- Trang Chủ
- Giáo án điện tử
- Giáo án Lịch sử 8 bài 15: Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917 - 1921)
Xem mẫu
- Bài 15 CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917
VÀ CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ CÁCH MẠNG (1917 - 1921)
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- HS nhận thức được những nét chung tình hình KT-XH nước Nga trước cách
mạng. Trình bày được sự bùng nổ CM tháng 2/1917 và từ CM tháng 2 đến CM
tháng 10/1917, kết quả của CM tháng Hai và tình trạng 2 chính quy ền song song
tồn tại; diễn biến chính và ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Hai và cách
mạng tháng Mười năm 1917.
2. Kỹ năng
- HS có kĩ năng sử dụng biểu đồ nước Nga để xác định vị trí n ước Nga và trình
bày diễn biến các sự kiện. Biết sử dụng khai thác tranh ảnh, tư liệu lịch sử.
3. Thái độ
- HS nhận thức đúng về cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới.
II. Đồ dùng dạy học.
- GV: bản đồ thế giới; tranh "Cuộc tấn công Cung điện Mùa Đông"; 1 số tư liệu
lịch sử.
- HS: đọc và nghiên cứu SGK.
III. Phương pháp
- Sử dụng đồ dùng trực quan; trình bày; tường thuật; trao đổi đàm tho ại, KT
“khăn trải bàn”.
IV. Tổ chức giờ học
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ: 3p.
- Nêu những nội dung chính của lịch sử thế giới Cận đại.
- Làm bài tập đã giao về nhà?
3. Bài mới
*Giới thiệu bài: 2p
GV treo bản đồ và hỏi HS: Em hãy trình bày những hiểu biết của em về
nước Nga. HS trả lời GVnhấn mạnh một số ý cơ bản về dân số, di ện tích, đi ều
kiện tự nhiên và đặc biệt sự kiện vì sao nước Nga rút kh ỏi chi ến tranh th ế gi ới
thứ nhất. Từ đó dẫn vào bài mới.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
- *Hoạt động :( 38p) Tìm hiểu hai cuộc I. Hai cuộc cách mạng ở nước Nga
cách mạng ở Nga năm 1917 năm 1917
• Mục tiêu: - HS nhận biết đươc tình
hình KT-XH nước Nga trước cách
mạng . Trình bày được những nét
chính về diễn biến của cuộc CM tháng
2/1917 và CM tháng 10/1917.
- HS có kĩ năng đánh giá, nhận xét.
1. Tình hình nước Nga trước cách
- GV cung cấp thông tin về tình hình mạng
nước Nga sau cách mạng 1905 - 1907:
CM Nga 1950 - 1907 bùng nổ mạnh - Đầu TK XX nước Nga vẫn là 1 nước
mẽ ở Nga nhưng thất bại. Nước Nga đế quốc quân chủ chuyên chế, bảo thủ
tiếp tục tồn tại chế độ quân chủ về chính trị, lạc hậu về kinh tế do Nga
chuyên chế. Hoàng Ni-cô-lai II đứng đầu.
- HS: Quan sát H52 SGK và cho biết - Đẩy nhân dân Nga vào cuộc chiến
bức tranh phản ánh điều gì? tranh đế quốc.
(Nước Nga lạc hậu, ruộng đồng khô
hạn, phương tiện canh tác lại hậu, chủ
yếu là phụ nữ làm việc ngoài đồng,
nam giới phải ra mặt trận).
- HS đọc phần kênh chữ T76 và cho - Mâu thuẫn xã hội gay gắt; phong trào
biết kênh chữ đó cho ta biết được phản đối chiến tranh, đòi lật đổ Nga
thông tin gì? Hoàng lan rộng.
- GV nêu câu hỏi: Em có nhận xét gì về
tình hình nước Nga đầu thế kỉ XX ?
