- Trang Chủ
- Giáo án điện tử
- Giáo án Lịch sử 11 bài 24: Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918)
Xem mẫu
- Bài 24
Việt Nam trong những năm chiến tranh
thế giới thứ nhất 1914 - 1918
I. Mục tiêu bài học
1. Về kiến thức
Giúp học sinh
- Hiểu được đặc điểm của bối cảnh Việt Nam trong chiến tranh và phong
trào giải phóng dân tộc trong thời kỳ này.
- Biết được các cuộc khởi nghĩa và vận động khởi nghĩa trong nh ững năm
chiến tranh thế giới thứ nhất: Thời gian, địa điểm, hình thức đấu tranh.
- Sự xuất hiện khuynh hướng cứu nước mới ở Việt Nam đầu thế kỷ XX.
2. Về tư tưởng
- Trân trọng truyền thống yêu nước của nhân dân ta.
3. Về kỹ năng
- Biết sử dụng phương pháp đối chiếu, so sánh các sự kiện.
- Biết tổng kết kinh nghiệm rút ra bài học.
II. Thiết bị, tài liệu dạy học
Tổ chức cho học sinh sưu tầm tranh ảnh, tư liệu lịch sử phản ánh nền kinh
tế - xã hội và các cuộc khởi nghĩa trong thời kỳ này.
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Kiểm tra bài cũ:
Câu 1: Bối cảnh nảy sinh khuynh hướng mới trong phong trào vận động gi ải
phóng dân tộc đầu thế kỷ XX.
Câu 2: Phân tích sự giống và khác nhau giữa hai xu hướng bạo động và cải
cách đầu thế kỷ XX.
2. Dẫn dắt vào bài mới
- Giáo viên gợi cho học sinh nhớ lại những nét cơ bản về cuộc chiến tranh
thế giới thứ nhất 1914 - 1918: là cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa đã lôi kéo
33 nước trên thế giới (chủ yếu là những nước ở châu Âu) vào vòng khói lửa của
chiến tranh, chiến trường chính diễn ra ở châu Âu. Chiến tranh mặc dù diễn ra
chủ yếu là ở châu Âu song nó có tác động đến nhiều nước trên th ế gi ới trong đó
có các nước thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc.
- - Việt Nam là thuộc địa của thực dân Pháp vì vậy không tránh kh ỏi b ị tác
động, ảnh hưởng bởi chiến tranh. Để hiểu được chiến tranh thế giới thứ nh ất
đã tác động trực tiếp đến kinh tế - xã hội Việt Nam nh ư thế nào chúng ta cùng
tìm hiểu bài 24: Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất.
3. Tổ chức các hoạt động dạy học trên lớp
Kiến thức cơ bản của
Hoạt động của thầy trò
học sinh cần nắm
* Hoạt động 1: Cả lớp/cá nhân I. Tình hình kinh tế - xã
- Giáo viên yêu cầu học sinh đọc sách giáo khoa để hội
thấy được: 1. Những biến động về
+ ý đồ của Pháp đối với thuộc địa về kinh tế. kinh tế
+ Để thực hiện ý đồ đó, Pháp đã thực hiện những
chính sách, biện pháp gì?
- Giáo viên yêu cầu mỗi học sinh mỗi bàn hợp thành
một nhóm để cùng nghiên cứu sách giáo khoa, thảo
luận đưa ra câu trả lời.
- Học sinh theo dõi SGK thảo luận tìm câu trả lời.
- Giáo viên gọi học sinh trả lời, những học sinh khác
bổ sung.
- Giáo viên nhận xét, kết luận
+ Khi chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ, đế quốc
Pháp tham chiến. Toàn quyền Đông Dương đã tuyên
bố: “Nhiệmvụ chủ yếu của Đông Dương là phải
cung cấp cho chính quốc đến mức tối đa nhân lực,
vật lực và tài lực (Báo dư luận số tháng 8/1914).
Chứng tỏ ý đồ của Pháp về kinh tế đối với Đông
Dương nói chung và Việt Nam nói riêng là: Vơ vét
của cải để gánh đỡ những tổn thất và thiếu hụt của
Pháp trong chiến tranh.
