau:
Diễn biến Người Kết quả,
Tên phong trào Nguyên
lãnh đạo ý nghĩa
nhân chính
Văn hoá phục
hưng
Cải cách tôn
giáo
Chiến tranh
nông dân Đức
nguon tai.lieu . vn