- HS trả lời, GV nhận xét và kết luận
chuyển mục
(-> Dưới chế độ Nga Hoàng.Sự lạc
hậu của nước Nga. Những >< trong
XH Nga phát triển gay gắt-> nước Nga
trở thành khâu yếu nhất trong sợi dây
chuyền ĐQCN tạo điều kiện cho CM
bùng nổ.) 2. Cách mạng tháng Hai năm 1917
* Diễn biến
- HS đọc SGK và trình bày tóm tắt - 23.2.1917 biểu tình của nữ công nhân
diễn biến sự kiện cách mạng tháng Pê-tơ rô-grat.
Hai năm 1917. - 26.2.1917 Đảng (B) lãnh đạo công
- GV nhận xét, kết luận và minh họa nhân chuyển từ tổng bãi công chính trị
- bằng kênh hình 53. thành khởi nghĩa vũ trang
- HS ghi. * Kết quả.
- Chế độ quân chủ chuyên chế bị lật
- GV cung cấp thông tin. đổ.
- Thành lập Xô Viết dại biểu công
nhân, nông dân và binh lính.
- Chính phủ lâm thời tư sản thành lập.
* Tính chất.
Cách mạng tháng Hai là cuộc cách
mạng dân chủ tư sản.
- GV nêu vấn đề cho HS thảo luận
nhóm (3p): Vì sao Cách mạng tháng
Hai năm 1917 là cuộc cách mạng dân
chủ tư sản?
- Các nhóm thảo luận và đại diện báo
cáo kết quả.
- GV kết luận bằng bảng phụ.
(Gợi ý: Nhiệm vụ? Lãnh đạo? Động
lực cách mạng? Kết quả? )
Vì giai cấp công nhân Nga dưới sự
lãnh đạo của Đảng (B) đóng vai trò là
động lực chủ yếu quyết định thắng lợi
của CM, hướng tới mục tiêu lật đổ
chế độ phong kiến chuyên chế, đem
lại quyền lợi cho nông dân. Kết quả
thành lập Xô Viết, chính phủ lâm thời
tư sản.
* KN "Cách mạng dân chủ tư sản",
thực chất là cuộc cách mạng tư sản,
quần chúng là động lực chính nhằm
đánh đổ chế độ phong kiến giành dân
chủ. Sau khi cách mạng thành công giai
cấp tư sản lập chế độ cộng hòa mở 3. Cách mạng tháng Mười năm 1917
đường cho CNTB phát triển. Trong
cách mạng dân chủ tư sản đông đảo *Hoàn cảnh
quần chúng nhân dân (công-nông -
binh) cũng thành lập nền chuyên chính- Tình trạng hai chính quyền song song
của mình. tồn tại.
- Chính phủ lâm thời TS, tiếp tục theo
- GV cho HS theo dõi SGK và cho biết đuổi chiến tranh và đàn áp quần chúng.
- tại sao sau khi cách mạng tháng Hai - Trước tình hình đó Đảng (B) và Lê
thành công, Lê-nin và Đảng Bôn sê nin đã chuẩn bị kế hoạch tiếp tục cuộc
vích phải chuẩn bị kế hoạch tiếp tục CM chấm dứt tình trạng 2 chính quyền
làm cách mạng? song song cùng tồn tại thiết lập chính
- HS theo dõi trả lời. quyền Xô Viết.
- GV nhận xét kết luận: trước tình hình
đó Đảng (B) và Lê nin đã chuẩn bị kế
hoạch tiếp tục cuộc CM chấm dứt tình * Diễn biến:
trạng 2 chính quyền song song cùng - 24/10 tại điện Xmô-nưi Lênin trực
tồn tại thiết lập chính quyền Xô Viết. tiếp chỉ huy cuộc KN và chiếm
- HS đọc kênh chữ / 78 và GV nhấn đượcPê-tơ-rô- grat.
mạnh kế hoạch chuẩn bị cách mạng - 25/10/1917 Cung điện Mùa Đông bị
dưới sự chỉ đạo của Lê-nin. chiếm -> chính phủ lâm thời TS sụp
đổ.