* Âm mưu của Pháp với Việt
+ Để thực hiện mưu đồ đó, Pháp đã thực hiện một
Nam
loạt các chính sách, biện pháp ráo riết về kinh tế:
Trong chiến tranh thế
- Tăng các thứ thuế.
giới thứ nhất 1914 - 1918:
- Bắt nhân dân ta mua công trái trong 4 năm chiến Vơ vét tối đa nhân lực,
tranh, chính quyền thuộc địa đã thu được 184.305.114 vật lực của thuộc địa để
- phơrăng tiền công trái và 13.816.117 phơ răng tiền gánh đỡ cho những tổn
quyên góp. thất và thiếu hụt của
- Vơ vét hàng trăm tấn lương thực và nông sản các Pháp trong chiến tranh.
loại, hàng vạn tấn kim loại cần thiết cho việc chế tạo * Chính sách kinh tế của
vũ khí để đưa sang Pháp. Pháp
- Bắt nông dân chuyển từ trồng lúa sang trồng cây + Tăng các thứ thuế.
công nghiệp phục vụ cho chiến tranh (đay, thầu + Bắt nhân dân mua công
dầu...). trái
* Hoạt động 2: Nhóm + Vơ vét lúa gạo, kim
- Giáo viên: Tình trạng chiến tranh và những chính loại đưa về nước Pháp.
sách kinh tế của Pháp đã tác động không nhỏ đến + Bắt nông dân chuyển từ
nền kinh tế Việt Nam, tạo ra những biến động về trồng lúa sang trồng cây
kinh tế của Việt Nam. Yêu cầu học sinh thảo luận công nghiệp.
theo nhóm (mỗi bàn hợp thành một nhóm) để trả lời
câu hỏi: Tình trạng chiến tranh và những chính sách
kinh tế của Pháp trong chiến tranh đã ảnh hưởng như
thế nào đến Việt Nam? Giáo viên gợi ý: Tác động
tích cực và hạn chế gì đối với nông nghiệp, công * Những biến động kinh
thương nghiệp? tế
- Học sinh thảo luận, trả lời câu hỏi, bổ sung cho
nhau để hoàn thiện câu trả lời.
- Giáo viên nhận xét kết luận:
+ Trong nông nghiệp: Từ chỗ độc canh cây lúa đã
một phần chuyển sang trồng cây phục vụ cho chiến
tranh như thầu dầu, đậu, lạc... ở các tỉnh trung du
miền Bắc có tới 251 ha đất trồng lúa chuyển sang
trồng đậu tây. Trong 4 năm chiến tranh, nông nghiệp
trồng lúa gặp nhiều khó khăn. Đầu năm 1915, các
tỉnh Sơn Tây, Bắc Ninh, Hoà Bình... bị hạn đến mức
gần như mất trắng. Giữa 1915, đê vỡ ở hầu hết các
sông lớn thuộc Bắc kỳ làm ngập tới 22.000 ha đất. Vì
vậy nông dân bị bần cùng hoá.
+ Trong công thương nghiệp: Những mỏ đang khai
thác được đầu tư thêm vốn, một số công ty than m ới
- Nông nghiệp: trồng lúa
xuất hiện như: công ty than Tuyên Quang (1915),
- Đông Triều (1917). Các kim loại cần thiết được đẩy nước bị tổn hại, gặp
mạnh khai thác. nhiều khó khăn do thuỷ
+ Nhập khẩu từ Pháp giảm đáng kể (vì nước Pháp có lợi không được quan tâm
chiến tranh, sản xuất hàng hoá đình đốn), vì vậy tư → Nông dân bị bần cùng
sản người Việt tranh thủ mở rộng kinh doanh và quy hoá.
mô sản xuất, đồng thời xuất hiện nhiều xí nghiệp
mới → Chứng tỏ những chính sách của Pháp ít nhiều
đã kích thích sự phát triển công nghiệp giao thông
vận tải của Việt Nam.
Giáo viên cho gọi một học sinh đọc phần chữ nhỏ
trong sách giáo khoa để thấy sự phát triển hơn của
công nghiệp Việt Nam trong chiến tranh 1914 - 1918.