- GV kết hợp tranh và tài liệu tường
thuật diễn biến cách mạng.
(Cung điện Mùa Đông nơi ẩn náu cuối
cùng của chính phủ lâm thời TS, ý thức
được tầm quan trọng của cung điện * Kết quả:
đối với việc lật đổ chính phủ lâm thời Chính phủ lâm thời TS bị lật đổ, thiết
TS, UBKN quyết định huy độnh 1 lực lập nhà nước vô sản, đem lại chính
lượng lớn: Cận vệ do thủy thủ, binh quyền về tay nhân dân.
sỹ quyết tâm tấn công cung điện mùa
đông. Khoảng 1h sáng tiếng súng * Tính chất: là cuộc cách mạng vô sản
trường, súng máy, đại bác hòa thanh 1 .
cảnh náo động, liên tục, hỏa lực ở các
chiến lũy yếu dần, quân KN tiến sát
Cung điện Mùa Đông. Tiếng súng hiện
"xung phong" và tiếng hoan hô ngân lên
trong không trung, quân KN chèo qua
các chiến lũy, tràn ngập các lối ra vào
cung điện.
- GV cung cấp thông tin
Cuộc tấn công thắng lợi, cung điện bị
chiếm, các bộ trưởng của chính phủ bị
bắt chính phủ lâm thời TS sụp đổ hoàn
toàn.
- GV tổ chức cho HS thảo luận theo
kĩ thuật "khăn trải bàn":( 4p).
- Vì sao nói cách mạng tháng Mười là
cuộc cách mạng vô sản?
- GV nhận xét kết quả thảo luận của 2
nhóm và hướng dẫn HS so sánh cách
mạng tư sản và cách mạng vô sản.
CMTS CMVS
- Do tư sản tiến hành - Do vô sản
tiến
nhằm lật đổ chế độ hành, dùng bạo
lực
phong kiến đã lỗi thời cách mạng lật
đổ tư
mở đường cho CNTB sản, xây dựng
chế
phát triển. độ XHCN.
*GV kết luận: Sự kiện cách mạng
tháng Mười Nga năm 1917 đã mở đầu
cho một thời kì mới trong lịch sử loài
người, đó là lịch sử thế giới hiện đại.
4. Củng cố: 1P
- Vì sao nước Nga năm 1917 có 2 cuộc cách mạng?
(Để giải quyết những >< gay gắt trong XH Nga đầu TK XX. CMT2 1917 đã
bùng nổ. Đây là cuộc CM DCTS lật đổ chế đổ Nga Hoàng, thiết l ập 2 chính
quyền song song cùng tồn tại -> chứng tỏ cách mạng tháng Hai chưa triệt để.
Yêu cầu chấm dứt tình trạng 2 chính quyền xong song cùng tồn t ại ở Nga
để thiết lập chình quyền trên toàn quốc của các Xô Viết -> Đưa đ ến CMT10
bùng nổ và chính phủ lâm thời TS bị lật đổ, chính quyền Xô Viết được thiết lập
trong doàn quốc. CMT10 là cuộc CMVS đầu tiên trên th ế giới giành đ ước th ắng
lợi trọn vẹn, đưa giai cấp vô sản lên nắm chính quyền, XDXH mới - XHCN.
5. Hướng dẫn học bài: 1p
- Bài cũ:
+Trả lời các câu hỏi và bài tập cuối bài
+ Tiếp tục hoàn thiện bài tập: Vì sao nước Nga năm 1917 có 2 cuộc CM?
- Bài mới: đọc và nghiên cứu SGK phần II:
+ Tại sao sau khi thành lập chính quyền mới Lê-nin lại thông qua hai s ắc
lệnh hòa bình và Sắc lệnh ruộng đất?
+ Vì sao nhân dân Xô Viết bảo vệ được thành quả cách mạng tháng Mười?
+ Vì sao Giôn Rít đặt tên cuốn sách là "Mười ngày rung chuyển thế giới"?
- -----------------------------------------------------
Bài 15
CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917
VÀ CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ CÁCH MẠNG (1917 - 1921)
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- HS nhận thức được: nét chính về việc xây dựng Chính quyền Xô viết sau
thắng lợi của CM, hiểu được những việc làm của Chính quyền Xô viết do Lê-
nin đứng đầu;trình bày được cuộc đấu tranh chống thù trong gi ặc ngoài và ý
nghĩa của CM tháng Mười.
2. Kỹ năng
- HS có kĩ năng sử dụng lược đồ. Phân tích đánh giá sự kiện.
3. Thái độ
- Nhận thức đúng bản chất của nhà nước XHCN, thêm tự hào và có ý th ức XD
bảo vệ nhà nước XHCN Việt Nam.
II. Đồ dùng dạy học.
- GV: tranh ảnh "Lê-nin tại đại hôi Xô viết toàn Nga", "Sắc l ệnh v ề ru ộng đ ất";
phóng to lược đồ nước Nga Xô viết chống thù trong giặc ngoài.
- HS: đọc và nghiên cứu SGK, bảng phụ.
III. Phương pháp
- Sử dụng đồ dùng trực quan, trình bày, tường thuật, trao đ ổi đàm tho ại, KT
“khăn trải bàn”
IV. Tổ chức giờ học
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ: 3P
- Trình bày diễn biến cách mạng tháng Mười Nga năm 1917.
(+ Hoàn cảnh: tình trạng hai chính quyền song song tồn tại; chính phủ lâm
thời tư sản vẫn tiếp tục chiến tranh đàn áp quần chúng.
+ Diễn biến: 24/10, quân khởi nghĩa chiếm dược Pê-tơ-rô-grat; 25/10, tấn
công Cung điện Mùa Đông -> chính phủ lâm thời tư sản bị l ật đổ; đ ầu năm
1918 cách mạng thắng lợi hoàn toàn.)
- 3. Bài mới
* Giới thệu bài: 1p
Giành chính quyền đã khó. Nhưng việc giữ chính quyền còn khó khăn hơn
gấp nhiều lần. Nước Nga sau CMT10 - khó khăn chồng chất. Vậy nước Nga đã
làm gì đề giữ vững việc xây dựng và bảo vệ thành quả CM? Chúng ta cùng tìm
hiểu vấn đề này qua nội dung bài ngày hôm nay
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
*Họat động : ( 39p) Tìm hiểu cuộc II. Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo
đấu tranh xây dựng và bảo vệ thành vệ thành quả cách mạng. ý nghĩa
quả cách mạng. ý nghĩa lịch sử của lịch sử của cách mạng tháng Mười
cách mạng tháng Mười Nga. Nga.
Mục tiêu: HS nhận thức được nét
chính về việc xây dựng Chính quyền
Xô viết sau thắng lợi của CM, hiểu
được những việc làm của Chính quyền
Xô viết do Lê-nin đứng đầu;trình bày
được cuộc đấu tranh chống thù trong
giặc ngoài và ý nghĩa của CM tháng
Mười.
- HS có kĩ năng trình bày, phân tích
đánh giá sự kiện và sử dụng lược đồ 1. Xây dựng chính quyền Xô Viết
- GV cung cấp thông tin về đại h ội Xô - 25.10 chính quyền Xô Viết thành lập
Viết toàn Nga lần thứ hai với việc do Lê- nin đứng đầu.
thành lập chính quyền Xô Viết.
- GV nhấn mạnh: nét đặc sắc nhất của
cách mạng tháng Mười là không sử
dụng bộ máy nhà nước cũ mà xây dựng
chính quyền mới, sáng tạo một hệ
thống hành chính mới do công - nông - ĐH thông qua sắc lệnh: "Sắc lệnh
đảm nhiệm. hòa bình" và "Sắc lệnh ruộng đất" .