- Giáo viên có thể cung cấp thêm cho học sinh tư liệu - Trong công thương
về Bạch Thái Bưởi, một trong số những nhà tư sản nghiệp:
Việt Nam đầu tiên nổi lên cạnh tranh với giới kinh + Những mỏ than, mỏ
doanh nước ngoài, trong và sau chiến tranh thế giới kim loại được đầu tư
thứ nhất. Ông đứng đầu công ty Bạch Thái Bưởi ở thêm vốn, một số công ty
Hải Phòng. Lợi dụng chính sách nới tay trong độc khai thác mới xuất hiện.
quyền của tư bản Pháp, ông đã tranh thủ kinh doanh: + Công việc kinh doanh
Ông có đội tàu chạy khắp các đường sông quan trọng của người Việt được mở
ở Bắc kỳ, Trung kỳ, chạy tuyến ven biển Hải Phòng. rộng như công ty của
Năm 1914, công ty Bạch Thái Bưởi đóng được tàu Nguyễn Hữu Thu, Bạch
trọng tải 100 tấn, năm 1916 đóng được tàu trọng tải Thái Bưởi, nhiều xí
200 tấn, năm 1917 đóng được tàu bằng thép dài 46m, nghiệp mới xuất hiện.
rộng 7,2m, cao 3,6m, động cơ 400 mã lực. Năm 1919 → Công nghiệp và giao
ông có đội tàu 25 chiếc, 20 xà lan và một cơ sở đóng thông vận tải ở Việt Nam
mới và sửa chữa tàu với 1500 công nhân tại Hải có sự phát triển hơn
Phòng. Bạch Thái Bưởi là đại diện tiêu biểu của giai trước, biến đổi so với
cấp tư sản Việt Nam trong cuộc cạnh tranh với tư trước.
sản nước ngoài.
- Giáo viên dẫn dắt: Chính sách của Pháp và những
biến động kinh tế đã tác động mạnh đến xã hội Việt
Nam như thế nào?
* Hoạt động 1: Cả lớp/cá nhân
- Giáo viên đặt câu hỏi: Chính sách của thực dân và
- những biến đổi kinh tế đã ảnh hưởng tới xã hội Việt
Nam như thế nào?
Gợi ý ảnh hưởng tới đời sống của giai cấp như thế
nào?
- Học sinh theo dõi SGK để trả lời:
- Giáo viên bổ sung kết luận
+ Nạn bắt lính và những chính sách trong nông
nghiệp đã làm cho sức sản xuất trong nông nghiệp
giảm sút nghiêm trọng và đời sống nhân dân ngày
càng bị bần cùng. Trong chiến tranh, gần 10 vạn
thanh niên bị đưa sang chiến trường châu Âu làm lính
chiến hay lính thợ. Từ 1915 - 1919, số lính th ợ đưa
sang Pháp là 48.891 người. “Viên công sứ ở Đông
Dương ra lệnh cho bọn dưới quyền ông ta trong một
thời gian nhất định phải nộp cho đủ số người quy
định. Bằng cách nào điều đó không quan trọng, các
quan cứ liệu mà xoay xở. Thoạt đầu chúng tóm
những người khoẻ mạnh, nghèo khổ... sau đó chúng
mới đòi đến con cái nhà giàu. Những ai cứng cổ, thì
chúng tìm ngay ra cớ để sinh chuyện với họ và gia
đình họ, tốp thì bị xích tay về tỉnh lị, tốp thì trong khi
chờ đợi xuống tàu thì nhốt trong các trường trung học
ở Sài Gòn, có lính canh gác, “lưỡi lê tuốt trần, súng
lên đạn sẵn”. 2. Tình hình phân hoá xã
hội
+ Do công nghiệp phát triển hơn một bước lên giai
cấp công nhân tăng lên về số lượng, năm 1913 có - Chính sách của thực dân
12.000 người đến năm 1916 lên tới 17.000 người. và sự biến đổi kinh tế đã
Công nhân cao sứ tăng gấp 5 lần. Công nhân trong thúc đẩy sự phân hoá xã
các xí nghiệp của tư sản Việt Nam cũng tăng lên. hội.