- GV hướng dẫn HS quan sát tranh h55
sgk, tranh "Sắc lệnh về ruộng đất" và
cho biết trước bài phát biểu và quyết
định của Lê-nin thái độ của quần
chúng nhân dân như thế nào? (đại đa
số quần chúng ủng hộ, sự hưởng ứng
thể hiện rõ trong ảnh)
- - HS đọc nội dung kênh chữ, tóm tắt
nội dung và cho biết ý nghĩa của hai
sắc lệnh Hòa bình và Ruộng đất.
(+ Đáp ứng nguyện vọng hòa bình,
chấm dứt chiến tranh của tuyệt đại đa
số quần chúng nhân dân lao động -
những người đã bị chiến tranh làm cho
kiệt quệ khốn đốn và vô cùng đau khổ.
+ Đã đem lại 150 triệu ha ruộng đất,
đáp ứng quyền lợi thiết thực cho nông
dân).
- GV nêu vấn đề: Vì sao việc làm đầu - Thực hiện các biện pháp để ổn định
tiên của chính quyền mới là thông qua chính trị và phát triển kinh tế đất nước.
"Sắc lệnh hòa bình" và "Sắc lệnh + Chính trị: Xóa bỏ các đẳng cấp XH
ruộng đất"? các đặc quyền của giáo hội nam nữ
(+ Để củng cố lòng tin của nhân dân bình quyền các dân tộc hoàn toàn bình
vào chính quyền mới, góp phần giải đẳng có quyền tự quyết định tự do
quyết những khó khăn sau cách mạng. ) phát triển.
+ Kinh tế: nhà nước nắm các ngành
- GV cung cấp thông tin về những biện kinh tế then chốt, giao quyền quản lý
pháp mà chính quyền Xô Viết đã thực kiểm soát sản xuất chho công nhân.
hiện và hỏi HS mục đích chính quyền
Xô Viết đề ra những biện pháp trên là
gì? 2. Chống thù trong, giặc ngoài
( ổn định chính trị, phát triển kinh tế
đất nước.)
- GV nêu câu hỏi: Qua những sắc lệnh - Cuối năm 1918 nước Nga bị các nước
và những biện pháp trên, em có nhận đế quốc và bọn phản động trong nước
xét gì về chính quyền Xô Viết? bao vây chống phá cách mạng.
- HS trả lời, GV kết luận và chuyển
mục
- GV treo bản đồ giới thiệu khái quát
và cung cấp thông tin liên quân các
nước đế quốc tấn công vào nước Nga.
- GV nêu vấn đề: Tại sao các nước đế
quốc lại câu kết với bọn phản động
để chống phá cách mạng?
- HS trả lời. GV kết luận - Đảng và nhân dân Xô Viết kiên quyết
- ( Vì thành quả của cách mạng tháng tiến hành cuộc chiến tranh cách
Mười thành lập nhà nước vô sản đầu mạng.
tiên, chứng tỏ CNTB không còn là hệ + Thi hành chính sách cộng sản thời
thống duy nhất trên thế giới. Cho nên chiến.
bon đế quốc có âm mưu tiêu diệt cách + Xây dựng lực lượng Hồng quân.
mạng đang còn "trứng nước".
GV liên hệ cách mạng VN sau cách
mạng tháng Tám 1945.)
- GV cho HS quan sát H56-SGK/81 và
hướng dẫn HS khai thác nội dung bằng
những câu hỏi gợi mở: Các em có
nhận xét gì về những người lính trong
ảnh? (quân phục, vũ khí). Tinh thần kỉ
luật trong quân đội được thể hiện như
thế nào?
- HS trả lời. GV kết luận: Trong ảnh là - Từ 1918 - 1920 Hồng quân đã đánh
một trung đoàn Hồng quân đang luyện tan ngoại xâm và nội phản, bảo vệ
tập. Những người lính phần lớn xuất chính quyền cách mạng.
thân từ nông dân. Với vũ khí thô sơ là
những khẩu súng trường có gắn lưỡi
lê, đầu đội mũ vải có lưỡi trai, tư trang
được gói gọn vào bao vải thắt ngang
vai, thắt lưng da ngang bụng...tinh thần
kỉ luật nghiêm minh cho thấy khí thế
cách mạng của quần chúng công - nông
Xô Viết.
- GV tường thuật cuộc đấu tranh của
nhân dân Xô Viết từ 1918 -1920.
- GV gọi HS trình bày sự kiện chính về
cuộc đấu tranh bảo về thành quả cách 3. ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng
mạng của nhân dân Xô Viết trên bản Mười.
đồ.
- GV nêu vấn đề cho HS thảo luận * Đối với nước Nga.
nhóm theo kĩ thuật "Khăn trải bàn": - Làm thay đổi vận mệnh của đất
Vì sao nhân dân Xô Viết bảo vệ được nước và số phận con người ở Nga.
thành quả CM? - Đưa những người lao động lên nắm
(+ Sức mạnh và sự ủng hộ của đông chính quyền.
đảo quần chúng nhân dân, lòng yêu - Thiếp lập nhà nước XHCN đầu tiên
nước dưới chế độ mới phát huy mạnh trên thế giới.
- mẽ. * Đối với thế giới
+ Chính sách cộng sản thời chiến . - Để lại nhiều bài học cho cuộc đấu
+ Hồng quân LX chiến đấu dũng cảm.) tranh của giai cấp công nhân và nhân
dân lao động bị áp bức.
- HS theo dõi SGK và cho biết Cách - Tác động đến phong trào công nhân
mạng tháng Mười có ý nghĩa như thế quốc tế, phong trào giải phóng dân tộc
nào đối với nước Nga? ở nhiều nước.
- GV gọi HS đọc kênh chữ và cho biết
Vì sao Giôn - Rít lại đặt tên cuốn sách
là "Mười ngày rung chuyển thế giới ?"
- HS trả lời. GV kết luận.
(Tác động của CMT10 đối với thế giới
làm rung chuyển thế giới , 1 chế độ
mới nhà nước mới ra đời trên 1/6 diện
tích toàn cầu làm cho các nước ĐQ
hoảng sợ. Để lại nhiều bài học quí giá
cho cuộc ĐT của giai cấp công nhân
nhân dân lao động và các DT bị áp
bức...)
*GV đọc tư liệu: "Chủ Tịch Hồ Chí
Minh nói: giống như mặt trời chói lọi,
cách mạng tháng Mười chiếu sáng
khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu,
hàng triệu người người bị áp bức bóc
lột trên trái đất. Trong lịch sử loài
người chưa từng có cuộc cách mạng
nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa như
thế."
4. Củng cố: 1p
- GV khái quát nội dung bài học: Khẳng định CMT10 là cuộc CMXHCN đầu tiên
thắng lợi trên TG có ý nghĩa và ảnh hưởng, tác động to lớn đối với nước Nga và
toàn thế giới. Ngày nay mặc dù CMCH ở LX bị sụp đổ song CMT10 vẫn có vịtrí
và ý nghĩa quan trọng đối với ND và những người CS chân chính.
5. Hướng dẫn học bài: 1p
- Bài cũ: trả lời các câu hỏi và bài tập cuối bài.
- Bài mới: đọc và nghiên cứu SGK bài 16.
- + Vì sao nhân dân Liên Xô phải thực hiện nhiệm vụ công nghiệp hóa
xã hội chủ nghĩa?
+ Sưu tầm vài mẩu chuyện về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở
Liên Xô những năm 1925 - 1941.
nguon tai.lieu . vn