Trước chiến tranh, cơ sở kinh doanh của Bạch Thái
Bưởi chỉ có vài trăm công nhân đến năm 1919 tăng
lên 1.500 người.
* Hoạt động 2: Cả lớp/cá nhân
- Giáo viên nêu câu hỏi: Số lượng công nhân tăng rõ + Nạn bắt lính và những
rệt trong chiến tranh là do đâu? chính sách trong nông
- - Học sinh dựa vào kiến thức đã học để trả lời. nghiệp giảm sút nghiêm
Do chính sách của tư bản Pháp trong chiến tranh như: trọng và đời sống của
bỏ thêm vốn đầu tư, mở rộng công nghiệp khai thác, nông dân ngày càng bị
khuyến khích tư bản nước ngoài đầu từ vào Việt bần cùng.
Nam (nới lỏng tay độc quyền) để ổn định kinh tế
thuộc địa và cung cấp sản phẩm cho nhu cầu của
nước Pháp.
- Giáo viên có thể bổ sung: Trong chiến tranh, Pháp
cần nhiều công nhân làm việc trong các ngành công
nghiệp quốc phòng để chế tạo vũ khí, sản xuất quân
trang quân dụng → Chính quyền Đông Dương đã
tuyển mộ nhiều lính thợ Việt Nam sang Pháp. Chính
quyền Đông Dương còn có chính sách mở rộng kinh
doanh cho tư sản bản xứ, giới kinh doanh Việt Nam
có điều kiện mở rộng cơ sở sản xuất của mình. Một
số nhà tư sản có số vốn lớn, thu hút hàng ngàn công
nhân.
Trước đây công nhân Việt Nam chỉ tập trung ở các
khu khai thác, nay tập trung cả ở một số ngành phục
vụ chiến tranh: đóng tàu, sửa chữa quân nhu, sản + Do công nghiệp phát
xuất cao su, hoá chất... triển hơn một bước nên
- Giáo viên thông báo: Trong chiến tranh do có một số giai cấp công nhân tăng
cơ hội kinh doanh nên tư sản Việt Nam tranh thủ lên về số lượng.
thoát khỏi sự kiềm chế của tư bản Pháp (Bạch Thái
Bưởi) tầng lớp tiểu tư sản thành thị cũng có bước
phát triển rõ rệt về số lượng. Tuy nhiên đến cuối
chiến tranh, hai giai tầng tư sản và tiểu tư sản vẫn
chưa thực sự hình thành. Mặc dù vậy đã giành được
vai trò nhất định trong kinh tế, tư sản Việt Nam
muốn có địa vị chính trị nhất định. Họ lập các cơ
quan ngôn luận riêng như các báo diễn đàn bản xứ,
An Hà, Đại Việt... nhằm bênh vực quyền lợi kinh tế
cho giai cấp mình.
- Giáo viên dẫn dắt: Trong chiến tranh phong trào
đấu tranh của các giai cấp tầng lớp diễn ra như thế
- nào? Chúng ta cùng tìm hiểu mục II
* Hoạt động 1: Cả lớp
Giáo viên yêu cầu học sinh đọc sách giáo khoa các
mục 1, 2, 3, 4, 5 và lập bảng thống kê theo mẫu.
- Trong chiến tranh, tư
sản Việt Nam và tiểu tư
sản có tăng về số lượng,
song chưa trở thành giai
cấp. Họ bắt đầu lên tiếng
đấu tranh bênh vực quyền
lợi cho người trong nước.
- II. Phong trào đấu tranh
vũ trang trong chiến
tranh
Thành
Kết
TT Phong trào Địa bàn Hình thức đấu tranh phần chủ
quả
yếu
- Học sinh theo dõi sách giáo khoa, lập bảng vào vở ghi.
- Giáo viên bao quát lớp hướng dẫn học sinh lập bảng, giải đáp các thắc mắc của
học sinh, yêu cầu học sinh dựa vào bảng thống kê và nội dung sách giáo khoa để
trả lời câu hỏi:
+ Em có nhận xét gì về phong trào đấu tranh của nhân dân ta trong chiến tranh
thế giới thứ nhất?
- Giáo viên sau khi học sinh lập bảng xong đưa ra bảng thống kê do giáo viên
chuẩn bị sẵn để giúp học sinh kiểm tra lại kiến thức mình vừa tìm được.
Thành
Kết
TT Phong trào Địa bàn Hình thức đấu tranh phần chủ
quả
yếu
1 - Việt Nam - Dọc - Vũ trang - Công nhân - Thất
Quang phục đường viên chức bại
hội biên giới hoả xa
Việt –
Trung.
- Một số
nơi ở
miền
Trung.
2 - Cuộc vận - Trung Kỳ - Khởi nghĩa - Nhân dân - Thất
động khởi và binh lính, bại
nghĩa c ủa có sự lãnh
Thái Phiên đạo của vua
và Trần Cao Duy Tân.
Vân.
3 - Khởi nghĩa - Thái - Khởi nghĩa lật đổ được - Tù chính - Thất
của binh Nguyên chính quyền địa phương, trị và binh bại.
lính Thái làm chủ tỉnh lị trong thời lính người Đánh
Nguyên gian ngắn. Việt. một đòn
mạnh
vào
chính
- sách
“dùng
người
Việt trị
người
Việt”
của thực
dân
Pháp.
4 - Phong trào - Nam Kì - Vũ trang - Nông dân - Thất
hội kín ở bại.
Nam Kỳ Biểu lộ
tinh thần
quật
khởi của
nông dân
miền
Nam.
5 - Khởi nghĩa - Tây Bắc. - Vũ trang. - Dân tộc - Thất
vũ trang của - Đông thiểu số. bại. Góp
đồng bào Bắc. phần vào
dân tộc - Tây cuộc đấu
thiểu số. Nguyên. tranh
chung
của dân
tộc.
* Hoạt động 2: Cá nhân
- Giáo viên gợi ý giúp học sinh nhận xét về phong trào
giải phóng dân tộc của nhân dân ta trong chiến tranh
thế giới thứ nhất:
Nhận xét về:
+ Địa bàn hoạt động của các cuộc đấu tranh.
+ Thành phần của phong trào nói lên điều gì? ý nghĩa
của việc binh lính tham gia đấu tranh.
+ Hình thức đấu trang chủ yếu là gì?
+ Sự thất bại của cuộc khởi nghĩa nói lên điều gì?
- Học sinh dựa vào kiến thức vừa tìm hiểu và dựa vào
sự gợi ý của giáo viên để nhận xét: Phong trào đấu
tranh của nhân dân lan rộng khắp từ Bắc đến Nam, từ - Nhận xét:
miền núi đến đồng bằng, lôi kéo nhiều thành phần + Phong trào đấu tranh
nhân dân tham gia: nông dân, công nhân, binh lính, dân lan rộng khắp cả nước,
tộc thiểu số,... Hoạt động của binh lính người Việt lôi kéo nhiều thành phần
- trong quân đội Pháp càng minh chứng cho truyền xã hội tham gia, hình
thống yêu nước của nhân dân ta, chứng minh ý thức thức đấu tranh chủ yếu
giác ngộ của binh lính người Việt trong quân đội là vũ trang.
Pháp, hình thức chủ yếu là đấu tranh vũ trang. Kết + Kết quả: thất bại do
quả thất bại đã nói lên sự bế tắc về đường lối của bế tắc về đường lối đấu
phong trào yêu nước ở Việt Nam trong giai đoạn này. tranh.
* Hoạt động 3: Nhóm
- GV dẫn dắt: chúng ta vừa đưa ra nhân xét chung về
các cuộc khởi nghĩa, tuy nhiên mỗi cuộc khởi nghĩa,
nổi dậy lại có những nét riêng. Em hãy tìm ra những
nét riêng của một số cuộc nổi dậy.
- Học sinh dựa vào sách giáo khoa, tìm tòi, suy nghĩ
trả lời, có thể thảo luận theo từng bàn (nhóm nhỏ).
- Giáo viên đàm thoại với học sinh, cúng rút ra những
nét riêng của các cuộc nổi dậy.
+ Cuộc vận động khởi nghĩa của Thái Phiên và Trần
Cao Vân có sự tham gia của nhà vua Duy Tân: Con
của Thành Thái lên ngôi từ lúc 8 tuổi, ông có thái độ
chống Pháp kiên quyết tích cực hơn cha; từ khi còn
nhỏ đã có những việc làm và lời nói cương nghị,
chống Pháp quyết liệt. Cuối năm 1916 ông đã liên lạc
với Thái Phiên và Trần Cao Vân (hai nhà chí sĩ của
Việt Nam Quang Phục Hội – Phan Bội Châu chủ
xướng) bàn mưu khởi nghĩa song do bị lộ nên cả ba
người đã bị thực dân Pháp bắt. Thực dân Pháp tìm đủ
cách dụ dỗ ông quay lại ngai vàng song ông kiên quyêt
từ chối, không chịu khuất phục trước quân Pháp và
tay sai. Duy Tân đã bị lưu đày sang đảo Rêuyniông
cùng vua cha là Thành Thái. Trần Cao Vân, Thái Phiên
cùng những người lãnh đạo khác bị chém đầu. Trong
lịch sử triều Nguyễn đã có ba vua yêu nước bị thực
dân Pháp lưu đầy.
+ Cuộc khởi nghĩa của binh lính Thái Nguyên có
nhiều nét độc đáo. Đây là cuộc vũ trang bạo động duy
nhất trong những năm chiến tranh đã lật đổ được
chính quyền ở một địa phương. Ngọn cờ “Nam binh
phục quốc” bay cao trên bầu trời tỉnh lị Thái Nguyên,
lãnh đạo nghĩa quân phát hịch tuyên bố Thái Nguyên
độc lập, đặt quốc hiệu là Đại Hùng, vạch tội ác của
Pháp, kêu gọi đồng bào vùng lên khôi phục nền độc
lập của đất nước. Đây là cuộc vùng dậy mãnh liệt
của binh lính người Việt trong quân đội Pháp, dùng
súng giặc giết giặc, tạo nên truyền thồng tốt đẹp của
- những binh sĩ cứu quốc Việt Nam sau này.
+ Phong trào hội kín ở Nam Kỳ diễn ra khắp Nam Kỳ,
thành lập nhiều nhóm, hội kín khác nhau, đấu tranh
bằng nhiều hình thức khác nhau nhưng đều thống
nhất hành động, mục tiêu chung là lật đổ chính quyền
tay sai, giành độc lập dân tộc, phong trào mang màu
sắc huyền bí, mê tín, đề cao vai trò của bùa chú và tôn
giáo trong tổ chức và hoạt động, vì đây là phong trào
tự phát của nông dân, chưa bắt gặp sự lãnh đạo của
những giai cấp tiến tiến trong xã hội, họ chưa đặt
được niềm tin vào một tổ chức nào vì vậy gửi gắm
niềm tin của mình nơi tôn giáo thần thánh.
+ Các cuộc nổi dậy của đồng bào dân tộc thiểu số
diễn ra trên những địa bàn rộng lớn; lợi dụng địa hình
rừng núi gây cho địch nhiều thiệt hại, buộc địch phải
rút lui hoặc nhân nhượng một số quyền lợi.
- Giáo viên dẫn dắt: Bên cạnh phong trào đấu tranh vũ
trang cứu nước mang tính chất truyền thống đã xuất
hiện những khuynh hướng cứu nước mới ở đầu thế
kỉ XX. Để hiểu được khuynh hướng cứu nước mới
xuất hiện như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu mục
III.
* Hoạt động 1: Cả lớp
- Giáo viên yêu cầu học sinh theo dõi sách giáo khoa,
các hoạt động đấu tranh của giai cấp công nhân.
- Học sinh theo dõi sách giáo khoa, trả lời.
+ Ngày 22/2/1916 nữ công nhân nhà máy Cái Bầu nghỉ
việc.
+ Năm 1916 công nhân mỏ Hà Tu đánh trả lính khố
xanh.
+ Tháng 6, 7/1917 có 22 công nhân mỏ bôxit Cao
Bằng bỏ trốn, 47 công nhân Thái Bình mới đến cũng
bỏ trốn.
+ Ngày 31/8/1917 nhiều công nhân ở mỏ than Phấn
Mễ và Na Dương tham gia khởi nghĩa Thái Nguyên.
+ Năm 1917 công nhân mỏ Hà Tu biểu tình.
+ Năm 1918 công nhân mỏ Hà Tu đốt nhà một viên
cai thầu vì tội ngược đãi công nhân.
* Hoạt động 2: Cá nhân
- Giáo viên nêu câu hỏi: qua các hoạt động đấu tranh
đó của giai cấp công nhân trong chiến tranh, em có
nhận xét gì?
Giáo viên gợi ý: Em có thể nhận xét về: hình thức III. Sự xuất hiện khunh
- đấu tranh, mức độ đấu tranh, mục tiêu, tính chất hướng cứu nước mới
phong trào,... 1. Phong trào công nhân
- Học sinh dựa vào nội dung vừa học suy nghĩ trả lời.
- Giáo viên bổ sung, kết luận:
+ Bước vào thời kì chiến tranh, phong trào công nhân
vẫn tiếp diễn ở nhiều nơi.
+ Hình thức đấu tranh: đấu tranh kinh tế bằng những
hình thức hoà bình, kết hợp với bạo động vũ trang.
+ Mục tiêu: chủ yếu đòi quyền lợi kinh tế.
→ Phong trào đấu tranh mang tính chất tự phát, chỉ đòi
quyền lợi kinh tế, chưa ý thức được vai trò chính trị
của mình, tổ chức chưa chặt chẽ, còn đấu tranh lẻ
tẻ....
Phong trào công nhân trong 4 năm chiến tranh có lúc
hoà nhập với phong trào yêu nước, có lúc tạo nên một
phong trào riêng, nhưng phong trào còn mang tính tự
phát.
* Hoạt động 1: Cả lớp
- Giáo viên yêu cầu học sinh theo dõi SGK, kết hợp
với những hiểu biết xã hội của mình về Hồ Chí Minh
- anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế
giới để giới thiệu về tiểu sử và hoàn cảnh ra đi tìm
đường cứu nước của Người.
- Học sinh: Theo dõi SGK và dựa vào những hiểu biết
của mình để trả lời.
- Giáo viên bổ sung: Nguyễn ái Quốc tên thật là
- Bước vào thời kì chiến
Nguyễn Sinh Cung, sau đổi là Nguyễn Tất Thành sinh
tranh, phong trào công
ngày 19/5/1890 tại Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An. nhân vẫn tiếp diễn ở
Cha là Nguyễn Sinh Sắc, mẹ là Hoàng Th ị Loan. Sinh nhiều nơi.
ra trong một gia đình nhà nho yêu nước, lớn lên t ại - Hình thức: chính trị kết
một miền quê có truyền thống đấu tranh quật khởi. hợp với vũ trang.
Được chứng kiến cảnh nước mất nhà tan, các phong - Mục tiêu: chủ yếu đòi
quyền lợi kinh tế.
trào đấu tranh anh dũng của nhân dân ta đều thất b ại, → Phong trào đấu tranh
từ rất sớm người có trí đuổi thực dân Pháp, cứu đồng mang tính chất tự phát.
bào.
Người khâm phục tinh thần yêu nước của các chí sỹ
như Phan Đình Phùng, Hoàng Hoa Thám, Phan Bội
Châu, Phan Chu Trinh, nhưng lại thấy phong trào đấu
- tranh do họ lãnh đạo đều thất bại, bế tắc. Vì vậy, 2. Buổi đầu hoạt động
Nguyễn ái Quốc không tán thành con đường cứu của Nguyễn ái Quốc
nước của họ. Theo Người, Phan Bội Châu định dựa 1911 - 1918
vào Nhật để đánh Pháp thì chẳng khác nào “đưa h ổ
cửa trước, rước beo cửa sau”, vì Nhật là một đế quốc
đang tranh giành thuộc địa. Còn Phan Chu Trinh muốn
dựa vào Pháp để trấn hưng đất nước thì chẳng khác
nào: “Xin giặc rủ lòng thương”, còn phong trào đấu
tranh của các sỹ phu như Phan Đình Phùng, khởi nghĩa - Hoàn cảnh ra đi tìm
nông dân của Hoàng Hoa Thám còn mang nặng cốt đường cứu nước:
cách phong kiến truyền thống. Vì vậy, Người đã + Nguyễn ái Quốc tên
quyết định đi sang phương Tây tìm con đường cứu thật là Nguyễn Sinh
nước mới, sang ngay nước Pháp với tư tưởng đúng Cung, sinh ngày
đắn đó là: muốn đánh thắng kẻ thù thì phải hiểu rõ 19/5/1980 trong một gia
về kẻ thù của mình. Người còn muốn xem nước Pháp đình trí thức yêu nước.
và các nước khác làm thế nào, rồi trở về giúp đồng + Quê: Kim Liên, Nam
bào mình. Đàn, Nghệ An - một
* Hoạt động 2: vùng quê có truyền thống
- Học sinh theo dõi SGK những hoạt động buổi đầu đấu tranh.
của Nguyễn ái Quốc. → Người sớm có tinh
- Giáo viên bổ sung: thần yêu nước và ý chí
+ Khác với Phan Bội Châu (coi Nhật là bạn), Phan cứu nước.
Chu Trinh (coi Pháp là bạn), Nguyễn ái Quốc đã phân + Trước cảnh nước mất,
biệt rõ đâu là bạn, đâu là thù. Người nhận thức được nhà tan, các cuộc đấu
chủ nghĩa đế quốc ở đâu cũng là kẻ thù của nhân dân tranh của nhân dân đều
lao động, dù ở dưới chân tượng nữ thần tự do (Mỹ) thất bại, bế tắc, Người
hay ở quê hương của công thức nổi tiếng: tự do, bình đã quyết định đi sang
đẳng, bác ái (Pháp). phương Tây tìm đường
+ Hoạt động của Nguyễn ái Quốc từ năm 1911 - 1918 cứu nước.
vừa nhằm tố cáo tội ác của thực dân Pháp ở Việt + Ngày 05/6/1911
Nam, tuyên truyền cho cách mạng Việt Nam, vừa tìm Nguyễn ái Quốc rời cảng
tòi để xác định con đường cứu nước đúng đắn cho
Nhà Rồng ra đi tìm
dân tộc → Những hoạt động đó của Người mới chỉ là
bước đầu nhưng là dấu hiệu quan trọng để Người đường cứu nước.
xác định con đường cứu nước đúng cho dân tộc Việt
Nam.
- - Các hoạt động của
Nguyễn ái Quốc:
+ Năm 1911 - 1917
Người bôn ba qua nhiều
nước làm nhiều nghề để
sống, tiếp xúc với nhiều
người → Hiểu rõ ở đâu
bọn đế quốc cũng tàn
bạo, độc ác; ở đâu người
lao động cũng bị áp bức,
bóc lột dã man (Người
nhận rõ bạn - thù).
- Năm 1917 Nguyễn ái
Quốc trở lại Pháp, tại
đây Người tích cực hoạt
động tố cáo thực dân
Pháp và tuyên truyền cho
cách mạng Việt Nam,
tham gia vào phong trào
công nhân Pháp, tiếp
- nhận ảnh hưởng cách
mạng tháng mười Nga →
tư tưởng của Người dần
dần biến đổi.
4. Sơ kết bài học
-Củng cố:
- Trong chiến tranh thế giới thứ nhất: do tác động của chiến tranh và do
những chính sách khai thác, bóc lột ráo riết của thực dân Pháp đã làm cho kinh
tế, xã hội Việt Nam có nhiều biến chuyển. Song những biến chuyển đó chưa đủ
để tạo ra bước ngoặt trong phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân ta. Vì
vậy trong những năm chiến tranh phong trào đấu tranh ch ống Pháp v ẫn ti ếp t ục
phát triển song vẫn bế tắc về đường lối, khủng hoảng về giai cấp lãnh đ ạo.
Hoàn cảnh đó đã thúc đẩy người thanh niên yêu nước Nguy ễn ái Qu ốc ra đi tìm
đường cứu nước. Những hoạt động bước đầu của Người là những dấu hi ệu
quan trọng để Người xác định con đường cứu nước mới cho Việt Nam.
- Dặn dò: Ôn tập phần lịch sử Việt Nam từ 1858 - 1918.
nguon tai.lieu . vn
